مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل
سال سوم شماره 1 (پیاپی 9، زمستان 1379)

نیتریک اکساید توسط سلول های مختلف از جمله مونوسیت تولید می شود و نقش مهمی در دفاع غیر اختصاصی دارد. علاوه بر نقش های متعدد فیزیولوژیک و پاتوفیزیولوژیک، نیتریک اکساید دارای خاصیت ضد سرطانی نیز است. با توجه به اینکه به نظر می رسد بیماران مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد دارای نوعی عدم تعادل و نقص در سیستم ایمنی خود از جمله تولید نیتریک اکساید هستند، لذا در این مطالعه تولید نیتریک اکساید توسط منوسیت های کودکان مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد قبل و بعد از درمان در گروه شاهد بررسی شد.
بدین منظور از 30 کودک مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد قبل از شروع درمان و پس از پایان اولین دوره درمانی و همچنین از 30 کودک سالم نمونه گیری خون محیطی به عمل آمد. سلول های منونوکلئر و سپس موسیت ها از خون محیطی جدا شده و به مدت 24 ساعت در حضور مواد تحریک کننده و مهار کننده تولید نیتریک اکساید کشت داده شدند. برای بررسی تولید نیتریک اکساید، میزان نیتریت که شاخص تولید نیتریک اکساید است در مایع رویی محیط کشت با روش گریس اندازه گیری شد.
نتایج این تحقیق نشان داد که میزان تولید نیتریک اکساید قبل از درمان در مقایسه با گروه شاهد بیشتر است (P<0.0001).
علیرغم نقص در ایمنی سلولی افراد مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد، به نظر می رسد که تولید نیتریک اکساید از مسیر غیر اختصاصی به وسیله مونوسیت دچار مشکل نمی شود و می تواند نقش ضد سرطانی در این بیماران داشته باشد.

اسیدهای آمینه تحریکی از واسطه های عصبی مرکزی هستند که دارای اثرات تحریکی بر ترشح گونادوتروپین ها در حیوانات ماده و نر می باشند. در این مطالعه نقش اسیدهای آمینه تحریکی بر فعالیت نرونهای نورآدرنرژیک مرکزی (NA) مستقر در هسته لوکوس سرلوئوس در ترشح هورمون محرکه فولیکولی (FSH)، بررسی گردید.
جهت انجام آزمایشها، از موشهای صحرایی بالغ نر استفاده گردید. ابتدا به روش استریوتاکسی، در هسته لوکوس سرلوئوس یک کانول راهنما نصب شد. پس از گذشت مدت زمان لازم بعد از عمل جراحی به حیوانات کانول گذاری شده، گلوتامات به میزان 20 میکروگرم در 10 میکرولیتر در درون هسته لوکوس سرلوئوس تزریق شد. ده دقیقه بعد از تزریق، نمونه خونی از حیوانات تهیه شد. برای بررسی نقش اصلی هسته لوکوس سرلوئوس، تخریب دو طرفه هسته توسط DSP-4 صورت گرفت و بعد از گذشت یک هفته جهت تخریب کامل نرونهای نورآدرنرژیک، گلوتامات را درون هسته، تزریق کرده و بعد از ده دقیقه نمونه خونی تهیه شد. میزان FSH در نمونه سرمی به روش IRMA اندازه گیری شد.
غلظت FSH بعد از تزریق گلوتامات در مقایسه با میزان آن بعد از تزریق سالین افزایش معنی داری نشان داد (p=0.02). تخریب دو طرفه هسته لوکوس سرلوئوس توسط DSP-4 و سپس تزریق گلوتامات در هسته مذکور نیز، کاهش معنی داری در میزان این هورمون نسبت به میزان آن در گروهی که فقط گلوتامات دریافت کرده بودند، داشت (P<0.05).
نتایج بدست آمده حاکی از نقش موثر سیستم نورآدرنرژیک مرکزی و به ویژه نرونهای خروجی از هسته لوکوس سرلوئوس در وساطت اسیدهای آمینه تحریکی بر ترشح FSH می باشد.

