فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
سال هفتم شماره 4 (زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/12/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • آرش نصر اصفهانی*، محمد روزخوش، پویا دریس صفحات 627-648
    احساس رضایت از زندگی و عوامل موثر بر آن، از موضوعات مورد توجه محققان در شاخه های مختلف علمی بوده است. در میان عوامل مختلف، به باورها و اعمال مذهبی به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر ارزیابی مثبت از شرایط زندگی پرداخته شده است. بر همین اساس، این تحقیق به بررسی ارتباط میان رضایت از زندگی و سطح دینداری در جامعه ایران می پردازد. با استفاده از داده های موج سوم پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان، اثر متغیرهای توکل به خدا، پایبندی به نماز و حضور در مسجد، به عنوان مولفه هایی از دو بعد اعتقادی و مناسکی (فردی و جمعی) دینداری بر میزان احساس خوشبختی افراد به وسیله مدل رگرسیونی مطالعه شد. نتایج نشان می دهد میزان احساس خوشبختی در ایران، در میان شیعیان و اهل تسنن تفاوتی ندارد. به علاوه یافته های مدل های رگرسیونی بیانگر آن است که در سطح ملی، هر سه متغیر توکل به خدا، پایبندی به نماز و حضور در مسجد، با دینداری رابطه مستقیم و معنادار دارند. در نمونه کوچک تر استانی (استان تهران)، چنین رابطه ای تایید نمی شود و متغیرها ارتباط معناداری با احساس خوشبختی نشان نمی دهند. این اختلاف در یافته ها ممکن است ناشی از محدودیت های آماری یا نداشتن شناخت لازم از نحوه ارتباط میان دینداری و احساس رضایت از زندگی در جامعه ایران باشد.
    کلیدواژگان: ارزش ها و نگرش ها، بهزیستی ذهنی، دینداری، رضایت از زندگی، رگرسیون لجستیک
  • مهسا لاریجانی*، زهرا میرحسینی صفحات 649-675
    مقاله حاضر با هدف مطالعه سیر زندگی زنان تحت درمان متادون، به روش کیفی و مطالعات پدیدارشناسانه تفسیری انجام شده است. در این تحقیق، با 15 زن که در مرکز کاهش آسیب بهزیستی (DIC) تحت درمان اند، مصاحبه های عمیق کیفی صورت گرفت و سیر زندگی آنان در دو دوره پیش از مصرف و پس از مصرف مطالعه شد. در بررسی سیر زندگی زنان، پیش از مصرف، پنج مقوله اصلی آنومی در خانواده، زندگی در خانواده های کج رومحور، بحران های زناشویی، تجربه بزه دیدگی و تلاش برای التیام و کنجکاوی و ماجراجویی، صورت بندی شد که چگونگی قرارگرفتن زنان در مسیر مصرف مواد مخدر را نشان می دهد. همچنین زنان مشارکت کننده در توصیف سیر زندگی خود در دوران پس از مصرف، روایت های متعددی از تاثیرات مواد مخدر بر زندگی خود بیان کردند که آثار آن در زندگی آن ها در چهار مقوله دگرگونی جسمی و روانی، افزایش روابط جنسی، فروپاشی خانواده و کاهش منزلت اجتماعی مفهوم سازی شده است.
