-
نگارنده در پاسخ به این پرسش که «آیا عقلانیت ارتباطی به مثابه آخرین نسخه عقلانیت می تواند سعادت آفرین باشد؟». با مفروض پنداشتن سعادت بخشی عقلانیت مورد تایید قرآن کریم، این مفهوم را با مفهوم «عقلانیت وحیانی» که بر اساس تفسیر علامه طباطبایی بازسازی شده، مقایسه نموده است.
معناشناسی و مقایسه دو مفهوم «عقلانیت ارتباطی» به عنوان روایتی سکولار، و «عقلانیت وحیانی» به عنوان روایت دینی، با بهره گیری از روش های توافق و اختلاف پروزسکی، به صورت تلویحی، از ترجیح دومی بر اولی حکایت می-کند. این مقایسه با هدف بررسی تشابهات و تمایزات دو مفهوم در سه جنبه، شامل بازاندیشی، شناختی و هنجاری، صورت گرفته و این نتایج حاصل شده است:به لحاظ بازاندیشی، در «عقلانیت ارتباطی» جهان طبیعی صامت بوده و انسان پدیده ای همانند سایر پدیده هاست، اما بر اساس «عقلانیت وحیانی» جهان معنادار و زیست انسانی غایتمدار است. وجه تمایز دو نوع عقلانیت، مفهوم «سعادت» است؛ به لحاظ شناختی، عقلانیت ارتباطی شناخت-محور می باشد و برای حقایق اجتماعی مابازای بیرونی قائل نیست، اما در عقلانیت وحیانی شناخت به هدف درک حقایق بیرونی صورت می-گیرد، از این رو، قلمرو عقلانیت ارتباطی محدود و مقید است؛به لحاظ هنجاری، مطلوب عقلانیت ارتباطی، تولید هنجارهای «مشروع» است. هنجارها در صورتی مشروع تلقی می شوند که با مشارکت همگانی و در یک روابط عاری از سلطه برای منافع عموم تولید گردد، اما مطلوب عقلانیت وحیانی، دستیابی به هنجارهای عادلانه است. هنجارها در صورتی عادلانه تلقی می شوند که مطابق با تکوین باشند، زیرا حقایق اجتماعی مابازای بیرونی داشته و حاکی از قوانین طبیعی است، هر چند دو نوع عقلانیت، در قلمرو اعتباریات بعدالاجتماع اشتراک دارند.
کلید واژگان: عقلانیت ارتباطی, عقلانیت وحیانی, معناشناسی, علامه طباطبایی, یورگن هابرماسTo answer the question concerning the happiness created by the communication rationalism as the last version of rationalism, the author has compared this concept with the revelatory one recreated on the basis of Allamah Tabatabaee’s interpretation by assuming the bliss originated from the rationalism proved by the Holy Qur’an. The semantics and the comparison of the two concepts of “communication rationalism” as a secular narration and “revelatory rationalism” as a religious one through the methods of concord and discord of Brzeski in the allusive form, the priority of the second to the first one could be manifested. This comparison has been done to investigate the commonalities and differences of the two concepts in the three retrospective, cognitive, and normative facets with the following outcome.From the retrospective view point, in “communication rationalism” the natural world would be still and the man a phenomenon as the other ones, whereas on the basis of “revelatory rationalism”, the world and the man’s life would be meaningful and objective respectively. The concept of happiness differentiates between the two kinds of rationalism. Cognitively, the communication rationalism would be cognition- based regardless of the external counterpart considered for the social facts, while in the revelatory rationalism; the cognition would be achieved to realize the external facts. In this regard, the area of communication rationalism is limited and constrained.From the normative view point, the favorite of communication rationalism would be the out come of “legitimate” norms. The norms are legitimate when they are created by the public cooperation and in a relationship without any command for the public benefits. However, the favorite of revelatory rationalism would be the attainment of fair norms. The norms are fair if they are according to the genesis, since our social facts are of external counterpart and they are narrative of natural rules, though the two kinds of rationalism are common in the realm of social validities.Keywords: Communication Rationalism, Revelatory Rationalism, Semantics, Allamah Tabatabaee, Jorgen Habermas -
