به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
۲ عنوان مطلب
|
  • سیاوش شایان، مجتبی یمانی، منیژه یادگاری
    تفاوت های موجود در سازندهای زمین شناسی ازنظر لیتولوژی (سنگ شناسی) و ساختمانی، به همراه توپوگرافی و شرایط اقلیمی حاکم و تاثیر آن بر نحوه گسترش آبراهه ها ازجمله مواردی است که سال هاست ذهن پژوهشگران را به خود معطوف نموده است. توده نفوذی الوند، یکی از بزرگ ترین توده های نفوذی در کمربند دگرگونی سنندج - سیرجان است که یکی از ویژگی های آن، نفوذپذیری اندک آن است که در تحلیل های ژئومورفولوژیک برای تبیین فرم و فرایندها ازجمله چهره و الگوی شبکه آب ها موردتوجه است. ازآنجاکه بیشترین حجم ارتفاعات الوند را سنگ های آذرین و دگرگونی تشکیل داده، پژوهشگران بر این موضوع اتفاق نظر دارند که مقاومت موجود میان بلورهای سنگ های توده الوند در ایجاد ناهمواری ها و مقاومت در برابر فرسایش حاکم در منطقه تاثیر بسزایی دارد. در مقاله حاضر سعی بر آن است که با شناسایی خصوصیات لیتولوژی منطقه و اشکال آن، نقش آن در مورفومتری و الگوی شبکه زهکشی بررسی شود. برای دستیابی به این هدف نقشه های رقومی توپوگرافی 1:50000، نقشه های زمین شناسی1:100000، مدل رقومی ارتفاعی(DEM) و همچنین تصاویرGoogle Earth استفاده شده و تعیین حدود حوضه روی آن ها انجام شده است و همچنین با استفاده از لایه نوع لیتولوژی ، ترسیم شبکه های زهکشی با نرم افزار Arc Gisانجام شد. پس از مشاهدات مستقیم و غیرمستقیم، از داده های اقلیمی و هیدرومتری ایستگاه های منطقه برای بررسی میزان بارش، تغییرات دما و ارتباط آن با ارتفاع در فرایندهای هوازدگی استفاده و با تعیین نوع لیتولوژی و تیپ اراضی در زیر حوضه ها، نوع و درجه مقاومت آن ها با استفاده از گزارش ها و نقشه های زمین شناسی مشخص گردید. درنهایت با تلفیق نتایج حاصل از اندازه گیری و تطبیق آن با لیتولوژی منطقه، و میزان مقاومت و فرسایش پذیری ، الگو و میزان تراکم آبراهه ها در نقاط مختلف منطقه به دست آمد. نتایج نشان می دهند که به علت حاکمیت لیتولوژی سخت و سنگی، تیپ های ناهموار و گوناگون در قسمت های بیشتر زیر حوضه ها غلبه دارند و حساسیت پذیری کم سازندهای آذرین به فرسایش و استقرار شبکه آبراهه ای شاخه درختی منظقه گویای این نکته است که اختلاف عمده ای بین الگوی آبراهه ها و درجه تراکم آن در منطقه به طور عمده در ویژگی های سنگ شناسی و مقاومت آن وجود دارد که به همراه شرایط آب وهوایی چشم اندازها و الگوی شبکه زهکشی منطقه را ایجاد کرده اند.
    کلید واژگان: مورفولیتولوژی, توده الوند, شبکه زهکشی
  • غلام حسن جعفری (زنجان)*، زینب براتی

    عقیده ی عمومی بر این باور است که در مطالعه و بررسی لندفرم های توپوگرافیکی و الگوی سیستم شبکه ی زهکشی، با استفاده از شاخص های ژیومورفیک، می توان وضعیت عملکرد تکتونیک فعال را ارزیابی نمود. این در صورتی است که ساختار اولیه ی زمین، نوع سنگ و عوامل محلی تعیین کننده ی میکروکلیما، مدنظر قرار نگیرند. در نظر گرفتن این عوامل، نتایج شاخص های ژیومورفیک را مورد تردید قرار می دهد. در این مقاله نقش عوامل مختلف در شاخص عدم تقارن زهکشی 117 زیرحوضه ی توده ی کوهستانی الوند همدان بررسی می گردد. برای این منظور پارامترهای جهت شیب غالب، متوسط شیب، متوسط ارتفاع، مساحت سمت راست و چپ، طول آبراهه ی اصلی، فاصله ی هوایی آبراهه ی اصلی، مجموع طول آبراهه ها، فاصله ی سرچشمه تا خط تقسیم آب و نوع سنگ بخش های مختلف زیرحوضه ها مشخص گردید. با استفاده از این پارامترها، ضریب گراولیوس، نسبت کشیدگی، تراکم زهکشی و شاخص عدم تقارن محاسبه و تجزیه وتحلیل شد. در زیرحوضه های وسیع شیب زیاد و متفاوت بودن جهت شیب دامنه، از جمله بردارهایی است که می تواند در عدم تقارن شبکه ی زهکشی اثر مهمی داشته باشد. کشیدگی بیشتر حوضه با تراکم زهکشی کم، در سنگ گرانیت، بر عدم تقارن شبکه ی زهکشی حوضه اثر دارد. بررسی شاخص مقدار شیب در کلاس های مختلف شاخص عدم تقارن در زیرحوضه هایی با سنگ غالب غیر از گرانیت، دال بر این است که تفاوت مقدار شیب چپ و راست در عدم تقارن حوضه نقش چندانی ندارد. بررسی ضریب گراولیوس دال بر این است که حوضه های پایدارتر ازنظر شاخص عدم تقارن، به شکل دایره ای نزدیک تر هستند.