    کلیدواژگان: پدیدارشناسی، زنان، سیر زندگی، متادون، مواد مخدر
  • جمال محمدی*، اهون رحیمی صفحات 677-700
    مقاله حاضر با تکیه بر مقوله جامعه مصرفی، مصرف نشانه ها در فضاهای شهر سنندج از منظر جوانان را مطالعه می کند و به واکاوی ژرف نگرانه ساخت و تحقق لذت ها، هویت ها و معناها می پردازد. همچنین سازوکارها و سلسله مراتب یکدست سازی و یکپارچه سازی آن ها را تحلیل می کند. در یکی دو دهه اخیر، برخی نشانه ها نظیر ویترین ها، بنرها، تابلوها و پوسترها در اشکال و ابعاد تازه و گوناگون در شهر سنندج ظاهر شده اند که از یک سو به متلون شدن فضاهای عمومی شهر دامن زده اند و از دیگر سو، فضاهای شهری را به مکان های مناسبی برای حضور گسترده کنشگران اجتماعی بدل ساخته اند. این نشانه ها همچنین دگردیسی هایی در شکل اجتماعی رفتار و فعالیت های مصرفی در میان کنشگران اجتماعی (عمدتا جوانان) پدید آورده اند. در پژوهش حاضر، در چارچوب سنت روش شناسی کیفی و مشخصا اتنوگرافی انتقادی، داده های مشاهده ای، مصاحبه ای و تصویری گردآوری شد و پس از نمونه گیری هدفمند، با 30 نفر مصاحبه صورت گرفت. سپس داده ها و یافته ها برمبنای روش تحلیل تماتیک، تحلیل و تفسیر شدند. نتایج نشان می دهد که جوانان درک و تفسیری دوگانه از مصرف نشانه ها دارند که در قالب مقوله دووجهی مقاومت/ادغام قابل قرائت است. بدین معنا که مصرف نشانه ها از یک سو بیانگر مقاومت در برابر معناها و رمزگان اجتماعی رسمی و هژمونیک و نیروهای اجتماعی مسلط است و از سوی دیگر، نشانگر ادغام شدن آن ها در معناها و رمزگان های اجتماعی نوینی است که با مصرف و رمزگشایی نشانه های رمزگذاری شده خلق و ساخته می شوند.
    کلیدواژگان: ادغام، تحلیل تماتیک، جامعه مصرفی، شهر سنندج، مصرف نشانه ها، مقاومت
  • مسعود چاری صادق، احمدرضا اصغرپور ماسوله *، غلامرضا صدیق اورعی، مهدی کرمانی، مهدی فیضی صفحات 701-729
    شکل گیری چرخه های رونق یا رکود و نوسانات قیمتی در بازار مسکن، بر اقتصاد کشور و خانوارها تاثیرگذار است. روندهای بازار مسکن، از تقاضای سوداگرانه و تجربیات، نگرش ها و انتظارات کنشگران از جمله سرمایه گذاران واسطه ای تاثیر می پذیرد. از این رو، پژوهش حاضر به واکاوی تجربه زیسته و ادراک عاملان بازار مسکن از رفتار سرمایه گذاران واسطه ای مسکن می پردازد. این پژوهش به لحاظ ماهیت اکتشافی، از لحاظ رویکرد اجرا کیفی و از نظر هدف کاربردی است. همچنین این تحقیق به لحاظ معیار زمان، مقطعی (1395-1396) و توصیفی-تبیینی است. برای این مطالعه، مصاحبه های عمیق با 20 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد انجام شد و تحلیل داده ها به روش نظریه زمینه ای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفت. ماحصل کدگذاری باز داده ها 228 کد اولیه بود که پس از چند مرحله کدگذاری، در قالب 17 مقوله محوری قرار گرفت و درنهایت، پدیده مرکزی با عنوان «سرمایه گذاران واسطه ای به مثابه سوداگران حرفه ای» به دست آمد. از جمله مقوله های اصلی به دست آمده به عنوان شرایط زمینه ای می توان به رونق یابی واسطه گری ها در حیات کلان شهری، تنوع الگوهای مالکیت زمین و مسکن در کلان شهر مشهد، الگوی سیاست گذاری رفاهی در ایران و تحولات تاریخی سرمایه گذاری در ایران اشاره کرد. شرایط مداخله ای متشکل از سرمایه گذار واسطه ای به مثابه کنشگر آگاه، آگاهی از بازارهای رقیب و سوابق شغلی و شرایط سنی، و شرایط علی شامل تراکم و تعدد تجربه، داشتن سرمایه کافی و ویژگی های شخصیتی مساعد است. اخذ راهبردهایی مانند تبانی با بنگاه دار، جایگزینی موقت نقش، تعلیق حضور و حضور مضاعف، به پیامدهایی از جمله وابستگی به جریان های بازار، موقعیت منعطف در بازار، درگیری با چالش منزلتی و سودبری حداکثری منجر شده است.
    کلیدواژگان: تقاضای سوداگرانه، سرمایه گذاران واسطه ای، عاملان بازار مسکن، منفعت
  • صلاح الدین قادری * صفحات 731-761
    مقاله حاضر با هدف توصیف و تحلیل جامعه شناختی و ترسیم نقشه ساختار قشربندی اجتماعی و خوشه بندی محله ها و مناطق تهران تدوین شده است. روش مطالعه کمی، و حجم نمونه 12000 خانوار در 105 محله از مناطق 22گانه شهر تهران است. مقاله حول دو شاخص قدرت اقتصادی و پایگاه اجتماعی به قشربندی اجتماعی، و با استفاده از دو شاخص تعلق محلی و میزان استفاده از خدمات محله به خوشه بندی محله ها می پردازد. یافته ها بیانگر توزیع قشربندی اجتماعی تقریبا واضح ساکنان شهر تهران برمبنای مناطق بالای شهر و پایین شهر است. البته موارد استثنا در هر دو مورد وجود دارد. براساس نتایج، سه شاخص قدرت اقتصادی، پایگاه اجتماعی و تعلق محلی - به عنوان مفاهیمی که بیانگر ثروت، منزلت و رضایت از محل زندگی اند – هم بستگی معنادار و زیاد دارند. نکته قابل توجه، تجمیع این سه شاخص در محله های مناطق 1، 2، 3 در سطح بالا و در محله های مناطق 15، 16، 17 و 18 در سطح بسیار پایین است که بیانگر یک دوقطبی روشن در این حوزه است و ممکن است منشا مسائل اجتماعی باشد. از این رو لازم است برای کاهش پیامدهای آن سیاست های شهری مناسبی اتخاذ شود.
    کلیدواژگان: خوشه بندی، ساختار قشربندی اجتماعی، شهر تهران، محله، منطقه
  • افشار کبیری *، ایوب منوچهری، رسول بابازاده صفحات 763-789
    هدف پژوهش حاضر، بررسی گونه های مدگرایی در میان شهروندان استان آذربایجان غربی است. برای این منظور، وضعیت سبک های مدگرایی (فراغتی، هویتی، اعتراضی، لذت جویانه، منفعلانه و کارکردی) و عوامل تاثیرگذار بر آن بررسی می شود. جامعه آماری این تحقیق، شامل شهروندان 15 تا 64 ساله استان آذربایجان غربی است. برای این مطالعه، درمجموع، 350 نفر به روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند. تکنیک گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که از نظر روایی و پایایی ارزیابی شده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه هایی که توسط افراد نمونه پر شدند، جمع آوری و در نرم افزار SPSS و AMOS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد میانگین سبک های مختلف مدگرایی از سطح میانگین مورد انتظار کمتر است و فقط میانگین مدگرایی منفعلانه از میانگین مورد انتظار بالاتر است. نتایج ضریب هم بستگی پیرسون نشان می دهد سرمایه فرهنگی با مدگرایی فراغتی، لذت جویانه و کارکردی هم بستگی مثبت و معنادار دارد، اما با مدگرایی هویتی، اعتراضی و منفعلانه هم بستگی ای ندارد. هم بستگی میان گونه های مختلف مدگرایی و سرمایه اقتصادی معنادار نیست. همچنین بین سرمایه اجتماعی و مدگرایی هویتی و لذت جویانه هم بستگی مثبت وجود دارد. درمجموع، نتایج نشان می دهد میزان مدگرایی در میان شهروندان آذربایجان غربی از میانگین مورد انتظار کمتر است و در بین گونه های مدگرایی، گرایش به مد بیشتر منفعلانه است.
