به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
ردیف ۱۰-۱ از ۲۶۵۰۴ عنوان مطلب
|
  • حبیب نظرنژاد، تارا شاه حسین، فرخ اسدزاده
    فرسایندگی باران، به عنوان عامل کلیدی موثر بر فرسایش شناخته می شود. آگاهی دقیق از میزان کمی فرسایندگی باران در یک منطقه، به عنوان گام اولیه در مدیریت پایدار خاک و آب محسوب می شود. از نظر کمی، فرسایندگی باران به ویژگی ای از آن اطلاق می شود که دارای بیشترین همبستگی با میزان تلفات خاک باشد. شاخص فورنیه اصلاح شده از مهم ترین شاخص های کمی فرسایندگی باران است که به دلیل محاسبه آسان در مقایسه با سایر شاخص ها، کاربرد گسترده ای در مطالعات فرسایش خاک دارد. این مطالعه، با هدف بررسی تغییرات مکانی و زمانی شاخص فورنیه اصلاح شده در طول دوره آماری 2012-1993 در استان آذربایجان غربی انجام شده است. برای این منظور، از آمار و اطلاعات بارندگی 66 ایستگاه باران سنجی استفاده شده و شاخص های فورنیه اصلاح شده و شاخص تمرکز بارش در منطقه محاسبه و نقشه تغییرات مکانی با استفاده از روش کریجینگ معمولی ترسیم شد. تغییرات شاخص فورنیه در استان بسیار زیاد بوده و در دامنه 22/116-25/28 میلی متر قرار داشت. حداکثر شاخص فورنیه در جنوب غربی و حداقل آن، در شمال شرقی استان مشاهده شد. بر اساس شاخص تمرکز بارش، به طور تقریبی در 20% ایستگاه ها، الگوی نسبتا فصلی و در 80% ایستگاه ها نیز الگوی فصلی از بارش مشاهده شد. شاخص فورنیه اصلاح شده داری همبستگی بسیار قوی با مقدار بارش سالانه (001/0>p ، = r 934/0) بود. با این حال، شاخص فورنیه اصلاح شده و مجموع بارش سالانه، ارتباط معنی داری با شاخص تمرکز بارش نداشت. نتایج پژوهش نشان داد که با حرکت به سمت عرض های جغرافیایی بالاتر، شاخص فورنیه و مقدار بارش سالانه به شکل منظمی کاهش می یابد.
    کلید واژگان: فورنیه اصلاح شده, شاخص تمرکز بارش, کریجینگ
    Habib Nazarnejad, Tara Shahhossein, Farrokh Asadzadeh
    Rainfall erosion is a key factor in soil erosion processes. Determining the quantitative values of the rainfall erosion factor is assumed as a first step in sustainable management of soil and water resources. In terms of quantity, rainfall erosion is one of the characteristics that has the highest correlation with soil losses. Modified Fournier index (MF) is a simple rainfall erosion index which is widely used as a quantitative index in soil erosion projects. In this research, the spatiotemporal variation of the modified Fournier index was determined in west Azerbaijan province for a twenty-year period from 1993 to 2012. A total of 66 rain gauge data were used to determine the MF and precipitation concentration index (PCI). The spatial pattern of the MF and PCI were mapped by Kriging. The findings indicated that there was a wide range for MF, 28.28-116.22 mm, and the highest value of MF was observed in southwest of the region while the smallest values of the MF is located at the northeast of the region. Descriptive statistics of the PCI indicated that the 80 percent of the stations shows a seasonal pattern of rainfall distribution, while 20 percent of the stations have a moderate seasonal rainfall distribution pattern. There was a strong positive relationship between the annual rainfall and MF (r= 0.934, p< 0.001). A significant relationship was not observed between the PCI with annual rainfall and MF. The spatial patterns of the MF and annual rainfall showed a regular decreasing from south to the north of the region.
    Extended Abstract
    1-
    Introduction
    Climate change in the current era is one of the most important environmental challenges. Precipitation is one of the most important climate elements directly affecting the availability of water resources. Low amount of precipitation and its extreme fluctuations in the daily, seasonal and annual scales is an inherent characteristic of Iran’s climate. Due to significant impacts of rainfall on water resources such as groundwater, surface water, and snow reservoir, some indices, Standard Precipitation Index (SPI) and Precipitation Concentration Index (PCI), are applied to explain its changes. SPI index includes applicable indices that are used in most studies, while PCI index has been introduced in recent years. Different indices have been used to assess the density of precipitation, inwhich the Precipitation Concentration Index (PCI) is recommended, for it provides information on long-term total variability in the amount of received rainfall. Rain erosion is recognized as a key factor on erosion. Accurate knowledge of the amount of rainfall erosion in a region is considered as a primary step in the sustainable management of soil and water. Early indices (Fournier and modified Fournier) are one of the most important indicators of rainfall erosion, which have widely been used in soil erosion studies due to easy calculation compared with other indices.
