فهرست مطالب

نشریه حقوق ملل
پیاپی 27 (پاییز 1396)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1397/05/01
  • تعداد عناوین: 12
|
  • سیدعلی مرتضوی امامی زواره، ابوذر گوهری مقدم، محمد علی بصیری صفحه 10
    در جنگ نرم با استفاده از جنبه های برتر فرهنگی و تمدنی، علمی و فنی و همچنین استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی (مثل ماهواره و اینترنت) و تکتیک های پیچیده روان شناسی و جامعه شناسی درصدد تغییر تفکر و در ادامه تغییر رفتار جامعه ی هدف تلاش می شود.
    این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی ضمن بررسی جایگاه سیاست های حمایتگرایانه آمریکا در جنگ نرم علیه انقلاب اسلامی در بیان توضیح این مطلب است که با بن بست سیاست های تقابل گرا و تعامل گرای آمریکا در قبال ایران، در صدد اتخاذ رویکردی جدید با محوریت جنگ نرم است که طبیعتا رفتارهای حمایت گرایانه ی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران نیز با تمرکز بر جنگ نرم تعقیب می شود. این رفتارهای حمایتی با هدف مشروعیت زدایی از نظام و کاهش کارآمدی آن و در راستای از بین بردن حمایت مردمی و همراه یازی آنان با رفتارها و سیاست های دولت های غربی در حال گسترش است.
    کلیدواژگان: جنگ نرم، آمریکا، براندازی نرم، قدرت نرم، آمریکا، جمهوری اسلامی ایران
  • محمد مهدی جهان پرور صفحه 47
    شیعه امامیه یکی از بزرگترین مذاهب اسلامی است که پیروان آن به دوازده امام معصوم اعتقاد داشته و با ادله متقن و مستند، امامان خویش را شناخته اند. شیعیان معتقدند سخن پیامبر (ص) در خصوص جانشینی امیر مومنان علی (ع)، محدود به زمان خاصی نیست و ریشه در وحی دارد و به استناد نص صریح قرآن کریم با شناخت و پذیرش امامان معصوم دین کامل می گردد. بنابراین شیعیان، برای هدایت به صراط مستقیم، عدم گمراهی و شناخت کامل دین، علاوه بر کتاب مقدس قرآن به اهل بیت رسول الله تمسک جسته اند. در این مقاله به بررسی سیر تطور شیعه امامیه در قرون اولیه اسلامی پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: شیعه امامیه، خلافت دوازده امام، قرون اولیه اسلامی، عصر غیبت
  • محمد ستوده، محمدعلی صادق زاده صفحه 59
    تحولات شمال افریقا، خاورمیانه و خیزش مردمی در کشور های عربی بخصوص مصر توازن و ساختار قدرت در حوزه عربی - اسلامی منطقه را تحت تاثیر قرار داده است.
    با دمیده شدن روح بیداری اسلامی در میان مردم مصر در 25 ژانویه 2011 ما شاهد اوجگیری تدریجی قیام های مردمی و سقوط دولت مستبد حسنی مبارک رئیس جمهور مصر هستیم.
    با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصر محمد مرسی از اخوان المسلمین توانست پیروز میدان شود و امید آن می رفت که این گروه اسلامگرا بتواند با درک وضعیت انقلابی موجود، به مطالبات مردم جامعه عمل بپوشاند.
    اما دولت مرسی بدلیل فقدان کادر توانمند، اقتصاد ورشکسته، ضعف در سیاست داخلی وخارجی نتوانست به کارش ادامه دهد و در نهایت با کودتای نظامی دولتش سقوط کرد.
    کلیدواژگان: مصر، انقلاب 2011، سقوط مبارک، دولت مرسی، کودتا
  • ارکان شریفی، یونس روشنی صفحه 85
    احزاب سیاسی (political parties) به عنوان ابزار اصلی دموکراسی های مدرن امروزی شناخته می شوند، آنگونه که در اهمیت آن می توان گفت: که بدون احزاب، نمی توان از دموکراسی و حکومت دموکراتیک سخن به زبان آورد. در این میان کشور ایران نیز از این روند مستثنی نبوده و در تاریخ سیاسی خود، شاهد احزاب سیاسی متعددی بوده است. که جرقه آن از انقلاب مشروطه ایران در تاریخ 14 مرداد 1285 زده شد. متناسب با حضور احزاب متعدد و فراوان، دولت و پارلمان لاجرم، به تصویب قوانین ویژه ای در این عرصه شدند. که اصل 21 متمم قانون اساسی مشروطه بارزترین مصداق آن شمرده می شود. هر چند این قوانین بدون ایراد نمی باشند، و گاها نقض غرض در تصویب آن ها وجود داشته است، اما تصویب متکثر قوانین خاصی که بر گرد احزاب می چرخد، حکایت از حضور فعال و جدی آن ها در تاریخ ساسی کشورمان (ایران) دارد. که در این مقاله به تمامی قوانینی که به نوعی در ارتباط با احزاب سیاسی مطرح است؛ را از ابتدای تاریخ ایران، تا انقلاب اسلامی در تاریخ 1357 خواهیم پرداخت.
