مدل سازی تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه چالوس در سال 1387 با استفاده از نرم افزار QUAL2K

رودخانه ها به عنوان یکی از مهمترین منابع تامین آب شیرین مصرفی بخش های صنعت، کشاورزی و شهری از اهمیت ویژه ای برخوردارند. رودخانه چالوس (یکی از رودخانه های حفاظت شده کشور) به عنوان یکی از رودخانه های استان مازندران که از مناطق مسکونی و زراعی عبور می کند و در نهایت به دریای خزر می ریزد دارای اهمیت می باشد. لذا انجام تحقیقاتی جامع، پیرامون آلودگی های آن از لحاظ کمی و کیفی و استفاده از ابزارهای مدیریتی همچون مدل های ریاضی و کامپیوتری به منظور آگاهی از روند تغییر ات و پیش بینی کیفیت آب رودخانه و تعیین میزان بار آلاینده وارده و ارائه راهکار برای بهبود کیفیت آن با توجه به نوع مصرف براساس استانداردها، امری ضروری محسوب می شود. در این مطالعه با توجه به آمار و داده های اندازه گیری شده در مورد کیفیت آب این رودخانه در چهار ایستگاه و مقایسه آنها با استانداردهای موجود، وضعیت این رودخانه مورد بررسی قرار می گیرد. مدل خودپالایی رودخانه در مدل نرم افزاری با ورود مشخصات کمی و کیفی رودخانه در ایستگاه های تعین شده و پساب های ورودی به آن در دو فصل کم آب و پر آب، ساخته و کالیبره شد. سپس با رساندن مشخصات پساب ها به حد استاندارد ( با توجه به استانداردهای تخلیه پساب سازمان محیط زیست) تخلیه به آب های سطحی، وضعیت جدید رودخانه با استفاده از نرم افزار و کاربری های آن در نواحی مختلف رودخانه مشخص گردید و کیفیت آن به حد استانداردهای موجود برای مصارف کشاورزی، مصرف چهارپایان و آبزیان رسید. از نتایج حاصله، استنتاج شد که قدرت خودپالایی رودخانه کم بوده است و روند افزایشی در میزان نیتروژن آلی همزمان با ورود فاضلاب ها قابل ملاحظه می باشد و همچنین میزان فسفر غیر آلی در طول رودخانه، روند رو به رشدی داشته است که از علل آن می توان به افزایش میزان فسفر آلی در طول رودخانه اشاره کرد و همچنین میزان نیترات در طول رودخانه در فصل پر آب روند کاهشی داشته است که علت آن دنیتریفیکاسیون و آزاد شدن نیترات بصورت می باشد ولی در فصل کم آب میزان نیترات ابتدا ثابت و در آخر به علت هجوم فاضلاب ها از آنجا که دبی پایه کم است و نسبت به آلاینده ها حساس می باشد افزایش می یابد. در عین حال میزان کم نیترات در ابتدای مسیر، نشان دهنده آن بوده که پساب های آلوده به کودهای ازته، چندان به رودخانه وارد نشده و قابل توجه نیستند. در پایان، مشکل اصلی رودخانه، در مدلسازی ورود فاضلاب های خانگی و شهری به آن تشخیص داده شد لذا ایجاد شبکه های جمع آوری فاضلاب در مناطق مسکونی و هدایت آنها به تصفیه خانه برای حفظ حیات رودخانه امری ضروری به شمار می رود.