فهرست مطالب

طراحی مهندسی و اکولوژیکی منظر - پیاپی 3 (بهار و تابستان 1396)

نشریه طراحی مهندسی و اکولوژیکی منظر
پیاپی 3 (بهار و تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/04/24
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علی سلطانی، هانیه خضرایی، سیده بهاره موسوی* صفحه 1
    تشخیص و تشریح آسیبهای بلند مدت مخاطرات طبیعی بر شهرها و سکونتگاه ها میتواند از میزان و احتمال خسارت های وارده بر سال ها توسعه و پیشرفت تا حد قابل توجهی بکاهد. در حال حاضر شهرهای بسیاری در معرض بلایای طبیعی قرار گرفتهاند؛ از این رو در نظر گرفتن این موارد در برنامه ریزی شهری تاثیر چشمگیری بر افزایش تاب آوری شهرها خواهد داشت. عبارت تاب آوری که چند دهه است عمومیت یافته در علوم و رشته های گوناگون دارای بار معنایی متفاوتی است، از این جهت اهمیت تعریف و تبیین تابآوری و شاخص های آن به وضوح دیده میشود. پژوهش حاضر با بهرهگیری از مطالعات پیشین و ادبیات جهانی موجود ابتدا به بررسی و تبیین مفهوم تابآوری از دیدگاه صاحبنظران مختلف و ویژگی های یک شهر تاب آور و پس از آن به بررسی اهمیت برنامه ریزی کاربری زمین در تاب آور نمودن شهرها پرداختهاست و سپس با تحلیل کیفی نتایج و شاخص های بدستآمده از تحقیقات صاحب نظران پیشین پیرامون موضوع، معیارها و شاخص هایی در برنامه ریزی کاربری زمین به منظور افزایش تاب آوری شهرها و درنهایت ارائه راهکارهایی به منظور تحقق این امر پرداخته است. نتایج حاصله بیانگر این امر است که در صورت برنامه ریزی صحیح کاربری زمین مانند ضوابط تفکیک زمین، تعیین کاربری ها با توجه به مشخصات زمین ساختی ناحیه، جلوگیری از ساخت وساز در حریم گسل و... می توان از شدت آسیب های ساختمانی و تلفات در مواقع بروز بحران کاست. برنامه ریزی کاربری زمین با تغییر کاربری در موارد لازم، رعایت حرایم کاربری ها، تجمیع قطعات و مانند آنها نقشی اساسی در جلوگیری از بروز صدمات و خطرات ناشی از بحران های طبیعی ایفا می کند؛ و آنچه که در این بین در آسیب پذیر نمودن شهرها بسیار موثر می نماید حکومت های محلی ضعیف، مشارکت ناکافی توسط ذی نفعان محلی در برنامه ریزی و مدیریت شهری است.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی کاربری زمین، تاب آوری، شهر تاب آور
  • صدف حجتی* صفحه 13
    هدف اصلی تحقیق حاضرارزیابی کیفیت فضای باز شهری در مجموعه فرهنگی ارگ کریمخان شیراز از دیدگاه شهروندان و نقش این کیفیت ها در میزان پایداری اجتماعی در این مجموعه است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حیطه پژوهش های کاربردی و از نظر روش تحقیق از نوع تحلیلی-تطبیقی است اما به دلیل اینکه این پژوهش از نظر ماهیت و روش گردآوری داده ها، روش پیمایشی از نوع پرسشنامه می باشد یک پژوهش توصیفی-پیمایشی به حساب می آید. در این تحقیق به منظور گرد آوری اطلاعات از هر 2 روش کتابخانه ای-اسنادی و مطالعات میدانی استفاده شده است و سپس به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از عملیات میدانی از 2 روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده و با استفاده از نرم افزار و آزمون های متفاوت داده های کیفی تبدیل به آمار کمی شده است.
    نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که مولفه های کیفیت فضاهای باز در ارتقاء سطح کیفیت فضاهای باز شهری در مجموعه های فرهنگی و ارتباط آن با افزایش پایداری اجتماعی موثر است و میانگین این کیفیت در نمونه مورد مطالعه واقع شده از میانگین آماری بزرگتر است و می توان نتیجه گرفت که میزان خصوصیات کیفیت فضاهای باز شهری در این مجموعه فرهنگی بالاتر از متوسط است.