سرطان مری در نقاط شمالی ایران بسیار شایع می باشد و اطلاعات دقیقی از میزانهای بقا مبتلایان به سرطان مری در این منطقه وجود ندارد. هدف این مطالعه تعیین میزان بقا 1 تا 5 ساله مبتلایان به سرطان مری مراجعه کنندگان به مرکز پرتو درمانی شهید رجایی بابلسر می باشد.
این مطالعه به صورت توصیفی – تحلیل به روش همگروهی تاریخی می باشد که بر اساس اطلاعات نمونه گیری آسان انجام گردید. داده ها با استفاده از آنالیز بقا به روش غیر پارامتری کپلن مایر (Kaplan Meier) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج نشان می دهد که 59.1 درصد بیماران مرد بوده و متوسط سن افراد مبتلا 62.2 سال بود. در هر دو جنس فراوانی سرطان مری در گروه سنی 69-60 سال از سایر گروه های سنی بیشتر بوده است. میزان بقا 1 و 5 ساله در بیماران مبتلا به سرطان مری به ترتیب 42 درصد و 8 درصد بوده است. بین میزان های بقا بر حسب سن و جنس از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود داشت (P=0.01, p=0.02). بطوری که بیماران زن، با سن کمتر از 50 سال از میزان بقا بهتری برخوردار بودند. میزان های بقا 1 تا 5 ساله بر حسب نوع هیستولوژی، محل آناتومیک و روش های درمانی اختلاف معنی داری را نشان نداد.
نتایج حاصل از این پژوهش دلالت می کند که سرطان مری دارای پیش آگهی خوبی نمی باشد و میزان های بقا 1 تا 5 ساله سرطان مری در این مطالعه با مطالعات انجام شده در کشورهای آمریکای شمالی و اروپایی همخوانی داشته، ولی نسبت به مطالعات انجام شده در کشورهای چین و ژاپن از میزانهای بقا ضعیف تری برخوردار است.

آرتریت علامتی شایع و اغلب جز نخستین نشانه ها در بیماری های عضلانی اسکلتی است که علل آن با توجه به ارتباط اغلب بیماری های مفصلی با زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی در نژادها و جمعیت های مختلف متفاوت می باشد. مطالعه حاضر به منظور آگاهی از اتیولوژی آرتریت های حاد در بابل انجام شده است.
تایید آرتریت بر اساس علایم بالینی و معاینه فیزیکی و تشخیص علت آن با توجه به معیارهای تشخیصی موجود برای بیماری های روماتیسمی انجام شد. بیمارانی که بعلت آرتریت حاد مراجعه کرده و از شروع بیماری آنها کمتر از چهار هفته گذشته بود و سن آنها 16 سال یا بالاتر بود مورد بررسی قرار گرفتند.
از 133 بیمار مورد بررسی 26% بعلت مونوآرتریت حاد، 56% با اولیگوآرتریت و 18% با پلی آرتریت حاد مراجعه کردند. شایعترین علت مونوآرتریت حاد در این منطقه نقرس، شایعترین علت اولیگوآرتریت حاد آرتریت واکنشی و تب روماتیسمی و شایعترین علت پلی آرتریت حاد، آرتریت واکنشی و تب روماتیسمی، آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتو بود.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که در منطقه بابل علت آرتریت حاد در سنین بالا نقرس و در سنین متوسط آرتریت واکنشی و آرتریت روماتوئید و در سنین پایین تر تب روماتیسمی و لوپوس اریتماتو است.

امروزه مسمومیت ها از اهمیت ویژه ای در زندگی همه ما برخوردار شده است. لذا توجه به آن مهم می باشد و این مطالعه به بررسی موارد مرگ و میر ناشی از مسمومیتهای حاد دارویی و شیمیایی در بیمارستان لقمان حکیم تهران طی سالهای 1377-1376 پرداخته است.
در خلال این فاصله زمانی 35580 نفر بیمار مسموم بالای 12 سال پذیرش شدند و اطلاعات آنها بوسیله پرسش نامه هایی ثبت و سپس تجزیه و تحلیل شدند.
53% بیماران سرپایی درمان شدند و بقیه بستری گردیدند. از این تعداد مراجعه کننده 346 نفر (0.97%) فوت شدند. 71% فوت شدگان مذکر بودند. در 57.5% موارد علت مسمومیت عمدی، 35% موارد ناشی از سو مصرف، 5% تصادفی، 2% نامشخص و 0.5% موارد شغلی بود. شایعترین عوامل مسمومیت منجر به فوت به ترتیب عبارت بودند از: ترکیبات مخدر 39.5%، داروها 21.7%، حشره کشها 17.3%، نامشخص 7.8%، مواد موبر 6.6%، الکلها 3%، سیانید و منوکسیدکربن 2.6%، گزیدگی ها 0.6%، مواد سوزاننده 0.6% و گیاهان سمی 0.3%. حدود 16.5% از موارد مرگ و میر در اوژانس یا قبل از رسیدن به بیمارستان، اتفاق افتاده بود. علت عمده مرگ و میر تاخیر در مراجعه به بیمارستان و نارسایی تنفسی بود. بطوری که 51% موارد بعد از 6 ساعت از زمان وقوع مسمومیت به بیمارستان مراجعه کرده بودند.
فراهم نمودن وسایل و امکانات لازم برای انتقال سریع بیماران به مراکز اورژانس، تامین وسایل و تجهیزات لازم و آنتی دوت ها، اطلاع رسانی مناسب و آموزش پرسنل پزشکی می تواند در کاهش تعداد موارد مرگ و میر موثر باشد.

نوزادان کم وزن (وزن هنگام تولد زیر 2500 گرم) درصد بالایی از مرگ و میر و معلولیت های دوره نوزادی را تشکیل می دهند. جهت تعیین فراوانی نوزادان کم وزن بستری و سیر بیمارستانی آنها (متوسط مدت بستری، میزان مرگ و میر، نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی و میانگین زمان شروع تغذیه با شیر) این بررسی در بخش نوزادان و مراقبت ویژه، بیمارستان کودکان امیرکلا (بابل) صورت گرفت.
در این بررسی 885 نوزاد طی سال 1377 مورد مطالعه قرار گرفتند. کلیه نوزادان بستری در سال 77 بصورت سرشماری وارد مطالعه شده و پس از تکمیل پرسشنامه، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
284 (32%) نوزاد کم وزن بودند، میانگین وزن این نوزادان 1933±308 گرم بوده از این عده 56% پسر و 44% دختر، 60.3% نارس، IUGR 34.1%، 5.6% نامشخص بودند. همچنین 14.4% از نوزادان فوق ماحصل زایمان دوقلویی بوده که نسبت به قل دوم به اول دو به یک بوده است. 15.8% نوزادان کم وزن فوت نمودند و 15.5% به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز پیدا کردند که از این عده 68.2% فوت نمودند. متوسط مدت بستری این نوزادان با حذف موارد فوت شده 9.8±7 روز بود. بطور متوسط تغذیه با شیر 3 روز پس از بستری (دامنه 19-1 روز) شروع گردید.
با عنایت به فراوانی نوزادان کم وزن بستری شده (32%) و مرگ و میر بالای نوزادان کمتر از 1000 گرم (53%)، پیشنهاد می گردد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور با بررسی کلیه جوانب حداقل در مراکز همه استانها بخش مراقبت ویژه با امکانات پرسنلی، تجهیزات و دارویی کامل تاسیس نماید.

استفاده مناسب از آنتی بیوتیکها یکی از مباحث مهم پزشکی امروز است. افزایش ظهور و انتشار میکروب های مقاوم به درمان زنگ خطری برای پزشکان جهت استفاده منطقی از این نوع داروها می باشد. از آنجاییکه آنتی بیوتیکها رایج ترین داروهای مصرف در اعمال جراحی هستند، بنابراین به منظور ارزیابی مناسب بودن مصرف آنها در بخش های جراحی دو بیمارستان آموزشی رشت این مطالعه صورت گرفته است.
این مطالعه توصیفی بر روی 1026 بیمار که طی سالهای 77-75 در بیمارستانهای آموزشی شهر رشت تحت اعمال جراحی انتخابی یا فوریتی قرار گرفته بودند، بر اساس دستورالعملهای انجمن عفونتهای جراحی، انجام شده است.
491 نفر تحت عمل انتخابی و 535 نفر تحت عمل اورژانسی قرار گرفته بودند نوع اعمال جراحی بسیار متنوع و زیاد بوده است. در مجموع هفت نوع آنتی بیوتیک جهت مقاصد درمانی و پیشگیرانه مصرف شده بود در حدود 3/1 موارد، استفاده از آنتی بیوتیکها نامناسب تشخیص داده شد و 3/1 موارد نیز نوع آنتی بیوتیک مصرف شده طیف مناسبی نداشته است. طول مدت درمان نیز در بیش از 50% موارد بر طبق اصول صحیح درمانی نبوده است.
به نظر می رسد مصرف آنتی بیوتیکها در اعمال جراحی اغلب نامناسب، بسیار زیاد و آشفته بوده و ضرورت تجدید نظر در آموزش چگونگی استفاده از این داروها بخوبی احساس می شود.

یکی از عوامل اصلی موفقیت در امر درمان مصرف صحیح و منطقی داروهاست و بیمار بایستی از نحوه مصرف داروهای تجویز شده آگاهی کامل داشته باشد. مطالعه حاضر به منظور تعیین میزان آگاهی بیماران مراجعه کننده به داروخانه های شهر کرمان در مورد نحوه مصرف داروهای تجویز شده صورت گرفته است.
جمع آوری اطلاعات از 300 بیمار مراجعه کننده به داروخانه های شهر کرمان که بصورت پی در پی جهت دریافت دارو مراجعه می نمودند، از طریق پرسشنامه بصورت مصاحبه حضوری و چهره به چهره صورت گرفت و اطلاعات بدست آمده با استفاده از آزمون آماری X2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از 300 بیمار مراجعه کننده 69.7% مذکر و 30.3% مونث بودند. از لحاظ تحصیلات اکثر افراد تحصیلات پایین تر از دیپلم، بیسواد و یا سواد خواندن و نوشتن داشتند. اکثر بیماران مراجعه کننده به داروخانه های شهر کرمان آگاهی کاملی از نحوه صحیح مصرف دارو نداشتند، بدین ترتیب که آگاهی از دوز دارو 32.3%، زمان مصرف دارو 22%، فواصل مصرف دارو 26%، راه مصرف 93.3% و طول مدت مصرف دارو 58.7% بوده است. لذا ارقام فوق نشان دهنده این مطلب است که بیماران تنها از راه مصرف دارو (93.3%) اطلاع نسبتا کاملی داشتند. افراد تحصیل کرده و بالاتر از دیپلم آگاهی کامل تری از نحوه مصرف داروها در مقایسه با افراد بیسواد و یا افراد دارای سواد خواندن و نوشتن داشتند (P<0.01).
مصرف کنندگان داروها اطلاع کمی در مورد نحوه صحیح مصرف داروها دارند و اطلاع از نحوه مصرف داروها در سطح شهر کرمان نیز مناسب نمی باشد و لزوم اتخاذ تدابیر مناسب جهت ارتقا سطح آگاهی اقشار مختلف جامعه در رابطه با مصرف منطقی داروها ضروری بنظر می رسد.

مننژزیت شیگلائی بیماری نسبتا نادر در کودکان سالم است. اکثرا در بیماران با سابقه سو تغذیه و نقص ایمنی رخ می دهد.
معرفی بیمار: بیمار کودک 25 ماهه ای است که بعلت تب، بی قراری، تشنج، تهوع و سرفه مراجعه نموده است. در معاینه علایم عصبی سفتی گردن، کرنیک (بلند کردن پا و خم شدن آن) و برودزنسکی (چسباندن چانه به قفسه سینه و خم شدن یا آن) مثبت بوده است. در آزمایش مایع نخاع افزایش گلبولهای سفید خون با اکثریت پلی مورفونوکلئر، قند پایین و در رنگ آمیزی و کشت نیز باسیل گرم منفی رشد کرد که در آزمایشگاه مرجع (بوعلی تهران) شیگلافلکسنری تایید شد.
با تجویز آمپول سفتریاکسون بمدت ده روز بیمار بهبود یافت و در پیگیری سه ماهه هیچگونه عارضه ای مشاهده نشد.