    کلیدواژگان: حزب سیاسی، تاریخ ایران، انقلاب مشروطه، آزادی سیاسی، دموکراسی، قانون اساسی مشروطه، قانون احزاب
  • محمد رحیمی صفحه 151
    امروزه، مدیریت شهری در جهان تحول اساسی یافته است و شهرها برای آن مدیریت می شوند تا بتوانند رفاه و آسایش ساکنان خود را تامین سازند مدیریت شهری فرایندی از مسئولیت ها اقدامات مرتبط شامل سیاست گذاری، برنامه ریزی، سازمان دهی، اجرا، نظارت و کنترل است که برای نیل به اهداف عملیاتی خاص در سطح جوامع شهری تنظیم شده است.در این پژوهش هدف اصلی و آرمانی این تحقیق بررسی مدیریت شهری در و جایگاه آن در ارتقاء حقوق شهروندان شهر یاسوج می باشد. این پژوهش از نوع مطالعات تحلیلی توصیفی و از نوع پیمایشی است. روش گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای ومیدانی (پرسشنامه) است. برای تجزیه وتحلیل داده ها وآزمون فرضیات پژوهش از نرم افزار SPSS استفاده شده است در نهایت یافته ها تحقیق نشان داد که ارتباط معناداری بین مدیریت شهری و توسعه و ارتقا حقوق شهروندی وجود دارد که نتایج تحقیق نشاندهنده ابراز رضایت شهروندان از مدیریت شهری و ارایه خدمات شهری میباشد.
    کلیدواژگان: مدیریت شهری، حقوق شهروندی، توسعه شهری، شهر یاسوج
  • یحیی بوذری نژاد، سید ابوالقاسم میرزابابایی صفحه 173
    یک برنامه پیشرفت قابل قبول، ضمن تعریف صحیح مبدا، مقصد و سعادت انسان، به امر معاش دنیا که از ضروریات معاد است، نیز می پردازد؛ و شناخت سعادت و کمال انسان در گرو معرفت نفس است؛ و نفس، باب الله الاعظم و معرفت نفس، مادر تمام حکمت ها و اصل تمام سعادت هاست.
    بر اساس الگوی سعادت در حکمت متعالیه، انسان دارای قوای مختلفی است که محصول حرکت جوهری و تکامل وجودی انسان هستند. لذت و خیر هر قوه، ادراک امر ملائم با طبع و جوهر آن است. در این بین، نفس ناطقه (قوه عقل) از لحاظ وجودی در مرتبه بسیار بالاتری نسبت به نفوس نباتی و حیوانی قرار دارد؛ لذا غایت مطلوب انسان، غایت عقلی است و اساس و سرچشمه هر نوع سعادتی، عقل است؛ البته نه هر عقلی، عقلی که منقاد و مطیع و فرمانبردار از عقول عالیه و مبدا المبادی باشد. به همین دلیل، اصل سعادت و خیر، طاعت خداوند بعد از معرفت او و رسیدن به مرحله «عقل مستفاد» است.
    سعادت که یک امر اکتسابی و غیرفطری است و از طریق تعلیم و تربیت کسب می شود، دارای دو قسم دنیوی (شامل سعادت بدنی و خارجی) و اخروی (شامل سعادت عملی و علمی) است. پیشرفت، نیز که رابطه تنگاتنگی با سعادت دارد نمی تواند تک بعدی باشد؛ و وظیفه حکومت ها، تامین سعادت دنیوی و اخروی با از بین بردن عوامل فراموشی خداوند است که البته از طریق دو اقدام اساسی حاصل می شود: 1. قانون گذاری بر اساس وحی الهی و عقلانیت و 2. دفع مفاسد برهم زنندگان اسباب دیانت و معیشت مردم.
