اثر محلول پاشی براسینولید بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان (Triticum aestivum L.) رقم سیروان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل
نویسنده(گان):	مرضیه دهقان، حمیدرضا بلوچی، علیرضا یدوی، فضل الله صفی خانی
چکیده:	به منظور بررسی اثر محلول پاشی غلظت های براسینولید بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و بهره وری مصرف آب گندم رقم سیروان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، ایستگاه زرقان، در دو سال زارعی ۹۴-۱۳۹۳ و ۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. عامل اصلی سطوح تنش خشکی در سه سطح؛ آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله آغاز گل دهی تا آغاز پر شدن دانه و قطع آبیاری در مرحله آغاز پر شدن دانه ها تا رسیدگی فیزیولوژیک و عوامل فرعی شامل محلول پاشی براسینولید در سه سطح؛ صفر، ۰۵/۰ و ۱/۰ میلی گرم بر لیتر و زمان محلول پاشی در دو سطح؛ قبل از گل دهی و قبل از پر شدن دانه بودند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش، با افزایش غلظت براسینولید، میزان عملکرد دانه و شاخص بهره وری آب افزایش یافتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که کمترین تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت در هر دو سال آزمایش مربوط به تنش خشکی در مرحله گلدهی بود و مقدار کاهش این صفات نسبت به تیمار آبیاری کامل به ترتیب ۳/۱۸، ۱/۱۳، ۲۵/۲۱، ۳۳/۱۱، ۷۸/۱۱ درصد بودند. غلظت ۱/۰ میلی گرم بر لیتر براسینولید نسبت به عدم مصرف آن در میانگین دو سال باعث افزایش ۱۷/۹ درصد تعداد دانه در سنبله، ۶۲/۶ درصد وزن هزار دانه و ۳/۷ درصد در عملکرد دانه گردید. بیشترین میزان بهره وری مصرف آب در هر سه سطح آبیاری (۰۱/۱ کیلوگرم بر مترمکعب) مربوط به محلول پاشی غلظت ۱/۰ میلی گرم بر لیتر براسینولید بود و همچنین بیشترین تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (۵/۱۹۳ روز) در آبیاری کامل و محلول پاشی غلظت ۱/۰ میلی گرم بر لیتر براسینولید به دست آمد. نتایج دو سال آزمایش نشان داد که تنش خشکی در مرحله گلدهی بیشترین اثر منفی را بر عملکرد دانه گندم رقم سیروان داشت و محلول پاشی ۱/۰ میلی گرم بر لیتر براسینولید تا حدودی این اثر منفی را تعدیل نمود.
کلیدواژگان:	براسینواستروئید، بهره وری مصرف آب، تنش کم آبی، گندم و وزن هزار دانه
زبان:	فارسی
انتشار در:	فصلنامه علوم زراعی ایران، سال نوزدهم شماره ۱ (پیاپی ۷۳، بهار ۱۳۹۶)
صفحات:	۴۰ -۵۶
نسخه الکترونیکی:	متن این مقاله در سایت مگیران قابل مطالعه است.

Effect of foliar application of brassinolide on grain yield and yield components of bread wheat (Triticum aestivum L.) cv. Sirvan under terminal drought stress conditions
Author(s):	Dehghanm.، H. R. Balouchi، A. R. Yadavi، F. Safikhani
Abstract:	To evaluate the effect foliar application of different concentrations of brassinolide on water productivity, grain yield and yield components of bread wheat (cv. Sirvan) under drought stress conditions, an experiment was carried out as spilt factorial arrangements using randomized complete block design with three replications at Zarghan filed station, Fars Province, Iran, dutring 2014-15 and 2015-16 growing seasons. Three levels of irrigation; optimum, withholding irrigation from flowering to grain filling stage and withholding irrigation during grain filling stage were assigned to main plots, and foliar application of brassinolide concentrations in three levels 0, 0.05 and 0.1 mg.l-1 and two timing of foliar application, before flowering and before grain filling, as factorial were randomized in sub-plots. Results showed that increasing foliar application of brassinolide concentration increased grain yield and water productivity under drough stress conditions. The lowest grain number per spike, thousand grain weight, grain yield, biological yield and harvest indexbelonged to drought stress from flowering to grainfilling stagewhich were reduced by 18.3, 13.1, 21.25, 11.33 and 11.78 percent, respectively, when compared to optimum irrigation conditions. The application of 0.1 mg.l-1 brassinolide increased grain number per spike by 9.17 percent, thousand grain weight by 6.62 percent and grain yield by 7.3 percent compared with contol. The highets water productivity (1.01kg.m-3) was observed in 0.1 mg.l-1 brassinolide application and also the longest duration to physiological maturity (193.5 day) was recorded in 0.1 mg.l-1 brassinolide application and optimum irrigation. The results of this study showed that drought stress from flowering to grainfilling stage had the most negative effect on bread wheat cv. Sirvan grain yield and foliar application of 0.1 mg.l-1 brassinolide improved this negative effect to some extent.
Keywords:	Brasinosteroid، Drought stress، Thousands grain weight، Water productivity، Wheat
Language:	Persian
Published:	Iranian Journal of Crop Sciences, Volume:19 Issue: 1, 2017
Pages:	40 -56
Full text:	PDF is available on the website.