    2-
    Materials and Methods
    West Azerbaijan province with an area of 37210 square kilometers (including the Urmia Lake) is the thirstiness province of Iran in extent which is located at a geographic location of 44° 3' to 47° 23' East longitude and 35° 58' to 39° 3344' Northern latitude. In this study, rainfall data from gauge stations of West Azerbaijan (Iran) were used in order to investigate of Precipitation Concentration Index. Referring to Iran water resources management, information, including daily rainfall data, geographical coordinates of the stations and years of statistics, received. After reviewing, the stations with incomplete data were excluded and finally, 66 rain gauge stations were selected. Information on daily rainfall for a period of 20 years (1993-2012) was reviewed in terms of homogeneity and normality using Kolmogorov-Smirnov test and was used for calculating of PCI index. The aim of this research is to establish a regression relationship between the early indices with the EI30 index for studying the spatial and temporal changes in the rainfall erosion index during the period of 1993-2012 in West Azerbaijan province. Therefore, the data of 66 rain gauges and 13 rain-fed stations were used and erosion indices and precipitation concentration index of the region were calculated and spatial changes map was mapped using the Kriging method.
    3-
    Results and Discussion
    Average rainfall in the entire area during a twenty-year period is approximately 325 mm. The mean value of PCI was 16.66 indicating the seasonal distribution of rainfall in the province. The minimum value of PCI for the area was 12.36 demonstrating the fair distribution of rainfall and the maximum value of this index for the entire period as 22.17 that represents the distribution of rainfall is very seasonal. The important note is the few differences in statistics related to Precipitation Concentration Index so that during the period of two decades, mean changes of PCI is less than 2%. The EI30 index has the highest correlation with the overall corrected Fournier index (R2 = 0.9). The EI30 index variation is very high in the province and is located in a range of 62.54 to 230.05 mega Jules millimeter per hectare per hour per year. The maximum erosion was observed in the southwestern part of the province and in the forests of Piranshahr and Sardasht, and at least in the northern and eastern of the province. According to the precipitation concentration index, rainfall pattern in the province was observed as relatively seasonal and seasonal. In terms of statistical period, rainfall amount and erosion indices showed an increase during the second decade compared to the first decade. The results showed that the erosive indices and the amount of annual precipitation decrease regularly by moving to higher geographic latitudes.
    4-
    Conclusion
    In general, in lower latitudes, rainfall is higher in parts of the western highlands and in the southwest of the province which is decreasing regularly by moving towards the northern and eastern regions. This is in line with the results of Jalali and Shafi'i (2012) investigations conducted for West Azarbaijan province. ). Examining the annual and seasonal changes of rainfall in different climate zones by Azarakhshi et al (2013), and Ghaderpour (2014) by the assessment of precipitation spatial trend in the watershed of Lake Urmia announced that the province has a rising and declining trend in rainfall on an annual basis and the results are in accordance with this study.
    Keywords: Modified Fournier Index (MF), Precipitation Concentration index (PCI), Rainfall Erosion, Kriging, Latitude
  • حسین اسلامی *
    تغییرپذیری بارندگی و تاثیر آن بر منابع آب یک مساله اقلیمی مهم است. تغییرات بارندگی بین ماه های سال به عنوان شاخص تمرکز بارندگی تعریف می شود. ویژگی دیگر بارندگی که ارتباط مستقیمی با تمرکز بارندگی دارد، فرسایندگی باران است. هدف از این تحقیق بررسی شاخص های تمرکز بارندگی (PCI) و فرسایندگی باران (شاخص فورنیه اصلاح شده MFI) و تهیه نقشه تغییرات مکانی آنها است. لذا با استفاده از داده های بارندگی 55 ایستگاه هواشناسی استان خوزستان، شاخص های تمرکز بارندگی و فورنیه اصلاح شده محاسبه شد. به منظور تهیه نقشه تغییرات مکانی، اطلاعات نقطه ای شاخص ها با استفاده از روش های مختلف قطعی و زمین آماری به اطلاعات ناحیه ای تبدیل گردید. نتایج نشان داد که روش کریجینگ معمولی با نوع گوسی، دارای بیشترین دقت برای میان یابی شاخص تمرکز بارندگی است و روش کریجینگ ساده با نوع گوسی بیشترین دقت برای میان یابی شاخص فورنیه اصلاح شده داشته است. بر اساس نقشه تغییرات مکانی شاخص تمرکز بارندگی بیشترین مقادیر شاخص تمرکز بارندگی در جنوب منطقه مورد مطالعه دیده می شود و کمترین مقادیر در شمال و شمال شرق استان خوزستان وجود دارد. شاخص تمرکز بارندگی از 20 تا 31 متغیر بود که نشان دهنده فصلی شدید بودن بارندگی است. شاخص فورنیه اصلاح شده بین 49 تا 224 متغیر است که در شمال شرق استان خوزستان بیشترین مقدار و در جنوب و جنوب غربی کمترین مقدار را داراست. بطور کلی بارندگی در استان خوزستان محدود به چند ماه بوده و پراکنش یکنواختی ندارد.