    کلیدواژگان: آذربایجان غربی، سرمایه اجتماعی، سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی، مدگرایی
  • سارا شریعتی، نرگس سوری * صفحات 791-818
    مشروطه دوم پس از یک سال مقاومت و مبارزه مسلحانه مجاهدان به رهبری علما، بار دیگر در جامعه ایران استقرار یافت. با وجود این، مشروطه دوم نیز مانند تجربه مشروطه اول، زیست ناپایدار، شکننده و بی ثباتی داشت؛ به طوری که حیات آن کمتر از دو سال بود و سرانجام با اولتیماتوم روس در سال 1329 از میان برداشته شد. تحلیل علت شکنندگی زیست مشروطه دوم از خلال بررسی نقش علما با تکیه بر رویکرد نظری توکویل، هسته اصلی نوشتار حاضر را تشکیل می دهد. بدین منظور، سیر کنشگری سیاسی علما به عنوان یکی از نیروهای سیاسی موثر در فرازونشیب مشروطه در دو مرحله مطالعه می شود: نخست کنشگری احیاگرایانه و دوم کنشگری تثبیت گرایانه. در این پژوهش، تاکید بر آن است که مرکزیت یافتن دگرگونی سیاسی، بدون اینکه پروژه تغییر اجتماعی-فرهنگی متناسب با تحولات ساختاری درنظر گرفته شود، یکی از عوامل موثری است که می توان حیات کوتاه مدت مشروطه دوم را در آن ریشه یابی کرد.
    کلیدواژگان: آموزش دموکراتیک، اصلاح فرهنگی-اجتماعی، رادیکالیسم سیاسی-دینی، مشروطه دوم، ناپایداری ساختاری
  • مهرداد توکلی راد *، غلامرضا غفاری صفحات 819-841
    امروزه در جامعه ما به دلیل تغییرات گسترده اجتماعی، مقوله ارث مسائل متعددی به همراه دارد که یکی از آن ها اختلافات ارثی است. استمرار این گونه از اختلافات سبب می شود تعاملات اجتماعی آشتی ناپذیر در بین وراث برقرار شود و خسارت های جبران ناپذیری به سرمایه اجتماعی نظام خانواده و خویشاوندی وارد سازد. این مقاله با اتخاذ رهیافت های کیفی و با استفاده از دیدگاه های مشارکت کنندگان پژوهش - که همگی ساکن شهر رشت اند – به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که آشتی ناپذیری بین وراث، چه آثار و پیامدهایی دارد. نتایج نشان می دهد روند آشتی ناپذیری بین وراث پیامدهای مخربی دارد؛ به طوری که با ازبین بردن همدلی و محبت در نظام خانواده و خویشاوندی، سبب فرسودگی سرمایه اجتماعی نهاد خانواده می شود؛ نهادی که سهم تعیین کننده ای به عنوان منبع تولید و تقویت سرمایه اجتماعی هر جامعه دارد؛ به طوری که درصورت فرسایش سرمایه نهاد خانواده باید انتظار فرسایش و اختلال در سرمایه اجتماعی در سطح جامعه را نیز داشت.
    کلیدواژگان: آشتی ناپذیری، ارث، تعاملات اجتماعی، خانواده، خویشاوندی، سرمایه اجتماعی
|
  • Arash Nasr Esfahani*, Mohammad Rouzkhosh, Pouya Deris Pages 627-648
    Life satisfaction is concept which has received considerable attention in scientific research in last decades. This study examines the relationship between life satisfaction and the level of religiosity in Iran. Using the data from the third wave of national survey of Iranian values and attitudes, this study investigated the effects of religiosity dimensions including faith in God, personal prayer and mosque attendance on the level of life satisfaction. The national survey was conducted in 2015 with a national sample of 14906 participants including both urban and rural population by ministry of culture and Islamic Guidance. Unlike previous studies, the results indicate that difference in life satisfaction among Shiites and Sunnis is not statistically significant. In addition, the findings of the regression models show that, at the national level, all three variables of trust in God (Tavakol), daily prayer and mosque attendance are directly and positively related to life satisfaction. However, if the sample of the research is confined to the province of Tehran, such a relationship cannot be verified. It is concluded that this difference in the findings may be due to statistical constraints or the lack of proper knowledge regarding the relationship between religiosity and a sense of life satisfaction in Iranian society.