    با توجه به اینکه کمتر پژوهش گری به موضوع مبانی انسان شناسی پیشرفت، در حکمت متعالیه، پرداخته است؛ روش ما در این تحقیق، بیشتر از نوع اکتشافی است. آن هم از اسناد و مدارک و کتب دست اول فلاسفه و علمای حکمت متعالیه، خصوصا ملاصدرا. لذا با رویکرد بنیادی و با روش توصیفی تحلیلی، به کتب اصلی حکمت متعالیه مراجعه نموده و تعریف دقیقی از انسان و قوای او به دست خواهیم آورد؛ سپس وجه تمایز و مهم ترین قوای انسان را نسبت به سایر موجودات، شناسایی خواهیم کرد و انسان کامل را در تکامل آن قوا، جستجو می نماییم. در نهایت مبانی پیشرفت و توسعه انسان را برای رسیدن به آن انسان کامل، طرح ریزی خواهیم نمود.
    کلیدواژگان: پیشرفت و توسعه، حکمت متعالیه، مبانی انسان شناختی، سعادت، وحی، عقل
  • سیدعلی مرتضوی امامی، سارا جمالی صفحه 207
    دیدگاه کنش متقابل دارای اصول و مفاهیمی میباشد که رابطه فرد و جامعه استخوان بندی آن را تشکیل میدهد. جرج هربرت مید یکی از متفکرانی که در این زمینه به ابراز ایده و عقیده خویش پرداخته سه مفهوم اساسی را مدنظر قرار داده است که عبارتند از ذهن، خود، و جامعه. در اینجا سوالی که شکل می گیرد این است که منظور از این سه عنصر چیست؟ و کاربست آن در حیطه جامعه ایران در زمان انقلاب اسلامی به چه نحوی میباشد؟ در پاسخ پرسش اول باید گفت که از خصیصه های ذهن استفاده از نمادها برای شناسایی اشیاء، در محیط افراد و دریافت شیوه های گوناگون در دسترسی به اشیاء و ممانعت از اعمال نامناسب و انتخاب جریان مناسب برای کنش آشکار است. در ایران نیز در دوران قبل از انقلاب ذهنیت مردم برخلاف نمادهای حاکم همچون باستان گرایی، ناسیونالیسم و غرب گرایی بوده است. مردم عمدتا به اسلام و نمادهای مذهبی علاقه و گرایش داشتند. از این رو توانسته راه مناسب خویش را انتخاب کنند. در ادامه مید «خود» را به من فاعلی و من مفعولی تقسیم میکند. من فاعلی در واقع آگاهی یافتن از فعالیت است و من مفعولی مجموعهای از رفتارهای شکل گرفته دیگران می باشد که فرد آموخته است. سرکوب ارزش های اسلامی و دینی به همراه اوضاع نامساعد اجتماعی، سیاسی، زمینه ساز انگیزه مردم ایران در جهت مبارزه با رژیم گشت و در ادامه با همراهی روحانیون و امام خمینی انگیزه مردم به مرحله عمل رسید و سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی و ترسیم جامعه اسلامی از طرف امام خمینی خواست اولیه مردم به فعلیت رسید.
    کلیدواژگان: کنش متقابل نمادین، هربرت مید، خود، جامعه، ذهن، انقلاب اسلامی
  • محمدرحیم عیوضی، فرزانه دشتی صفحه 237
    جهانی شدن امری اجتناب ناپذیر است که همه جنبه های زندگی بشر اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را دربر گرفته است و از این رو برخی کشورها را با مشکلات جدی مواجه کرده است. جهانی شدن نقش مرزهای جغرافیایی را در تصمیم گیری های کلان و فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی انسان ها کاهش داده و منافع تک تک افراد و کشورها، بیش از پیش با منافع تمامی مردم و کشورهای جهان مشترک گردیده است. لذا این تاثیرات به ایفای نقش بازیگری ایران و نخبگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران و سیستم کلان مدیریتی کشور بستگی دارد. در این راستا همواره متولیان سیاستگذاری های کلان کشور در تکاپو بوده اند تا میان هم گرایی با فرهنگ جهانی از یک سو، و حفظ فرهنگ اصیل و غنی ایرانی- اسلامی از سویی، به نقطه توازن و تعادل برسند. با این اعتقاد که هویت ها و فرهنگ های غنی و قدرتمند نظیر فرهنگ ایرانی که از استمرار و دوام گروه های مختلف قومی شکل گرفته و به طور مسالمت آمیز در طول تاریخ در داد و ستد با فرهنگ های گوناگون بوده است، به راحتی در مواجه با جهانی شدن چه به مثابه پروژه و پروسه نه تنها مستحیل نشده بلکه شکوفا و بالنده تر می شوند. بنابراین باید فرض را بر تعامل و پیوستگی فرهنگ ایرانی با فرهنگ جهانی در نظر بگیریم و لذا شناخت ظرفیت ها و قابلیت ها ی فرهنگی و تمدنی ایران اسلامی در عصر حاضر و در تعامل با آن نقش بسزایی خواهد داشت، درغیر این صورت به حذف فرصت ها و تهدیدی جدی برای هویت و امنیت ملی بدل خواهد شد.