عقلانیت ارتباطی، وضعیتی از ارتباط و مفاهمه است که بدون دخالت و نظارت نهادهای دولتی و برآمده از قدرت با گفتگوی انتقادی و سازنده، به فهم منافع و خیر مشترک منتج می شود. فقدان سلطه، اجبار، وجود اختیار و آزادی، عملیاتی شدن از طریق زبان و مبتنی بودن بر فرهنگ و اخلاق از پیش شرط های عقلانیت ارتباطی است. هدف این پژوهش، بررسی و ارزیابی شبکه های اجتماعی است که آیا بر آن ها، عقلانیت ارتباطی حاکم است یا موارد و مظاهر غیرعقلانی در آن ها بیشتر از عقلانیت است؟ روش انجام پژوهش، مصاحبه عمیق با رویکرد گراندد تیوری است که نتایج در مراحل مختلف به اساتید و کارشناسان آگاه به موضوع، ارجاع داده شده است. بر اساس یافته ها، عملکرد شبکه های اجتماعی بر مبنای مولفه های عقلانیت ارتباطی و پیش شرط های آن، تایید نشده و مواردی همچون ایجاد دسترسی، محدودیت و نظارت بر شبکه های اجتماعی توسط دولت ها، وجود اخبار جعلی، فریبکاری، شایعه، جاسوسی و کاربرهای فاقد هویت یا با هویت جعلی، استفاده تروریست ها و کلاهبرداران از شبکه های اجتماعی، تشویق به خودکشی، ناامنی، بحران زایی و ناهنجاری های اخلاقی، رویکردهای احساسی، هیجانی، حاشیه اید و پوپولیستی به جای استدلال های منطقی، افراط گرایی، فرقه گرایی، تعصب های قبیله ایی و قومی، استفاده از فن های جنگ روانی و تبلیغاتی، سیاست زدگی، قطبی گرایی و استفاده های ابزاری دلیلی بر نتیجه ذکر شده است.کلید واژگان: حوزه عمومی, عقلانیت ارتباطی, شبکه های اجتماعی, جامعه شبکه ایCommunicative rationality is a state of communication and understanding that results in understanding, interests and common interests through critical and constructive dialogue without the interference and supervision of government institutions. Lack of dominance, coercion, existence of agency and freedom, operationalization through language and being based on culture and ethics are prerequisites of communicative rationality. The purpose of this research is to investigate and evaluate social networks, whether they are governed by communication rationality or irrational cases and manifestations in them are more than rationality. The research method is in-depth interview with the Grounded Theory approach, the results of which have been referred to professors and experts in different stages. According to the findings, the performance of social networks based on the components of communication rationality and its preconditions has not been confirmed and Things like creating access, limiting and monitoring social networks by governments, the existence of fake news, deceit and rumours, espionage and users without identity or with fake identity, the use of social networks by terrorists and fraudsters, encouraging suicide, insecurity, Crisis generation and moral anomalies, emotional, marginal and populist approaches instead of logical arguments, extremism, sectarianism, tribal and ethnic prejudices, use of psychological warfare and propaganda techniques, politicization, polarization Instrumentalism uses are the reason for this result.Keywords: Public domain, Communicative Rationality, Social Networks, networked society
-
این نوشتار در پی توضیح مبنای زیبایی شناختی نگرش یورگن هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» است. مطابق مدعا تعریف امانئول کانت در مبحث نقد قوه حکم از امر زیبا، و توضیح وی از قضاوت ذوقی و زیبایی شناسانه، به فهم ابعاد ژرف تر رویکرد هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» و مقوله کنش ارتباطی و زبانی می انجامد. هم چنان که توجه به پرسش های مطرح در مکتب انتقادی فرانکفورت و دیدگاه های تئودور آدورنو در توضیح جریان از خود بیگانه شدن انسان مدرن و جایگاه هنر مدرن نیز به فهم انگیزه انتقادی هابرماس از موقعیت آدمی در جهان امروز و دلایل توجه وی به عقلانیت ارتباطی مدد می رساند. گام دیگر نوشتار توضیح تفاوت های هابرماس با آدورنو، در توجه اولی به عقلانیت ارتباطی و توجه دومی به «هنر مدرن» است. توضیحی که به شناسایی موثرتر سرشت زبانی رویکرد هابرماس به حوزه عمومی می انجامد.
