بررسی روند تغییرات نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده در ایستگاه های پخش سیلاب کشور

اهمیت پخش سیلاب بر خصوصیات خاک غالبا ناشی از ته نشینی مواد معلق بر روی زمین های فرسوده است که آن ها را به اراضی بارور تبدیل نموده و موجب رونق کشاورزی می شود. ورود حجم زیادی از سیلاب که اغلب دارای برخستگاه متفاوتی می باشند، به مرور زمان سبب بروز تغییراتی در حاصلخیزی خاک از جمله مقادیر نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل استفاده می شود. به منظو تعیین روند تغییرات این عناصر در اثر پخش سیلاب، پژوهشی در این زمینه در 13 ایستگاه منتخب پخش سیلاب کشور در قالب یک پروژه ملی انجام گرفت. در این تحقیق مناطق اجرای طرح بر مبنای مشخصات و خصوصیات خاک، ویژگی های خاص حوزه آبخیز و شرایط حاکم بر عرصه پخش سیلاب گروه بندی شدند. پس از انتخاب نوارها در هریک از عرصه های پخش، با استفاده از شبکه بندی مبادرت به نمونه برداری به روش سیستماتیک – تصادفی گردید. با توجه به توزیع غیر نرمال داده ها (بر اساس تست کولموگروف- سمیرنوف)، از آزمون ناپارامتری (Kruskal & Wallis) به منظور تجزیه و تحلیل آماری استفاده شد (اهدایی، 1359). بررسی نتایج نشان داد که تغییرات درصد نیتروژن کل در ایستگاه های گروه 1 و 3، در سال آخر نسبت به سال اول اجرای طرح روند افزایشی داشت. به طوری که درصد نیتروژن کل در گروه 1، از 03/0، 03/0 و 02/0 درصد در نوارهای اول تا سوم در سال اول به ترتیب به 04/0، 03/0 و 03/0 درصد در سال آخر رسید. همچنین تغییرات فسفر قابل استفاده در ایستگاه های گروه 1 و 2، در سال آخر نسبت به سال اول اجرای طرح روند افزایشی داشته است. به طوری که فسفر قابل استفاده در گروه 1، از 1/3، 03/5 و 99/3 میلی گرم در کیلوگرم در نوارهای اول تا سوم در سال اول به ترتیب به 93/7، 09/9 و 89/5 میلی گرم در کیلوگرم در سال آخر رسید. همچنین فسفر قابل استفاده در عمق اول تا سوم گروه 2، از 35/7، 17/5 و 01/2 میلی گرم در کیلوگرم در سال اول به ترتیب به 25/9، 85/6 و 14/6 میلی گرم در کیلوگرم در سال آخر و در گروه 3، از 23/4، 1/3 و 74/4 میلی گرم در کیلوگرم در سال اول به ترتیب به 34/9، 95/6 و 72/6 میلی گرم در کیلوگرم در سال آخر رسید. میزان پتاسیم قابل استفاده در گروه 1، در تمامی نوارها با گذشت زمان روند کاهشی را نشان داد. به طوری که از 127، 133 و 128 میلی گرم در کیلوگرم در نوارهای اول تا سوم در سال اول به ترتیب به 111، 118 و 113 میلی گرم در کیلوگرم در سال آخر رسید. اگرچه بستر اولیه عرصه های پخش سیلاب از نظر مواد آلی و حاصلخیزی خاک فقیر می باشند، اما در مجموع پخش سیلاب باعث بهبود شاخص های حاصلخیزی در خاک سطحی عرصه های پخش سیلاب شده است؛ بی شک برای رسیدن به شرایط ایده آل نیاز به گذشت زمان بیشتری می باشد.