فصلنامه سرامیک ایران
سال یازدهم شماره 3 (پیاپی 43، پاییز 1394)

پروسکایت SrSnO3یک ماده دی الکتریک مهم می باشد و به دلیل داشتن ترکیب غیر متداولی از خواص مغناطیسی، الکترونیکی توجه دانشمندان مواد و فیزیک را به خود جلب کرده است. نانوساختارهای استانات استرانسیم با توجه به حوزه وسیع کاربردی‌شان، از جمله مهمترین مواد با ساختار پروسکایت محسوب می‌شوند. در این کار پژوهشی، نانو کریستالهای پروسکایت استانات استرانسیم به روش حالت جامد تهیه شدند. نانو کریستال های SrSnO3 بدست آمده، تجزیه حرارتی با استفاده از آنالیز حرارتی همزمان (DTA-TG)، خواص ساختاری و ریزساختاری آن (اندازه و شکل ذرات) به کمک پراش پرتوی ایکس (XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) بررسی شدند. نتایج نشان می دهد که، محصول حاصل از واکنش حالت جامد، ساختار پروسکایتی داشته، و محصول SrSnO3 را با اندازه میانگین نانومتر 34.80 ایجاد می کند.

سرامیک‌ها بعنوان یکی از گسترده‌ترین و پیچیده‌ترین دسته‌های مواد شناخته می‌شوند. در این میان علم سطح نیز با بخش اعظمی از علم و مهندسی مواد و به ویژه سرامیک‌ها در هم گره خورده است. استفاده از روش‌های مختلف جهت بهبود خواص و چسبندگی لعاب‌های سرامیکی، بررسی برهم کنش‌های فصل مشترک فاز‌های مایع و جامد (زیرلایه) در روش‌های پوشش‌دهی با کمک اسپری حرارتی و سرد، و همچنین کنترل خواص کشش سطحی و بر همکنش‌های فیزیکی و شیمیایی ذرات در سوسپانسیون‌های سرامیکی، چند نمونه از موارد تداخل علم سطح با سرامیک‌ها است. علم سطح به منظور حل چنین مسایلی، در کنار روش‌های منحصر به فرد بررسی خواص شیمیایی و فیزیکی، آزمون‌های کلی و مهندسی شده‌تری را نظیر ترشوندگی در اختیار محققین قرار داده است. آزمون ترشوندگی که نخستین بار توسط توماس یانگ در 1805 میلادی به صورت کیفی تعریف گردید، امروزه از امکانات قابل توجه پردازش تصویر بهره می‌برد. با این حال مسیله‌ی اساسی این آزمون استفاده از روش درست و مناسب به منظور اندازه‌گیری زاویه تماس ظاهری است. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن بررسی ارتباط میان علم سطح، آزمون ترشوندگی و مواد سرامیکی، روش‌های اندازه‌گیری زاویه تماس با نگاهی تحلیلی و دقیق‌ بررسی شوند تا محققین بتوانند درک مناسب‌تری از این آزمون و روش‌های استخراج داده از آن به دست آورند.

معمولا در راکتور های اتمی از دی اکسید اورانیوم (UO2) به عنوان سوخت استفاده می شود. خوردگی در دی اکسید اورانیوم، به عنوان یک پدیده مخرب شیمیایی، طی دو مرحله اکسیداسیون (تبدیل UO2 به UO22+) و سپس انحلال اتفاق می افتد. پیامد این پدیده از دست رفتن خواص و کارایی دی اکسید اورانیوم به عنوان سوخت است. مطالعات نشان می دهد که عوامل محیطی شامل اکسیژن (O2)، pH، تابش های هسته ای و حضور آنیون و کاتیون ها در محیط ها بر اکسیداسیون و انحلال دی اکسید اورانیوم تاثیر زیادی دارند. در این مقاله ضمن بیان رفتار الکتروشیمیایی UO2 ، تاثیرات عوامل فوق بر خوردگی اکسید اورانیوم مورد بررسی قرار گرفته است.

در سرامیک دوره اسلامی ایران نسبت به گذشته تحولی اساسی در ساخت انواع لعابها و استفاده از مواد پایه بوجود آمد. واژگان و اصطلاحات زیادی برای آن مواد، در متون کهن دانشمندان و نویسندگان این دوره دیده می شود، که تاکنون شناسایی و معرفی کاملی از آنها ارایه نشده است. نکته حایز اهمیت این است که بسیاری از روش های تولید سرامیک و مواد مصرفی آن در این متون آمده است که مطالعه این منابع گاه راهگشای اهل فن است. اما اصطلاحات بکار رفته در آنها، واژگان سنتی هستند که امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرند و این خود باعث شده که فهم این متون برای خوانندگان دشوار شود. چرا که در منابع پژوهشی امروز بیشتر واژگان علمی این مواد به کار برده شده است. بنابراین به نظر می رسد جهت سهولت در خوانش متون کهن، که کمک شایانی به احیاء هنرهای سنتی می کند، شناخت این واژگان بسیار ضروری است. این مقاله ابتدا به بررسی و معرفی واژگان امروزی مواد اولیه پایه لعاب با استفاده از منابع کتابخانه ای می پردازد. سپس با استفاده از متون کهن، شناسایی و معرفی واژگان پیشین آن در دوران اسلامی صورت می گیرد. در نهایت با تجزیه و تحلیل کیفی داده ها، تطبیق واژگان پیشین با واژگان امروزی آنها انجام می پذیرد. که پاسخی است به اینکه: پیشینیان ما در دوران اسلامی از چه موادی در پایه لعابها استفاده می کردند؟ آیا آن مواد، امروزه هم در ساخت لعاب کاربرد دارد؟ حاصل این بررسی علاوه بر بدست آوردن معادل امروزی بسیاری از واژگان پیشین، که می تواند در خوانش متون کهن و دستیابی به روش پیشینیان در تولید انواع لعاب راهگشا باشد، مشخص می کند که تنوع واژگان پیشین برای هر ماده پایه لعاب به دلایلی نسبت به واژگان امروزی آنها بیشتر بوده است، که امروزه بسیاری از آنها فراموش شده و به جای آن اصطلاحات علم جدید شیمی رایج گردیده است. همچنین بسیاری از ترکیبات شناخته شده مواد در عصر حاضر، در لعاب های قدیم استفاده نشده است و واژگان آنها معادلی در گذشته ندارند.

تیتانیوم سیلیکون کاربید (Ti3SiC2) به علت ریزساختار نانولایه‌ای و خواص منحصر به فرد دارای امتیازات هر دو سرامیک‌ها و فلزات می‌باشد و بسیار مورد توجه قرار گرفته است. مکس فاز Ti3SiC2 مشابه سرامیک‌ها دارای دانسیته کم، خواص مکانیکی دما بالای عالی و نقطه ذوب و پایداری حرارتی بالایی است و مشابه فلزات نسبتا نرم، قابل ماشین‌کاری، مقاوم در برابر شوک حرارتی و دارای هدایت حرارتی و الکتریکی خوبی است. روش‌های بسیاری برای سنتز این ماده به کار گرفته شده است که در این بین روش آلیاژسازی مکانیکی برتری‌های بسیاری دارد. در این مقاله سعی شده است تا متغیرهای سنتز و تاثیر افزودنی‌های مختلف بر آلیاژسازی مکانیکی مکس فاز Ti3SiC2 مورد بررسی قرار گیرد.

دی-سیلساید مو لیبدن دار ای نقطه ذو بی در حدودºC 2030 است و به عنوان گز ینه مناس بی جهت کاربردهای دمای بالا است. همچنین این ماده مقاومت عا لی در برابر خوردگی و اکسیداسیون داشته و جهت کاربرد در مح یط های خورنده توصیه شده است. مواد پایه MoS2i در صنا یع ز یادی به کار گرفته شده است که این کاربردها از خواص مکا نیکی دمای بالای این ماده با ترکیبی از دیگر خواص از قبیل هدایت الکتریکی، مقاومت به خوردگی و اکسیداسیون ناشی می شود. اثرSIC و B4C بر زمینه MoSi2 بر رو ی میکروساختار و خواص مکا نیکی در دمای اتاق بررسی شده است . ضرایب ا نبساط حرار تی آن ها (CTE) نیز تا دمای 1200ºC به وسیله آنالیز حرارتی مکا نیکی (TMA)ارزیابی شده است . نتایج آزما یشگاهی نشان می دهد که فاز تقو یت شده