به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
ردیف ۱۰-۱ از ۲۹۰۹۸ عنوان مطلب
|
  • فاطمه غفوری فر *، مهدی محمدزاده، فرنوش شمیلی
    اهداف
    پژوهش حاضر، ضمن شناسایی و معرفی صفحات افتتاح مصحف های قرآنی عصر تیموری موزه های آستانه مقدسه قم و آستان قدس رضوی به تبیین و تشریح ویژگی های صفحات افتتاح، صفحه آرایی و عناصر تزئینی وابسته به این آثار می پردازد.
    روش/رویکرد پژوهشی: مقاله از نظر هدف کاربردی بوده و پژوهش ماهیت توصیفی _ تحلیلی دارد و آثار به روش تطبیقی ارزیابی می شوند. اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای و به شیوه میدانی گردآوری و تدوین شده است.
    سوال های پژوهش: صفحات افتتاح از مصحف های قرآن های تیموری منتخب از موزه های آستانه مقدسه قم و آستان قدس رضوی دارای چه ویژگی های بصری _ تزئینی هستند و چه نقاط اشتراک و افتراقی بین آنها وجود دارد؟
    یافته های پژوهش: در بررسی صفحه آرایی و طبقه بندی عناصر تزئینی مشخص شدبه طور کلی 3/63% از صفحه آرایی صفحات افتتاح عصر تیموری به صورت سه کتیبه ای و 7/36% پنج کتیبه ای بازوبندی هستند. بیش ترین عناصر تزئینی متعلق به نقوش مصحف های قرآنی موزه آستان قدس رضوی است. مهم ترین وجه اشتراک در به کارگیری نوع رنگ ها، ترکیب بندی صفحه آرایی، موتیف ها و نقوش بوده و بارز ترین وجه افتراق در میزان درصدهای فراوانی نسبی از عناصر بصری _ تزئینی تشکیل شده است.
    نتیجه گیری
    نتایج پژوهش نشان داد صفحات افتتاح مصحف قرآنی تیموری از ساختاری متعادل و منسجم در ترکیب بندی، نقوش و رنگ برخوردار است. از نقوش اسلیمی، ختایی، هندسی و رنگ های لاجورد و طلا با نسبت های متغیر در هر دو آثار دیده شده است. تزئینات صفحات افتتاح قرآن های مذهب موزه رضوی نسبت به موزه قم پرکارتر و دارای ظرافت و تنوع نقوش هستند.
    کلید واژگان: مصحفهای قرآنی, عصر تیموری, صفحات افتتاح, موزه آستان قدس رضوی, موزه آستانه مقدسه قم
  • فاطمه غفوری فر*، فرنوش شمیلی
    هدف پژوهش: این پژوهش درصدد است ضمن معرفی نسخ قرآنی مذهب عصر قاجار کتابخانه مرکزی تبریز، آرایه های قرآنی آثار مورد نظر را شناسایی و ساختارشناسانه بررسی نموده و نسخه های قرآنی مذهب را به‎لحاظ ساختارشناسی از منظر ترکیب بندی صفحات و فرم نقوش تفحص و ارزیابی کند. روش/ رویکرد پژوهشی: تحقیق حاضر به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی _ تحلیلی انجام شده است و اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه ای و به شیوه میدانی گردآوری و تدوین گردید. از بین 20 نسخه قرآنی مذهب قاجاری موجود در کتابخانه مرکزی تبریز و با صلاحدید متخصصان این حوزه و کارشناس کارآمد بخش نسخه شناسی کتابخانه مذکور، جامعه آماری پژوهش را 10اثر قرآنی مذهب سند دار تشکیل می دهد که با توجه به نیاز موضوع پژوهش حاضر، برگزیده شده است. اطلاعات تحقیق در قالب جدول‎ها و نمودارها از طریق نرم افزار SPSS و EXCEL طبقه بندی و محاسبه شده اند. اصالت/ ارزش پژوهش: مطالعهنسخه های مذهب قرآنی محفوظ در آرشیو کتابخانه مرکزی تبریز و عناصر تزئینی وابسته به قرآن ها، سبب ژرف عمیق و ارتقای کیفیت آثار هنری و تذهیب های قرآنی می شود. این مقاله در نظر دارد جنبه های هنری نسخه های قرآن های مذهب را با تاکید بر عصر قاجار مطالعه کند و تفحصی را انجام دهد. لیکن، آثار مطالعاتی تاکنون معرفی نشده و پژوهشی بر روی آنها انجام نشده است.
