فهرست مطالب

علمی شیلات ایران - سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 106، خرداد و تیر 1397)

مجله علمی شیلات ایران
سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 106، خرداد و تیر 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/04/20
  • تعداد عناوین: 16
|
  • مریم دلشاد، نصرالله احمدی فرد، بهروز آتشبار، مرتضی کمالی صفحات 1-12
    در این تحقیق کیفیت آب رودخانه قره سو در محدوده کارگاه های پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در قالب 4 ایستگاه شامل ایستگاه بالادست (به عنوان ایستگاه شاهد)، ایستگاه بین کارگاه ها، ایستگاه آخر مزارع و ایستگاه پایین دست به فاصله 4 کیلومتری از آخرین مزرعه طی 6 ماه در فصل های زمستان 1394 و بهار 1395، هر 45 روز یکبار بررسی شد. هدف از این تحقیق بررسی پارامترهایی شامل دما، آمونیاک، قلیائیت، نیترات، نیتریت، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول، pH، مواد معلق و محلول آب در ایستگاه های مورد نظر بود. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان آمونیاک مربوط به ایستگاه های بین کارگاه ها و پایین دست به ترتیب به مقدار 23/0±58/0 و 13/0±15/0 میلی گرم بر لیتر به دست آمد که به طور معنی داری با هم تفاوت داشتند (05/0>p). همچنین میزان نیتریت در ایستگاه آخر مزارع به میزان 04/0±15/0 میلی گرم بر لیتر به طور معنی داری بالاتر از ایستگاه های دیگر بود (05/0>p). از نظر زمان نمونه برداری حداکثر میانگین آمونیاک و نیترات به ترتیب در ماه های دی و اردیبهشت به دست آمد. حداقل میزان قلیائیت، هدایت الکتریکی و نیتریت در خرداد ماه مشاهده شد که با سایر ماه ها تفاوت معنی داری داشتند (05/0>p). براساس آنالیز آماری PCA (تحلیل مولفه های اصلی) دما، اکسیژن محلول و قلیائیت بیشترین تاثیر مثبت و pH بیشترین تاثیرگذاری منفی را نشان دادند. با افزایش دما، میزان نیترات نیز در محیط افزایش داشت ولی برعکس افزایش آمونیاک در آب با کاهش دما در ارتباط بود. در تحلیل مولفه های اصلی براساس همبستگی ایستگاه ها با نتایج، اکثر فاکتورهای بررسی شده در ایستگاه های بین کارگاه ها و پایین دست مقادیر بیشتری را از خود نشان دادند. در جمع بندی می توان گفت که خروجی پساب مزارع پرورش ماهی در ایستگاه بین کارگاه ها بیشترین تاثیر را بر کیفیت آب نشان دادند.
    کلیدواژگان: فیزیکوشیمیایی، کارگاه پرورش ماهی، قره سو، پساب، کیفیت آب
  • رضوان موسوی ندوشن، فرشته عباسی صفحات 13-22
    در سالهای اخیر تغییر در رژیم غذایی منجر به مصرف مقادیر بالای اسیدهای چرب اشباع، بلند زنجیره غیراشباع امگا 6 و کاهش قابل توجه دریافت اسیدهای چرب بلند زنجیره غیراشباع امگا 3 شده است. یکی از بهترین روش های جذب و دریافت بیشتر PUFAs ω-3، از جمله اسیدهای چرب EPA و DHA و تعدیل تناسب دریافت n6/n3، مصرف بیشتر ماهی است. لذا در این تحقیق هدف بررسی ترکیب اسیدهای چرب در هفت گونه از ماهیان دریایی و پرمصرف خلیج فارس، با ارزشهای اقتصادی متفاوت قرار داده شد. ماهیان بصورت تازه از بازار بندرعباس تهیه و ترکیب اسیدهای چرب از طریق کروماتوگرافی گازی مشخص گردید. نتایج این تخقیق نشان دادماهی کفشک Pomadasys kakkam و سنگسر (Pseudorhombus elevates) دارای بالاترین مقادیر اسیدهای چرب n3(41/42% و 35% ) و کمترین مقادیر اسیدهای چرب اشباع به میزان (13/30 و 3/32%) وماهی حلوا سفید (Pampus argennteus) به عنوان یکی از گرانترین ماهیان دریایی جنوب کشور دارایکمترین مقدار اسیدهای چرب مطلوب n3به میزان 72/6% و بالاترین مقدار اسیدهای چرب اشباع به میزان 42% بوده است.