    کلید واژگان: میان یابی, تمرکز بارندگی, فورنیه اصلاح شده, زمین آمار
    Hossein Eslami *
    Rainfall variability and its impact on water resources are important climatic issues. Intra-annual variations in rainfall are characterized as precipitation concentration index (PCI). Another feature that directly correlates with the concentration of precipitation is the rain erosivity (Modified Fournier Index MFI). The aim of this study is to investigate the PCI and MFI indices and map their spatial variations. The Modified Fournier and precipitation Concentration indices were calculated using rainfall data from 55 meteorological stations located in Khuzestan province. To produce the spatial variations map, point information is converted to regional using geostatistical and deterministic methods. The results indicated that the ordinary and simple Kriging with Gaussian type have highest accuracy for interpolation of the PCI and MFI indices, respectively. According to the spatial variation map of the PCI, the highest values of that index are seen in the southern region and the lowest values are in the north and northeast of the Khuzestan province. The PCI values ranged between 20 and 31 indicating severe seasonality. The MFI values vary from 49 to 224 in which the highest values are for the northeast region of the province and the lowest ones are for the south and southwest zones. Generally Rainfall limited in a certain months.alues are for the northeast region of the province and the lowest ones are for the south and southwest zones. Generally Rainfall limited in a certain months.
    Keywords: Geostatistics, Interpolation, Precipitation Concentration, Modified Fournier
  • سید حمیدرضا صادقی *، محسن ذبیحی
    فرسایندگی باران اولین نکته قابل توجه در مباحث فرسایش خاک است که نقش مهمی در جدا نمودن ذرات خاک از بستر اصلی خود ایفا می ‏کند. از این رو، بررسی روند عامل فرسایندگی باران در تصمیم گیری و برنامه ریزی به منظور مدیریت منابع آب و خاک ضروری می باشد. حال آن‏که مطالعات مربوط به جنبه‏ های مختلف آن از جمله روند فرسایندگی و در تعامل با روند بارندگی و شاخص بارش استاندارد شده مورد توجه جدی قرار نگرفته است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی روند عامل فرسایندگی باران مبتنی بر شاخص فورنیه در 28 ایستگاه در سرتاسر استان خراسان شمالی طی دوره زمانی 1366 تا 1385 با استفاده از آزمون من‎-‏کندال صورت پذیرفت. همچنین، به منظور مقایسه و تحلیل جامع تر نتایج، روند زمانی بارندگی و شاخص بارش استاندارد شده نیز بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که ایستگاه‏ های نوشیروان، فاروج، آیرقایه و غلامان روند کاهشی و دیگر ایستگاه‏ های مورد مطالعه (71/85 درصد ایستگاه‏ های استان) روند افزایشی در شاخص فرسایندگی فورنیه اصلاح شده را داشته ‏اند. نتایج بررسی روند شاخص بارش استاندارد شده و همچنین، بارندگی در خراسان شمالی نشان داد که در اغلب ایستگاه ‏ها (89/28 درصد ایستگاه‏ ها) جز ایستگاه‏ های خرتوت، نوشیروان، فاروج و آیرقایه، روند افزایشی وجود داشته است. همچنین، بیشینه و کمینه مقدار شاخص فرسایندگی فورنیه اصلاح شده در استان با مقدار 70/97 و 33/44 میلی‏ متر به‏ ترتیب مربوط به ایستگاه درکش و آبیاری بجنورد بوده است.
    کلید واژگان: آزمون روند, بجنورد, تغییرات زمانی فرسایندگی, فرسایندگی باران, مدیریت منابع آب و خاک
    Seyed Hamidreza Sadeghi*, Mohsen Zabihi
    Rainfall erosivity factor is the first noticeable point in soil erosion issues that plays very important role in detachment of soil particle from the origin bed. Hence, investigation of rainfall erosivity factor trend is necessary in decision-making and planning in order to manage soil and water resources. However, studies on various aspects of erosivity like trend and in interaction with precipitation and SPI index have not been attended well. The present study therefore aimed to investigate the rainfall erosivity factor trend based on the Fournier index in 28 stations throughout North-Khorasan Province during the period of 1987 to 2006 by using the Mann-Kendall test. In addition, the SPI and precipitation trend were comprehensively investigated for better characterization of erosivity trend analysis. Results showed that Noushirvan, Faruj, Ayerqayeh and Gholaman stations had decreasing trend and other study stations (71.85%) had increasing trend in the modified Fournier erosivity index. The SPI and precipitation in the study area indicated that most of the stations (89.28%) excluding Khartot, Noushirvan, Faruj and Ayerqayeh had increasing trend. The maximum and the minimum values of modified Fournier erosivity index with 70.97 and 33.44 mm were also assigned to Darkesh and Abiary Bojnourd stations, respectively.
