الگویی برای مدیریت موثر انجمن های علمی تخصصی علوم پزشکی

در بررسی متون انجمن های علمی به عنوان «بنیان های جامعه مدنی» نامیده شده اند و رابط تخصصی و پلی بین دولت و مردم محسوب شده و به عنوان ناظر بی طرف و امین نقش ایفا می کنند. در این مطالعه توصیفی پس از بررسی متون علمی و تشکیل جلسات بحث گروهی متمرکز با روسای چند انجمن علمی منتخب در شورای مشورتی کمیسیون انجمن های علمی، 5 حیطه کارکردی و 48 عامل موفقیت انجمن ها در قالب یک الگوی مفهومی پیش نویس شد. برای تکمیل عوامل موفقیت و اولویت بندی آنها پرسشنامه ای با سوالات باز و سوالات بسته با طیف لیکرت تدوین شده و از کلیه انجمن های علمی نظرخواهی شده و نتایج تحلیل شد.
بر اساس الگوی مفهومی مدیریت موثر انجمن های علمی از میان پنج حیطه کارکردی انجمن ها، از نظر پاسخ دهندگان دو حیطه ارتباط با حاکمیت و فعالیت های شبکه ای (ملی و بین المللی) بیشترین تاثیر در موفقیت یک انجمن علمی دارد. همچنین داشتن «هیات مدیره موثر» با ویژگی های علاقه مندی و انگیزه، تعهد، قدرت نفوذ، صرف وقت برای انجمن، ارتباط موثر با اعضا و داشتن روحیه کار جمعی مهم ترین عامل موفقیت یک انجمن است. عوامل دیگر به ترتیب اهمیت عبارت است از: داشتن منابع مالی، برنامه، مکان مناسب، انتشارات، آموزش، فعالیت های علمی و جذب نیرو و همکاری با ارگان ها. هر یک از انجمن ها تجربیات قابل توجهی در 5 حیطه کارکردی داشته اند که برجسته ترین و بیشترین تجربیات در«حیطه متخصصین» بوده است. ایجاد حساسیت در انجمن های علمی نسبت به انتخاب هیات مدیره توانمند اولین قدم در موفقیت یک انجمن علمی محسوب می شود. کمی تجربیات قابل طرح در زمینه ارتباط انجمن ها با مردم ضرورت آموزش بیش از پیش انجمن ها در زمینه ایفای نقش در حیطه مردم را متذکر می شود؛ چراکه انجمن های علمی به عنوان معتمد مردم در بیان الزامات حفظ و ارتقای سلامتی محسوب می شوند برای تقویت این حیطه در انجمن ها بازنگری در اساسنامه فعالیت آنها ضروری است. موافقت صد درصدی اعضا با 48 عامل موفقیت یک انجمن نشان می دهد که الگوی طراحی شده برای مدیریت موثر یک انجمن مورد قبول اکثریت بوده و با اطلاع رسانی این الگو و مصادیق آن می توان توانمندی انجمن ها را ارتقا داد. معرفی کارکردهای ذاتی و بالقوه یک انجمن علمی به سیاست گذاران و مدیران موجب خواهد شد تا نگاه حاکمیت برای مشارکت دادن انجمن های علمی بیش از پیش تغییر یابد و نقش آنها در امور حاکمیتی برجسته تر شود؛ چراکه خود انجمن ها این عامل را به عنوان مهم ترین ها در موفقیت فرض کرده اند.