    کلیدواژگان: جهانی شدن فرهنگ، هویت ملی، ظرفیت های فرهنگ ایرانی، جمهوری اسلامی ایران
  • محمدرضا توانگر، احمد آذین صفحه 273
    در این مقاله با درآمدی بر مفهوم توسعه ، از نگاه علوم سیاسی غیردینی غربی، جامعه شناسی و مفهوم پیشرفت ، در الگوی اسلامی- ایرانی، ضرورت و چرایی کاربرد کلمه پیشرفت بجای توسعه در الگوی پایه بررسی می گردد، در طول مدت طرح موضوع، رشته های متنوع، از دیدگاه های مختلف به آن پرداخته اند، موفقیت احتمالی و دستیابی به نتایج مطلوب این تحقیق، مرهون تمایز نوع بررسی از سایر تحقیقات مشابه در رشته های دیگر می باشد. بخشی از هدف این نوشتار کمک به روشن شدن نقاط اشتراک و افتراق، درک ساده ی این مفاهیم، کاربرد استاندارد و رفع برخی ابهامات است، اساس کار در این نوشتار مقایسه تطبیقی صرف نبوده و معتقد است، درک صحیح مفاهیم و شناخت چرایی در الگوی مورد مطالعه، به شناخت اهداف در طرح و اجرای آن کمک می کند، نتیجه دیگر اینکه، درک مفاهیم انتزاعی طراحی شده برای الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت می تواند در رسیدن به کنه الگو کمک نماید، و در نهایت درک صحیح تئوری به کاربرد و استفاده در عمل و مطابق با الگو اصلی ترین هدف خواهد بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد، بین مفاهیم غربی توسعه و مفهوم پیشرفت از نگاه الگوی پایه پیشرفت با وجود برخی مشترکات، تفاوت بسیاری وجود داشته و دلیل آن می تواند، تفاوت در مبانی، ارزش ها و اهداف باشد.
    کلیدواژگان: پیشرفت، توسعه، الگوی پایه، الگویی اسلامی، ایرانی پیشرفت
  • رضا جوادیان، فرهاد مشهدی، محسن حاج مقصود، مجتبی آبرودی صفحه 311
    در کشور ما باتوجه به افزایش تردد وسایل نقلیه و نامناسب بودن طرح هندسی معابر و عدم وجود تسهیلات ایمنی مناسب و کافی و معضلات ناشی از ضعف فرهنگ ترافیکی تعداد تلفات ناشی از تصادفات به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. در همین راستا برای مبارزه با این معضل پروژه ای با عنوان «خط سفید» به عنوان مهمترین زبان هدایت در فرهنگ حمل و نقل و ترافیک شهروندان تعریف شده است. تحقیق حاضر در پی بررسی تاثیر اجرای پروژه خط سفید بر اصلاح رفتار ترافیکی کاربران ر منطقه 8 تهران می باشد.
    این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی - توصیفی انجام گرفته و به بررسی تاثیر پروژه خط سفید بر اصلاح رفتار ترافیکی کاربران در منطقه 8 شهرداری تهران از نیمه دوم 1393 تا نیمه اول 1395 پرداخته است. گردآوری اطلاعات با کمک تحلیل داده های موجود در پرسشنامه ای حاوی 26 سوال بسته بین جامعه پژوهش که 114 نفر از پرسنل انتظامی راهور و کارشناسان تصادفات راهنمایی و رانندگی در منطقه 8 تهران بودند صورت گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق نرم افزارهای آماری Excel و SPSS انجام شد.