کلید واژگان: هابرماس, کانت, آدورنو, عقلانیت ارتباطی, زیبایی شناسی, هنر مدرن -
چه رابطه ای میان عقلانیت شیعی و عقلانیت ارتباطی می توان برگزار کرد که از یک سو پویایی تاریخی عقلانیت شیعی در شرایط سلطه عقلانیت مدرن بر جهان امروز تضمین گردد و از سوی دیگر چنین عقلانیتی با حفظ استقلال دینی خود بتواند در تعامل با عقلانیت های تاریخی غیر دینی قرار گیرد. به طور خاص دغدغه پژوهش این است که نتایج سازنده سیاسی هماهنگی عقلانیت شیعی با عقلانیت ارتباطی را مورد بحث قرار دهد. طی چندین گفتار با طرح مجموعه ای از استدلال های درون دینی و برون دینی به اثبات فرضیه خود مبنی بر وجود مفاهیم بسنده ای در چارچوب عقلانیت شیعی (با تاکید بر آموزه های فقه و کلام شیعه) که قادر است اهداف فوق را بر آورده سازد، خواهیم پرداخت. در این زمینه ابتدا توضیحی درباره عقلانیت ارتباطی در سطح معرفت شناختی، انسان شناختی و جامعه شناختی ارایه خواهد شد. درگام بعدی شیعه و عقلانیت شیعی را معرفی خواهیم کرد. پس از آن مفاهیم عقلانی در سنت شیعی را با تاکید بر کلام و فقه مورد بحث قرار می دهیم. گفتار پایانی به استنتاجات نظری و عملی پژوهش اختصاص خواهد یافت.
کلید واژگان: عقلانیت, عقلانیت شیعی, عقلانیت ارتباطی, فقه شیعیWhat relationship can be established between Shiite rationality and communicative rationality that ensures historical dynamism of Shiite rationality in the condition of modern rationality dominance on the present world، on the one hand، and such rationality interacts with other non-religious historical rationalities by preserving its independence، on the other? Specifically the main concern of this research is to discuss the political consequences of coordination between Shiite rationality and communicative rationality. Through several sections by propounding a series of inter-religious and intra-religious argumentations، I will deal with proving my hypothesis based upon adequate concepts within the framework of Shiite rationality (emphasizing Shiite fiqh and kalam). In this context، I will present an explanation about communicative rationality at epistemological، anthropological and sociological levels. At the next stage، I will introduce Shiite rationality. Then I will discuss the rational concepts in the Shiite tradition، emphasizing kalam and fiqh. The final section will be allocated to theoretical and practical conclusions.Keywords: rationality, Shiite rationality, communicative rationality, Shiite fiqh -
عقلانیت یکی از عناصر اصلی مدرنیته به شمار می رود. هابرماس ازجمله متفکران حلقه انتقادی فرانکفورت است که درواقع، عقلانیت انتقادی را سوار بر عقلانیت ارتباطی می داند. راهکاری که او برای رهایی از تنگناهای مدرنیته ارائه می دهد، عقلانیت ارتباطی است. اما معیار رهایی و ارتباط آزاد او در عقلانیت ارتباطی بنابر محدودیت های معرفتی او نمی تواند چیزی جز فرهنگ عمومی یا عقل عرفی باشد؛ چراکه دست او از معیارهای عقل قدسی که بالاترین مراتب عقل است، خالی است و نمی تواند براساس عقل عملی معیارهای ارزشی و هنجاری براساس بالاترین ارزش ها و آرمان های انسانی ارائه دهد. در مکتب اسلام هم اگر ما نتوانیم بر پایه تعالیم وحی معیاری فراتر از عقل عرفی ارائه دهیم، ناچاریم همان معیارهای مورد نظر هابرماس را برای رهایی از این تنگناها بپذیریم. در این نوشتار ما با استفاده از مبانی معرفتی و هستی شناختی اسلام و براساس روش شناسی بنیادین، به نقد مبنایی نظریه کنش ارتباطی هابرماس می پردازیم و با نگاهی به مبانی نظریه او درصددیم ببینیم این نظریه در دیدگاه اسلام چه جایگاهی می تواند داشته باشد. به عبارتی دیگر، آیا از نظر اسلام معیارهایی که هابرماس در تفکر انتقادی خود از طریق کنش ارتباطی برای رهایی ارائه می دهد، پذیرفته اند یا نه.