    کلیدواژگان: اسید چرب، بلند زنجیره، امگا 6، امگا 3، ماهیان پر مصرف دریایی
  • مسعود حقیقی، بهنام پور مولایی، حمیدرضا اشراقی، مهرداد حمیدی صفحات 23-31
    هدف از این تحقیق ارزیابی حساسیت باکتری استرپتوکوکوس اینیایی (Streptococcus iniae)، به دو داروی فلورفنیکل(FFC) و نانو فلورفنیکل (NFFC) در محیط آزمایشگاهی بود. استرپتوکوکوس اینیایی یکی از مهمترین باکتری های بیماری زا در صنعت پرورش ماهیان سرد آبی کشور است که هر ساله خسارات مالی زیادی را به این صنعت تحمیل می نماید. سوش باکتریایی از آزمایشگاه بهداشت و بیماری های پژوهشکده اکولوژی دریای خزر تهیه شد. حداقل غلظت بازدارندگی رشد باکتری، (MIC) و حداقل غلظت کشندگی باکتری (MBC) و نیز نواحی قطر هاله عدم رشد به روش کربی- بائر (Kirby-Bauer) با استفاده از فلورفنیکل و نانو فلورفنیکل تعیین و با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج نشان داد که حداقل غلظت بازدارندگی رشد باکتری با نانو فلورفنیکل μg/ml 078/0 و با فلورفنیکل μg/ml312/0 بود و حداقل غلظت باکتری کشی نانو فلورفنیکل μg/ml 156/0 و فلورفنیکلμg/ml 312/0 بود که از نظر آماری اختلاف معنی دار داشتند (05/0>p). هم چنین، اندازه قطر هاله عدم رشد باکتری با نانو فلورفنیکل1/1±80/32 میلی متر و با فلورفنیکل 4/0±63/31 میلی متر بود که اختلاف آماری معنی دار وجود نداشت (05/0 کلیدواژگان: فلورفنیکل، نانو فلورفنیکل، استرپتوکوکوس اینیایی، قزل آلای رنگین کمان
  • سعید مغدانی، فاضل امیری صفحات 33-46
    آبزی پروری یک صنعت به سرعت در حال رشد در کشورهای در حال توسعه است. در سیستان و بلوچستان، مساحت زمین مورد استفاده برای آبزی پروری در سال های اخیر با توجه به تقاضای رو به افزایش، توسعه یافته است. هدف این تحقیق، مکانیابی مناطق مناسب توسعه پرورش میگو در سواحل جنوبی استان سیستان و بلوچستان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) با ایجاد پایگاه لایه های اطلاعاتی معیارها و گزینه های موثر است. لایه های اطلاعاتی (نقشه های ارتفاع، شیب، کاربری اراضی، فاصله از دریا، ضخامت خاک، نوع خاک، pH خاک، بافت خاک، فاصله از مراکز تکثیر، فاصله از راه ها و فاصله از بازارهای محلی) تهیه گردید. وزن معیارها و گزینه ها با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزار EC2000 تعیین گردید. از محیط نرم افزار ArcGIS برای مدل سازی و تحلیل فضایی و تلفیق لایه ها استفاده شد. با تلفیق و همپوشانی لایه های اطلاعاتی، نقشه نهایی جهت توسعه آبزی پروری در منطقه در چهار پهنه (بسیار مناسب، مناسب، نسبتا مناسب و نامناسب) ترسیم گردید. نتایج نشان داد که از اراضی مورد مطالعه، 1718 هکتار (2/1درصد) در طبقه بسیار مناسب، 12547هکتار (4/9 درصد) در طبقه مناسب، 103164 هکتار (8/76 درصد) در طبقه نسبتا مناسب و 17059 هکتار (6/12 درصد) در طبقه نامناسب جهت توسعه آبزی پروری قرار گرفت. این مطالعه نشان می دهد که از پایگاه داده های GIS می توان برای ایجاد مدل های مکانی در ارزیابی اراضی برای آبزی پروری استفاده نمود. مدل ارزیابی اراضی در این مطالعه برای شناسایی مناطق مناسب برای آبزی پروری از نظر افزایش تولید، حفاظت موثر و مدیریت پایدار اراضی مفید می باشد.