    کلیدواژگان: کیفیت محیط، فضای باز شهری، پایداری اجتماعی، ارگ کریمخان زند
  • مهکامه محمدزاده احمدچالی، احمدرضا کشتکار قلاتی* صفحه 25
    محیط و منظر شامل کیفیاتی است که از طریق شناخت ایجاد شده و در طراحی منظر مورد استفاده قرار میگیرند. این کیفیات بهوسیله ابزارهای مختلف ایجاد شده که بهمنظور دستیابی به اهداف طراحی در معماری منظر مورد استفاده قرار میگیرند. از سوی دیگر، ادراکات، ساختارهایی ذهنی هستند که شناخت و قضاوت را در بر داشته و تجربه زیباشناسی را در خود دارند. بنابراین برای ارزشیابی منظر بر اساس کیفیات فضایی بایستی به بازشناسی شیوه های ادراک محیطی دست یافت. این پژوهش بر اساس روش توصیفی تحلیلی به شیوه های ادراک محیطی با توجه به کیفیات فضایی منظر میپردازد. نتیجه آن که قسمت عمده درک ما از محیط بصری است، اما، محرکهای مناسب حسی دیگر، ادراکات بصری را تقویت و تشدید میکند. نکته دیگر در درک منظر مسیری است که انتخاب میکنیم. وقتی منظر در محیط دارای پیچیدگی بالایی است باید سرعت حرکت پایین آورده شود تا درک کامل و بهتری از منظر به دست آید. همینطور در محیطهای دارای تنوع کم، میتوان مسیرها را مستقیم و با امکان حرکت سریع طراحی کرد. تاثیر، ارزیابی فرد از یک صحنه است، و شناخت فرآیندی است که بیننده ازطریق آن تصویر ذهنی مکان را ارزشگذاری کرده و به آن معنا داده و آن را میسازد.
    کلیدواژگان: ادراک محیطی، کیفیات فضایی منظر، ارزشیابی منظر، محرک های حسی، شناخت محیط
  • تاثیر میزان رضایت مندی ساکنین گذرهای تاریخی از کیفیت زندگی بر احساس امنیت اجتماعی(1) / مطالعه موردی: گذره ای سنگ سیاه، حاج زینل و افشار شیراز، ایران
    مصطفی آزادی، فریال احمدی*، مریم شیروانی صفحه 36
    حیطه‏ی مربوط به کیفیت زندگی و سنجش آن شاید در هیچ زمانی به اندازه‏ی امروز وسیع نبوده است. کیفیت زندگی منعکس‏ کننده‏ی شرایط زندگی و رفاه افراد است و امنیت، همواره از نیازهای اصلی جوامع بشری از ابتدا تا‏ کنون بوده است و پیوند عمیقی با سایر ساختارهای جامعه دارد. امنیت اجتماعی را در ردیف نعمت‏های پنهان و در شمار سلامتی، رفاه و عدالت اجتماعی قلمداد کرده‏اند. مفهوم امنیت را می‏توان فرآیند رضایت شهروندان از محیط زندگی و کیفیت زندگی دانست. پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی و رویکرد حاکم بر پژوهش ترکیبی از روش‏های توصیفی- تحلیلی در بستری پیمایشی می‏باشد. همچنین به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که: چه ارتباطی میان کیفیت زندگی و امنیت اجتماعی وجود دارد؟ شاخص‏‏ها با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی بر اساس سازمان بهداشت جهانی WHOQOL-BREF و پرسشنامه امنیت اجتماعی بر اساس مبانی نظری پژوهش طراحی و از طریق نرم‏افزار SPSS، تحلیل و پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد، که بین احساس امنیت اجتماعی و کیفیت زندگی در گذرهای تاریخی ارتباط وجود دارد ولی از نظر کیفیت زندگی، گذر در وضعیت نا مطلوب و پایین‏تر از میانگین نرمال قرار گرفته‏اند. میزان رضایت بیشتر از کیفیت زندگی می‏تواند موجب بهبود و ارتقا سطح امنیت گردد. از این رو ایجاد کارگاه های جهت آموزش، ایجاد نهضت برای ارتقای سطح سواد ساکنین و ارتقای سطح فرهنگی ساکنان جهت همبستگی و مشارکت بیشتر می‏تواند در ارتقای کیفیت محیط زندگی کمک شایانی نماید.
