طراحی و بررسی کارایی ابزار مخصوص سنجش کیفیت زندگی وابسته به سلامت در سالمندان

پیشرفت های پزشکی و بهداشتی باعث کاهش مرگ و میر و افزایش نسبی طول عمر انسان ها شده و جمعیت جهان و ایران به سوی کهن سالی رو به حرکت است. کیفیت زندگی وابسته به سلامت، به دلیل قابلیت آن در توانایی فرد در انجام وظایف روزمره ی زندگی، احساس سلامتی عمومی و تاثیر عوامل مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی در آن از اهمیت والایی برخوردار می باشد. جهت مداخله در کیفیت زندگی وابسته به سلامت و اصلاح آن، نیازمند ابزار سنجش کیفیت زندگی هستیم.

این مطالعه ی ترکیبی جهت ابزارسازی در شهر اصفهان انجام شد. پس از بررسی پرسش نامه های مشابه و مصاحبه با سالمندان و کارشناسان خبره، بانک سوالات تهیه و پرسش نامه ی اولیه ساخته شد و با ویرایش و کاهش تعداد، نهایی گردید. سپس انواع مختلف روایی آن با پرسش گری از 174 سالمند سالم و 56 سالمند بیمار، که به طور آسان انتخاب شدند، محاسبه گردید؛ پایایی درونی توسط ضریب آلفای کرونباخ و پایایی برونی با انجام آزمون- بازآزمون بر روی 20 سالمند با نمونه گیری آسان تعیین شد. برای کاهش داده ها از فاکتور آنالیز، روش مولفه های اصلی استفاده گردید.

پرسش نامه ی سنجش کیفیت زندگی وابسته به سلامت در سالمندان دارای 4 سوال در حیطه ی وضعیت سلامت جسمانی و فعالیت های روزانه، 7 سوال در حیطه ی وضعیت سلامت روان، 2 سوال در حیطه ی وضعیت سلامت اجتماعی و ارتباطات بین فردی و 2 سوال در حیطه ی وضعیت اقتصادی طراحی شد. روایی محتوایی، صوری و ساختاری (همگرا و افتراقی) آن تایید و ضریب آلفای کرونباخ برابر 3/72 درصد محاسبه شد.

این ابزار با توجه به خلاصه بودن، تعداد کم سوالات، سادگی جملات و همچنین روایی و پایایی مناسب، قابل استفاده در جمعیت سالمندان بوده، می تواند جهت سنجش کیفیت زندگی و ریزی سلامت آن ها به کار گرفته شود.