    یافته ها
    یافته های تحقیق نشان داد 9/39% از سرلوح قرآن ها بدون تاج همراه با کتیبه سرسوره بوده و 91/60% تاج دار و دارای کتیبه های فوقانی و تحتانی است. 47/67% از صفحات متن دارای تزئینات نشان دار هستند. در بخش عناصر تزئینی و نقوش 1/44% نقوش ختایی، 9/8%نقوش اسلیمی، 2/14% نقوش انتزاعی، 3/3% گره چینی، 1/18%دارای جدول کشی و عناصر شرفه دارای میانگین 4/11% درصدهای فروانی نسبی در بین توزیع نقوش هستند. نتایج تحقیق: نتایج پژوهش حاکی آن است، عناصر تزئینی همچون نقوش ختایی، اسلیمی، تاج، نیم تاج، کتیبه، انواع جدول کشی، نقوش ترصیع، نقوش انتزاعی و... در قرآن های منتخب از دوره قاجار کتابخانه مذکور مشاهده شده است. استفاده از گل های گرد، شاه عباسی، اناری، اسلیمی های توخالی و به‎صورت قاب بندی ساده، ترکیب بندی حلزونی، تنوع رنگی در گل ها و جدول‎ها، بیش ترین استفاده از رنگ طلا جزء ویژگی های شاخص تذهیب های قرآنی عصر قاجار کتابخانه ذکرشده است.
    کلید واژگان: عصر قاجار, نسخه‎های قرآنی مذهب, عناصر و آرایه های تزئینی, کتابخانه مرکزی تبریز
  • پریسا شاد قزوینی*، سیما پاک سرشت، فریماه فاطمی
    اصطلاح  هنر مدرن ایران که از اواخر دوره ناصری کاربرد یافت، در بسیاری از شاخه های هنر ترکیب هایی تلفیقی از نقوش اروپایی با عناصر تزئینی هنر ایران را به ارمغان آورد. با ریشه یابی نقوش تزئینی به کار گرفته شده در طراحی مبلمان دوره قاجار دوم، می-توان تحلیلی بر تنوع  نقوش اسلیمی- روکوکو فرانسه داشت و  عوامل شکل گیری طرح های التقاطی را شناسایی کرد. این مقاله بر این فرضیه تاکید دارد که طراحی و ابداع نقوش تزئینی مبلمان عصر ناصری، تلفیقی از نقوش اشرافی روکوکو با نقشینه های اسلیمی است. این تزئینات اگر چه ترکیبی از نقشینه های غیر بومی است ولی در درون خود هویتی ایرانی دارد. زیرا اسلیمی که اصولا از فرهنگ و هنر ایران اسلامی در روکوکو فرانسه کاربرد یافته بود، در دوره قاجار دوم به اسم تجددخواهی اشراف گرا، با تلفیقی مختصر، به هنر ایرانی بازگشت. مطالعه موردی این تحقیق مقایسه تزئینات و نقوش اسلیمی- روکوکویی، با  مبلمان "باغ عفیف آباد" و "نارنجستان قوام" در شیراز است.  روش تحقیق این مقاله تحلیلی تطبیقی بوده و تلاش شده تا مباحث در جداولی جداگانه طبقه بندی، توصیف و تحلیل شود. اطلاعات و داده های این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده است.
    کلید واژگان: نقوش تزئینی, اسلیمی روکوکو مبلمان, دوره ناصری, هنر قاجار
    Parisa Shad Qhazvini *, Sima Pak Seresht Esmaeeli, Farimah Fatemi
    The term modern Iranian art, coming to the fore from the late Naseri era, refers to an integration of European patterns into decorative elements of the Persian art represented in a wide variety of art forms. When the roots of decorative patterns applied in the furniture of the second Qajar era are examined, one faces a variety of arabesque and French rococo patterns. As such, the elements of forming integrated patterns can be identified. This study hypothesizes that applying the innovative patterns in the second Qajar era furniture is in fact the fruit of integration of aristocratic rococo patterns into arabesque ones. Although such decorations consist of certain non-native patterns, they convey a Persian identity in essence. In a sense, the French rococo patterns influenced by arabesque patterns, originally Islamic-Persian art forms, appeared in the Iranian art in the second Qajar era tinged with slight modifications under the name of aristocratic modernism. In the present research, the arabesque-rococo decorations and patterns applied in the furniture of Bagh-e-Afifabad and in Narenjestan of Shiraz were compared. The cases were analyzed comparatively the results of which, classified and described, were tabulated. The data were mainly collected based on library souce.
