فهرست مطالب

فصلنامه پژوهش های حفاظتی - امنیتی
پیاپی 25 (بهار 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/01/28
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمود صالحی، محمود کوشا صفحات 1-40
    مدیریت بحران های امنیتی به دلیل لزوم مداخله آنی و کافی، به جز مهارت حرفه ای مقابله کنندگان، به امکانات و دسترسی های ویژه ای نیاز دارد که از مهم ترین آن ها دریافت هشدارهای مورد نیاز در مدیریت بحران است. یکی از اقدامات لازم برای صدور هشدارهای سریع و صحیح، تهیه فهرست مناسبی از شاخص هایی است که تیم مدیریت بحران بتواند با اتکا به آن ها، نشانه ها و شواهد بحران را شناسایی و تعیین وضعیت کرده و هشدار مناسب را برای تصمیم‎گیران صادر نماید. اما جای این پرسش باقی است که جایگاه شاخص ها در هشداردهی بحران های امنیتی کجاست؟ یعنی به لحاظ مفهوم هشداردهی و مراحل بحران های امنیتی، در کدام قسمت از هشداردهی به شاخص نیاز است. تحقیق حاضر با روش کیفی و با بهره‏گیری از تکنیک داده‏کاوی با بررسی تحقیقات پیشین و مصاحبه عمیق (دلفی) با کارشناسان فن، به بررسی این سوال خواهد پرداخت. بر اساس یافته های تحقیق، جایگاه شاخص ها در فرآیند هشداردهی، در ابتدای چرخه ای چهاربخشی شامل تعیین شاخص ها، جمع آوری، انطباق، و هشداردهی شناسایی شده و همچنین جایگاه شاخص ها در گلوگاه های حساس نیازمند به هشدار در مدیریت بحران، شامل شش نقطه اساسی پیش بینی، پیشگیری، آماده سازی، شروع، تغییر شکل و خاتمه بحران معرفی گردیده است.
  • علی‎اصغر نصیری، قدیر نظامی‎پور، بهنام رشیدی‎زاده صفحات 41-62
    استفاده از روش نفوذ، از جمله حربه‎های دشمنان انقلاب اسلامی برای آسیب رساندن به نظام جمهوری اسلامی ایران می‎باشد. در این میان، نیروهای مسلح به عنوان عناصر قدرت نظام، یکی از مهمترین حوزه‎هایی است که به عنوان جامعه هدف در نفوذ پسابرجامی، مورد نظر دشمن است. با این وجود، پژوهشی در این مساله صورت نگرفته است. لذا بررسی مساله نفوذ پسابرجامی دشمن در نیروهای مسلح هدف اصلی این مقاله را تشکیل می‎دهد. بنابراین، سوال اصلی مقاله حاضر، این است که نیروهای مسلح در شرایط پسابرجام، در معرض چه نوع نفوذی قرار دارند و راهکارهای مقابله با آن کدامند؟ برای جمع آوری داده‎ها در این مقاله از روش مصاحبه نخبگی و برای تجزیه و تحلیل آن‎ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. از جمله یافته‎های این مقاله عبارتند از: 1. نفوذ پسابرجامی در نیروهای مسلح به طور عمده، فرهنگی سیاسی است. 2. ایجاد تغییر در باورها و استحاله فکری- اعتقادی از مهمترین اهداف نفوذ پسابرجامی است. 3. مدیریت افکار و ادراکات مهمترین روش دشمن در این نوع نفوذ است. 4. آمریکا و هم پیمانان منطقه ای و فرامنطقه ای، بازیگران اصلی در این نوع از نفوذ هستند. 5. مکتبی بودن در کنار رصد نهادهای نظارتی متعدد از جمله ظرفیت‏های نیروهای مسلح در مواجهه با نفوذ پسابرجامی است. 6. تقویت و تعمیق ابعاد عقیدتی و بصیرتی کارکنان و خانواده‎ها، تقویت دستگاه های نظارتی و سرمایه گذاری بر روی فضای مجازی از جمله راهکارهای مقابله با نفوذ پسابرجامی دشمن در نیروهای مسلح است.
  • حسن کاویانی، ایمان ابویی مهریزی، حمید علیزاده صفحات 63-96
    در شرایط متلاطم و پیچیده دنیای کنونی، سازمان های اطلاعات نظامی به منظور کسب برتری اطلاعاتی نیازمند ایجاد تغییرات مستمر در راهبردها، فرآیندها و تاکتیک های خود هستند. در این میان پذیرش یا مقاومت کارکنان در موفقیت اجرای برنامه های تحول حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه عوامل فردی بر تمایل به اجرای برنامه های تحول سازمانی در یکی از یگان های اطلاعات نظامی است. این تحقیق از حیث هدف، یک تحقیق کاربردی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش در برگیرنده کلیه فرماندهان و کارکنان یک یگان اطلاعات نظامی به تعداد 250 نفر می باشد. داده های پژوهش، به وسیله پرسشنامه محقق ساخته 36 سوالی جمع آوری شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روایی آن علاوه بر نظر متخصصان و اساتید دانشگاه با استفاده از تحلیل عاملی مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که در سطح 01/0p≤ تمامی عوامل فردی مورد مطالعه بر تمایل کارکنان سازمان هدف برای پذیرش و اجرای برنامه های تحول سازمانی تاثیرگذار بوده است. موضوعی که نیاز است سازمان های اطلاعات نظامی در برنامه های خود مد نظر قرار دهند.
  • رضا طلایی، رقیه کسایی ازانی صفحات 97-124
    پیچیدگی ماموریت ها، شرح وظایف و حساسیت های شغلی سازمان های حفاظتی، باعث می شود تا کارکنان و مدیران همواره از روش های علمی و مناسب برای نیل به اهداف سازمانی بهره جسته و در تجزیه و تحلیل صحیح و دقیق پدیده های امنیتی، اهتمام کافی و وافی داشته باشند. در سازمان های امنیتی اگر انبوهی از اخبار و داده ها را در اختیار داشته باشیم، اما نتوانیم آن ها را کنار هم گذارده، داده های زاید را حذف و اخبار و داده های با ارزش را پردازش و به طور صحیح تحلیل نماییم، در سازمان های حفاظتی بایستی تحلیلگران با بهره گیری از تکنیک های به روز و علمی نسبت به تحلیل دقیق پدیده های امنیتی اقدام نموده و بتوانند در پیش بینی پدیده های امنیتی نقش اساسی ایفا نمایند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش تکنیک های تحلیلی برای ارتقای عملکرد سازمان های حفاظتی در حوزه پیش بینی پدیده های امنیتی است. روش تحقیق در این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل تحلیلگران و صاحبنظران امور بررسی و تحلیل در سازمان های حفاظتی است که تعداد آن ها حدودا 65 نفر می شود. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 56 نفر تعیین گردید. داده های این پژوهش که مبتنی بر 20 تکنیک مهم در حوزه تحلیل پدیده های امنیتی بود، از طریق پرسشنامه محقق ساخته تهیه و در اختیار صاحبنظران حفاظتی قرار گرفت. یافته ها و نتایج نشان داد که از میان 20 تکنیک معرفی شده در این پژوهش، تکنیک های تحلیل تاریخی، تحلیل سناریو، تحلیل روند، تحلیل سری های زمانی، نقش بسزایی در پیش بینی پدیده های امنیتی دارند.
  • غلامرضا ندری، احمد بخشایش صفحات 125-154
    ظهور و ضریب نفوذ فناوری‎های نوین ارتباطی و از جمله شبکه های اجتمای مجازی در یک دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است به‎طوری‎که به متغیر مستقلی برای بیان برخی از تغییرات سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر امنیت اجتماعی ج. ا. ایران با رویکرد سیاست گذاری انجام شده است. نوع پژوهش حاضر کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری آن را صاحب نظران و نخبگان حوزه امنیت و فضای مجازی تشکیل داده اند. در این پژوهش، از نمونه گیری هدفمند استفاده شد. حجم نمونه در گروه مذکور بر اساس اشباع مقوله ها و اطلاعات شناسایی شده 13 نفر بود. محقق برای جمع آوری اطلاعات، از مصاحبه استفاده نموده است. یافته های پژوهش نشان می دهد شبکه های اجتماعی مجازی ماهیت دو وجهی دارند. یعنی درعین‎حال که ابزاری موثر در جهت ایجاد همنوایی هویتی، تقویت هویت ملی، ترویج فرهنگ و ارزش های اسلامی- ایرانی، تقویت ساخت های قدرت جامعه نظیر حاکمیت و گروه های اجتماعی، تقویت مولفه‎های سرمایه اجتماعی، اقناع سازی و پذیرش باورها و ارزش ها، کمک به جامعه‎ پذیری و انتقال میراث فرهنگی و تقویت همبستگی اجتماعی هستند، به‎دلیل نبود زیرساخت های لازم سخت افزاری و نرم افزاری و فقدان سیاست گذاری منسجم و هدفمند، باعث به هم ریختن نظم هویتی، شکاف و جعل هویت (بحران هویت) ، تغییر نظام فکری و اندیشه ای کاربران، مشروعیت زدایی از اعتقادات و باورها، ر-واج الگوهای جدید و متعارض با ارزش ها و هنجارهای مسلط (تضعیف اعتقادات، ارزش ها و باورهای ملی) ، تغییر در پوشش مردم، تغییر در نوع و عادت غذایی، فرو پاشی روابط نهادینه اجتماعی (تغییر شیوه و سبک زندگی) ، تغییر زبان ملی و تضعیف انسجام و تجانس اجتماعی گردیده و هم‎اکنون به یکی از ابزار های مهم تهدید امنیت اجتماعی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده اند. ادامه این روند تغییر در بنیان های اساسی تولید و حفظ نظم و امنیت اجتماعی را نیز به دنبال دارد.
  • اصغر افتخاری صفحات 155-182
    از جمله پدیده های ناشی از پیچیده شدن جوامع معاصر، شکل گیری فرآیندهای درونی است که می تواند انسجام و هویت جمعی را هدف قرارداده و به مخاطره اندازد. این فرآیندها مبتنی بر کاستی ها و ضعف های داخلی شکل گرفته و از آنها به «آسیب» تعبیر می شود. بر این اساس مسئله ای مهم در حوزه تحلیل و تقویت الگوهای حفاظتی- امنیتی مطرح شده که ناظر بر اهمیت رویکردهای اجتماعی در نیل به اهداف حفاظتی- امنیتی می‎باشد. با توجه به رویکرد اجتماعی مطرح شده، هدف اصلی تحقیق حاضر آن است که اولویت «مدیریت آسیب‎ها» نسبت به «مدیریت تهدیدات» را در طراحی الگوی حفاظت و امنیت تبیین و تشریح نماید. محقق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تکنیک اسنادی به گردآوری و تحلیل داده‎ها اقدام نموده است. یافته‎های محقق حکایت از آن دارد که اصول الگوی اجتماعی حفاظت و امنیت در جامعه اسلامی را می‎توان در پنج مورد زیر خلاصه نمود: • «تهذیب فردی» با هدف تربیت افرادی با فرهنگ «خودکنترلی» • تقویت «مشارکت های اجتماعی» با هدف تاسیس «جامعه ای منسجم» • تقویت «پشتیبان اجتماعی» قدرت سیاسی با هدف تاسیس «دولتی مقتدر» • «غیرامنیتی نمودن» فرآیند مدیریت «آسیب های اجتماعی» با هدف افزایش تاثیر و کارآمدی • تقویت «شبکه مناسبات هنجاری و ارزشی» با هدف صیانت از «سلامت اجتماعی». در این پژوهش حوزه حفاظت محوریت دارد. نتایج این تحقیق افزون بر محققان این حوزه می‎تواند برای کارشناسان اجرایی در تحلیل مقولات حفاظتی – امنیتی و ارایه راهکار مفید باشد.