    کلیدواژگان: گذر تاریخی، سازمان جهانی بهداشت، امنیت اجتماعی، محیط
  • زهرا نوربخش اردکانی، سیده فرزانه شاه نعمتی* صفحه 46
    در جهان امروز با توجه به خطرها و تهدید های ایجاد شده در فرآیند صنعتی شدن و توسعه شهرها و بالطبع بحران ناشی از آن باعث اهمیت و حساسیت بیشتر مقوله بوم و معماری همساز با آن می شود. بهترین نمونه در بررسی نحوه تعامل انسان با طبیعت و تلفیق با طبیعت به عنوان جزیی از طبیعت و نه در تضاد با آن به معماری دست کند و زمین پده برمی گردد. هدف از این تحقیق بررسی معماری دست کند و زمین پده از دیر باز و برگرفتن الگوهای این معماری و دست یابی به الفبای طراحی اقلیمی بدون صرف انرژی کلان است .به این منظور با بررسی بیش از 20 نمونه از معماری زمین پده و دست کند با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با ابزار کتابخانه و بررسی اسناد و مدارک مکتوب به تحلیل این نمونه ها پرداخته شده است. در بخش تحلیلی، کلیه نمونه های مورد مطالعه در دسته بندی اقلیمی قرار گرفته و از نظر کاربری تفکیک شدهاست. در نهایت با توجه به بررسی شیوه ساخت، به راهکارهای نورگیری، تهویه و عایق بندی دست یافته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که خانه های دستکند از بهترین نمونه های معماری پایدار هستند که به صورت طبیعی شکل گرفتهاند و عامل جرم حرارتی خاک موجب تاخیر زمانی در انتقال حرارت، عملکرد حرارتی مناسب و محافظت در مقابل دشمنان بوده است. بنابراین با لحاظ نمودن این معیارها، میتوان الگوی معماری خانه های زمین پناه را برای شهرسازی پایدار امروز پیشنهاد داد.
    کلیدواژگان: معماری زمینپده، معماری دستکند، معماری پایدار
  • رضا علیشاهی، علیرضا صادقی*، مهسا شعله صفحه 53
    منظر صوتی مقوله ای است که به نحوه ی ادراک استفاده کنندگان از فضا وابسته میباشد. این امر به ویژه در فضاهای تاریخی شهری که این عامل سبب ساز شکل گیری هویت آن ها درگذر تاریخ گشته است از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش چیستی و چگونگی بن مایه های منظر صوتی به مثابه ابزارهایی جهت تسلی غنای حسی و هویت ازدست رفته فضاهای شهری را پی می گیرد و هدف بنیادی آن دریافت رابطه ای درخور توجه بین نحوه ی ترجیحات استفاده کنندگان و بازطراحی فضاهای تاریخی شهری به مثابه ابزاری کارآمد در راستایی افزایش غنای حسی و باز گردن هویت ازدست رفته آن ها درنتیجه مفاهیم مدرنیزاسیون می باشد. در این راستا روش انجام پژوهش بر اساس مدلی ترکیبی از تهیه پرسش نامه و مصاحبه با استفاده کنندگان در حال بستن چشمان خویش و بیان شنیده ها و احساسات خویش درنتیجه شنیدن صوت های موجود در محوطه فرهنگی تاریخی زندیه شیراز به مثابه نگین ارزشمند بافت تاریخی شهر شیراز می باشد. درواقع کلیدواژه ی اساسی در این پژوهش دریافت چیستی هویت صوتی ازدست رفته ی فضاهای شهری بر اساس بن مایه ها و ادبیات منظر صوتی به عنوان یکی از عوامل موثر در شکل گیری تصویر ذهنی استفاده کنندگان درگذر ایام از فضاهای شهری می باشد.
    کلیدواژگان: منظر صوتی، فضاهای شهری، مجموعه زندیه
|
  • Ali Soltani, Hanieh Khazraei, Bahareh Moosavi* Page 1
    Identification and description of long-term damages of natural disasters reduce the possibility and amount of destructions. Nowadays many cities are exposed to natural disasters; therefore¡ consideration of these issues in urban planning has important effect on increasing the urban resilience. The present study has used previous studies and available world literature to explore the concept of resilience from the point of view of various experts and the features of an urban resilience. Afterwards¡ it examines the importance of land use planning in making cities resilient. Then qualitative analysis of results and indicators obtained from previous expert''s researches about the case¡ criteria and indicators in land use planning in order to enhance cities resilience. Finally solution and strategies are presented. The results show that proper land use planning such as regulations of land subdivision¡ determining land uses according to the specifications of tectonic area¡ preventing construction in the vicinity of the fault can reduce the intensity of structural damages and victims in the event of a crisis. Land use planning and changing land use¡ if necessary¡ observing with consideration of buffer zones¡ integration of parcels and etc has essential role in prevention of dangers of natural crises.