    Keywords: decorative patterns, arabesque-rococo furniture, Naseri era, Qajar artrces
  • علیرضا شیخی، احمد تندی، صمد سامانیان
    در میان آثار تاریخی چوبی مجموعه حرم رضوی، درهایی وجود داشته که با اجرای طرح گسترش و توسعه حرم، در دوره معاصر به انبار سازمان میراث فرهنگی خراسان در آرامگاه فردوسی منتقل شده است. این درها، در اثر آتش سوزی انبار، در سال 1391 و سوختن قسمتی از آنها، به مجموعه مصلی و در طی سال اخیر به مخزن موزه بزرگ خراسان راه یافته است. بررسی ها نشان از آن دارد که از چهار در مورد مطالعه، یک در، دارای کتیبه شعر بوده و با استناد به یافته های برنارد اوکین متعلق به مدرسه بالاسر است و سه دیگر، فقط دارای تزیینات است. درها، کتیبه تاریخی ندارد و سوال اصلی، پیرامون سنجش تاریخی درهای چوبی محفوظ در موزه خراسان بزرگ با تکیه بر اطلاعات فنی و هنری ای آثار است. با مطالعات تطبیقی در اسناد و مدارک تاریخی و تزئینات وابسته به معماری دارای تاریخ (به ویژه کاشی، از آن جهت که شیوه طراحی، با آثار چوبی همانندی داشته و تاریخ ساخت مشخص دارد) ، فرضیه پژوهش بر این امر بنیان گرفته است که ساخت آثار مذکور به دوران شاهرخ تیموری برمی گردد. پس از بررسی های دقیق روشن شد که شباهت بین شیوه منبت جست، در آثار مورد بررسی با سایر آثار چوبی منتخب در خراسان و مازندران دوره تیموری،حروف و پیکره بندی کتیبه روی در مدرسه بالاسر (در شماره 1) و عناصر تزئینی در مذکور، به همراه سه در دیگر، با کتیبه ها و عناصر تزئینی کاشیکاری مسجد گوهرشاد، مسجد شاه، مدرسه غیاثیه خرگرد، آرامگاه شیخ ابوبکر تایبادی و همچنین در مسجد جامع طرقبه، صندوق موزه ویرانی مشهد، در مسجد بالاسر، به عنوان آثار شاخص دارای تاریخ، در حوزه تزئینات وابسته به معماری عصر تیموری، به یافتن جواب در تایید فرضیه کمک می کند. گردآوری اطلاعات عمدتا بر شیوه میدانی استوار و عکس ها توسط نگارنده جمع آوری شده است. تدوین مقاله به روش توصیفی، تطبیقی و تحلیلی در دو بخش است: پس از معرفی و مطالعه نوع روسازی و شیوه منبت آثار،به بررسی و تطبیق نوع نوشتار کتیبه در مدرسه بالاسر پرداخته شد و سپس مطالعه اشتراکات عناصر تزیینی چهار در مذکور با تزئینات وابسته به معماری، در حوزه کاشی و چوب در آثار شاخص دارای تاریخ دوره شاهرخ تیموری، مد نظر قرار گرفت با مطالعه تطبیقی این سه بخش، نوشتار به این منتج شد که تاریخ درهای چوبی مدرسه بالاسر، محفوظ در موزه کوهسنگی، به سه دهه اول قرن نهم هجری برمی گردد.
    کلید واژگان: تیموری, موزه بزرگ خراسان, آثار چوبی, کاشیکاری, کتیبه نگاری, نقش و تزیین
    alireza sheikhi, Ahmad Tondi, samad samanian
    Among the wooden works of the Holy Shrine’s collection there have been doors That are transferred to the store of Cultural Heritage and Tourism Organization of Khorasan in the tomb of Ferdowsi with the implementation of the expansion of the shrine in the various periods .That works has been transferred to Mosalla collection and in recent years to the Kurasan museum, following the store fire in 2012 AM and burning part of the doors. Studies show that there is an inscription on the the door of Balasar school, according to the findings of Bernard Okin and other three doors have decorative motives only. The doors are not historical inscriptions and the main question is about the historical assessment wooden doors at the Museum of Greater Khorasan relying on the technical and artistic works. Comparative studies of historical documents, The study was based on the hypothesis that the works made during Shahrukh e timuri period. It became clear after scrutiny that helps to find solution in the confirmation of hypothesis the similarities between the decorative elements and inscription on the Balasar school door and decorations on the other three doors with the tile elements Ghoharshad mosque, Shah mosque, Ghiasiye Khargherd school and Tomb of Sheikh Abu Bakr e Taybadi, also the door of azqhad Jame mosque,the box of Mashad Virani museum and the door of Balasar mosque as works in the field of architectural decoration Timurid era.
    This study was done using descriptive, comparative and analytical methods in two parts. Firstly, analyzing and comparing of style of writing of Balasar school door's inscription and secondly similarities studying of decorative elements doors with decorative architecture ( in two part: tile and wood) of outstanding works in shahrukh period. Data collection is based on field study and photos collected by author. With comparative study of the three sections of this article resulted in the history of wooden doors of Balasar school's, preserved in the Khurasan Museum built in the first three decades of the 9th century
    Keywords: Timurid period, Kurasan museum, Wooden doors, Tiling, Inscriptions, Motif, decorations
  • فریده طالب پور، زهرا تقدس نژاد
    شال ایران از پارچه های نفیس بوده که از آغاز بافت آن اطلاعی در دست نیست، اما در دوره صفویه اهمیت زیادی به تولید آن داده شد و این هنر به اوج شکوفایی خود رسید. شال های ایران که غالبا در کرمان تولید شده اند با شال هایی که در دوره حکومت مغولان هند در کشمیر بافته شده اند، شباهت های زیادی در نقوش و ترکیب بندی دارند و عناصر تزئینی هنر ایران در شال های کشمیری دیده می شود. این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که مشابهت نقوش تزئینی در شال های ایران عصر صفوی با شال های کشمیری تا چه میزان است؟ روش پژوهش به صورت تاریخی–توصیفی و تطبیقی با مطالعات کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. مقایسه نمونه ها نشان می دهد که طرح شال ها دارای واحد تکرارشونده ی گیاهان، گل ها و نقوش هندسی در زمینه شال هستند و تکرار نقش مایه اصلی در این پارچه ها به وفور دیده می شود. این تکرارها منظم بوده و ریتم خاصی دارد. در این پارچه ها نوعی تناسب و هماهنگی میان نقش مایه ها و نقوشی که در زمینه استفاده شده است، وجود دارد.
    کلید واژگان: شال, ایران, کشمیر, نقوش
    Shawl is one of the luxurious kinds of fabric that there is no information about its first production date. Indian Mongols had good relationship with Safavid dynasty، therefore many similar designs between woven fabrics of both dynasties can be found. Surely the Kashmiri artists were affected by Iranian handicrafts men. Common decorative elements can be seen in Iranian and Kashmiri shawls. This research conductedusing the historical-descriptive and comparative method. Data was gathered using library resources، and then they were classified to indicate the similarities and differences between the Iranian and Kashmiri shawls. This research was conducted to answer the question that how the Kashmiriand Iranian Shawls are similar in design. The results classify the similarities among samples as follows: Repeat unit: Fabric designs were repeated units all over the surface. Forms: The forms were geometrical، curved or circles. Repeat: The main motif was repeated in all directions. Proportion: Proportions could be seen between motifs and background designs.