کلید واژگان: روش شناسی بنیادین, کنش عقلانی, کنش ارتباطی, زیست جهان, سیستم, جامعه, رهاییRationality is considered as one of the main elements of modernity. Habermas is among the thinkers of Frankfurt Critical School who believes that critical rationality dominates communicative rationality. He proposes communicative rationality as a means for removing the restrictions of modernity. As for his criterion for removing these restrictions and gaining freedom in communicative rationality, due to his limitations, it can be no more that public culture or common sense. This is because he does not rely on the criteria of sacred intellect which the highest form of intellect and is unable to provide value and normative criteria based on practical intellect derived from sublime human values and ideals. So, we could not help accepting Habermas's criteria to free ourselves from these limitations if Islam had not provided a criterion which goes beyond common sense, based on divine teachings. Using the cognitive and ontological principles of Islam and applying principal methodology, the present paper criticizes Habermas's principles of communicative action and tries, through an overview of the principles of his theory to find what, according to Islam, position it has. In other words, does Islam accept the criteria proposed by Habermas in his critical ideas by using communicative action for obtaining freedom?Keywords: fundamental methodology, rational action, communicative action, life, world, system, society, freedom -
استفاده از روش های مشاهده مشارکتی و مشاهده مستقیم به مطالعه اظهار نظرهای کاربران در صفحه خصوصی محققان مقاله و 22 صفحه عمومی با موضوعهای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، سرگرمی و ورزشی در فیسبوک پرداختیم. بر اساس نظریه هابرماس و داده های تحقیق مفاهیم گفتگوی بی قید و بند، عقلانیت ارتباطی و انواع کنش گفتارها در فیسبوک مفهوم سازی و عملیاتی شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که انواع کنش-گفتارهای نمایشنامه ای، گفتگو و راهبردی در بین کاربران ایرانی در فیسبوک صورت می گیرد. اما کنش-گفتارهای نمایشنامه ای(خودافشایی) در صفحه های خصوصی بیشتر از صفحه های عمومی انجام می پذیرد. همچنین اکثر کاربران به گفتگوی بی قید و شرط در فیسبوک معتقدند و عقلانیت ارتباطی لازم برای تعامل و گفتگو را دارند. بنابر این امکان تشکیل حوزه های عمومی در فیسبوک وجود دارد. البته بعضی از کاربران که بردباری اجتماعی نداشتند در پاسخ به اظهار نظرهایی که با عقاید آنها مغایرت داشت به جای بیان استدلال به فحاشی و ناسزاگویی متوسل می شدند که نشان می دهد آنها هنوز به عقلانیت ارتباطی لازم برای تعامل و گفتگو نرسیده اند.کلید واژگان: حوزه عمومی, کنش گفتار, عقلانیت ارتباطی, فیسبوک, هابرماسThis paper will examine the possibility of conceptualizing and operationalizing Habermass theory of communicative action and its application to the case of Facebook users in Iran. In order to do that we selected 22 pages from Iranian users, which had highest number of like and covered political, cultural, social, entertainment and sports issues. We also reviewed comments left on our Facebook pages and also reviewed some publicly visible pages of a number of users. Then we used Habermass theory of communicative action along with grounded theory to operationalize concepts such as freedom, discourse, communicative rationality, and some types of action-speech that could be observed in Facebook. Some of the research results indicate that many types of action-speeches, dialogue that are strategically important take place among Iranian Facebook users. However, it seems performance types of action-speeches (self-disclosures) take place more in private pages than in public pages. The research results also indicate that Iranian Facebook users express their opinions freely in private and public pages. We can claim that based on the results, almost majority of Facebook users follow norms of dialogue and interaction. It could be nevertheless mentioned that some users with low level of tolerance used obscenity to express their anger against some of the comments. This indicated that communicative rationality was not present in some cases.Keywords: public sphere, speech act, communicative rationality, Facebook, Habermas
-
فضاهای شهری در طول تاریخ نقش مهمی در زندگی اجتماعی _ اقتصادی ساکنان داشته و به عنوان مرکز ارتباط و تحول در شهرها عمل کرده است. در دوران مدرن، با تغییرات عمیقی که در تمامی ابعاد زندگی و سکونت رخ داده، بخش عمده فضاهای شهری به مکانهای سودا زده تبدیل شده و تحت تاثیر نیروهای بازار در خدمت منافع جریانهای محدود قرار گرفته است. در واقع، عقلانیسازی که از ثمرات دوره روشنگری است، به عقلانیت روش ها، ابزار و فنآوری محدود شد. انعکاس این عقلانیت یکسویه یا «عقلانیت ابزاری»، و نمود آن را می توان در دیالکتیک انسان، جامعه و طبیعت جستجو کرد که نتیجه آن، تلاش انسان برای غلبه بر طبیعت و وارد کردن خسارت های فراوان به آن است؛ نگرانی هایی که الگوی توسعه پایدار، امروزه از آن سخن میگوید. هدف این نوشتار، کشف اشتراکات و خاستگاه های فضای شهری، جریان توسعه پایدار و نظریه کنش ارتباطی و پیشنهاد «پارادایم ارتباط» به عنوان مبنایی برای توضیح و تقویت سه پدیده فوق است. برای دستیابی به این هدف، نقش فضاهای شهری در طول تاریخ با توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مورد توجه توسعه پایدار به اجمال بررسی شده است. مرور تاریخی فضای شهری، تا اندازهای ما را از فرآیند تولید فضا در طول تاریخ آگاه میسازد و در شناخت بهتر نقش فضاهای شهری در توسعه پایدار کمک خواهد کرد. در همین راستا، با بهرهگیری از نظریه «کنش ارتباطی» به نقد مدرنیسم و عقلانیت ابزاری پرداخته شده است. این نظریه، ضمن نقد عقلانیت ابزاری مدرن که منجر به شیشدگی میشود، عقلانیت ارتباطی را به عنوان راهکاری برای برونرفت از مشکلات مدرن ارایه میکند. بر همین اساس، نحوه تجسم عقلانیت ارتباطی در فضاهای شهری بررسی شده است؛ با این دیدگاه که عقلانیت ارتباطی را میتوان رویکردی دانست برای غلبه بر منطق سلطه و سود و مفری برای پیشگیری از هر آنچه که هماهنگی و همخوانی طبیعت، اجزا و ارتباطات متقابل آنها را بر هم میزند. در پایان، پارادایم ارتباط به عنوان پارادایمی معرفی می شود که هم توسعه پایدار و هم فضای شهری می تواند بر آن استوار شود. پارادایمی که از طریق آن، هم مولفه های توسعه پایدارتبیین می شود و هم فضاهای شهری در جایگاه دوباره «قلب تپنده شهر» ظاهر و با تعیین «اخلاق گفتمانی» مناسب در فضاهای شهری به تقویت نقش اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شهرها پرداخته میشود.
کلید واژگان: فضای شهری, توسعه پایدار, عقلانیت ابزاری, عقلانیت ارتباطی, پارادایم ارتباطPublic space has always been a key research area across a wide spectrum of disciplines including philosophy, urban geography, visual art, cultural studies, social research and urban design and planning. Urban spaces play an important role in the social-economic life of city dwellers and throughout history cted as a center of communication and change. In modern era, public spaces in cities have turned into main business centers from which a particular section of the society is benefiting. This is the result of modernization and all the changes that it has brought about in the society. In fact, rationalization which is a product of the enlightenment era is limited to the rationality of approaches, evices and technology. This reflects a strain of rationality or «instrumental rationality», and it can be sought in the dialectics of man, society and nature the result of which is man’s struggle to overcome nature and then damage it to a great extent. These concerns are today reflected in debates pertaining to «sustainable development». The purpose of this paper is to discover the interactions and connections among the urban space, the sustainable development and the Communication Paradigm which is xpected to help explain the above three elements. In order to get there, the role of urban spaces throughout history has been studied particularly with regards to aspects such as society, economy and environmental concerns as emphasized by the principles of sustainable development. A historical review of urban space, its size as well as its production procedure could help better understand the role of urban spaces and the way it could improve sustainable development. This paper investigates the connection between the concepts of urban space and sustainable development using Communicative Action Theory. In this way, the Communication Paradigm as a basis for explaining this connection is described. Thus, using the theory of Communicative Action, the instrumental rationality of modernism has been brought into the spotlight. This theory questions the tenets of modern instrumental rationality and further presents Communicative Rational as a solution to overcome modern problems. This research studies how Communicative Rational is manifested through urban spaces. It has taken into consideration the fact that Communicative Rational could be an approach to overcome the logic of domination and profit as well as a solution to prevent whatever disrupts the orderliness of nature and its various elements as well as their interconnections. Eventually, the Communicative Paradigm is presented as a model based on which urban spaces can be developed based on the principles of sustainable development. This Paradigm will help determine the features of sustainable development and also ntroduce urban spaces as the beating hearts of cities. Further, it will help promote the social, economic and environmental roles of cities by determining an appropriate set of discourse ethics for urban spaces.Keywords: Urban space, Instrumental Rationality, Communication Paradigm, Sustainable Development -
در این مقاله خصلتهای عقلانیت ارتباطی در حوزه عمومی ایرانی مورد مطالعه قرار می گیرند. این مقاله با استفاده از رویکرد هابرماس، عقلانیت ارتباطی را عامل توسعه یافتگی حوزه عمومی و تحول از زیست جهان سنتی به مدرن در نظر می گیرد. به همین منظور زیست جهان ایرانی به عنوان عامل موثر در تحول از سنت به مدرنیته در این مقاله مورد توجه قرار می گیرد. توضیح آنکه، مطالعه تاریخ تحولات اجتماعی ایران حاکی از آنست که زیست جهان روشنفکران، نخستین زیست جهانی است که امکان تفکر نقادانه در مورد موضوعات عمومی را در ایران فراهم کرده است. مقاله حاضر ضمن تاکید بر بینش ارتباطاتی، بر آن است که دستیابی به زیست جهان منسجم مدرن نیازمند افکار و اندیشه های مستقل و محققانه ای است که میان سنت ایرانی و مدرنیسم پل زده و به نوعی بر بومی گرایی علمی استوار باشد. این مقاله همچنین نشان می دهد زیست جهان ایرانی، از ویژگی هایی برخوردار است که منحصر به جامعه ایرانی است و از این جهت برای طی کردن دوره گذار لازم است تا عوامل بسترساز مطابق با زیست جهان خود را برای دستیابی به مدرنیته ایرانی بازسازی کند. زیست جهان روشنفکری ایران در حال نقد موضوعات عمومی از مجرای نقد بسیاری از باورهای موجود در جامعه ایران است. به عبارت دیگر، زیست جهان روشنفکری ناشی از نقد زیست جهان سنتی است. با وجود اینکه ایدیولوژی و ایدیولوژی زدگی از مشخصات زیست جهان روشنفکری ایرانی است، اما تقدس زدایی اولین و عمده ترین خصلت عقلانیت ارتباطی در این زیست جهان است. مطالعه ما گسستگی و قدرت محور بودن را به عنوان خصایص دیگر عقلانیت ارتباطی نشان می دهد.