    Keywords: Urban planning, Resilience, Urban resilience
  • Sadaf Hojjati* Page 13
    The main scope of the peresent study is evaluating quality of open spaces in Karimkhan''s complex and recognizing relationship between quality improvement and social sustainability in abovementioned urban space. In this study survey and descriptive- analytic methods has been. First¡ the theoretical basis is studied through investigating litrature review. Then¡ questionnaire is prepered and distributed to evaluate quality rate and also the relationship between environmental quality and social sustainability based on citizens view. Afterward¡ the gathered data are analyzed using SPSS software. The results show that quality factor of open spaces affect on improving quality of urban spaces and social sustainability.
    Keywords: Quality, Urban spaces, Social sustainability
  • Mahkameh Mohammadzadeh Ahmadchaly, Ahmadreza Keshtkar Ghalatti* Page 25
    Environment and landscpae has different qulities created through perception and used in landscape design and planning. In addition¡ perception is mental structure caused recognition and aesthetic expriments. Therefore¡ recognizing different methods of environmental perception has and important role to evaluate landscape and its spataial quality. In the current study discriptive method has been applied. The results show that proper sensual stimulus improve visual perception. Landscape designer shoud decrease speed of movemnet in complex landscape to prepare appropriate condition for users to percepet landscape completely and clearly. Furthermore¡ direct path can be designied for fast move in monotonus landscapes. Finally¡ it should be noted that recognition is a process that is valued by viewer images and perception.
    Keywords: Environmental perception, Landscape, Spatial Quality
  • Resident's Satisfication Impact of Life Quality on Social Security / Study Area: Haj-Zeinal Historical District
    Mostafa Azadi, Ferial Ahmadi*, Maryam Shirvani Page 36
    Quality of life shows life condition and welfare of citizens. As well as¡ security is one of basic needs and sense of security depends on society structure. Therefore¡ security concept refere to citizens''s satisfication process from life quality. The main scope of the current study is investigating relationship between life quality and social security in historical districts. It should be mentioned that questionnaire has been prepared and destributed between 150 residents of Haj-Zeinal districts using social security questionnaire and life quality criteria presented by WHOQOL-BREF. The results indicate that there is relationship between life quality and social security. In addition¡ life quality index of Haj-Zeinal is lower than mean rate. Finally¡ it should be noted that improving residents''s satisfication increases social security.
    Keywords: Historical Path, Environment, Social Security
  • Zahra Nourbakhsh Ardekani, Farzaneh Shah Nemati* Page 46
    The main scope of current study is investigating patterns of vernacular underground architecture to achieve climate design startegies. Therefore, 20 case studies have been analyzed through analytic method. It should be noted that all samples are classified in different climate and function groups. Finally, lighting, insulation and ventilation strategies are presented through analyzing build methods of underground architecture. The results show that vernacular underground architecture are sustain and forme naturally. These building cause a delay on heat transfer and proper thermal function due to soil thermal mass. Threrefore, underground spaces has the ability to save energy, reduce air and noise pollutions, decrease visual contamination and creat climate compatible spaces. As results, designer should use proper and compatible materials with nature. In addition, environmental coordination, thermal comfort and natural ventilation and insulation are the main features of underground architecture that can be used in contemporary architecture.
    Keywords: Undergroud architecture, Climate design, Vernacular architecture
  • Reza Alishahi, Alireza Sadeghi*, Mahsa Shoele Page 53
    The main scope of the current research is investigation of basic definition and features of soundscape in historical contex to recognize relationship between citizens''s priorities and proper strategies to restore historical urban spaces. According to achieve citizens''s priorities¡ interview is used. It should be mentioned that citizens have responded with their eyes shut. Therefore¡ their experiences due to the sounds existed in Zandieh Complex are only collected. The results show that citizens mentioned that historical complex need more calm and noise pollution should be removed. They also prefrer natural sounds to atificial sounds. Therefore¡ using water and bird sounds can be considered by urban designer to absorb more visitors and improve quality of urban spaces in historical complex.
    Keywords: Soundscape, Urban space, Historical complex