مکان یابی برخی ژنهای کنترل کننده محتوای پروتئین دانه در گندم دوروم با استفاده از جمعیت لاینه ای هاپلوئید مضاعف

میزان پروتئین دانه در گندم دوروم اثر عمده ای بر ارزش غذایی و ویژگی های محصولات سمولینا و پاستای حاصل از گندم دوروم دارد. هدف از بررسی حاضر تعیین کروموزم و موقعیت مکان های ژنی کنترل کننده و اهمیت هر یک از این مکان ها بر محتوای پروتئین دانه در گندم دوروم (Triticum turgidum L، var durum) با استفاده از یک جمعیت هاپلوئید مضاعف بود. این جمعیت شامل 155 لاین به همراه والدین و ارقام شاهد طی دو سال در سه منطقه در ایالت ساسکاچوان کانادا از لحاظ میزان پروتئین دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای ارزیابی ژنوتیپی، 517 نشانگر ریزماهواره روی والدین آزمون و سپس نشانگرهایی که چندشکلی نشان دادند برای غربال کلیه لاین های جمعیت استفاده شدند. رابطه بین داده های فنوتیپی و ژنوتیپی بر اساس روش مکان یابی فاصله ای مرکب و با استفاده از میانگین های حاصل از روش حداقل مربعات بررسی شد. نتایج بیانگر وجود چهار QTL مرتبط با میزان پروتئین دانه در این جمعیت بود که تاثیر این مکان های ژنی به محیط نیز وابسته بود. دو QTL روی بازوی بلند کروموزم 4B قرار داشتند که QTL اول در چهار محیط و QTL دیگر در دو محیط با میزان پروتئین دانه ارتباط معنی دار نشان دادند و به ترتبیب بین 15-9 و 8-7 درصد از تنوع فنوتیپی میزان پروتئین دانه در این محیط ها را توجیه نمودند. دو QTL دیگر که روی بازوی کوتاه کروموزم های 2B و 7B قرار داشتند، به ترتیب در چهار و سه محیط با میزان پروتئین دانه ارتباط معنی دار نشان دادند و به ترتیب بین 8-7 و 9-8 درصد از تنوع فنوتیپی میزان پروتئین دانه در این محیط ها را پوشش دادند. در تجزیه همزمان داده های شش محیط، یک موقعیت روی کروموزم 4B تعیین گردید که در بروز اثر متقابل ژنتیک و محیط نقش داشت.