    Keywords: Religiosity, Life Satisfaction, Subjective Well-Being, Values, Attitudes, Logistic regression
  • Mahsa larijani*, Zahra Mirhoseini Pages 649-675
    The present article aims to study the life line of women undergoing methadone treatment, using qualitative research method and phenomenological interpretation studies. Hence, in-depth interviews have been conducted with 15 women at the Drop in Center (DIC). In this study, the life line of womens was studied in two periods before and after consumption. Findings of the research show that five main categories of anomy in the family, living in deviation- oriented families, marital crises, victimization experiences and attempts to heal and curiosity and adventure have been formulated in the study of the pre-consumption life of women. Which shows how women are on the trail of drug use. Research findings also show that women interviewed in describing their course of life in post-use period have narrated several narratives of narcotic effects on their lives, whose effects on their lives in the four main categories of consumption And physical and mental transformation, consumption and increase sexual relations, the collapse of the family and decrease social status. which can Provides rich information on the identification and understanding of the causes of substance use in women, as well as the conditions for the release and the way of rehabilitation and treatment from substance use.
    Keywords: women, Drugs, Methadone, Life line, Phenomenology
  • Jamal Mohammadi*, Ahvan Rahimi Pages 677-700
    This article attempts to interpret the ways through which the consumers construct pleasures, meanings and identities in urban public spaces in Sanandaj, and to explain how these spaces homogenize the consumers. Urbanization provides public spaces imbued with signs and images that send different implications to people. In fact, people are participating in urban public life through consuming these signs and images which in turn affects and changes individual social behaviors. This research, using critical ethnography to study the young consumers in Sanandaj, gathered data through techniques such as direct observation and individual deep interview. The sample was selected by purposeful sampling and the data were analyzed through thematic interpretation. The findings showed that the youth consume signs and images in a mood embed with both resistance and assimilation. At one hand, consuming signs is a way to resist the dominant codes and discourses, and at the other is a way of being assimilated to social codes and meanings produced by culture industry. So we can conclude that consuming images and signs in urban spaces primarily consists of a dialectic called the interaction of individuality and spaces. According to this dialectic, individuals try to resists the rules and codes which are imposed by urban spaces, but in this attempt to resistence they are not completely successful.
    Keywords: space, sign, consumption, individuality, codes
  • Masoud Chari sadegh, Ahmadreza Asgharpour Masouleh*, Gholamreza Sedigh Ouraee, mehdi kermani, Mahdi Feizi Pages 701-729
    This study explores the agents' lived experience and their perception of the Intermediary investors in the housing market. This study is qualitative in research nature, exploratory in approach, applied in purpose and cross-sectional in time. Accordingly employing Strauss and Corbin's grounded theory approach, deep interviews with 20 of active people in the housing market in Mashhad was done. After coding scripts 228 sub-categories were obtained. After several coding steps, 17 core categories were identified. Finally, based on selective coding, the central phenomenon was called "Intermediary investors as professional speculator ". The results of the research showed that the central identified idea is affected by the set of contextual conditions include "the improvement of middlemen in metropolitan life", "Variety of land ownership and housing patterns in the metropolis of Mashhad", "The pattern of welfare policy in Iran" and "Historical changes in investment in Iran". Intervenes conditions include "An intermediary investor as an informed actor", "Awareness of rival markets", and "Occupation and age conditions". The causal conditions include "Density and multiplicity of experience", "Have enough capital", "Favorable personality features". The social actors (Intermediary investors), taking strategies such as "Collusion with the real estate agency", "Temporary role replacement", "Suspension presence" and "Double presence"; which lead to consequences such as "Dependence on market flows", "Flexible position in the market", "Conflict with a Social status challenge" and "Maximum profitability".
    Keywords: Intermediary investors, speculative demand, Housing market agents, Housing market, benefit
  • salahedin Ghaderi* Pages 731-761
    One of the responsibilities of sociological studies and Necessity of Urbana's management is Understanding and finding out of structure of social stratification in city's Spaces. This Paper tries to provide sociological description and analysis, and Mapping social stratification in Tehran's Neighborhoods and Reigns.
    The Methods of data collection has been quantitative. The sample of households was 12000 and sample of Neighborhoods was 105. Two social stratification indicators (Economic power and social statues) and two Clustering indicator (Local belonging and Using Neighborhood's service) were analyzed.