    Keywords: Rainfall erosivity, Temporal variation of erosivity, Soil, water management, Trend analysis
  • صالح آرخی*، مسعود محمدقاسمی

    امروزه فرسایش خاک به عنوان یکی از مباحث مهم مدیریت حوضه های آبخیز در سطح ملی و جهانی مطرح است. برآورد خطر کاهش خاک و توزیع مکانی آن یکی از عوامل کلیدی برای ارزیابی موفق فرسایش خاک است. شاخص فرسایندگی باران مهم ترین عامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک بوده و تابعی از خصوصیات فیزیکی باران است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی شاخص های فرسایندگی باران با استفاده از تکنیک های زمین آمار است. در تحقیق حاضر، فرسایندگی باران در استان گلستان از طریق مدل های فورنیه، فورنیه اصلاح شده، IAS و Ciccacci و براساس دوره آماری 20 ساله (1378 تا 1398) ایستگاه های سازمان هواشناسی مدلسازی و برآورد شده است. پس از محاسبه فاکتور فرسایندگی باران برای ایستگاه های مورد نظر، با استفاده از روش های دورن یابی عکس فاصله (IDW)، درون یابی چندجمله ای جهانی (GPI)، تابع پایه شعاعی (RBF) و درون یابی کریجینگ (Kriging)، نقشه شاخص های فرسایندگی باران استان ترسیم شد و درجهت انتخاب بهترین روش درون یابی از شاخص های آماری ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین قدر مطلق خطا (MAE) و میانگین خطای اریب (MBE) استفاده شد. نتایج نشان داد روش فورنیه اصلاح شده بهترین شاخص (برمبنای RMSE، MAE و MBE کمتر در هر چهار روش درون یابی) و روش تابع پایه شعاعی به عنوان بهترین روش در میان روش های مورد استفاده می تواند برای برآورد فرسایندگی باران مورد استفاده قرار گیرد. همچنین نتایج نشان داد که میزان قدرت فرسایندگی باران در نواحی مرکزی استان به خصوص حوضه آبخیز گرگانرود و همچنین  شمال و شمالشرق استان با میانگین حداقل و حداکثر بارش سالانه (1/216 و 9/776) و چند نقطه در جنوب غرب حوضه با میانگین حداقل و حداکثر بارش سالانه (2/205 و 751) بیشترین مقدار ضریب فرسایندگی باران را دارا هستند که چنین تغییراتی میتواند متاثر از الگوی توزیع بارندگی، شدت آن و خصوصیات توپوگرافی باشد. بررسی قدرت فرسایندگی باران استان گلستان نشان می دهد که الگوی توزیع فرسایندگی باران به طور چشم گیری متاثر از میزان متوسط بارش منطقه است. به طوری که مقادیر فرسایندگی و متوسط بارش در این استان بر هم منطبق بوده و الگوی رفتاری تقریبا یکسانی را از خود نشان می دهند.

    کلید واژگان: فرسایش, شاخصهای فرسایندگی باران, زمین آمار, استان گلستان
    Saleh Arekhi *, Masoud Mahammd Ghasemi

    Today, Soil erosion is considered as one of the important issues of watershed management at the national and global levels. Estimating risk of soil reduction and its spatial distribution is one of the key factors for successful assessment of soil erosion. Rain erosivity index is the most important factor affecting soil erosion and is a function of the physical properties of rain. The aim of this study is to evaluate and model rainfall erosivity indices using geostatistical techniques. In the present study, rain erosivity in Golestan province has been modeled and estimated through Fournier, modified Fournier, IAS and Ciccacci models and based on the 20-years statistical period (1999 to 2019) of the Meteorological Organization stations. After calculating the Rain erosivity factor for the desired stations, using inverse distance method (IDW), universal polynomial interpolation (GPI), radial basis function (RBF) and Kriging interpolation, map  of rain erosivity indices of the province were drawn and to select the best interpolation method, the statistical indices of root mean square error (RMSE), mean absolute error (MAE) and mean basis error (MBE) were used. The results showed that the modified Fourier method is the best index (based on RMSE, MAE and MBE less in all four interpolation methods) and the radial basis function method is the best method among the methods used to estimate of rain erosivity. The results also showed that the rate of rain erosivity in the central areas of the province, especially the Gorganrood watershed and also eastern north and north of province with average minimum and maximum annual rainfall (216.1 and 776.9) and several points in the southwest of the province with average minimum and maximum annual rainfall (2/205 and 751) have more than the amount of rain erosion coefficient that such changes are affected by the pattern of rainfall distribution, intensity and topographic characteristics. The study of rain erosivity power of Golestan province shows that the pattern of rain erosivity distribution is significantly affected by the average rainfall of the region. So that the amounts of erosivity and average rainfall in this province are consistent and show almost the same pattern of behavior.

