ارزیابی و مقایسه روش های دامنه معرف و رستری برای محاسبه عامل توپوگرافی در رابطه جهانی فرسایش خاک

در برنامه های مدیریتی و حفاظتی آبخیزها، شکل دامنه، طول و تندی شیب از عوامل مهم در شدت فرسایش هستند. در رابطه جهانی فرسایش خاک اثر طول و تندی شیب، به صورت عامل توپوگرافی (LS) معرفی شده است. با توجه به این که محاسبه عامل LS در مقایسه با سایر عوامل به نسبت دشوار می باشد، در این پژوهش ابتدا به تشریح و طبقه بندی تعدادی از رابطه های محاسبه عامل توپوگرافی پرداخته شد که بر این اساس این رابطه ها در دو روش دامنه معرف و رستری طبقه بندی شدند. در مرحله بعد عامل LS به دو روش یاد شده با استفاده از 4 رابطه و به 6 حالت در حوضه سد کمال صالح استان مرکزی محاسبه گردید. سپس با استفاده از شاخص صحت (نسبت مقدار محاسباتی به مقدار مشاهده ای، کارایی هر یک از رابطه ها ارزیابی شد. طبق نتایج در روش دامنه معرف، میانگین عدد شاخص صحت از 30 دامنه در نمودار USDA و معادله میشرا و همکاران به ترتیب معادل 883/0 و 860/0 است که این نشان دهنده برآورد پایین تر این رابطه ها نسبت به رابطه ویشمایر و اشمیت است. در روش دامنه رستری که از رابطه مور و ویلسون در سه حالت با قدرت تفکیک 30، 50 و 100 متر استفاده شده است، شاخص صحت به ترتیب برابر 031/1، 326/1 و 837/1 است که دلالت بر برآورد بالاتر عامل LS نسبت به معادله ویشمایر و اشمیت دارند. طبق نتایج، مقدار شاخص صحت از رابطه مور و ویلسون با اندازه سلول 30 متر، کم ترین اختلاف را با معادله ویشمایر و اشمیت دارد که می تواند به عنوان رابطه بهینه در حوضه مطالعاتی معرفی گردد.