    کلیدواژگان: مکانیابی، آبزی پروری دریایی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، سامانه اطلاعات جغرافیایی، سیستان و بلوچستان
  • فاطمه موحدراد، عبدالمجید حاجی مرادلو، عباس زمانی، حامد کلنگی صفحات 47-59
    در مطالعه حاضر، تاثیر جایگزینی پودر ماهی با کنجاله سویای فرآوری شده (آکوپرو) بر عملکرد رشد و فعالیت آنزیم های لیپاز، آمیلاز و پروتئاز اسیدی در بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) (وزن متوسط: 3/0± 38/2 گرم) به مدت 6 هفته بررسی شد. پنج جیره آزمایشی با سطوح جایگزینی (0% =A )، (25 % = B)، (50 % = C)، (75 % D =) و (100% E=) آرد ماهی با آکوپرو تهیه گردید. بررسی شاخص های افزایش وزن بدن، نرخ رشد نسبی، نسبت کارایی پروتئین و چربی نشان داد در جیره آزمایشی 50 % بطور معنی داری بالاتر از سایر تیمارها بودند (05/0 p <)، در حالی که شاخص های نسبت کارایی غذا و ضریب تبدیل غذایی در جیره آزمایشی 50 % به ترتیب، بیشترین و کمترین مقدار را نشان دادند ولی اختلاف معنی داری با سایر تیمارها مشاهده نگردید (05/0p >). بالاترین میزان نرخ بقاء در جیره آزمایشی 75% مشاهده شد که تحت تاثیر مقدار آکوپرو در جیره قرار نگرفت. بیش ترین میزان فعالیت آنزیم های لیپاز، آمیلاز و پروتئاز اسیدی به ترتیب از ضمائم پیلوریک، روده و معده در ماهیان تغذیه شده با جیره آزمایشی 50 % مشاهده شد که نسبت به سایر جیره های غذایی اختلاف معنی داری را نشان داد (05/0> p). براساس نتایج حاصل از عملکرد رشد و فعالیت آنزیم های لیپاز، آمیلاز و پروتئاز اسیدی، جیره حاوی 50 % آکوپرو نسبت به سایر جیره ها می تواند برای رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان مناسب باشد.
    کلیدواژگان: پودر ماهی، آکوپرو، پروتئاز، قزل آلای رنگین کمان
  • محمد علی افرایی بندپی، حسن فضلی، شاهین شهلاپور صفحات 61-69
    در این تحقیق در مجموع تعداد 4292 نمونه ماهی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در 3 ایستگاه، بصورت ماهانه و با استفاده از تور پره با طول 50 متر و اندازه چشمه 5 میلی متر از گره تا گره مجاور صورت پذیرفت. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ماهیان در سال نمونه برداری 1373 و مقایسه آن در سال 1393 می باشد. در مجموع 9 خانواده، 16 جنس و 20 گونه شناسایی شدند. بیشترین تنوع گونه ای از خانواده کپورماهیان و گاوماهیان بترتیب با 6 و 5 گونه بدست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده میزان شاخص شانون بین 0/924 تا 1/362 و شاخص سیمپسون بین 1/893 تا 3/058، شاخص مارگالف بین 1/258 تا 2/262 و شاخص پیلو بین 0/341 تا 0/619 متغیر بود که این امر می تواند به دلیل شرایط اکولوژیک منطقه، وجود کانال، پوشش گیاهی و کیفیت مناسب آب مرتبط باشد. اختلاف معنی داری بین شاخص های تنوع در ایستگاه های مختلف وجود داشت (0/05>p). همچنین اختلاف معنی داری از نظر طول و وزن ماهیان صید شده در ایستگاه های مختلف وجود داشت (0/05>p). نتایج نشان داد که خانواده شیشه ماهیان با 48/90% و کفال ماهیان با 36/94% بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. که این امر می تواند به دلیل خاستگاه اکولوژیک این گونه ها در این منطقه، داشتن منطقه کم عمق، مواد غذایی قابل دسترس و بعنوان یک چراگاه طبیعی باشد. نتایج نشان میدهد که کاهش ضریب تغییرات 19/3% گونه ها طی دو دهه اتفاق افتاده است که این امر را می توان به دلیل کاهش سطح آب خلیج گرگان و تغییر آن بر روی گروه های زیستی طی سالهای اخیر دانست.
    کلیدواژگان: ماهیان، تنوع گونه ای، شاخص مارگالف، خلیج گرگان
  • عاطفه کریمی پاشاکی، محدث قاسمی، جلیل ذریه زهرا، مصطفی شریف روحانی، سید مسعود حسینی صفحات 71-80
    در این تحقیق اثرات غلظت های متفاوت عصاره آبی-الکلی برگ زیتون بر عملکرد رشد و برخی از فراسنجه های خونی و ایمنی در بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) ارزیابی شد. 135 عدد بچه ماهی کپور معمولی با میانگین وزنی 3/4 ± 15 گرم با دو جیره حاوی 1 و 5 گرم در کیلوگرم عصاره آبی– الکلی برگ زیتون با 3 تکرار (طرح تصادفی) در 9 آکواریم 20 لیتری مجهز به هواده با تراکم 15 عدد در هر آکواریوم، به مدت 8 هفته تغذیه شدند. بعد از 8 هفته، ابتدا شاخص های رشد محاسبه و سپس خون گیری انجام شد و برخی شاخصهای خونی و ایمنی ماهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف معنادار در وزن نهائی، طول نهائی، درصد افزایش وزن بدن، شاخص رشد ویژه در ماهیان گروه تیمار نسبت شاهد مشاهده وجود نداشت (0/05p>). در هر دو تیمار تغذیه شده با عصاره برگ زیتون افزایش معنادار در تعداد گلبول های سفید و لنفوسیت و کاهش معنادار در ضریب تبدیل غذایی مشاهده شد (0/05>p). بیش ترین میزان لیزوزیم و IgM در تیمار تغذیه شده در جیره حاوی 5 گرم در کیلوگرم عصاره برگ زیتون مشاهد شد (0/05>p). براساس نتایج مذکور، عصاره برگ زیتون تولید شده در استان گیلان در هر دو میزان 1 و 5 گرم در کیلوگرم منجر به کاهش ضریب تبدیل غذایی و بهبود برخی از شاخص های خونی و ایمنی در بچه ماهیان کپور پرورشی شد.
    کلیدواژگان: عملکرد رشد، شاخص های خونی و ایمنی، عصاره برگ زیتون، کپور معمولی (Cyprinus carpio)
  • فاطمه عبدالله زاده، جینا خیاط زاده، فرشته قاسم زاده صفحات 81-90
    پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثرات نانو ذرات اکسید مس (با اندازه nm50) و سولفات مس آبدار به عنوان ضد عفونی کننده، بر شاخص های رشد و آبشش ماهی آمور یا کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella)، انجام شد. به این منظور 200 قطعه بچه ماهی (با میانگین وزن 5/0±5/4 گرم)، به مدت 30 روز درگروه های شاهد و تیمارهای سولفات مس با غلظتهای 1و 5/1 میلی گرم در لیتر و نانو اکسید مس با غلظتهای 100 و 200 میلی گرم در لیتر در سه تکرار نگهداری و با خوراک بیومار مخصوص کپور تغذیه شدند، در روزهای پنج، ده، بیست و سی، پس از مواجهه نمونه برداری انجام شد، شاخص های رشد و مشاهدات میکروسکوپیک آبشش ماهیان مورد مقایسه قرار گرفت. درگروه های سولفات مس 5/1 میلی گرم در لیتر و نانو ذره اکسید مس200 میلی گرم در لیتر رشد ویژه، شاخص وضعیت، میانگین وزن و درصد بازماندگی از سایرگروه ها کمتر بود (05/0 (p<در سایر شاخص های رشد اختلاف معنا داری مشاهده نشد. در آبشش همه گروه ها (غیر از شاهد) بویژه گروه سولفات مس 5/1 میلی گرم در لیتر آسیب هایی شامل پریاختگی، پرخونی، چماقی شدن تیغه ها و تحلیل تیغه اولیه آبششی، دیده شد. در نتیجه کاهش شاخص های رشد، درصد بازماندگی و آسیب های بافتی آبشش درگروه های سولفات مس 5/1 میلی گرم در لیتر و بعد از آن نانو اکسید مس 200 میلی گرم در لیتر بیشتر دیده شد و به دلیل اهمیت آبشش در تبادل گازها و نیز هم افزایی این دو ماده، لزوم استفاده از غلظت مناسب سولفات مس به عنوان ضد عفونی کننده، برای هرگونه ی ماهی و استفاده آگاهانه از نانو ذره اکسید مس توصیه می شود.
    کلیدواژگان: سولفات مس، نانوذره اکسید مس، ماهی آمور(کپور علفخوار)، شاخص های رشد، هیستوپاتولوژی آبشش
  • نرگس مسگران، لاله رومیانی صفحات 91-103
    این تحقیق با هدف بررسی تاثیر نایسین (1/0 درصد) و سدیم لاکتات (1 درصد) بر روی ویژگی های میکروبی و بیوشیمیایی432 نمونه برگر کپور نقره ای در بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده با چهار ترکیب بسته بندی معمولی (تیمار 1)، CO2 50% + O2 5% +N2 45% (تیمار 2)، CO2 45% + N2 55% (تیمار 3) و CO2 55% + N2 45% (تیمار 4) در روزهای صفر، 3، 6، 9، 12 و 15 و با سه تکرار در دمای یخچال مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای بیوشیمیایی مورد بررسی شامل pH، TVB-N (بازهای نیتروژنی فرار)،TBA (تیوباربیتیوریک اسید)، PV (شاخص پراکسید)، FFA (اسیدهای چرب آزاد) و TVC (باکتری های زنده کل) بودند. نتایج نشان داد با افزایش سطح دی اکسیدکربن و نیتروژن و کاهش سطح اکسیژن میزان شاخص های بیوشیمیایی افزایش می یابد. میزان TVB-N، PVو FFA در انتهای دوره بین تیمارهای 3 و 4 اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0 کلیدواژگان: برگر کپور نقره ای، بسته بندی MAP، سدیم لاکتات، نایسین
  • فاطمه حیدری جامع بزرگی، مرتضی یوسف زادی، امیدرضا فیروزی، ملیکا ناظمی، امیر رضا جاسبی صفحات 105-114
    اسفنج ها به عنوان ابتدائی ترین ارگانیسم های یوکاریوت پرسلولی، جانورانی ساکن چسبیده به بستر و بدون اندام دفاعی مشخصی می باشند، بنابراین برای دفاع از خود در برابر شکارچیان و پاتوژن های موجود در محیط، متابولیت های ثانویه متعددی تولید می کنند. در این تحقیق، اسفنج Ircinia mutans، جمع آوری شده از آبهای جزیره لارک خلیج فارس، به منظور ارزیابی خاصیت سیتوتوکسیک بخش های هگزانی و دی کلرومتانی عصاره ی متانولی اش، مورد بررسی قرار گرفت. بخش های هگزانی و دی کلرومتانی با استفاده از روش استخراج مایع-مایع، از عصاره متانولی به دست آمد و سپس به وسیله آزمون رنگ سنجی MTT، بر روی سه رده سلولی MOLT-4، MCF-7 و HT-29 آزمایش شدند. بخش هگزانی با IC50 به ترتیب برابر با 3/1±53/11، 5/3±64/41 و 5/1±57/14 μg/mL و بخش دی کلرومتانی با IC50 به ترتیب برابر با 8/0±51/12، 2/2±65/26 و9/0±47/7 μg/mL بر روی سه رده سلولی ذکر شده، فعالیت سیتوتوکسیک متوسط تا قوی را بر روی هر سه رده سلولی سرطانی نشان دادند. نتایج همچنین بیانگر آن است که بخش دی کلرومتانی نسبت به بخش هگزانی فعالیت سیتوتوکسیک قوی تری دارد. یافته های این تحقیق پتانسیل بالای اسفنج های خلیج فارس را به عنوان منابع ارزشمند دارای ترکیبات ضد سرطان جدید، نشان میدهد.
    کلیدواژگان: اسفنج، متابولیت های ثانویه، فعالیت سیتوتوکسیک، خلیج فارس
  • نسرین مشایی، فرهاد رجبی پور، محمد جعفری، محمد محمدی، حبیب سرسنگی صفحات 115-126
    از سال 1387 درمورد جنبه های مختلف آبزی پروری و زیستی ماهی تیلاپیا، پژوهش های مختلفی در مرکز تحقیقات ملی آبزیان آبهای شور انجام شده است. در مطالعه حاضر برخی عوامل غیرزیستی و زیستیاستخرهای خاکی و حوضچه های سالنی پرورش تیلاپیا در سال 1395 بررسی شدند. دراستخرهای خاکی، محدوده کمینه دمای آب °C5/27-6/16و بیشینه °C31-5/20، کمینه دمای هوا °C27-2 و بیشینه °C48-30، اکسیژن محلول در صبح mg/L 19/10-11/2 و بعد ازظهر mg/L 64/14-06/7، pH صبح 9/10-97/8 و بعداز ظهر 13-04/9، عمق شفافیت 105-40 سانتیمتر، شوری ppt 82/8-94/7 و تراکم آمونیوم از کمتراز mg/L 05/0 تا mg/L 4/0 بود. فراوان ترین شاخه های فیتوپلانکتونی کلروفیت ها و دیاتومه ها، فراوان ترین شاخه زئوپلانکتونی روتیفرها و غالبترین ماکروبنتوزها شیرونومیدها بودند. بین مقدار pH با تراکم آمونیوم و طول و وزن بدن، دمای آب با طول بدن ماهیان همبستگی مستقیم معنی دار و بین اکسیژن محلول با دما و pH همبستگی معنی دار معکوس وجود داشت (05/0p<). در حوضچه های سالنی، محدوده دمای آب °C 29-24، کمینه دمای هوا °C30-16 و بیشینه °C 43-30، اکسیژن محلول mg/L 38/8-65/1، pH آب 37/9-25/7، شوری ppt94/7-7/7 و آمونیوم mg/L 5/0-16/0 بود. همبستگی بین شوری آب با طول و وزن بدن ماهیان مستقیم و معنی دار، بین اکسیژن محلول با دما و pH و اندازه طول کل بدن ماهیان معنی دار و معکوس بود (05/0p<). دراستخرهای خاکی عملکرد رشد ماهیان تیلاپیای هیبرید قرمز مطلوب تر بود. تولید دراستخرهای خاکی مزایایی ازجمله استفاده از زیتوده آب دارد اما پرورش در شرایط بسته مانند حوضچه های سالنی بدلیل امکان دو دوره پرورش در سال، تراکم بیشتر ذخیره سازی، حفظ آب و ملاحظات محیط زیستی، ترجیح دارد.
    کلیدواژگان: تیلاپیا، پرورش، عوامل محیطی، استخر خاکی روباز، حوضچه سرپوشیده
  • پروین صادقی، گیلان عطاران فریمان، نغیمه کسلخه صفحات 127-137
    فلزات سنگین از جمله روی (Zn) ازآلاینده هایی هستند که دراکوسیستم های آبی مشکلات بسیاری را برای آبزیان و در نهایت انسان ایجاد می کنند. در این تحقیق میزان تجمع زیستی و اثرات تحت کشنده کلرید روی بر ساختار کبد ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این آزمایش ماهیان با میانگین وزن 5/0±42/7 گرم و طول کل2/0±51/6 سانتی متر از خلیج چابهار صید گردید. با توجه به میزان LC50 محاسبه شده برای این گونه، 1 گروه شاهد و 2 تیمار با غلظت های 73/1 و 46/3 میلی گرم بر لیتر (10٪ و 20٪ میزان (LC50 هر کدام با سه تکرار، جهت القای آلودگی تحت کشنده کلرید روی مورد استفاده قرار گرفت. ماهیان به مدت 1، 7، 14 و 21 روز در معرض غلظت های مذکور قرار گرفتند. در پایان هر مرحله بافت کبد جهت بررسی آسیب شناسی بافتی و همچنین میزان تجمع زیستی کلرید روی جداسازی گردید. نتایج آسیب شناسی بافت کبد عوارضی چون خونریزی، واکوئله شدن هپاتوسیت ها، اتساع سینوزوئیدها، هیپرتروفی هسته، نفوذ لوکوسیتی، نکروز و افزایش تجمعات ملانوماکروفاژی را نشان داد. با افزایش غلظت کلرید روی و مدت زمان مواجه ماهی با آلاینده، وسعت و شدت ضایعات ایجاد شده در بافت کبد افزایش یافت. به طوریکه بیش ترین میزان افزایش مربوط به تیمار دوم و زمان 21 روز بود. همچنین با افزایش میزان غلظت تحت کشنده، میزان تجمع کلرید روی به صورت معنی داری در کبد افزایش یافت (05/0>p).
    کلیدواژگان: کفال خاکستری، کلریدروی، کبد، تجمع زیستی
  • بیگلر خرم، عباسعلی مطلبی، ودود رضویلر صفحات 139-151
    خاویار یکی از محصولات مهم صنایع شیلاتی به لحاظ تغذیه ای، اقتصادی و صادراتی می باشد. بنابراین توانایی حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری این محصول، بدلیل غیر پاستوریزه بودن و نداشتن فرایند حرارتی دارای اهمیتی مضاعف می باشد. در این پژوهش عملکرد کیتوزان به عنوان یک نگهدارنده طبیعی به همراه اسید استیک، لیزوزیم و ناتامایسین نانو و غیر نانو در جهت افزایش ماندگاری خاویار مورد بررسی قرار گرفت. تیمار های مختلف کیتوزان و نمونه شاهد طی مدت 150 روز نگهداری در دمای صفر تا منهای 3 درجه سانتیگراد در بازه های زمانی روزهای صفر،30، 60، 90، 150 به طور مستمر به لحاظ فاکتورهای میکروبی (شمارش کلی، کپک و مخمر) شیمیایی (تیوباربیتوریک اسید، بازهای ازته فرار، عدد پراکسید و اسید های چرب فرار و غیره) و ارگانولپتیکی برابر استاندارد ملی ایران مورد ارزیابی قرار گرفتند. خاویار پوشش داده شده با کیتوزان وکیتوزان همراه ناتامایسنppm 40 به لحاظ شمارش کلی در روز 90 و150 بترتیب برابر 59/4، 04/5 و 50/4، 80/4 لوگ کلنی در هر گرم خاویار قابل مقایسه با شمارش کلی روز 60 نمونه شاهد به مقدار3/5 لوگ کلنی در هر گرم خاویار می باشد. نتایج حاصله نشان داد که خاویار پوشش داده شده با کیتوزان وکیتوزان به همراه ناتامایسین در مقایسه با نمونه شاهد به صورت معنی داری (05/0p<) باعث افزایش ماندگاری خاویار حداقل به مدت 60 روز می گردد و همچنین نانوذرات ناتامایسین ppm20 به لحاظ ماندگاری عملکردی شبیه ناتامایسین ppm40 غیر نانو ایفاء می نماید.
    کلیدواژگان: تاس ماهی سیبری، خاویار، کیتوزان، ماندگاری، نانوذرات
  • فاطمه زهرا جعفری، سیدعلی اکبر هدایتی، سید حسین حسینی فر، علی جافر نوده، طاهره باقری صفحات 153-160
    هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات باکتری Pediococcus acidilactici و الیگوساکارید رافینوز بر برخی از شاخص های خونی ماهی کاراس (Carassius auratus) در مواجهه با نانو ذرات نقره در شرایط آزمایشگاهی بود. بر این اساس تعداد300 عدد ماهی کاراس در چهار تیمار توزیع و به مدت 6 هفته تغذیه شدند. بعد از پایان دوره تغذیه به تیمارهای آزمایش میزان 50 درصد غلظت کشنده نانو نقره (5/0 میلی گرم بر لیتر) اضافه و در پایان دوره 14 روزه مواجهه با نانو ذرات نقره، نمونه برداری از خون ماهیان صورت گرفت. شاخص های بازوفیل، نوتروفیل، مونوسیت و گلبول قرمز در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری با هم نداشت (05/0 کلیدواژگان: باکتری، نانو نقره، شاخص های خونی، ماهی کاراس طلایی
  • سید صمد حسینی، تکاور محمدیان، محمدرضا عباسپور، مجتبی علیشاهی، کوروش امینی صفحات 161-172
    اثر مثبت ریزپوشانی بر قابلیت تحمل شرایط شبیه سازی شده معده و روده توسط پروبیوتیک ها ثابت شده است. از مهم ترین عوامل کاهش زنده مانی پروبیوتیک ها هنگام عبور از دستگاه گوارش، pH پایین معده و وجود پروتئازها و املاح صفراوی می باشد. به منظور بهبود قابلیت زنده مانی در شرایط نامساعد معده و روده، باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم (Lactobacillus plantarum) توسط آلژینات/کیتوزان با استفاده از روش امولسیون ریزپوشانی شد. اهداف این تحقیق بررسی کارآمدی ریزپوشانی با آلژینات/کیتوزان جهت حمل باکتری و بررسی بقاء باکتری در شرایط شبیه سازی شده معده و روده می باشد. برای مطالعه شکل ظاهری ریزپوشینه ها از تکنیک و برای تعیین اندازه و نحوه پراکنش ذرات ریزپوشینه از روش تجزیه اندازه ذرات استفاده شد. برای بررسی قابلیت زنده مانی باکتری های ریزپوشانی شده و آزاد در شرایط شبیه سازی شده معده و روده ، در فواصل زمانی صفر ، 60 ، 120 دقیقه به مدت 48 ساعت در دمای 37 درجه سانتی گراد گرمخانه گذاری شد. نتایج این تحقیق بیانگر این است که dpeak به روش امولسیون μm 4/10 و میانگین قطر ذرات μm 39/2، مقدار پتانسیل زتا در این تحقیق mv 2/36+ ، تعداد باکتری های ریزپوشانی شده CFU/g 109 ×06/0±02/2 و زنده مانی باکتری ها بعد از 120 دقیقه شرایط شبیه سازی شده شیره گوارشی در باکتری آزادCFU/g 109 ×09/0±59/1 و در باکتری های ریزپوشانی شدهCFU/g 109 × 06/0±03/2 محاسبه شد (05/0p<). نتیجه این پژوهش نشان داد که بین باکتری های ریزپوشانی شده و آزاد، زنده مانی و تحمل شرایط شبیه سازی شده شیره گوارشی در باکتری های ریزپوشانی شده به مراتب بالاتر می باشد.
    کلیدواژگان: ریزپوشانی، لاکتو باسیلوس پلانتاروم، شرایط شبیه سازی شده معده و روده، آلژینات، کیتوزان
  • الهام حسین پور، سارا مهدی زاده، حمید استاجی، حسام الدین اکبرین، پیراسته نوروزی صفحات 173-178
    سل ماهییا مایکوباکتریوز یک بیماری گرانولوماتوزی سیستمیک مزمن تا حاد در ماهیان است که توسط مایکوباکتریوم های غیر سلی (NTM) ایجاد می شود و تمام گونه های ماهی را درگیر می کند. به نظر می رسد که سه خانواده سیپرینیده، آناباتیده و کاراسیده نسبت به بیماری حساس تر هستند. بررسی حاضر به منظور ردیابی آلودگی مایکوباکتریایی ماهیان زینتی شهر سمنان انجام شد. در این بررسی 30 قطعه گلدفیش و 30 قطعه ماهی گوپی از آکواریوم فروشی های سطح شهر سمنان تهیه شد و نمونه برداری شد، نمونه ها شامل مخلوط کبد، کلیه و طحال بود. برای ردیابی آلودگی های مایکوباکتریایی استخراج DNA صورت گرفت و از روش PCR با پرایمر اختصاصی ژن rpoB استفاده شد. نتایج آزمایش ها آلودگی 10 درصد از گوپی ها و 66/46 درصد از گلدفیش ها را نشان داد. نتایج توالی یابی مشخص کرد که برخی از مایکوباکیتریوم های استخراج شده مایکوباکتریوم فورتویتوم بودند. در نتیجه آلودگی ماهیان زینتی سمنان به مایکوباکتریوم های محیطی به اثبات رسید. با توجه به قابل انتقال بودن این بیماری به انسان، این بررسی از نظر بهداشت عمومی مهم بوده و بررسی سایر نقاط استان نیز پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: مایکوباکتریوز، مایکوباکتریوم غیر سلی، PCR، شهر سمنان