    نتایج پژوهش نشانگر تاثیر زیاد هوشمندسازی تقاطع ها، استانداردسازی خطوط معابر، اجرای خط ایست در تقاطع ها و گذرگاه های عابر پیاده، هماهنگ سازی تابلوها با خطوط و علائم افقی ترافیکی، اصلاح و ایمن سازی گذرگاه های عابر پیاده، و آموزش و فرهنگ سازی از طریق رسانه های مختلف و تاثیر کم جانمایی استاندارد ایستگاه های حمل و نقل عمومی، ترمیم، بازسازی و رفع انسداد پیاده روها، و پیوستگی خطوط عرضی گذرگاه های عابر پیاده بر اصلاح رفتار ترافیکی کاربران می باشد. در نهایت با استفاده از آزمون آماری غیر پارامتریک «مجذور خی» فرضیه های 6، 7 و 8 رد و سایر فرضیه ها تایید گردید.
    کلیدواژگان: پروژه خط سفید، رفتار ترافیکی، کاربران ترافیکی، حمل و نقل عمومی، خطوط معابر
  • محمدرضا توانگر، مسعود جعفری نژاد صفحه 339
    این مقاله به نقد و بررسی نقش نظام بانکی کشور مبتنی بر اقتصاد اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت پرداخته است. تفاوت فاحش مبانی و ارزش های آرمانی و عملی الگوی پایه پیشرفت با مبانی فکری و عملی توسعه ی غربی و لیبرالیستی ، ضرورت قرار گرفتن بانکداری اسلامی جایگزین بانکداری ربوی، مطابق با ارزش ها و موازین اسلامی و احکام الهی، به عنوان بازوی نظام اقتصادی در الگوی ایرانی اسلامی را بیشتر نمایان می سازد؛ و می تواند الگویی برای نظام بانکی عدالت محور جهانی یا حداقل کشورهای مسلمان باشد. اقتصاد در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت بر اساس اهداف عالیه بشر، نظام الهی و عدالت محور تدوین می گردد، در حالی که سایر نگرش ها مانند نگرش سوسیالیستی و سرمایه داری از این موهبت ها بی بهره و بر پایه های سست تفکرات سکولاری بنا گردیده است. الگو بالاترین سند برنامه ای بر اساس قانون اساسی کشور و از سند چشم انداز هم بالاتر است لذا شان و جایگاه آن به گونه ای است که بر روی مسائل جزئی متمرکز نمی شود، در این مقاله بانکداری اسلامی به عنوان زیر مجموعه ی نظام اقتصاد اسلامی و موثر در پیشبرد اهداف آن، بخشی مهم در امر پیشرفت کشور و یاوری در تنظیم و کمک به حرکت تشددی آن مورد نقد کلی قرار گرفته، و سعی شده تا حد امکان از تمرکز بر مسائل جزئی اجتناب گردد؛ اما برخی مثال ها با وجود ظاهر کم اهمیت تاثیرات عمیقی در جامعه و یا حداقل بر رفتار حرفه ای کارکنان بانک ها داشته که مختصر آورده شده است.
    کلیدواژگان: پیشرفت، توسعه، بانکداری اسلامی، اقتصاد دانش بنیان، اقتصاد مقاومتی، اسلامی سازی تظاهری
  • محمد علی تولایی صفحه 387
    هدف این مقاله بررسی تاثیر شایعه بر افکارعمومی است. شایعه به دلیل پیوند با انسان پدیده ای اجتماعی است که در تمام جوامع انسانی متداول است و تصورجامعه بدون وجود شایعه امری محال به نظرمی رسد. پدیده شایعه کم ‏و بیش درهمه جوامع رواج‏ دارد اما در جامعه‏ای که مردم با فقر اطلاع‏رسانی سریع و صحیح و دقیق‏ مواجهند و در بین گروه ها و جمعیت هایی که به لحاظ ساده ‏اندیشی و زودباوری تاثیرپذیری بیشتری برای دریافت و انتقال شایعات دارند، بیشتر متداول است. پیچیدگی شوون زندگی، پیوستگی حوزه های اقتصادی، معیشتی و فرهنگی در کنار ارزش اطلاعات در دنیای امروز که مبنای تصمیم گیری و اقدام بهینه قرارمی گیرد، برگسترش شایعه و مطلوبیت آن می افزاید. در این راستا شایعه، افکارعمومی و تاثیر شایعه بر افکارعمومی مورد بررسی نظری قرار گرفت و مشخص گردید که شایعه تاثیر انکارناپذیری بر افکارعمومی و نقش تعیین کننده ای بر روحیه افکار یک ملت دارد و موجب تحریک ودرنتیجه پاسخگوی نیازهای یک جامعه می باشد، که لازم است با توجه به لزوم اطلاع رسانی ازطریق رسانه های جمعی و منابع اطلاعاتی از تاثیر شایعات جلوگیری به عمل آورد.
    کلیدواژگان: شایعه، افکارعمومی