    کلید واژگان: مورفولیتولوژی, عدم تقارن, تکتونیک, تراکم زهکشی, باتولیت الوند
    GholamHassan Jafari *, Zinab Barati
    Introduction

    The public opinion is that in the landform-topographic study, the drainage system, and the drainage pattern, by using geomorphic indicators one could assess the performance of active tectonics (Maghsoudi et al., 2011). This is true if we do not consider the primary structure of the earth, rock type, and local factors determining the microclimate (Abedini et al., 2015; Jafari and Barati, 2018). Considering these factors, the results question the geomorphic indicators. In this paper, the researchers study the role of various factors in the drainage asymmetric index of 117 sub-basins in the Alvand mountainous of Hamadan. A subject not considered in the drainage asymmetry index of areas such as the Alvand mass of Hamadan is the shape of the magma lies between the sedimentary layers at the time of cooling. In relation to the drainage symmetry index, this paper tries to study the physical properties and the effect of local factors in the watersheds of the Alvand Hamedan Batholith. Although the drainage networks asymmetry of is analyzed with morpho-tectonic indices, the basic land structure, lithological and erosion properties can also affect the asymmetry of the basin.

    Methodology

    For this purpose, parameters of the dominant slope, average slope, average height, the area of the right and left of the river, main river .length, river airy length total length of the rivers, distance of the source of the dividing line, and rock types in different parts of sub-basins were determined. These parameters were used in calculation and analyses of Gravelius coefficients (compactness coefficient), elongation ratio, drainage density and asymmetry index. For the phenomenological investigation of the drainage network index status, with the help of topographical maps 1: 50000, the outlet point of the Alvand Batholith sub-basin was identified in the mountainous area. Accordingly, 13 sub-basins were classified in the Alvand Batholith. Class B subclasses are located inside the subclasses of class A and subclasses of class C are located inside class B subclasses. To separate sub-basins in each of the 13 sub-basins, the longest river was considered as the main river. All the streams connected to it are separated as subclasses of Class B. In the next step, the main river basin in the sub-basins of class B was also determined and the rivers entering it were designated as the sub-class C. Accordingly, a total of 117 sub-basins was identified.

    Result and discussion

     In order to investigate the factors affecting the asymmetry index (tectonics, lithology, microclimate and physiography's characteristics of sub-basins); at first the status of sub-basin rock was studied. The largest area lies in the cordierite-Gabbro Stone (15.4%), and the smallest area lies in the Granite- Schist- Gabbro and cordierite-Gabbro (0.69%) groups. Investigating the elongation coefficient the sub-basins in which the dominant stone is granite shows a very low elongation ratio of these sub-basins. They lie in a group that is less elongated than the rest of the sub-basins in other rocks. In terms of the Gravelius coefficient, it can be said that the more symmetrical the basins tend to be circular in shape, as the mean Gravelius coefficient of the stable sub-basins for the asymmetric index is 3.35 vs. 2.64 in the relatively stable sub-basins, which fully confirms this point. The ratio of bifurcation of unstable sub-basins is very high, and according to the rocky area, the drainage density in the unstable sub-basins is inversely related to the slope of the basin.

    Conclusion

    In general, sub-basins of the northeast slopes are more asymmetrical than sub-basins in the southwest slopes, which it can be due to the zhizman form of the Alvand Batholith, the differences in the physiographic properties, and finally the dominant sub-basin rocks. In the wider sub-basins of the slope and the varying direction of slope, are vectors that can have a significant effect on the drainage network asymmetry. The further elongation ratio of drainage of the basin with low drainage density, in granite rock, affects the drainage network asymmetry of the basin. Investigating the conditions of slope values in different classes of the asymmetric index in sub-basins other than granite rocks indicates that the difference between the value of the left and right slopes of rivers is not a significant effect in the basin asymmetry. By decreasing the sub-basins area, the effect of direction and slope value, elongation ratio and bifurcation coefficient on asymmetric basins decreases. The study of the Gravelius coefficient indicates that the shape of the more stable sub-basins is closer to the circular shape. The bifurcation ratio of most unstable sub-basins is very high. The drainage densities of unstable sub-basins have an inverse relationship to the basin slope. The difference between the rock types on the left and right and the river's position on the boundary between the two rocks have an important role in the basins asymmetry.

    Keywords: Morpho-lithology, Derange asymmetry, Tectonic, Derange Density, Alvand Batholith
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
متن مطلب
  • همراه با متن
    2
نوع نشریه
  • علمی
    2
اعتبار نشریه
زبان مطلب
  • فارسی
    2
نام نشریه (ده نشریه با بیشترین تعداد نتایج)
موضوعات گروه نشریات علمی
نتایج را در یکی از موضوعات زیر محدود کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال