جایگاه آب و آبیاری در مناسبات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران باستان
نویسنده(گان):	علیرضا بابایی، جواد سخا*، سینا فروزش، نصرالله پورمحمدی املشی
چکیده:	آب و آبیاری در تمدن سازی در بستر جغرافیایی ایران، منشاء بسیاری از تحولات و مناسبات اجتماعی و فرهنگی و سیاسی شده است و این مقوله با جغرافیا یک رابطه منطقی و تاثیر گذار دارد و پس از شناخت اولیه و سطحی می تواند منشاء بسیاری از مباحث زیر باشد : مثلا تراکم جمعیت، جابجایی، اقتصاد و معیشت زندگی روستایی یکجانشینی ، شهرنشینی، ییلاق، قشلاق، صحرا گردی و بادیه نشینی و. آب از عناصر اصلی آفرینش، در باورهای ایران باستان بوده و هست و به نوعی تاثیر مستقیم در شکل گیری و اسکان و نوع زندگی در ایران داشته است از جمله تاثیر آن در اساطیر و باورهای مذهبی و نشانه های ان در زندگی تمدنی مثل ساخت معابد ، سد و قنات و... بررسی مستقیم و از عناصر اصلی اقلیم و ناحیه و هر منطقه با حوزه جغرافیایی است و بارش ، دما، حجم آب جاری ، ریزشهای جوی و بسترهای زیر زمینی و... همگی ببه آب و مدیریت آن بستگی دارند. فلذا مطالعه و مرور جغرافیای طبیعی ایران ، نوع آب و هوا اقلیم و موقعیت جغرافیایی ایران و فلات ایران و ارتباط آن با مزیتهای اقتصادی از جمله وجود راه ها، کاروانسراها و مسائل ژئوپلوتیک فلات ایران و امتداد و گسترش آن به نواحی پرآب از جمله سیحون و جیحون و خلیج فارس و دریای خزر و یبن النهرین و بین رودان همه و همه در شکل گیری باروهای مذهبی و فرهنگهای مرتبط به آن تاثیر گذارند.
کلیدواژگان:	آب و آبیاری، ایران باستان، مناسبات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی
نوع مقاله:	مقاله پژوهشی/اصیل
زبان:	فارسی
انتشار در:	فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، سال سیزدهم شماره ۴ (پیاپی ۵۳، زمستان ۱۴۰۲)
صفحات:	۲۴۴ -۲۶۲
نسخه الکترونیکی:	متن این مقاله در سایت مگیران قابل مطالعه است.

The place of water and irrigation in the social, cultural and economic relations of ancient Iran
Author(s):	Alireza Babaei، Javad Sakha *، Sina Foroozesh، Nasrollah Poormohammadi Amlashi
Abstract:	Water and irrigation has become the origin of many social, cultural and political changes and relationships in civilization in Iran's geographical context, and this category has a logical and effective relationship with geography, and after a basic and superficial understanding, it can be the origin of many of the following topics. For example, population density, movement, economy and livelihood of rural life, settlement, urbanism, villag, geshlaq, desert travel and Bedouin living and so on. Water was and is one of the main elements of creation in the beliefs of ancient Iran, and it has had a direct impact on the formation and settlement and type of life in Iran, including its impact on mythology and religious beliefs and its signs in civilized life, such as the construction of temples. Dams and aqueducts, etc., is a direct investigation and one of the main elements of the climate and region and each region with a geographical domain, and precipitation, temperature, volume of flowing water, atmospheric precipitation, and underground beds, etc. are all related to water. and its management depend. Therefore, the study and review of the natural geography of Iran, the type of climate and the geographical location of Iran and the Iranian Plateau and its relationship with economic advantages such as the existence of roads, caravanserais and the geopolitical issues of the Iranian Plateau and its extension and expansion to the watery areas such as Sihun and Jihun and the Persian Gulf, the Caspian Sea, the Nile River, and
Keywords:	Water، irrigation، ancient Iran، Social، cultural، economic relations
Article Type:	Research/Original Article
Language:	Persian
Published:	Quarterly of Geography (Regional Planing), Volume:13 Issue: 4, 2024
Pages:	244 -262
Full text:	PDF is available on the website.