    According to the findings, distribution of social stratification is almost clear for residents of Tehran based on the upper and lower parts of the city. Although there are exceptions. Finding shows three indicators: economic power, social status and local belonging as represent Wealth, Dignity and Satisfaction with the place of residence have significant and strongly correlated together. The aggregation of these three indicators in the neighborhoods of regions 1, 2, 3 is high and in the neighborhoods of regions 15, 16, 17 and 18 is very low.so, This represents a clear bi-polar in Tehran. It can be the source of important social problems in the city and should be thought out to mitigate the consequences of it.
    Keywords: Social stratification structure, Neighborhood clustering, Neighborhood, Ragin, Tehran City
  • Afshar Kabiri*, Ayub manochehri, Rasool Babazadeh Pages 763-789
    The purpose of this study is to investigate the modality among citizens of West Azarbaijan province, with an emphasis on the modality typology (leisure, identity, protest, pleasure, passive, and functional), which, in line with the aim of the research, is to identify and study the status of modernd styles and the goals of moderately emphasized On the factors influencing the tendency towards a variety of moderates has been addressed. The statistical population of this research is citizens aged 15-64 years old in West Azarbaijan Province. In terms of method Using a survey method, 350 people were selected as sample using by multi-stage cluster sampling method. The instrument for data collection was a researcher-made questionnaire which has been evaluated for validity and reliability. Data were collected using questionnaires filled out by individuals and analyzed by SPSS and AMOS software. The results indicate that the mean of different modality styles was lower than the expected average level, and only the average passive moderation was above the expected average. The results of Pearson correlation coefficient show that there is a positive and significant correlation between cultural capital and leisure model, pleasure and function, but there is no correlation between identity, protest and passive modality. Correlation between different types of modality and economic capital has not been meaningful. There was also a positive correlation between social capital and identity modeling and pleasure.
    Keywords: Modality, leisure, Identity, Pleasure, Azarbaijan
  • sarah mazinani shariati, narges souri* Pages 791-818
    A reflection on the fragile Living cause of the Second Constitutional Revolution in the Iranian Society (1329-1327) The second constitution following a year of resistance and the armed struggle of militia under the auspices of the ulama was once again deployed in Iranian society. Nevertheless, the second constitution was similar to the experience of the first Constitutional Revolution, unsustainable, fragile, and instability. The life of this foundation lasted less than two years, and eventually was eliminated with the Russian ultimatum in 1329. The analysis of the fragile Living cause of the second constitution through of the study of the role of the ulama by relying on the theoretical approach of Tocqueville forms core of the present paper. For this purpose, the course of the political activity of the ulama as one of the most influential political forces in the uprising and constitutional revolution has been studied in two stages: first, revitalizing activity and the second stabilizing activity. The research emphasizes that the centralization of political transformation without considering the socio-cultural transformation project appropriate to structural changes is one of the most effective reasons for the short-lived life of the second constitutional revolution.

    Keywords: social-cultural reform, democratic education, political-religious radicalism, structural instability, Second Constitutional Revolution
  • Mehrdad Tavakoli Rad*, Gholamreza Gaffary Pages 819-841
    Today, in our society, due to widespread social changes, inheritance can have many issues. One of the issues that we face in our society with regard to the phenomenon of inheritance is the formation of inheritance disputes. Such disagreements, in the event of continuity in the family and kinship system, create an irreconcilable social interaction among the heirs, and ultimately make irreparable damage to the social capital of the family and kinship system. By adopting qualitative approaches and using the views of the research collaborators who were all in Rasht, this article seeks to answer the fundamental question of what effects and consequences are implausible between heritage? The results of this research show that the process of inertia between the heirs is unprovoked and has devastating consequences, which by eliminating empathy and affection within the system of family and kinship, which is, in the first instance, erosion of the social capital of the family institution. An institution that has a decisive role as the source of production and the strengthening of the social capital of every society. In the event of the erosion of capital, the institution of the family should expect the erosion and disruption of social capital at the community level.
    Keywords: Inheritance, family, social interaction, antagonism, Social capital