کلید واژگان: عقلانیت ارتباطی, زیست جهان ایرانی, گسستگی, زیست جهان روشنفکری, قدرت محور بودنIn these study features of communicative rationality in Iranian public sphere are examined. Deploying Habermes, the paper recognizes communicative rationality the factor of developing public sphere and transition from traditional life-world to, modern one.So, Iranian life-world as an effective factor for transition from tradition to modern has been studied. Reviewing the history of Iranian social evolutions reveals that intellectuall life-world is the first one which has provided the possibility of critical thought on public issues.Deploying communicative vision, the present article is to claim that constituting he cohesive and integrated life-world is required dependent thoughts sothat bridge the Iranian life-world enjoys the features unique for Iranian society. Thus, to transit this period it is required to reconstruct the ground factors regarding its life-world to reach to modernity.Iranian intellectual life worlds is criticizing public issues through existing Iranian believes. In a sense, Iranian intellectual life – world is result from criticizing traditional life-world. Although ideology and being ideologized is a feature of Iranian intellectual life-world, decanonization is the first feature of communicative rationality in this life-world. This study shows the fragmentation and being power-oriented of communicative rationality.
Keywords: being power-oriented, communicative rationality, fragmentation, Iranian life-world, intellectual life-world -
نشریه مطالعات قرآنی، پیاپی 36 (زمستان 1397)، صص 333 -351هابرماس، فیلسوف نسل دوم مکتب انتقادی فرانکفورت، بر این باور است که عقل مدرن نتوانسته تمام ابعاد خویش را آشکار سازد و تنها عقل ابزاری بر جامعه مدرن مسلط شده است. وی با طرح نظریه کنش ارتباطی در پی بازسازی پروژه مدرنیته است که به زعم وی عقیم یا ناتوان مانده است. او در این نظریه که مهم ترین دیدگاه او محسوب می شود، با استفاده از رویکردهای جدید زبان شناسی و فلسفه زبان سعی در ارائه مدلی از تربیت اخلاقی بر مبنای عقلانیت ارتباطی دارد. محقق در این مقاله با بهره گیری از رویکرد توصیفی- تحلیلی، ابتدا به مرور اجمالی نظریه کنش ارتباطی هابرماس، به عنوان مبنای نظریه تربیت اخلاقی وی، پرداخته سپس دیدگاه تربیت اخلاقی را استنتاج نموده و در ادامه به نقد این دیدگاه از سوی اخلاق قرآنی پرداخته است. نتیجه تحقیق نشان داد تاکید هابرماس بر عقلانیت ارتباطی و اخلاق گفت وگویی در نظریه کنش ارتباطی، در سطح فردی رشد و شکوفایی خرد مبتنی بر ارتباط متقابل هنجاری (عقل ارتباطی) و در سطح اجتماعی دستیابی به تفاهم مبتنی بر کنش های اخلاقی را به عنوان اهداف تربیتی مطرح می سازد.کلید واژگان: تربیت اخلاقی, هابرماس, عقلانیت ارتباطی, اخلاق قرآنی
-
واژه شئی شدگی و واژگان مرتبط با آن منظومه ای را بوجود می آورند که یکی از انتقادات دیرین و نوشونده را به جهان مدرن در خود دارد. این منظومه که در سنت اندیشه مار کسیسم غربی پاگرفت بن مایه ی اصلی مهم ترین کتاب لوکاچ است که اولین دلالت های خود را از مفاهیم بیگانگی و بت انگاری کالای مارکس و مفهوم عقلانی شدن وبر می یابد و مکتب فرانکفورت با تعبیر عقلانیت مدرن به عقلانیت ابزاری این نقد را ادامه می دهد. هابرماس نیز ضمن بهره گیری از انتقادات این سنت با طرح مفهوم عقلانیت ارتباطی به مثابه بدلیلی برای عقل ابزاری و با تاکید بر عقلانیت بیناسوژگانی خود...
کلید واژگان: شئی شدگی, عقلانیت, بیگانگی, بت وارگی کالا, عقلانیت ابزاری, صنعت فرهنگ و عقلانیت ارتباطی
-
از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبهای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شدهاست.
- نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شدهاند و انتظار میرود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
- جستجوی عادی ابزار سادهای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش دادهشود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشتههای نویسنده خاصی هستید، یا میخواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجهای نباشند.
-
معتبرحذف فیلتر