    Keywords: erosion, Rain Erosivity Indices, Geostatistics, Golestan province
  • زرین تاج علی پور، محمدحسین مهدیان، شاهرخ حکیم خانی، مصطفی سعیدی
    در این تحقیق شاخص های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev برای16 ایستگاه ثبات بارندگی و سه ایستگاه نزدیک به حوضه ی دریاچه نمک با طول دوره ی آماری بین 16 تا 26 سال در حوضه دریاچه نمک محاسبه گردید. سپس خصوصیات سهل الوصول بارندگی نظیر شاخص فورنیه، شاخص فورنیه اصلاح شده، متوسط بارندگی سالانه و حداکثر بارش ماهانه به عنوان متغیر مستقل و شاخص های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده و رابطه رگرسیونی برقرار گردید. بر اساس ضریب تعیین و اشتباه استاندارد مدل های رگرسیونی مختلف، چهار مدل برای برآورد شاخص های 30 EI، Lal، هادسون و Onchev در ایستگاه های فاقد آمار شدت بارندگی انتخاب گردید و با استفاده از روابط رگرسیونی به دست آمده، شاخص های یاد شده در ایستگاه های باران سنجی فاقد آمار، شدت بارندگی برآورد شد.
    کلید واژگان: حوضه دریاچه نمک, شاخص 30 EI, شاخص فرسایندگی باران, شاخص فورنیه اصلاح شده
    Z.T. Alipour, M.H. Mahdian, S. Hakimkhani, M. Saeedi
    In this research the indices EI30, AIm,ý KE>1ý as well as P/√tý were determined for 16 pluviograph as well as for 3 Namak Lake Basin nearby stations. Regression relationships were established between the dependent variables of EI30, AIm, KE>1ý as well as P/√tý Indices and other easily accessible rainfall indices of: fournier, modified fournier, maximum monthly rainfall, maximum daily rainfall, standard deviation of monthly and annual rainfall as well as pluviometer site elevations. This made the establishment of appropriate relationships between rainfall intensity dependent indices and the dependent variable of rainfall intensity (at stations where intensity was non-existent) possible. In the next step, the indices as well as easily accessible rainfall data from pluviograph stations were exploited to find out EI30 ,AIm ,ý KE>1ý as well as P/√tý indices, while using the previously obtained regression relationships.
    Keywords: EI30, Namak Lake Basin, Rainfall erosivity
  • شاهرخ حکیم خانی، محمدحسین مهدیان، محمود عرب خدری
    قدرت فرسایندگی باران نقش زیادی در فرسایش خاک دارد و نشان دهنده قابلیت فرسایش در مناطق مورد نظر است. این عامل به طور معمول در قالب شاخص های فرسایندگی که مبتنی بر خصوصیات بارندگی هستند، بیان می شود. شاخص های مختلفی وجود دارد که در محل ایستگاه های هواشناسی قابل محاسبه اند و برای برآورد آن در نقاط دیگر باید نقشه های فرسایندگی ترسیم شود. در این تحقیق به منظور تهیه نقشه فرسایندگی باران برای حوضه دریاچه نمک، ابتدا وضعیت ایستگاه ها از نظر پراکنش، کیفیت و نوع داده ها بررسی شد. با مرور مطالعات و تحقیقات انجام شده در سطح جهان و با توجه به محدود بودن ایستگاه های مجهز به باران نگار و برخی عوامل دیگر، شاخص فورنیه اصلاح شده که بر اساس آمار بارندگی ماهانه قابل محاسبه است، مورد استفاده قرار گرفت. به این منظور، شاخص مذکور در 182 ایستگاه دارای بیش از 20 سال آمار بارندگی محاسبه شد. کمترین و بیشترین مقدار شاخص فورنیه اصلاح شده به ترتیب حدود 14 و 95 میلیمتر با میانگین 44 میلیمتر به دست آمد. برای تهیه نقشه فرسایندگی از میان روش های TPSS با توان های 2، 3، 4 و 5 و با و بدون متغیر کمکی، میانگین متحرک وزن دار (WMA) با توان های 1، 2، 3 و 4، کریجینگ معمولی و کوکریجینگ، روش TPSS با توان دو مناسب ترین روش تشخیص داده شد. برای روش یاد شده، معیارهای MBE، MAE و RMSE به ترتیب برابر با 21/1-، 46/4 و 24/6 میلیمتر به دست آمد. ضریب تعیین مقادیر مشاهده ای و برآوردی (2R) نیز، 85/0 است.