    Keywords: Shawl, Iran, Kashmir, designs
  • مریم عظیمی نژاد، علیرضا خواجه احمد عطاری *، صمد نجارپور جباری، بهاره تقوی نژاد
    نقوش تزئینی در هنرهای اسلامی ازجمله معماری، کتاب آرایی و نگارگری کاربرد دارند. در نگارگری ایرانی شاهد بروز عناصر تزئینی به عنوان عوامل تکمیلی طرح هستیم. این عناصر جایگاه مهمی در ارتقای شکوه و جلوه بصری نقاشی ایرانی دارند. حضور آرایه های تزئینی برای منقش ساختن سطوح، به ویژه در نگارگری دوره تیموری و صفوی متداول بوده است. از نسخه های مصور ممتاز دوره صفوی، می توان به هفت اورنگ جامی موزه فریر واشنگتن که در کارگاه سلطنتی ابراهیم میرزای صفوی تدوین و مصور شده، اشاره کرد. این نسخه، سرشار از آرایه ها و نقوش تزئینی است. از شاخص ترین نقوش تزئینی آن می توان به گره های هندسی اشاره کرد که در بیشتر سطوح نگاره های آن به چشم می خورند. این مقاله باهدف معرفی و شناخت تزئینات هندسی نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا، آنالیز خطی و ارائه تقسیم بندی این آرایه ها، نحوه‏ی کاربرد آن ها در بخش های مختلف از حیث نوع و تکنیک انجام شده است. روش یافته اندوزی با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته است که به روش تحلیلی- تطبیقی، به بررسی داده های به دست آمده از نمونه های مطالعاتی می پردازد. بر این مبنا پرسش های زیر مطرح است؛
    - گره های هندسی موجود در نگاره های هفت اورنگ جامی چه ویژگی هایی دارند؟
    - کاربرد و شیوه های اجرایی گره هندسی در نگاره های هفت اورنگ جامی چگونه است؟
    نتایج حاصل از بررسی نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا، حاکی از آن است که کاربرد نقوش هندسی در قالب های کاشی کاری، آجرکاری و گره چینی چوبی نمود بیشتری داشته و بیشترین گره ها، گره هایی بر پایه عدد مبنای شش و هشت است. این گره ها غالبا در سطوح ایوان، کف و دیوارهای جانبی بنا و همچنین در قالب گره چینی و به عنوان حفاظ باغ، در و پنجره استفاده شده است.
    کلید واژگان: نگارگری, هفت اورنگ, آرایه های تزئینی, گره هندسی
    Alireza KhajeAhmad ansari *
    Decorative motifs are applied in Islamic arts, including architecture, book design, and miniature. In Persian miniatures, we can see the emergence of decorative elements as supplementary factors of designs. These elements have a significant role in promoting the magnificence and visuals of Persian painting. The use of decorative arrays (decorative ornaments) has been common in painting surfaces, especially in the Timurid and Safavid miniatures. Among the outstanding depicted versions of the Safavid era, Jami’s Haft Awrang, maintained in the Freer Museum, Washington, can be mentioned which has been developed and depicted in the royal workshop of Ebrahim Mirza Safavid. This version is rich in arrays (ornaments) and decorative motifs. From among its most prominent decorative motifs, geometric knots can be mentioned which are observed in most of its figures. The current paper has been performed aiming at introducing and recognizing the geometric decorations of figures in Ebrahim Mirza’s Haft Awrang, linear analysis of these ornaments (arrays) and providing an appropriate classification for them, as well as explaining how they have been applied in different parts in terms of type and technique. Data collection process has been performed by referring to written sources during which the data obtained from the study samples were investigated using an analytical-comparative method. Accordingly, the following questions are posed: - What are the features of geometric knots existing in figures of Jami’s Haft Awrang? - How have the geometric knots been applied and implemented in figures of Jami’s Haft Awrang? The results gained of investigating the figures in Ebrahim Mirza’s Haft Awrang indicated that application of geometric motifs has been more widely manifested in the area of tiling, brickwork and wooden knot work; and the number of knots is mostly based on six or eight. These knots have been mainly applied on surfaces of porches, floors, and lateral walls of building, and they have been also used in the form of knot work as shields for gardens, doors, and windows.
  • مهندس باوند بهپور
    در این مقاله نتایج حاصل از بررسی 169 کتیبه در 8 بنای شاخص دوره قاجاریه در شیراز و اصفهان ارائه گردیده است در این بررسی سعی بر این بوده تا قواعد به کاررفته در نگارش این کتیبه ها باتوجه به شواهد آماری استخراج گردد از آنجائی که کتیبه ها غالبا اطلاعات مهمی را درباره تاریخ ساخت بناها و همچنین سازندگان وهنرمندان آنها به دست می دهند شناخت این قواعد می تواند به استخراج اطلاعات صحیح از کتیبه های این دوره کمک کند در ادامه به نقش کتیبه ها بعنوان عناصر تزئینی توجه گردیده و به نحوه نگارش خطوط محل نصب کتیبه ها محتوای آیات و احادیث و اشعار به کاررفته در آنها و دلیل انتخاب هر یک توجه شده است قسمتی نیز به ماده تاریخ در کتیبه ها و نحوه استخراج تاریخ از آن اختصاص یافته است.
    کلید واژگان: دوره قاجار, کتیبه نگاری, کتیبه, شیراز, اصفهان, ماده تاریخ
  • نیکو شجاع نوری، مرضیه اسماعیلی جاغرق
    ازاره یا روکش حفاظتی دیوار به حاشیه تزئینی از کف اتاق تا ارتفاع یک متری گفته می شود. این عنصر تزئینی و ساختمانی در بیشتر بناهای تاریخی ایران دیده می شود و گونه های مختلف آن با سبک معماری و عناصر تزئینی متداول در هر دوره هماهنگ است. ازاره علاوه بر جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل بنا، برای زیباسازی بنا نیز به کار می رفت. امروزه قرنیز جایگزین ازاره های قدیمی شده است. قرنیزها به شکل سنگ های تزئینی، یا در نمای بیرونی و یا به صورت نوار باریکی از سنگ، چوب و یا هر جنس مقاوم دیگر در داخل بنا مشاهده می شوند.
    در این مقاله، ضمن معرفی ازاره و سیر تحول آن، به امکان استفاده مجدد از این عنصر تزئینی- ساختمانی برای هویت دادن به بناهای کنونی با توجه به جنبه هنری- فرهنگی آن، توجه کرده ایم. ویژگی ازاره و انواع آن در دوره های مختلف، علت جایگزینی آن با قرنیز و کم توجهی به جنبه فرهنگی- هنری آن، ازجمله سوالات مطرح به شمار می روند. این تحقیق را با روش میدانی و استفاده از مطالعات کتابخانه ای و جست وجو در پایگاه های اطلاع رسانی معتبر انجام داده ایم و جامعه آماری شامل نمونه هایی از هریک از انواع ازاره های استفاده شده در معماری ایران است.
    نتیجه بررسی نشان دهنده حذف تدریجی ازاره از بنا و جایگزینی قرنیز به دلیل عدم نیاز به کاربرد ضدرطوبتی و داشتن صرفه اقتصادی است؛ درحالی که با بهره گیری از توان بالقوه صنایع دستی در ایران، می توانیم جنبه زیبایی- فرهنگی ازاره را در طراحی جدید، حتی به شکل قرنیز، زنده نگه داریم.
    کلید واژگان: صنایع دستی, فرهنگ, تزئینات بنا, ازاره, قرنیز
    Ezare، a protective cover for walls with also decorative purposes is used from the ground up، to a height of one meter. This architectural design is observed in most Iranian historic buildings. Its design and structure developed through time according to the period in which it was used. Apart from preventing humidity to inner walls، Ezare was also used as means of beatifying and characterizing the overall theme of buildings. These days skirting’s have walls، such as; decorative stone، wood or any other durable material. replaced the historic Ezare’s. Skirtings come in many forms both on the interior and exterior of building Although in this article، Ezare is introduced with a background to its development، it is also important to stress the artistic and cultural nature of it، and the impact it has had in the progression of skirting’s we see today. The unique characteristics and variety of Ezare’s throughout different periods in history، yet its inevitable replacement with skirting’s، has raised many questions. Research methods used for this study has been carried out using trustworthy and reputable resources such as; library resources along with searching online databases. In conclusion، this study has come to the realization that Ezare’s gradual demise and replacement with skirting’s has been mainly due to the practical nature of skirting’s. The anti-humidity qualities of skirting alongside their economical benefits have outweighed the decorative and the identity and character that Ezare’s used to give. However، with the ever increasing and exceptional quality of Iranian handicrafts، we can now look at the appealing artistic and cultural aspect of Ezare’s when designing new modern skirting’s.
    Keywords: Handcrafts, Architecture, Exterior Décor, Ezare, Skirting
  • فرنوش شمیلی، فاطمه غفوری فر
    هدف پژوهش: این پژوهش با هدف بررسی تذهیب های قرآنی عصر تیموری محفوظ در موزه آستان قدس رضوی انجام شده است و ضمن شناسایی آرایه های قرآنی همچون: شمسه، دعای افتتاح، سرلوح، صفحات متن (حاشیه صفحات)، نشان آیات (جزء، سجده، حزب)، گل‏آیه ها، فهرست سوره ها و صفحات ختم، به‏نحوه صفحه آرایی و ساختارشناسی فرم نقوش و رنگ می پردازد. از طرفی، مطالعه در این زمینه به‏منظور دستیابی به آرمان والایی است که در اطلاعات کتاب‏های آموزشی رشته هنر تذهیب و ارتقای نظام آموزش هنری ایران کمتر به آن توجه شده است.
    روش پژوهش و جامعه آماری: پژوهش پیش رو به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی _ تحلیلی صورت گرفته و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و گردآوری تصاویر به‏صورت میدانی از موزه های موردنظر جمع آوری شده‏است. با مطالعه آثار قرآنی موزه آستان قدس رضوی و مشورت با کارشناسان خبره این بخش، هفت نسخه نفیس سنددار مرتبط با عصر مذکور و زمینه مطالعه پژوهش حاضر به روش هدفمند انتخاب شد. با مشاهده این نسخه ها، ویژگی های آرایه های آن مشخص شده است.
    یافته های تحقیق: یافته ها نشان داد ساختار عناصر بصری شامل انواع نقوش تزئینی اسلیمی، ختایی، هندسی و خوشنویسی است. نقوش اسلیمی با 38.8% بیش ترین نقوش تزئینی را دربردارد، گل های ختایی22.4% و 3.4% نقوش هندسی و 27.3% توزیع خوشنویسی در صفحه است. صفحه آرایی به صورت 3کتیبه ای، 5کتیبه ای و 6کتیبه ای ساختاربندی شده است. صفحات به‏طور میانگین با تقسیم‏های طلایی آراسته و تدوین شده اند. لاجورد و طلا غالب ترین رنگ های به‏کاررفته در این آثار است.
    نتیجه گیری
    موزه آستان قدس رضوی از جمله کلکسیون های عظیم در جهان است و قرآن های مذهب فاخر و نفیسی را در خود گنجانده است. نسخه های قرآنی عصر تیموری در آن از ویژگی های خاصی برخوردار است؛ از جمله آن استحکام، منطق، نظم و ریتم، تقارن، ترکیب بندی های سامان دهی‏شده، صفحه آرایی هایی بر مبنای تناسب‏های طلایی از جمله مولفه های برجسته نسخه های مورد مطالعه هستند. از این‏رو، شناختن ساختار فرمی عناصر تزئینی _ ‏بصری و عناصر نوشتاری و به‏کارگیری آنها در قرآن آرایی، لازمه فهم دقیق از اصالت نقوش است. از نقوش تزئینی اصیل مانند اسلیمی، ختایی، هندسی و خطوطی همچون نسخ، محقق و... در آراستن قرآن های تیموری مورد مطالعه بهره برده شده است که بیانگر مشخصه های اصلی تذهیب های قرآنی عصر تیموری است و استفاده از این عناصر، در تثبیت و تحکیم مبانی فکری نظام آموزشی هنری کشور نقش بسزایی دارد.
    کلید واژگان: عصر تیموری, تذهیب های قرآنی, موزه آستان قدس رضوی, ساختارشناسی تذهیب
  • علیرضا شیخی*، شعله تاتاری
    استقرار سلسله صفوی در ایران و شیوع فرقه های منتسب به صوفیه، ایجاب می کرد تا به ساخت کشکول که یکی از آلات قلندری و درویشی بوده و در مراسم و آیین های مرتبط با این فرقه ها استفاده می شد، اهمیت وافری داده شود. عناصر بصری نقش شده بر کشکول ها، نشر اندیشه و افکار درویشان را دربرداشته است. لذا هدف این پژوهش، بررسی صوری و محتوایی سی و چهار عدد از کشکول های فلزی دوران صفوی و قاجار است. بنابراین سوالات پژوهش عبارت است از: تعامل عناصر تزئینی کشکول ها و آداب درویشی چیست؟ و کشکول های فلزی این دو دوره، از نظر فرم، نقش و نماد چگونه اند؟ روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه ای و با مراجعه به سایت موزه های خارجی و همچنین مراجعه حضوری به موزه های داخلی جهت مطالعه نمونه ها است. 
     نتایج پژوهش نشان می دهد که کاربرد کشکول نزد دراویش، علاوه بر آلات و وصله های درویشی و قلندری، وجه عاشورایی نیز داشته و در آیین سقایی و مراسم عزاداری عاشورا به کار می رفته است. از نظر فرم ظاهری نیز با سه نوع کشکول مواجهیم که در تزئین آنها از کتیبه هایی با مضامین شیعی و اشعار فارسی استفاده شده است. نقوش تزئینی نیز شامل نقوش انسانی، هندسی، حیوانی و گیاهی است. تکنیک های هنری مورد استفاده در تزئینات، شامل: قلمزنی، سیاه قلم، طلاکوبی روی فولاد، حکاکی، مشبک کاری و مرصع کاری است. نمادهایی نظیر اژدها، ماهی، مار و کشتی که در اجزا و تزئینات کشکول به صورت رمزگونه یا در فرم ظاهری آن به کار رفته اند به تبعیت از اعتقادات و آرمان هایی است که دراویش مدعی آن ها بوده اند.
    کلید واژگان: صفوی و قاجار, کشکول فلزی, درویش, نقوش و کتیبه, فرم, معنا
    Alireza Sheikhi*, Sho’Leh Tatari
    The establishment of Safavid dynasty in Iran and the prevalence of etiquettes attributed to Sufis required making kashkuls (Sufi begging bowl), as one of the qalandars’ and dervishes’ instruments used at ceremonies and related events of such a sect. The purpose of this study is to study the form and content of 34 metal kashkuls from the Safavid as well as the following era, Qajar. Here there are some questions to answer: What kind of interaction exists between the decorative elements of such kashkuls and the dervishes’ manners? And how are the metal kashkuls from these eras made in terms of form, function and symbol? Data of the present research has been gathered from library sources and by referring and accessing to the world museums’ sites as well as visiting national museums inside. The results are as follows: Dervishes always carried kashkul for making request from others while they sang mystic poems in markets and alleys, which were considered both a Sufi propaganda and an experience of self-humiliation. The costly kashkuls, including metal types, carried symbolic, ritual, and decorative aspects. Early samples were made of natural material. Later, other forms, including the metal type, became popular.
    Besides being regarded as the instruments of dervishes and qalandars, Kashkuls have also been used at Ashura (tenth day of Muharram month) as well as in the water-carrying ritual and mourning ceremonies of this historical event. In the dervishes’ poems, kashkul is related to Abbas ibn-e Ali, a standard bearer (flag bearer) in Karbala. It is also used in mourning ceremonies relating to the same water-carrying ritual. Some poems on kashkuls have direct reference to water-carrying and the blessing of drinking water from the instrument. Furthermore, in both two eras, water-carrying in traditional Iraq was common to Sufism. 
    It is to be mentioned that there were three forms of kashkul in terms of appearance in the Safavid and Qajar era: 1. Those inspired by the plant type (coco de mer fruit); 2. Those in the form of a vessel (ship); 3. The ones which are distinctive in their overall form and unique decorations. They have been decorated with pictogram inscriptions, Shiite themes and Persian poems.  These Kashkuls are engraved with a variety of inscriptions including surahs or selected Quranic verses, Salavāt-e Tafziliyyah (praising and greeting of the Fourteen Innocent Imams) indicating the Shiite tendencies, Persian poetic verses relating to honor the dervishes’ believes and Kashkul’s maker, as well as other poems on the function of the instrument in carrying water. They also have historical inscriptions which refer to the maker and the making date. 

    Decorative ornaments on Kashkuls include human, geometric, zoomorphic and vegetal designs. The techniques used here are etching, niello, gold blocking of steel, engraving, latticework and inlay with symbols such as dragons, ships, fish and snakes. Furthermore, the ship or vessel, which is the general form of some Kashkuls, has been inspired by the hadith of the Noah's ship (the Rescue Ship) mentioned in the Sufi texts in this way. Some motifs such as dragons, fish and snakes are also to be found in the pre-Islamic or Islamic times, or we can consider the implications of such artistic inspirations taking their semantic aspects in literature and mysticism into consideration. It indicates that such elements and subjects have been influential on the beliefs and ideals of dervishes.
    Keywords: Safavid, Qajar, Metal Kashkul, Form, Content
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
* با توجه به بالا بودن تعداد نتایج یافت‌شده، آمار تفکیکی نمایش داده نمی‌شود. بهتراست برای بهینه‌کردن نتایج، شرایط جستجو را تغییر دهید یا از فیلترهای زیر استفاده کنید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجه‌ای نباشند.
نوع نشریه
اعتبار نشریه
زبان مطلب
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال