فهرست مطالب

مجله فرهنگ و ارتقای سلامت (فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران)
پیاپی 2 (تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/05/22
  • تعداد عناوین: 13
|
  • عبدالرسول هاجری* صفحات 141-146
  • سید جمال الدین سجادی* صفحه 147
  • علی رمضانخانی *، اعظم محمدلو، نرگس تبریزچی، عباس وثوق مقدم، فاطمه رخشانی، محمدحسین وزیریان، مریم محمدی صفحات 149-159
    زمینه و اهداف
    سیاست های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری به لحاظ پشتوانه شرعی و مبتنی بر قانون اساسی کشور تکلیفی حقوقی، الزام آور و قطعی است. مفاد ابلاغیه جامع و کامل است و می تواند اهداف سلامت در جمهوری اسلامی ایران مبنی بر عدالت اجتماعی، مشارکت مردم، همکاری بین بخشی و استفاده از تکنولوژی مناسب را پوشش دهد. در بند دوم این سیاست موضوع سلامت همه جانبه و انسان سالم مورد تاکید قرار گرفته است و سیاست گذار تاکید می کند که تمامی اقدامات مجلس و دولت در وضع قوانین و مقررات تنظیمی باید بر پایه تامین و ارتقای هر چهار بعد سلامت باشد. بنابراین در این مطالعه تلاش بر این است که این مفاهیم تبیین و بومی سازی شوند و برای اجرای مفاد آن شاخص ها و مداخلات کلی معرفی شوند.
    روش کار
    در مرحله اول به منظور تعریف دقیق مفاهیم کلیدی، منابع مکتوب داخلی و خارجی مطالعه شد. در مرحله دوم با استفاده از محتواهای به دست آمده در مرحله اول و کسب نظر خبرگان با روش کیفی علاوه بر تعیین ذی نفعان فهرستی از شاخص ها و مداخلات زیربندهای مربوط احصاء و فهرست کلی طبقه بندی شد.
    یافته ها
    در این مطالعه مفاهیم کلی به تفکیک هر زیربند تبیین و تعریف شد و شاخص های مربوط و مداخلات اجرایی برای هر شاخص در قالب 6 زیربند مربوط تعیین شد.
    نتیجه گیری
    سلامت در همه سیاست ها منعکس کننده یک طرح چندبخشی در جهت سیاست گذاری سلامت ملی یا حکومتی است، سلامت در همه سیاست ها به طور روزافزونی به عنوان یک استراتژی دولتی به منظور بهبود سلامت جامعه با اقدامات هماهنگ در سراسر بخش های بهداشتی و غیربهداشتی برجسته شده است. تعیین کننده های سلامت هسته اصلی سلامت در همه سیاست ها می باشد. در تدوین سیاست ها و راهبردهای کلان کشور، اولویت پیشگیری بر درمان، رصد تغییرات محیطی و اجتماعی و اصلاح راهکارهای حفاظتی و همچنین بازنگری برنامه های جاری سلامت در کشور و به روز نمودن آن ها، تقویت نظام های پایش و نظارت در برنامه ها و ارزشیابی استانداردها راه های موثر برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری ها و خطرات تهدیدکننده در جامعه و موجب تسهیل دستیابی به اهداف ایران 1404 است. بنابراین لازم است در درجه اول قوانین کشوری و سیاست گذاری های کلان جامعه در حوزه های مختلف با محوریت سلامت باشد و در مرحله بعد پیاده سازی قوانین و اجرای سیاست ها، با حفظ پایبندی به اصول سلامت و ارزش های جامعه عملیاتی شوند. چالش های پیاده سازی سلامت در همه سیاست ها، مسئله ای است که به احتمال زیاد تا مدت ها باقی خواهد ماند و ما نباید انتظار بیش از حدی در دستیابی خیلی سریع به دستاوردهای خیلی مهم داشته باشیم. (1) سیاست های کلی سلامت از جامع ترین اسناد بالادستی سلامت است. این سیاست ها نظام سلامتی کارآمد، عادلانه و نوآور را در مسیر تحقق جامعه ای سالم و توانمند ترسیم می کند و به ارتقای سلامت و پیشگیری و بهره مندی مردم از مراقبت های جامع با کیفیت اهتمام دارد، اما علی رغم جامعیت این سند مانند هر سند کلان دیگر مفاهیم مندرج در آن یا به طور کامل و به وضوح تعریف نشده اند و یا دارای تعریف قابل اجماعی نیستند(2). به منظور برنامه ریزی و اجرای بند دوم سیاست ها، الزامات و ملزومات قابل توجهی در کشور فراهم است. مثل تجربه گذشته ایجاد شبکه ای کارآمد و عدالت محور برای ارائه کلیه مراقبت های اولیه بهداشتی و الگوی موفقی برای تربیت نیروی انسانی و ادغام آموزش پزشکی، همچنین مصوبات قانونی حمایت کننده موجود مثل بند اصلاحی ماده 89 برنامه ششم توسعه که وزارت بهداشت را مکلف به اجرای موارد زیر نموده است: نظام خدمات جامع و همگانی سلامت، اولویت پیشگیری بر درمان و مبتنی بر مراقبت های اولیه سلامت با محوریت نظام ارجاع مبتنی بر پزشک خانواده، سطح بندی خدمات، پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان، و یا مصوبه استانداردهای ملی پیوست سلامت که در خرداد ماه سال 92 در شورای عالی سلامت تصویب و توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به دستگاه های اجرایی ابلاغ شده است ولی هنوز به اجرا در نیامده است. یکی از شاخص های روشن و کمک کننده به اجرای بند دوم در سیاست های ابلاغی، تعیین تکلیف تولیت و تولی گری این حوزه است که به روشنی در بند 7 به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سپرده شده است. وزارت بهداشت در این سیاست ها مسئول سیاست گذاری، برنامه ریزی، ارزشیابی و نظارت است. وزارت بهداشت تاکنون از این توان حقوقی خود بخوبی استفاده نکرده است. به نظر می رسد این باور در سایر نهادهای مجری مثل وزارت رفاه، صنعت و معدن و کشاورزی بخوبی نهادینه نشده است. به منظور تدوین سیاست و برنامه ریزی برای دستیابی به اهداف این بند مثل سایر بندها ضرورت دارد ابتدا نگرش اصلی کشور به موضوع سلامت تبیین و دورنمای مراقبت های پیشگیرانه اولیه، بیمارستانی و درازمدت و کیفیت آن ها معلوم شود. (3)
    کلیدواژگان: رویکرد سلامت همه جانبه و انسان سالم، مخاطرات و آلودگی های تهدیدکننده سلامت، نظام پایش، نظارت و ارزیابی حقوق بیماران، روز آمد کردن برنامه های بهداشتی درمانی، پیوست سلامت
  • سیاوش لاجوردی*، احمدعلی نوربالا تفتی صفحات 160-169
    زمینه و هدف
    در راستای اجرای بند یک اصل 111 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در بند سوم سیاست های کلی سلامت موارد مرتبط با سلامت روان مطرح شده است. فهم کامل و شناخت عمیق مفاد و ابعاد این سیاست ها به منظور اجرای صحیح آن ها ضروری به نظر می رسد. این مطالعه با هدف تبیین دقیق عنوان "سلامت روان"، "شاخص های آن" و "چگونگی ارتقای آن ها" که از مفاهیم و واژه های بند سوم این سیاست ها استخراج شده، انجام شده است.
    روش کار
    در جهت انجام این مطالعه کیفی از ترکیبی از روش های معمول شامل مطالعه منابع و متون، اسناد بالادستی، پایگاه های اطلاعاتی معتبر انگلیسی و فارسی زبان، تحلیل وضعیت موجود و جلسه بحث با صاحب نظران استفاده شد و در نهایت درخصوص تحقق و دستیابی به شاخص های مدنظر جمع بندی صورت پذیرفت.
    یافته ها و نتیجه گیری
    تحقق اهداف این بند مستلزم تدوین برنامه های عملیاتی برای اجرای مداخلات مرتبط با هر شاخص است و رصد کلان شاخص ها توسط دستگاه ها و سازمان های مسئول با همکاری سایر بخش های مرتبط در پیشبرد اهداف در راستای دستیابی به شاخص مورد نظر حائز اهمیت است. بنابراین ضرورت دارد وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی، موضوع سلامت روان را که به عنوان یکی از مولفه های بسیار مهم سلامت و درعین حال مغفول همه جوامع ازجمله نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران است، با استناد به بند سوم سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، با کمک راهکارهای اجرایی برنامه عملیاتی سلامت روان مندرج در راهنمای کار سازمان جهانی بهداشت و نیز پیاده سازی شاخص های سلامت روان پیشنهادی اقدام کرد.
    کلیدواژگان: سلامت روان، شاخص های سلامت روان
  • مژده ناطقی*، مصطفی قانعی، مصطفی زمانیان صفحات 170-181
    در سال 1393، سیاست های کلی سلامت توسط رهبر انقلاب اسلامی در راستای اجرای بند یک اصل 110 قانون اساسی ابلاغ شد. علی رغم ابلاغ سیاست های کلی سلامت و تاکید بر ایجاد و تقویت زیرساخت های مورد نیاز برای تولید فرآورده ها و مواد اولیه دارویی، واکسن، محصولات زیستی و ملزومات و تجهیزات پزشکی در بند چهارم این سیاست ها، همچنان مشکلات و چالش های بسیاری در مسیر توسعه حوزه های مورد اشاره در این بند، در کشور وجود دارد. از این رو پژوهش حاضر به بررسی و تبیین موانع اجرای بند چهارم سیاست های کلی سلامت می پردازد. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی بوده و از نوع توصیفی می باشد.
    روش ها
    در این پژوهش به منظور شناسایی موانع اجرایی بند چهارم سیاست های کلی سلامت ابتدا با مطالعه پژوهش های پیشین، فهرستی از موانع موجود در مسیر اجرای خط مشی های مختلف شناسایی شده و از طریق برگزاری مصاحبه های جامع و گروهی با خبرگان آشنا با این حوزه این فهرست تدقیق و اصلاح شده است.
    یافته ها و نتایج
    براساس نتایج حاصل از مصاحبه ها، موانع مورد شناسایی را به طورکلی می توان در چند دسته اصلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از: موانع مربوط به تدوین کنندگان خط مشی، موانع مربوط به مجریان خط مشی، ضعف در نظارت و ارزیابی مراحل اجرایی سیاست های کلی، ضعف منابع مالی و بودجه، موانع مربوط به عدم آگاهی جامعه و موانع مربوط به ماهیت مساله.
    کلیدواژگان: سیاست های کلی سلامت، محصولات زیستی، واکسن، خط مشی عمومی، اجرای خط مشی، موانع اجرای خط مشی
  • فاطمه سلیمانی*، میثم سیدی فر، عباس کبریایی زاده صفحات 182-189
    زمینه و هدف
    تعیین شاخص با هدف نظارت و ارزیابی نحوه اجرا سیاست های کلی، لازم و ضروری می نماید. وضع سیاست بدون نظارت اثرگذاری پایینی دارد و نظارت و ارزیابی جز جدایی ناپذیر سیاست گذاری است نقش بند 5 سیاست های کلی سلامت ناظر به دو موضوع اصلی "ساماندهی تقاضا و ممانعت از تقاضای القایی دارویی" و "سیاست گذاری و نظارت کارامد در عرصه تولید و عرضه دارو" است. هدف از مقاله حاضر، ارائه الگوی (شاخص محور) ارزیابی بند 5 سیاست های ابلاغی از سیاست های کلی سلامت کشور ایران بود.
    روش ها
    در این پژوهش کیفی از ترکیبی از روش ها شامل مطالعه منابع و متون، اسناد ملی بالادستی، وبگاه های مجازی، تحلیل وضعیت موجود، جلسه بحث با صاحب نظران برای تحلیل بند پنجم سیاست سلامت استفاده شد. برای این کار ابتدا فهرستی از شاخص های مناسب ارزیابی با استفاده از مرور مستندات و متون موجود شناسایی شد. سپس با توجه به معیارهای انتخاب، این فهرست محدود شد. فهرست تلخیص شده شاخص ها در نهایت با جمع آوری نظرات خبرگان نهایی شد.
    یافته ها
    تعریف تک تک واژه های کلیدی به کار رفته در متن ماده 5 سیاست های کلی صورت گرفت و تعریف مدون و جامعی از نظام ژنریک از طریق نشست صاحب نظران و ریاست فرهنگستان علوم پزشکی ارائه شد. ماده 5 سیاست ها بر اساس اهداف و مفهوم به دو بخش تقسیم شد و برای بخش اول 5 شاخص و برای بخش دوم 10 شاخص با نظر نمایندگان ذی نفعان تعیین شد. در پایان با انتخاب اصلح ترین شاخص نهایی، 13 شاخص برای رصد کلان سیاست ارائه شد.
    نتیجه گیری
    تاکید بر تدوین مداخلات موثر و تعیین شاخص های کلیدی برای پیشبرد اهداف مندرج در سیاست ها نقش به سزایی دارد. الگوی شاخص محور می تواند یک ابزار کاربردی مناسب برای نشان دادن روند دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده باشد. همواره برای دستیابی به اهداف کلان سیاست های حوزه سلامت، برنامه ها و مداخلات متعددی تعیین و اجرا می شوند ولی در بسیاری از موارد شواهد متقنی از دستیابی به اهداف و میزان آن در دسترس نیست. فهرست شاخص های پیشنهادی و روش های ارزیابی در این مطالعه اگرچه کاستی هایی در بردارد اما می تواند نقطه مناسبی برای شروع باشد.
    کلیدواژگان: سیاست های ابلاغی سلامت، شاخص های دارو، بند 5 سیاست های ابلاغی
  • فاطمه محمدی نصرآبادی*، نسرین امیدوار، معصومه گشتایی، فرزانه عبادی، عزیزالله زرگران، دلارام قدسی، آرزو حقیقیان، فاطمه اسفرجانی، مرجان عجمی، محمدرضا خوش فطرت، قاسم فدوی، علی میلانی بناب، مونا پورقادری، سمیرا پورمرادیان، هدایت حسینی صفحات 190-205
    زمینه و هدف
    تعیین شاخص با هدف نظارت و ارزیابی نحوه اجرا سیاست های کلی، لازم و ضروری می نماید. وضع سیاست بدون نظارت اثرگذاری پایینی دارد و نظارت و ارزیابی جز جدایی ناپذیر سیاست گذاری است نقش بند 5 سیاست های کلی سلامت ناظر به دو موضوع اصلی "ساماندهی تقاضا و ممانعت از تقاضای القایی دارویی" و "سیاست گذاری و نظارت کارامد در عرصه تولید و عرضه دارو" است. هدف از مقاله حاضر، ارائه الگوی (شاخص محور) ارزیابی بند 5 سیاست های ابلاغی از سیاست های کلی سلامت کشور ایران بود.
    روش ها
    در این پژوهش کیفی از ترکیبی از روش ها شامل مطالعه منابع و متون، اسناد ملی بالادستی، وبگاه های مجازی، تحلیل وضعیت موجود، جلسه بحث با صاحب نظران برای تحلیل بند پنجم سیاست سلامت استفاده شد. برای این کار ابتدا فهرستی از شاخص های مناسب ارزیابی با استفاده از مرور مستندات و متون موجود شناسایی شد. سپس با توجه به معیارهای انتخاب، این فهرست محدود شد. فهرست تلخیص شده شاخص ها در نهایت با جمع آوری نظرات خبرگان نهایی شد.
    یافته ها
    تعریف تک تک واژه های کلیدی به کار رفته در متن ماده 5 سیاست های کلی صورت گرفت و تعریف مدون و جامعی از نظام ژنریک از طریق نشست صاحب نظران و ریاست فرهنگستان علوم پزشکی ارائه شد. ماده 5 سیاست ها بر اساس اهداف و مفهوم به دو بخش تقسیم شد و برای بخش اول 5 شاخص و برای بخش دوم 10 شاخص با نظر نمایندگان ذی نفعان تعیین شد. در پایان با انتخاب اصلح ترین شاخص نهایی، 13 شاخص برای رصد کلان سیاست ارائه شد.
    نتیجه گیری
    تاکید بر تدوین مداخلات موثر و تعیین شاخص های کلیدی برای پیشبرد اهداف مندرج در سیاست ها نقش به سزایی دارد. الگوی شاخص محور می تواند یک ابزار کاربردی مناسب برای نشان دادن روند دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده باشد. همواره برای دستیابی به اهداف کلان سیاست های حوزه سلامت، برنامه ها و مداخلات متعددی تعیین و اجرا می شوند ولی در بسیاری از موارد شواهد متقنی از دستیابی به اهداف و میزان آن در دسترس نیست. فهرست شاخص های پیشنهادی و روش های ارزیابی در این مطالعه اگرچه کاستی هایی در بردارد اما می تواند نقطه مناسبی برای شروع باشد.
    کلیدواژگان: سیاست پژوهی، غذا و تغذیه، ایران، ماده 6 سیاست های کلی سلامت
  • حسن جولایی، کامران باقری لنکرانی، نوشین زارعی، وحید کشتکار، ناهید حاتم، زهرا کاووسی، عظیمه قربانیان* صفحات 206-216
    زمینه و هدف
    یکی از نقاط مورد تاکید در سیاست های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، اصل تولیت در نظام سلامت است که در بند 7 ذکر شده است. اما برای جامه عمل پوشاندن به مفاد این بند نیاز به تبیین مفهوم تولیت و کارکردهای آن است. بنابراین هدف این مطالعه تبیین مفهوم تولیت و کارکردهای آن براساس متن سیاست های کلی سلامت می باشد.
    روش کار
    جهت انجام این مطالعه از روش مرور جامع استفاده شد. به این منظور پایگاه های اطلاعاتی معتبر انگلیسی و فارسی زبان به طور نظام مند و بدون محدوده زمانی مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت تعاریف مختلف تولیت، کارکردها و وظایف آن در دستیابی به نظام سلامت مبتنی بر ارزش ها جمع بندی شد.
    یافته ها
    براساس نتایج این مطالعه، تولیت به شیوه های مختلف تعریف شده، و کارکردها و وظایف متفاوتی برای آن بیان شده است، اما به نظر می رسد درون مایه مشترک آن ها مفهوم جهت دهی بی طرفانه و حرکت در راستای منافع جامعه، بدون توجه به منافع فردی یا گروهی است.
    نتیجه گیری
    جستجوی مفهوم تولیت در نظام سلامت نشان می دهد که وظیفه تولیت در نظام سلامت دستیابی به چشم انداز نظام سلامت و ایجاد حدود و مرزهایی است که بازیگران نظام سلامت در آن عمل کنند. تولیت به عنوان یکی از کلیدی ترین کارکردهای نظام سلامت و از مسئولیت های اصلی حاکمیت است که قابل واگذاری نمی باشد و حاکمیت باید با تاکید بر مصالح عمومی نسبت به آن پاسخگو باشد.
    کلیدواژگان: تولیت، حاکمیت، کارکردهای نظام سلامت
  • رضا دهنویه، سید رضامجدزاده، علی اکبر حق دوست، نرگس تبریزچی، سمیه نوری حکمت، علی مسعود، یوسف شعبانی، سارا قاسمی، آتوسا پورشیخعلی*، فرزاد سلیمانی صفحات 217-224
    زمینه و هدف
    بند 8 سیاست های ابلاغی بر افزایش و بهبود کیفیت و ایمنی خدمات با محوریت عدالت و تاکید بر پاسخگویی، اطلاع رسانی شفاف، اثربخشی، کارآیی و بهره وری در قالب شبکه بهداشتی و درمانی منطبق بر نظام سطح بندی و ارجاع تاکید می کند. مطالعه حاضر، با هدف تعیین مهم ترین شاخص ها و مداخلات قابل انجام برای این بند از سیاست های ابلاغی انجام شده است.
    روش کار
    این مطالعه به روش توصیفی و کیفی، انجام شد. برای احصای شاخص ها از مرور متون و مستندات و برای تعیین مداخلات از مصاحبه و نشست خبرگان استفاده گردید. در نهایت داده ها با استفاده از تحلیل چارچوبی با در نظر گرفتن چارچوب اهرم های کنترل نظام سلامت، تحلیل گردید.
    یافته ها
    نتیجه مطالعه حاضر، احصای 5 شاخص اصلی در زمینه رصد بند 8 سیاست های ابلاغی بود. در ادامه جهت اجرای این بند، تعداد 19 مداخله در اهرم های کنترل تولید منابع، پرداخت، سازماندهی، قوانین و مقررات و رفتار پیشنهاد شد.
    نتیجه گیری
    بند 8 سیاست های ابلاغی بر دو مقوله کیفیت و ایمنی خدمات جامع سلامت تمرکز دارد. لازم است سیاست گذاران و مدیران بخش سلامت جهت بهبود کیفیت و ایمنی خدمات که دو مقوله مهم در سیاست های ابلاغی هستند، با استفاده از شاخص ها و مداخلات ذکر شده تلاش و برنامه ریزی مستمر داشته باشند.
    کلیدواژگان: سیاست های ابلاغی، بند 8، شاخص ها، مداخلات
  • مریم صف آرا*، مینا خانبابایی، مینو خانبابایی صفحات 225-231
    زمینه و هدف
    هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر معنویت برافزایش خودمختاری و تسلط بر محیط دختران پس از طلاق والدین بود.
    روش بررسی
    تحقیق حاضر از نوع آزمایشی و طرح مورد استفاده طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه شاهد بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف استفاده شد. تعداد 20 نفر از دختران پس از طلاق والدینشان که دارای ملاک های ورود به آزمایش بودند، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و از بین آن ها، تعداد 10 نفر در گروه آزمایش و 10 نفر دیگر در گروه شاهد به طور تصادفی جایگزین شدند. سپس شرکت کنندگان گروه آزمایش در طی هشت جلسه، هر جلسه به مدت دو ساعت به صورت گروهی در جلسات، مداخلات را دریافت کردند. پس از اتمام جلسات درمانی، پس آزمون از نمونه ها گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه وتحلیل شدند.
    یافته ها
    یافته های حاصل نشان دادند که مشاوره گروهی مبتنی بر معنویت بر خودمختاری و تسلط بر محیط دختران پس از طلاق والدین تاثیر معناداری داشته است (05/0 < p).
    نتیجه گیری
    نتایج این پژوهش نشان داد معنویت درمانی می تواند در افزایش خودمختاری و تسلط بر محیط دختران پس از طلاق والدینشان به عنوان درمان اصلی یا کمکی به کار گرفته شود.
    کلیدواژگان: مشاوره، معنویت، خودمختاری، تسلط، طلاق
  • حمید اکبری جور*، علی خلج، سویل بنای رازی صفحات 232-247
    مقدمه
    یکی از مهم ترین انواع شناخته شده مهاجرت پدیده «فرار مغزها» یا به بیانی دیگر « مهاجرت نخبگان» می باشد که موجب انتقال سرمایه های انسانی از یک کشور به کشور دیگری می شود. مهاجرت خسارات جبران ناپذیری به کشورهای مبدا وارد کرده است و معمولا موجب محروم ساختن کشور مبدا از پیشرفت و دستیابی به علم و تکنولوژی می شود. این مهاجرت در گروه فارغ التحصیلان داروسازی می تواند عوارضی زیادی را برای ساختار خدمات بهداشتی و درمانی هر کشوری ایجاد کند.
    روش ها
    روش تحقیق در این پ‍ژوهش پیمایشی توصیفی، مبتنی بر تکنیک پرسشنامه و همچنین جمع آوری و تحلیل اطلاعات مورد نظر از منابع و مراجع مرتبط می باشد. تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS and Excel و با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شده است.
    یافته ها
    یافته های به دست آمده از پ‍ژوهش نشان می دهد درصد مهاجرت داروسازان به نسبت کل داروسازان رشد به نسبه قابل توجهی نشان می دهد از1/7 درصد در سال 1385 به 8/13 درصد در سال 1394 رسیده است میزان مهاجرت داروسازان (حدود 14 درصد) بسیار بالاتر از میانگین مهاجرت ایرانیان (حدود 2 درصد) و مهاجرت افراد تحصیل کرده ایران (حدود 8 درصد) و میانگین مهاجرت در دنیا (حدود 8/2 درصد) می باشد.
    بحث و نتیجه گیری
    نتایج نشان داد از مهم ترین عوامل موثر مهاجرت از دیدگاه داروسازان داخل کشور وضعیت اقتصادی کشور است درحالی که از نظر فارغ التحصیلان داروسازی خارج از کشور دلایل مهاجرت در وهله اول ادامه تحصیل و پس از آن به دست آوردن موقعیت شغلی و درآمد بالاتر می باشد. همچنین از میان کشورهایی که مقصد داروسازان برای مهاجرت است، کشور کانادا در راس بوده و به دنبال آن کشورهایی چون آلمان، امریکا، استرالیا، انگلستان، فرانسه و سوئد قرار دارند. به نظر می رسد امنیت شغلی و یا به عبارتی در دسترس به شغل مناسب و درآمد بالاتر، امکان ادامه تحصیل راحت تر و امکانات رفاهی بیشتر از عوامل موثر در مهاجرت داروسازان و همچنین در تصمیم افراد برای انتخاب کشور مقصد است. همچنین میزان مهاجرت داروسازان روبه رشد و میزان آن نیز قابل توجه و تامل می باشد. بنابراین ضرورت دارد ضمن بررسی های بیشتر برنامه ریزی های لازم در این خصوص توسط مسئولین مرتبط به عمل آید.
    کلیدواژگان: مهاجرت، داروسازی، فرارمغزها
  • فاطمه احتشام*، محسن پرویز صفحات 248-257
    رازداری به عنوان یکی از بنیادی ترین مولفه های ارتباط موثر بین پزشک و بیمار از دیرباز مورد توجه بوده است و از دیدگاه مکاتب گوناگون طبی و حکیمان بزرگ اسلامی به عنوان یک اصل پذیرفته شده است و در نمونه های علمی و عملی آن ها در قالب نقل قول (سخنان، نصایح، سوگندنامه ها، اشعار و...)، شرح حال، داستان و حکایت های بجا مانده از ایشان توصیه و تاکیدات زیادی شده است.
    روش کار
    در این پژوهش که با بررسی برخی متون طبی کهن و مراجعه به آراء حکیمان بزرگ و نیز اشاره به قوانین و مقررات متاخر بین المللی صورت گرفته است، سیر تاریخی تطور رازداری پزشکی از مطلق بودن تا نسبی شدن مورد کنکاش قرار گرفته است.
    نتایج
    امروزه در حوزه های بین رشته ای به ویژه حوزه اخلاق پزشکی با محوریت مطلق بودن رازداری پزشکی به عنوان شاخصه اصلی در ارتباط موثر پزشک و بیمار نیز تغییرات بنیادینی مشهود است و این اصل در گذر زمان ازجمله در دهه های اخیر، دستخوش تغییرات زیادی شده است.
    نتیجه گیری
    چنین برداشت می شود هرچه از میزان مطلق بودن آن کاسته و به نسبی بودن آن افزوده شود، می تواند ماهیت این اصل را خدشه دار کنند. مگر اینکه در این مسیر ملاحظات اساسی صورت پذیرد و مفهوم مطلق بودن آن با همکاری و مشارکت بیمار بسط داده شود.
    کلیدواژگان: ارتباط پزشک و بیمار، رازداری پزشکی مطلق، رازداری نسبی
  • محمد صالح طیب نیا* صفحات 258-269
    به رغم پژوهش های بسیاری که در مورد سلامت معنوی در طول دهه های گذشته انجام شده است، همچنان پرسش های بنیادینی در این حوزه وجود دارد که توافقی در پاسخ به آن ها دربین نخبگان و متخصصان این رشته وجود ندارد. ریشه ای ترین این مسائل، تعریف ناپذیری واژه «معنویت» و به تبع آن «سلامت معنوی» است. از آنجا که ما برای دستیابی به دانش سلامت معنوی، ناگزیر از تعریف آن هستیم و تازمانی که مفهوم سلامت معنوی برای ما روشن نشود، پرسش های بنیادین دیگر نیز بی پاسخ خواهد ماند، لذا یکی از راه حل های این مساله، تعریف سلامت معنوی در قالب یک نظام فکری کلان تر و یا یک دین است. این مقاله برآن است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره مندی از قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام، به تبیین مفهوم سلامت معنوی و ابعاد آن بپردازد. اگرچه واژه معنویت و سلامت معنوی در قرآن و روایات نیامده ولی مفهوم و ویژگی های سلامت معنوی را در قالب تعبیر قرآنی قلب سلیم می توان یافت. در واقع قلب، مرز ممیز انسان از حیوان و مرتبه ای از حقیقت نفس است که گرایش های متعالی، ادراکات حضوری، تفکرات و تاملات عقلانی، احساسات و عواطف درونی و اراده انسانی منتسب به اوست. قلب به خاطر این ویژگی وساطتی که میان روح و نفس حیوانی دارد، می تواند علوم و معارف الهی را از عالم ملکوت دریافت نماید. از منظر قرآن کریم و روایات، قلب سلیم و به تبع آن سلامت معنوی در سه بعد سلامت عقلانی و معرفتی، سلامت احساسی و عاطفی و سلامت رفتاری قابل تبیین است.
    کلیدواژگان: سلامت معنوی، نفس، قلب سلیم، سلامت عقلانی، سلامت عاطفی، سلامت رفتاری
|
  • Ali Ramezankhani*, Azam Mohamadloo, Narges Tabrizchi, Abbas Visoogh Moghaddam, Fatemeh Rakhshani, Mohammad Hossein Vazirian, Maryam Mohammadi Pages 149-159
    Background and Aim
    General Health Policies announced by Islamic Republic of Iran`s supreme leader is legal ,mandatory, and definitive duty on the basis of shari'a and according to the constitution of the country.   The provisions of the document are comprehensive and complete and it covers health objectives in the I.R of Iran based on social justice, people's participation, intergovernmental cooperation, and the use of appropriate technology. Part 2 of the policies emphasize the issue of health all -round and healthy people. And the politician insists that all actions of the parliament and the government in the establishment of laws and regulations should be based on the provision and promotion of all four dimensions of health. So this study attempts to explain and localize the concepts and introduce the indicators and general interventions for implementation of the provisions.
    Method
    First, in order to accurately define the key concepts, internal and external documentation were reviewed. In the next step, using the content obtained in the first step  and the opinion of the experts in qualitative method stakeholders were identified and  a list of indicators and interventions for relevant subcategories were classified.
    Results
    In this study, 30 general concepts were identified and explained for each sub-sections. And 35 relevant indices and 51interventions were selected  in the form of six sub- sections.
    Conclusion
    Health in all policies reflects a multidisciplinary plan for national or state health policy. Health in all policies has increasingly been highlighted as a government strategy to improve the health of the community through coordinated action across health and non-health sectors. Health determinants are the core of health in all policies. The effective ways to maintain health and prevent diseases and threats in the community and facilitate the achievement of Iran's goals of 1404  are  prioritizing prevention, observation of environmental and social changes, and correction of protective measures as well as reviewing and updating current health plans in the country, strengthening monitoring and evaluation systems in programs and evaluations for standards in developing the country's policies and strategies. There for, in first step country laws and major policies in a variety of areas should be health-oriented. The next step is implementing the rules and regulations, in compliance with principles of health and the values of the community. In order to plan and implement part 2 of the policy, there are significant requirements in the country. For example, the past experience of establishing an efficient and justice-based network for providing all primary health care and a successful model for training human resources and integrating medical education, as well as support legislations , such as Article 89 of Iran 6th Development Plan, which obliges the Ministry of Health to implement a comprehensive service system and public health, the priority of primary health care, and establishment of primary care referral system in family practice, the level of service, the Iranians electronic health record, or the National Health Standards Act, approved by the High Council on Health in June 2012, and Plan and Budget Organization has been communicated to the executive agencies, but has not implemented yet. One of the key elements for implementing part 2 is to clarify the stewardship of health system and to establish this concept Ministry of Health and Medical Education is responsible for this function, as clearly stated in part 7. The Ministry of Health is responsible for policy making, planning, monitoring and evaluation but it has not used authority well. It seems that this belief has not been well established in other executive agencies such as the Ministry of Cooperatives Labor and Social Welfare, Ministry of Industry, Mining and Trade and Ministry of Agriculture -Jahad. In order to create plan to achieve this part goals (like other parts), it is necessary to explain the image of healthy society firstly and then reveal the health system`s function in primary, secondary and tertiary preventive care and their quality of care.
    Keywords: healthy people, Hazards, Contaminations, Health Risk, Patient Rights, Health Programs
  • Ahmad Ali Noorbala Tafti, Siavash Lajevardi* Pages 160-169
    Background
    In line with the implementation of paragraph 1 of Article 111 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, issues related to mental health are addressed. In order to execute the policy correctly, complete comprehension, profound knowledge and implications of policies are essential. The purpose of this study was to define the exact meaning of "mental health", "mental health Indicators" and "optimization of  these terms” which relate to the terms and concepts of mental health  policies.
    Methodology
    In this qualitative study, a combination of common methods including studying resources texts, high-level documents, authentic English and Farsi databases, analyzing the current status, and  focusing on group discussions with key counterparts were  used.
    Findings
    Operational programs for implementing the interventions related to each indicator and monitoring and evaluating  indices by relevant organizations and other counterparts are  paramount. Therefore, the Ministry of Health and Medical Education should consider Mental Health issues as one of the most important components of health which are often neglected.  
    Conclusions
    Implemented approaches for  mental health action plans advocated in WHO guidelines should be tmplemented.
    Keywords: Mental Health, Mental Health Indicators
  • Mostafa Ghanei, Mostafa Zamanian, Mojdeh Nateghi* Pages 170-181
    Background
    In 2014, the Supreme Leader of Iran issued the general health policies.document (GHPD). Despite the announcement of the GHPD and the emphasis on building strengthening and fortifying the infrastructure needed to produce pharmaceuticals, vaccines, and biotechnical products ,necessary for medical supplies and equipment  the nation still faces many challenges in the development of the areas mentioned in this document.
    Methods
    The current paper aims to clarify the barriers hindering the implementation of the fourth article of the general health policy. This   applied and descriptive paper reviews related literature to identify barriers hindering the implementation of the fourth article of the general health policies and then the list was revised and corrected through  interviewing a group of knowledgeable experts.
    Results
    The results of the interviews indicated that the identified barriers can be broadly categorized into several main categories: barriers related to policy makers, barriers related to policy enforcers, weaknesses in supervision and assessing the implementation of general policies, weaknesses in funding and budget, barriers of community awareness, and barriers related to the nature of the issue.
    Conclusion
    Strides must be taken to overcome the aforementioned barriers,
    Keywords: General Health Policies, biological product, Vaccine
  • Fatemeh Soleymani, Meysam Seyedifar, Abbas Kebriaeezade Pages 182-189
    Background and aim
    Indices are necessary prerequisites for evaluation and assessment of health policies. One of the main issues in this regard is the inspection of pharmaceuticals. The aim of this study was to provide an indicator-based model of the assessment of paragraph 5 of the general health policy document of Iran.
    Method
    This qualitative study used literature review, expert panel, stakeholders analysts, policy review and the Status quo analysis assessments. Drafts of indices derived from the literature review were finalized by an expert panel and stakeholder delegates.
    Results
    All keywords were described and a comprehensive description of generic policy were defined by a board from the Iranian Academy of Medical Sciences. Five indices were finalized for demand management parts of paragraph 5 whilst 10 indices were for the policy part and13 indices were ascribed to the assessment of general policy.
    Conclusion
    Emphasis on effective interventions and determination of key indices play a crucial role in achieving policy goals.
    Keywords: Health policies_Drug indices_Article 5 of the general health policy document
  • Fatemeh Mohammadi, Nasrabadi*, Nasrin Omidvar, Massomeh Goshtaei, Farzaneh Ebadi, Azizollah Zargaran, Delaram Ghodsi, Arezoo Haghighian, Fatemeh Esfarjani, Marjan Ajami, Mohammad, Reza Khoshfetrat, Ghasem Fadavi, Ali Milani Bonab, Mona Pourghaderi, Samira Pourmoradian Pages 190-205
    Background & Objectives
    The word policy is a statement by an authoritative body with intent to act in order to maintain or alter a condition in the society. A food policy for example, is any decision, program or project that is endorsed by a government agency, business, or organization, which effects how food is produced, processed, distributed, purchased, protected or disposed. Based on article six of the overall health policy this document relates to, “ensuring food quality and equitable utilization of a healthy food basket, suitable and adequate provision of water and clean air, and public sports facilities that uphold safety standards of health products for national , regional and global standards”. It comprises one of the main health policies in Iran.
    Methods
    In the present context, health policy research is undertaken after evaluating and analyzing the current policies in each section of the general health policy document (i.e. food and nutrition safety, prevention of noncommunicable disease, education and research in food safety etc) successful food and nutrition policies in similar countries are reviewed, and indicators for monitoring article six of the overall health policy document was assessed. Moreover, based on upstream documentation, the most appropriate interventions for the next five years are suggested.
    Results
    Stakeholder analysis determined the most important interventions at an international and national level (i.e. research, education ,collaboration, production, food. supply and demand). The most important interventions aimed at promoting food and nutrition safety based upon expert panel views were: A. Incorporation of food and nutrition programs, food safety, preventing noncommunicable disease, sustainable food and nutrition, respecting economic, cultural, and ecological aspects, B. Sovereignty, trusteeship and leadership of the high council of health and food safety, C. Development of food and nutrition observation system and program evaluation for informed policy making.
    Conclusion
    There is a strong need to address nutrition, prevent noncommunicable disease, promote food safety and prevent poverty.
    Keywords: Policy Research, Food, Nutrition, Iran, article six of the GHPD
  • Hassan Joulaei Pharm D, Kamran Bagheri Lankarani, Nooshin Zarei, Vahid Keshtkar, Nahid Hatam, Zahra Kavousi, Azimeh Ghorbanian * Pages 206-216
    Background
    Stewardship ,one of the most dominant functions of the health system is emphasized in the “General Health Policies Document” (GHPD) announced by the supreme leader of the Islamic Republic of Iran. Given that stewardship is a multi-dimensional concept with several different definitions, it needs clarification based on the aforementioned criteria in the GHPD. The purpose of this study was to identify and assess the concept of stewardship and its role functions.
    Methods
    This study was a scoping review. For this purpose, reliable Persian and English-language databases were systematically reviewed without time limitation. The various definitions of stewardship, its functions and duties, as well as its role in achieving health goals are summarized.
    Results
    According to the findings, stewardship is defined  differently  and different functions and tasks are stated for it; but their common point is the concept of unbiased orientation to provide community benefits rather than individual or group benefits.
    Conclusion
    Review of the stewardship concept revealed that its main function is to envision the health system and define the limitations and boundaries that affect the health system and ascertain that it works properly. In fact, as stated  in the  GHPD, the role of stewardship in the health system is one of governance and is not transferable. It is in line with the general health policy document.
    Keywords: Stewardship, Governance, health system functions
  • Reza Dehnavieh, S.Reza Majdzadeh, Aliakbar Haghdoost, Narges Tabrizchi, Somayeh Noori Hekmat, Ali Masoud, Yousef Shabani, Sara Ghasemi, Atousa Poursheikhali*, Farzad Soleimani Pages 217-224
    Background and Aim
    Article 8 of  the General Health Policy Document   refers to promotion and improvement of  quality and safety of justice-focused services, emphasizes accountability and transparent information, effectiveness, efficiency and productivity  of health networks in accordance with the system of ranking and referral. The purpose of this study was to determine the most important indicators and interventions that can be done.
    Methods
    This study was conducted using descriptive and qualitative methods. In order to extract the indicies, texts and documents were reviewed and interviews and expert meetings were used to determine the interventions. The data were analyzed using the framework analysis with consideration of the health system framework.
    Results
    This study extracted five main indicators relating to Article 8 of the General Health Policy. Then, for the implementation of this article, 19 interventions in the resource production, payment, organizing rules and regulations and behavior were proposed.
    Conclusion
    Article 8 of the General Health Policy focuses on two categories of quality and safety of comprehensive health services. In order to improve the quality and safety of services which two important sources namely, health policymakers and managers are required to make a continuous effort for planning using the indicators and interventions mentioned.
    Keywords: General Health Policies, Article 8, Indicators, Interventions
  • Maryam Safara*, Mina Khanbabaee, Minoo Khanbabaee Pages 225-231
    Background and Objectives
    The purpose of this study was to develop a group counseling model based on spirituality for girls in order to help them cope in the social environment and develop autonomy after divorce of their parents.
    Methods
    This experimental research assessed data obtained from 20 girls after parental divorce who were selected via a convenience sampling method. From the 20 girls 10 were allocated to the experimental group of the divorced family, and 10 girls of the non-divorced family group were selected as controls. Group counseling model based on spirituality in 8 session (per session 2 hours) were taught. For assessment of psychological wellbeing, the Ryff psychological wellbeing questionnaire was applied.
    Results
    The results showed that group counseling based on spirituality had a significant effect on environmental mastery and autonomy in girls of divorced families (p<0.05).
    Conclusion
    The results of this study indicated that spirituality and spiritual  therapy can be used as a primary and/or add-on therapy to increase environmental mastery and autonomy in girls after parental divorce.
    Keywords: Counseling, Spirituality, Personal Autonomy, Dependency (Psychology), Divorce
  • Hamid Akbari Javar*, Ali Khalaj, Sevil Banay Razi Pages 232-247
    Introduction
    One of the most important types of immigration is "brain drain" or, in other words, "elite migration". This results in the loss of human resources and transfer from underdeveloped countries to developed countries. Immigration causes irreparable damage to the countries of origin and usually causes the country of origin to be deprived of advancements in science and technology.
    Methods
    A descriptive survey was done via questionnaire. Data were analyzed using SPSS and Excel software , descriptive statistics and inferential statistics.
    Result
    The findings show that the percentage of immigration of pharmacists in comparison with the total growth rate of pharmacists is relatively significant,( from 7.1% in 2006 to 13.8% in 2015). The rate of immigration of pharmacists (about 14%) is much higher than the average Iranian immigration (about 2%) and immigration of educated people in Iran (about 8%) and the average migration in the world (about 2.8%).
    Conclusion
    The rate of immigration of pharmacists is growing. The results showed that the main factors affecting immigration from the point of view of pharmacists in the country is the economic situation of Iran, while according to the Iranian pharmacists living  abroad, the causes of immigration are higher education, and after that, obtaining a higher occupational status and higher income. Also countries where pharmacists are needed include Canada, followed by countries such as Germany, the United States, Australia, the United Kingdom, France and Sweden. It seems that job security or, in other words, the availability of jobs appropriating   higher incomes, the possibility of continuing higher education as well as welfare facilities are factors affecting the immigration of pharmacists.
    Keywords: Immigration, Pharmacists, Brain drain
  • MohsenParvizi, Fatemeh Ehtesham Pages 248-257
    Background
    Patient confidentiality has long been one of the pillars of an effective doctor-patient relationship since ancient times. It has been accepted as a basic and scientific principle from various schools of thought and is based on trust; many great Islamic scholars have supported and stressed the importance of it. We sought to see if medical confidentiality is being undermined pursuing a trend decreasing from absolute to partial confidentiality.
    Methods
    In this study several ancient medieval medical texts of famous scholars were studied and international rules and regulations were sought to see if there is a trend of patient confidentiality breach.
    Results
    Patient confidentiality is considered to be absolute especially with regard to medical ethics and it is and has been one of the pillars of a trustworthy doctor-patient relationship since ancient times. But we found it to be a changing trend.
    Conclusion
    Medical confidentiality is trending from absolute to partial which may constitute a breach of medical ethics.
    Keywords: Doctor-patient relationship, patient confidentiality
  • Dr. MohammadSaleh Tayebnia * Pages 258-269
    Background
    Despite numerous studies regarding spiritual health over the past decades, there are still many fundamental questions on this topic and there is no agreement regarding the responses among the elites and experts of this field. The definition of “spirituality” and thus, “spiritual health” are the main issues in this field.
    Methods
    This article is based on analytical descriptive assessment and by sharing the infallible holy Quran and Hadiths, describes the concept of spiritual health and its dimensions.
    Results
    Although the word “spirituality” and “spiritual health” are not mentioned in the Quran and Hadiths, the concept and features of spiritual health however, can be found in the pattern of Quranic interpretation of a peaceful heart. Actually, the heart is the border between the animal soul and human soul and the degree of self-truth that transcendental tendencies, perceptions of a person, mental thinking, emotions and inner feelings and human needs, are attributed to it.
    Conclusion
    From the point of the holy Quran and hadiths, the peaceful heart can be explained in several dimensions: mental, wisdom, and emotional health, soulful health and behavioral health.
    Keywords: Spiritual health, soul, peaceful heart, mental health, emotional health, behavioral health.