    کلید واژگان: حوضه دریاچه نمک, فرسایندگی باران, TPSS, روش های میان یابی و فورنیه اصلاح شده
  • بهزاد عادلی، حمید غلامی، علیرضا نفرزادگان
    نیرومحرکه فرسایش آبی نیروی برشی حاصل از سقوط قطرات آب باران می باشد که تحت عنوان عامل فرسایندگی باران در معادله جهانی فرسایش خاک (USLE) نیز مطرح می باشد. ازاین رو آگاهی از میزان و الگوی تغییرات مکانی آن برای بهبود مدیریت سرزمین و ارزیابی ریسک فرسایش خاک در شرایط آینده کاربری اراضی و تغییر اقلیم بسیار مهم و حیاتی است. هدف از این تحقیق بررسی الگوی تغییرات فضایی عامل فرسایندگی باران با استفاده از شاخص فورنیه اصلاح شده در استان هرمزگان می باشد. بدین منظور، اطلاعات نقطه ای شاخص فورنیه اصلاح شده در 67 ایستگاه باران سنجی استان برآورد گردید. تبدیل اطلاعات نقطه ای عامل فرسایندگی به اطلاعات ناحیه ای این عامل، بعد از برازش مدل تغییرنما و انتخاب روش میان یابی برتر در محیط نرم افزارهای ArcGIS و GS+ صورت گرفت. همچنین جهت بررسی ارتباط عامل فرسایندگی باران با متغیرهای ارتفاع، بارندگی و طول و عرض جغرافیایی، ماتریس همبستگی محاسبه شد و معلوم گردید که قدرت فرسایندگی بارندگی در استان هرمزگان تنها با مقادیر بارندگی ارتباط معنادار دارد و با دیگر متغیرها ارتباط معناداری مشاهده نگردید. نتایج نشان داد که ساختار فضایی داده های تحقیق از مدل تغییرنمای خطی تبعیت می کند و روش میان یابی عکس فاصله با توان 3، برترین روش برای پهنه بندی داده های تحقیق تشخیص داده شد. همچنین نتایج نشان داد که دامنه فرسایندگی برای ایستگاه های موردبررسی از 32 MJ mm ha-1h-1yr-1 در ایستگاه جاسک تا 414 MJ mm ha-1h-1yr-1 در ایستگاه سد استقلال متغیر می باشد. همچنین تغییرات عامل فرسایندگی باران استان هرمزگان، از الگوی منظمی پیروی نمی کند به طوری که لکه های نامتناجنس، در مناطق مختلف استان قابل مشاهده است. درمجموع بیشترین فراوانی با حدود 40 درصد از کل مساحت منطقه در دامنه فرسایندگی 140-100 MJ mm ha-1h-1yr-1 قرار دارد و تنها 6/7 درصد از مساحت استان هرمزگان متاثر از بارش هایی باقدرت فرسایندگی بیش از 200 MJ mm ha-1h-1yr-1 می باشد.
    کلید واژگان: فرسایش خاک, شاخص فورنیه, تغییرنما, نقشه های هم فرساینده, هرمزگان
  • رضا سکوتی اسکویی، داود نیک کامی، ابراهیم بروشکه
    فرسایندگی باران به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک مطرح است که در قالب شاخص هایی بیان می شود. این پژوهش با هدف تعیین شاخص فرسایندگی مناسب در رابطه با تلفات خاک در کرت های استاندارد ایستگاه آبخوان داری پلدشت آذربایجان غربی انجام شد. پس از ثبت مقادیر بارندگی در دوره های زمانی معین، شاخص های مختلف بارندگی محاسبه و مناسب ترین آن برای منطقه انتخاب شد. شاخص انتخابی از طریق شاخص های در دسترس بارندگی نظیر فورنیه اصلاح شده، بارندگی متوسط سالانه و حداکثر بارندگی روزانه در ایستگاه های فاقد آمار شدت باران استان محاسبه و بهترین روش برآورد شاخص بارندگی بدست آمد. برای تهیه نقشه شاخص هم فرسای بارندگی از روش های میان یابی مبتنی بر زمین آمار از طریق ارزیابی متقاطع استفاده شد. نتایج نشان داد AWT IMAGE مناسب ترین شاخص فرسایندگی باران می باشد که با شاخص فورنیه اصلاح شده در سطح 95 درصد اطمینان، همبستگی دارد. براساس رابطه بدست آمده شاخص فرسایندگی باران برای 17 ایستگاه باران سنجی استان برآورد شد. مقایسه روش های زمین آماری نشان داد با وجود آن که مقدار خطای روش کوکریجینگ نسبت به روش های عکس فاصله وزن دار، کریجینگ، اسپلاین به میزان 57/10، 71/0، 6/4 و 67/0 درصد کاهش دارد. ولی به دلیل عدم وجود ایستایی در داده های AWT IMAGE، روش اسپلاین برای میانیابی تغییرات مکانی شاخص فرسایندگی باران نسبت به سایر روش های میانیابی مورد بررسی مناسب تر است. همچنین مقادیر سالیانه این شاخص در استان بین 200 تا 700 مگا ژول بر میلی متر بر هکتار در ساعت بدست آمد. نقشه هم فرسای تهیه شده حاکی از وجود روند کاهشی شاخص فرسایندگی باران از غرب به شرق استان می باشد.
    کلید واژگان: زمین آمار, شاخص فرسایندگی باران, کرت های فرسایش, استان آذربایجان غربی
    Reza Sokouti, Dawod Nik Kami, Ebrahim Brooshke
    Rainfall erosivity is one of the major factors of soil erosion that expressed as some indices. The objective of this study is to determine the appropriate rainfall erosivity index in West Azarbaijan in relation to soil loss at the erosion standard plates. After recording the rainfall amounts in a certain time periods, erosivity indices calculated and appropriate index was selected for the area. Selected index calculated through available indicators such as Modified Fournier, annual rainfall and average maximum daily rainfall in stations without rainfall Intensity statistics and the best index was obtained. To provide the Iso-erosive map, geostatistics based interpolation methods were used by cross validation. Results showed that AWT IMAGE were the best correlated with soil loss than other erosivity indices. The results also showed the modified Fournier index had a significant correlation at 95% with EI30. The error of the co-kriging method when compared to the IDW, Ordinary kriging, Universall kriging and spline methods declined by 10.57%, 0.71%, 4.6% and 0.67% respectively but due to the unstability of the EI30 data, Spline Interpolation method is well fitted for rain erosivity index. The annual value of this index obtained between 200 and 700 MJ mm ha h. Prepared map presence of rain erosion index decreased from West to East of the province.
    Keywords: Geostatistic, Rainfall Erosivity Index, Standard Erosion Plots
  • علی اکبر نظری سامانی*، بهناز زرین، شهرام خلیقی سیگارودی
    انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تاثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آن ها می باشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخص های متفاوتی به منظور محاسبه فرسایندگی باران ارائه شده اند که بر مبنای ویژگی های باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازه قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آن ها می باشند. همچنین تغییرات زمانی و مانی آن در برآورد مناطق حساس ضروری می باشد و به منظور مدیریت و حفاظت خاک در حوزه های آبخیز، آگاهی از میزان فرسایندگی باران در شرایط مختلف اقلیمی و تهیه نقشه فرسایندگی در هر دوره ضروری می باشد. در این پژوهش با هدف تعیین تاثیر شرایط متفاوت اقلیمی بر فرسایندگی باران در حوزه آبخیز فشند واقع در استان البرز، ابتدا از شاخص SPI به منظور تعیین دوره های خشکسالی، ترسالی و سال نرمال آبی هر ایستگاه استفاده شد. سپس اقدام به محاسبه شاخص EI30 در چهار ایستگاه باران سنج ثبات و محاسبه شاخص فورنیه اصلاح شده در یازده ایستگاه باران سنج معمولی و باران سنج ثبات در دوره های مختلف اقلیمی شد و روابط همبستگی بین EI30  با بارش 24 ساعته، بارش سالانه و فورنیه اصلاح شده برقرار شد. از این بین، بهترین رابطه بین شاخص EI30 و بارندگی سالانه با R2 =0.71 انتخاب شد. سپس روش های مختلف درون یابی زمین آماری مورد مقایسه قرار گرفت و نقشه های پهنه بندی فرسایندگی باران در دوره های خشکسالی، ترسالی، سال نرمال آبی و در کل دوره آماری 91-79 تهیه شد. نتایج نشان می دهد، نقشه های خروجی مطابق با الگوی تغییر پذیری اقلیمی نشان دهنده بیشترین میزان فرسایندگی باران در دوره ترسالی و کمترین میزان آن در دوره خشکسالی می باشند. البته نتایج نشان دادند که فرسایندگی در فصل تابستان در دوره خشک بیشتر از دوره تر است و این مسئله به دنبال کاهش پوشش حفاظتی زمین در سال های خشک خود موجب تشدید فرسایش در سال های خشک می شود. در حالی که تصور عمومی بر این است که به دلیل خشکسالی فرسایش نیز کمتر خواهد شد.
    کلید واژگان: تغییرات اقلیمی, درون یابی, فرسایندگی باران, فورنیه اصلاح شده, SPI
    Aliakbar Nazari Samani *, Behnaz Zarrin, Shahram Khalighi Sigaroudi
    Rainfall erosivity (RE) energy is an important factor on the soil detachment and transition of them implying an important role on the regional potential region erosion. . In this study SPI index was used in order to determine the climate condition and its consequent effects on RE in Fashand watershed, Elburz province. At first the drought, wet and normal periods were determined for four rain gage station and then, both EI30 and modified Fournier index (MFI) were calculated at each gauge station. The regression analysis was used to investigate the relationship between EI30, MFI and 24-hour rainfall as well as annual rainfall of data-logging rainfall stations. After that through applying the regression equation the EI30 was extrapolated for eleven typical rain gauges over the different climate periods. The best correlation was obtained between EI30 and annual rainfall (R2 = 0.71). The spatial zonation RE maps were extracted through Geostatistical analysis for drought, wet and normal condition . According to the findings the effects of climate variability on the amount of RE are significant. Maximum and minimum RE are related to the wet and dry period respectively. However the RE on the summer season of dry condition is more than the wet condition and such condition together with low vegetation cover related to the drought condition lead to complicated situation. Despite the popular thought that the low RE can be addressed into the drought condition the rainfall pattern affect the erosivity potential and not the amount of precipitation.
    Keywords: Rain Erosivity, Interpolation, Continental Change, SPI, Modified Fournier
  • داود نیک کامی*، محمدحسین مهدیان
    آگاهی از مقدار صحیح فرسایش آبی به دلیل نقش آن در توسعه تغییرات سطح زمین و تحت الشعاع قرار دادن پایداری فعالیت های کشاورزی در بلند مدت حائز اهمیت است. فرسایندگی باران به عنوان یکی از مهم ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر فرسایش آبی خاک مطرح است که در قالب شاخص هایی بیان می شود. برای کمی نمودن تاثیر عامل فرسایندگی باران در بررسی های مربوط به فرسایش و رسوب، شاخص های مختلفی بر مبنای خصوصیات باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازه قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آن ها مد نظر قرار می گیرد. این عامل در بسیاری از روش های تجربی برآورد کمی و یا کیفی فرسایش خاک، به عنوان یکی از عوامل اصلی، مطرح است. لذا به منظور پرهیز از هر گونه دوباره کاری در تعیین عامل فرسایندگی باران، لازم است تا روشی مبتنی بر شرایط حاکم بر حوزه های آبخیز ایران تبیین شود. چنین اقدامی منجر به رفع ابهامات و اختلاف نظر ها در نحوه تعیین این عامل در هر یک از مدل ها می شود. برای حصول اطمینان در محاسبه این عامل مهم، ضرورت دارد تا اقدام به ارزیابی روش های مختلف تعیین توان فرسایندگی باران در شرایط اقلیمی و آب و هوایی مختلف نمود. این پژوهش با هدف تعیین شاخص فرسایندگی مناسب در ایران و بسط این شاخص به کل کشور و تهیه نقشه فرسایندگی باران در مقیاس ملی انجام گرفت. در این تحقیق، ابتدا به منظور بررسی شاخص های فرسایندگی باران و انتخاب مناسب ترین آن ها، 64 شاخص مختلف محاسبه شده و روابط همبستگی آن ها با تلفات خاک در هفت استان آذربایجان غربی، خراسان رضوی، زنجان، سمنان، مازندران، مرکزی و یزد و در قالب طرح ملی در پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری بررسی و به عنوان مناسب ترین شاخص معرفی شد. در مرحله دوم، شاخص انتخابی برای ایستگاه های هواشناسی سینوپتیک دارای باران نگار محاسبه شد و رابطه ای نیز بین شاخص یاد شده و تعدادی از شاخص های زودیافت نظیر فورنیه، فورنیه اصلاح شده، بارندگی متوسط سالانه، حداکثر بارندگی روزانه برقرار شد. پس از تعیین فورنیه اصلاح شده به عنوان شاخص انتخابی برای ایستگاه های باران سنجی که فاقد باران نگار بودند، مقادیر در ایستگاه های فاقد آمار شدت بارندگی با ضرایب به دست آمده، محاسبه شد. بعد از نرمال کردن داده های، نیم تغییرنمای آن ترسیم و مدل مناسب بر آن برازش داده شد. سپس، روش های میان یابی مختلف کلاسیک در سطح کشور انجام و هریک از آن ها با روش های ارزیابی تقاطعی مورد مقایسه قرار گرفت که در نهایت روش اسپلاین جهت ترسیم نقشه انتخاب شد. نقشه خروجی وجود روند کاهشی شاخص فرسایندگی باران را از مناطق غربی و شمالی به مناطق شرقی و جنوبی کشور نشان می دهد و این الگو مطابق با الگوی تغییرات اقلیمی از مناطق مرطوب به مناطق نیمه خشک می باشد.
    کلید واژگان: اسپلاین, باران سنجی, روش های زمین آمار, شاخص فرسایندگی باران, فرسایش آبی
    Davood Nikkami*, Mohammad Hossein Mahdian
    Rainfall erosivity as one of the major factors of soil erosion is expressed as indexes. The objective of this study is determining the appropriate rainfall erosivity index in Iran and generalizes it by its estimation from more readily available indexes to stations without rainfall intensity data and to determine the most accurate interpolation method for preparation of its map. For this reason, necessary data were collected from seven soil erosion research plots in Western Azerbyjan, Khorasan Razavi, Zanjan, Semnan, Mazandaran, Markazi, and Yazd provinces, respectively. The rainfall intensities were recorded, as was the sediment yield associated with storm events, and 64 different erosivity indices based on rainfall intensity were computed for these soil erosion research stations. Our founding shows that were the best correlated with sediment than other erosivity index. Further, rainfall erosivity indices, based on the amount of rainfall, were also computed for all soil erosion research plots and synoptic and climatic stations. The results showed that the modified Fournier index had a significant correlation with After normalizing the primary data, semi-variograms were determined and the best model was obtained. Then, different interpolation methods were compared and spline was chosen for drawing the rainfall erosivity map. The output map showed a decreasing trend from west and north to east and south of the country and this trend was correlated with climatic change from humid to semiarid regions.
    Keywords: Climatic station, Geostatistical methods, Rainfall erosivity index, Spline, Water erosion
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
* با توجه به بالا بودن تعداد نتایج یافت‌شده، آمار تفکیکی نمایش داده نمی‌شود. بهتراست برای بهینه‌کردن نتایج، شرایط جستجو را تغییر دهید یا از فیلترهای زیر استفاده کنید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجه‌ای نباشند.
نوع نشریه
اعتبار نشریه
زبان مطلب
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال