فهرست مطالب

زبان و زبان شناسی - پیاپی 27 (بهار و تابستان 1397)

نشریه زبان و زبان شناسی
پیاپی 27 (بهار و تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1398/04/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • ناصر نوری*، عباس علی‎ ‎زارعی صفحات 1-20
    در این پژوهش، وضعیت جامعه شناختی کرینگانی ازمنظر حوزه های مورد کاربرد زبان و همچنین نگرش گویشوران نسبت به این گونه زبانی بررسی شده است. زبان اکثریت جمعیت آذربایجان، ترکی آذربایجانی است. زبان اقلیت مهاجر کرینگانی در تماس با زبان ترکی شرایط خاص جامعه شناختی زبانی ایجاد کرده است. 49 نفر کرینگانی با نمونه برداری مرحله ای جهت پاسخ به سوالات پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات از مناطق مختلف انتخاب شدند. اطلاعات توصیفی مثل فراوانی، درصد و توزیع پاسخ دهندگان و پاسخ ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 برای بررسی موارد کاربرد کرینگانی و همچنین نگرش گویشوران نسبت به این گونه زبانی استخراج شده است. یافته ها نشان می دهد که گرچه کرینگانی در بعضی حوزه های خصوصی مثلا در ارتباط با بعضی اعضای خانواده کم وبیش استفاده می شود، در سایر حوزه ها حتی حوزه های غیرضروری مثلا در رابطه با خواهر و برادر کرینگانی، این گونه زبانی وضعیت پایدار و ایمنی ندارد. اکثر گویشوران نگرش مثبت نسبت به زبان قومی نشان داده اند. حمایت لفظی و نگرش مثبت به زبان از یک سو و استفاده محدود و محدودتر از این زبان حتی در بعضی حوزه های خصوصی با هم زبانان کرینگانی از سوی دیگر، تناقض آمیز هست و موضوعی است که نیاز به کنکاش بیشتری دارد.
    کلیدواژگان: کرینگانی، حوزه های کاربردی، نگرش گویشوران، آذربایجان
  • مسعود قیومی صفحات 21-50
    متن نگاشته شده فارسی دو مشکل ساده ولی مهم دارد. مشکل اول واژه های چندواحدی هستند که از اتصال یک واژه به واژه های بعدی حاصل می شوند. مشکل دیگر واحدهای چندواژه ای هستند که از جداشدگی واژه هایی که با هم یک واحد واژگانی تشکیل می دهند حاصل می‎گردند. این مقاله الگوریتمی را معرفی می کند که بتواند به طور خودکار این دو مشکل را در متن نوشتاری فارسی بکاهد و یک متن معیار را به دست آورد. الگوریتم معرفی شده سه مرحله دارد. در مرحله اول، واژه های چندواحدی از هم جدا می شوند و واحدهای چندواژه ای به یکدیگر متصل می شوند. برای این مرحله، یک الگوریتم پایه مبتنی بر مدل زبانی معرفی شده است که کار تفکیک واژه های چندواحدی به واژه های مستقل را انجام می دهد. این الگوریتم باتوجه به چالش های پیش آمده بهبود می یابد تا کارایی آن افزایش یابد. همچنین این مرحله از یک تحلیل گر صرفی برای بررسی وند تصریفی و اشتقاقی و روش انطباق فهرست واژه برای رفع مشکل واحدهای چندواژه ای استفاده می کند. در مرحله دوم، از روش انطباق برای بررسی چندواژگی افعال استفاده می شود. مرحله سوم تکرار مرحله اول است تا مشکلات جدید ایجادشده در متن بعداز اجرای مرحله دوم مرتفع شود. الگوریتم معرفی شده برای واحدسازی داده زبانی پایگاه داده های زبان فارسی استفاده شده است. با استفاده از این الگوریتم، 04/72 درصد خطای نگارشی واژه های داده آزمون تصحیح شده‎است. دقت این تصحیح در داده آزمون 80/97 درصد و خطای نگارشی ایجادشده توسط این الگوریتم در داده آزمون 02/0 درصد است.
    کلیدواژگان: پردازش زبان طبیعی، واحدسازی داده، مدل سازی زبانی آماری، زبان شناسی پیکره ای
  • مریم سادات غیاثیان غیاثیان، مینا وندحسینی، بهمن زندی، محمدرضا احمدخانی صفحات 51-72
    تحلیل گفتمان چندوجهیت است به توصیف و تحلیل بنرها و بیلبوردهایی پرداخته شده که دغدغه اصلی آنها کاهش دو بحران زیست محیطی کمبود آب و آلودگی هوای تهران است و در طی سال های 1393- 1394 در سطح کلان شهر تهران نصب شده بود. در مقاله حاضر این سوال مطرح بوده که طراحی متن های سه بعدی در بنرها و بیلبوردهای هشداردهنده محیط زیست، چگونه معنای مدنظر تهیه کنندگان آنها -که حفظ آب و جلوگیری از آلودگی هواست- را می سازد؟ چگونه با استفاده از معانی سه گانه بازنمایی، تعاملی و سازماندهی با مخاطب ارتباط برقرار می کند؟  فرض بر این بود که چنانچه مغایرتی بین مولفه های موجود در متن های سه بعدی شهرداری تهران و مولفه های متناظر در رویکرد متن های سه بعدی مشاهده نشود، تصویرهای دیداری در بنرها و بیلبوردها شرایط لازم را دارند تا توسط بینندگان/ خوانندگان به طور کامل درک شوند. این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و از مجموع 31 تصویر به دست آمده، 11 مورد متن سه بعدی یافت شد و همه موارد تحلیل شدند. به طور کلی، یافته های این مقاله در راستای یافته های راولی (2008) بوده، اما مواردی معدود نیز مشاهده شد که با رویکرد وی مغایرت دارند. با بررسی دقیق تمام متون و آسیب شناسی آنها بر اساس مولفه های مدنظر در رویکرد سه بعدی، از پژوهش حاضر نتیجه گیری شد چنانچه تغییراتی در برخی مولفه های مغایر انجام شود، آگهی ها و هشدارها هدفمندتر شده و درک آگهی ها توسط مخاطبان  در جهت اهداف آگهی دهندگان صورت خواهد گرفت. در آن صورت، آگهی دهندگان به هدف خود که همانا کاهش بحران های زیست محیطی است دست خواهند یافت.
    کلیدواژگان: بحران زیست محیطی، بنر و بیلبورد، تصویر دیداری، تحلیل گفتمان چندوجهیت، متن سه بعدی
  • طلیعه ظریفیان، اکبر بیگلریان، محمد صدیق زاهدی، شهلا فاطمی سیادر* صفحات 73-86
    این پژوهش، رشد واجی کودکان کردزبان با لهجه کرمانجی میانی- مکریانی را گزارش می دهد. نمونه های گفتاری 120 کودک 3 تا 5 ساله کردزبان که به طور تصادفی از مراکز بهداشت و مهدکودک های شهرستان بوکان، آذربایجان غربی، انتخاب شده بودند، جمع آوری شد و مورد تحلیل قرار گرفت. سن اکتساب 29 همخوان زبان کردی در سه موقعیت اول، وسط و آخر با استفاده از آزمون تصویری تولید، ارزیابی شد. نتایج نشان داد که کودکان کردزبان تا سن چهارونیم سالگی همه همخوان ها را به استثنای{ʒ , z, g, ɣ, ʤ}در هر سه موقعیت اول، وسط و آخر کسب می کنند. همخوان ها در موقعیت آغازین درست تر از همخوان ها در موقعیت میانی و انتهایی تلفظ می شوند. رشد همخوان های زبان کردی از 3 تا 5 سالگی تدریجا افزایش می یابد. کودکان درستی بیشتری در تلفظ همخوان های خیشومی، روان و انسدادی نسبت به همخوان های سایشی، لرزشی و انسایشی دارند. نتایج این مطالعه پایه ای را براساس رشد واج شناسی طبیعی برای آسیب شناسان گفتار و زبان کردی جهت ارزیابی و درمان کودکان دارای اختلال، فراهم می کند.
    کلیدواژگان: رشد واجی، سن اکتساب، زبان کردی، کودکان کردزبان
  • فاطمه کاوه یزدی، علی محمد زارع بیدکی، محمدرضا پژوهان صفحات 87-113
    فرایند جستجو در وب با زندگی برخط امروزی عجین شده است. موتورهای جستجو، با دریافت پرس وجوهای کاربران، تعداد محدودی از اسناد مرتبط را از میان چندین میلیارد صفحه وب بازیابی می کنند. بنابراین موتورهای جستجو با ثبت مجموعه پرس وجوهای کاربران در درازمدت می توانند به مجموعه ای از اطلاعات درباره الگوهای رفتاری کاربران دست یابند. این الگوها می توانند در فرایندهایی مانند گسترش پرس وجو، پیشنهاد پرس وجو و تصحیح املایی مورد استفاده قرار گیرند. این مقاله به بررسی الگوهای تعامل کاربران و بازآرایی پرس وجوهای ارسالی آنها به موتور جستجوی فارسی پارسی جو می پردازد و به طور اخص، پرس وجوهای کاربران از نظر واژگانی و زمانی و همچنین الگوهای بازآرایی را مورد بررسی قرار می دهد. توزیع آماری کلمات پرس جو، تغییرات طول پرس وجو در زمان های مختلف از شبانه روز و رفتارهای بازآرایی پرس وجو توسط کاربران از مهم ترین بررسی های آماری در این مقاله بوده اند. در ادامه تحلیل هایی درباره الگوهای تعامل کاربران مبتنی بر نتایج بررسی های مذکور ارائه شده و نتایج آن با بررسی های بین المللی مقایسه شده است. این مطالعه نشان دهنده همخوانی رفتاری کاربران فارسی زبان با کاربران موتورهای جستجو در سراسر جهان است
    کلیدواژگان: موتور جستجوی فارسی، پرس وجو، بازآرایی، کلیک، توزیع قانون توان
  • ابراهیم رضاپور، تهمینه عبدالهی* صفحات 115-145
    یکی از تفاوت های مهم و شناخته شده زبان های بشری که در چند دهه اخیر در رده شناسی به عنوان معیار طبقه بندی زبان ها در یک خانواده زبانی به کار گرفته شده است، «ترتیب واژه» یا «آرایش سازه ای» است. «ترتیب واژه» عموما به ترتیب قرارگرفتن عناصر موجود در بند یا گروه، مانند گروه های اسمی و فعلی، اطلاق می شود. یکی از زبان شناسانی که با بهره گیری از این ملاک مبادرت به رده بندی بسیاری از زبان های جهان کرد، درایر (1992) است. این پژوهش بر مبنای درایر (1992) و مولفه های ترتیب واژه مطرح در آن شکل گرفته است و هدف از آن تعیین آرایش سازه ای بند و رده زبانی زبان سنگسری، یکی از زبان های ایرانی غربی، نسبت به گروه زبان های اروپا-آسیا و جهان است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که زبان سنگسری در مقایسه با گروه زبان های جهان از 15 مولفه زبان های فعل پایانی قوی و 14 مولفه زبان های فعل میانی قوی و در مقایسه با گروه زبان های اروپا - آسیا از 17 مولفه از مولفه های فعل پایانی قوی و 16 مولفه از مولفه های فعل میانی قوی برخوردار است. بنابراین، این زبان در حال حاضر به لحاظ مولفه های رده شناختی به رده زبان های فعل پایانی قوی تعلق دارد، اما از آنجایی که این زبان از مجموع 24 مولفه زبان های فعل میانی قوی بیش از نیمی از آنها را نیز داراست، انتظار می رود که در آینده ای نه چندان دور شاهد تغییر وضعیت رده زبانی آن از رده زبان های فعل پایانی قوی به رده زبان های فعل میانی قوی باشیم
    کلیدواژگان: زبان سنگسری، ترتیب واژه، رده شناسی زبان، مولفه های رده شناختی، درایر
  • مسعود دهقان، بهناز افشاری صفحات 147-165
    هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه Ɂæra// و چندمعنایی آن در کردی (گویش کلهری)، براساس انگاره چندمعنایی اصول مند (الگوی چما) (تایلر و ایوانز، 2001 و 2003؛ ایوانز و تایلرa، 2004؛ b، 2004؛ ایوانز، 2004، 2006) است که معیارهای اساسی و کاربردی برای شناخت معانی مجزا و معنای سرنمون حروف اضافه ارائه می دهد. با بهره گیری از این انگاره، ماهیت روش انجام این پژوهش کیفی، توصیفی-تحلیلی و نوع روش داده-بنیاد است. داده های انتخاب شده از مصاحبه با گویشوران کردی کلهری به دست آمده و صحت آنها نیز کاملا مورد تایید گویشوران بومی است که در این بررسی، به دلیل محدودیت حجم مقاله، به ذکر نمونه هایی از هر مفهوم بسنده کرده ایم. یافته های پژوهش نشان می دهد که /Ɂæra/ به عنوان پرسش واژه در جایگاه ابتدای جمله یا در جای اصلی آن قبل از مقوله فعل، «چرایی و علت» را مورد پرسش قرار می دهد و همچنین در جایگاه قبل از اسم یا گروه اسمی، به عنوان حرف اضافه شامل هشت معنای مجزا و دو خوشه معنایی است که معنای سرنمون آن «برای» است. نگارنده برای واکاوی معانی متمایز این حرف اضافه، آنها را جداگانه در یک شبکه معنایی ترسیم کرده است.
    کلیدواژگان: معناشناسی شناختی، الگوی چما، شبکه معنایی، کردی کلهری
  • معصومه مهرابی صفحات 169-177
    کتاب "ده گفتار در زبان شناسی شناختی-اجتماعی"[1] حاصل سخنرانی های پروفسور گیرارتز[2]درسال 2009 در همایش بین المللی زبان شناسی شناختی است که در کشور چین برگزار شده است. این کتاب در ده فصل تنظیم شده و در سال 2018 انتشار یافته است. نویسنده، استاد رشته زبان شناسی در دانشگاه لوون[3] است. عمده ترین علایق او به واژه شناسی، معنی شناسی، توجه به تنوعات زبانی در این دو حوزه، بهره گیری از تحلیل های پیکره بنیاد و فرهنگ نگاری است. از او تاکنون کتاب ها مقالات فراوانی به چاپ رسیده اند که از مهمترین آن ها می توان به ویرایش کتاب دستنامه آکسفورد در زبان شناسی شناختی[4] (2007) و پژوهش در زبان شناسی شناختی[5] (2006) اشاره کرد. همچنین از دیگر آثار این نویسنده می توان به پژوهش های پیشرو در جامعه شناسی زبان از دیدگاه شناختی[6](2010) نیز اشاره داشت
    کلیدواژگان: ده گفتار، زبانشناسی شناختی-اجتماعی، درک گیرارتز
|
  • Naser Noori, Abbasali Zarei Pages 1-20
    In this study, the sociolinguistic status of Karingani has been investigated from the perspective of the domains of use as well as the attitudes of speakers towards this language. Azerbaijani Turkish is the language of the majority. The language of the immigrant minority, Karingani, has created special sociological linguistic conditions in contact with the Turkish language. A sample of 49 people was selected through a stepwise sampling to answer the questionnaire questions as a tool for collecting information. Descriptive information such as frequency, percentage and distribution of respondents and responses were extracted using SPSS 21 to investigate the domains of language use and also the participants' attitudes towards this language. The findings indicate that although some people in some private spheres, for example, in connection with some members of the family, use Karingani more or less, in other areas, even unnecessary areas, such as in relation to the sisters and brothers, this linguistic variety is not used so the language is not sociolinguistically stable and safe. Most speakers have shown positive attitude towards ethnic language. Linguistic support and a positive attitude on the one hand, and the limited use of this language, even in some private spheres, on the other hand, are controversial and is an issue that requires further investigation.
  • Massod Ghayumi Pages 21-50
    A digital Persian text suffers from two simple but important problems. The first problem concerns multi-token units to which the individual words are attached. The other problem concerns multi-unit tokens that result from the detachment of elements of a word. This paper introduces an algorithm to reduce these problems automatically and to achieve a standard text. The proposed algorithm has three steps. In the first step, the multi-token units are split into individual words and the multi-unit tokens are then attached together[p1] . For this step, a core algorithm based on language modeling is introduced to split multi-token units into independent words. The algorithm is modified with respect to the possible challenges of improving the performance[m2] . Furthermore, this step utilizes a morphological analyzer to study derivational and inflectional affixes and exact matching in a word list to resolve the problem of the multi-token units. In the second step, an exact word matching strategy is used to resolve the multi-token unit problem of verbs. The third step repeats the algorithm in the first step to fix new problems raised by running the second step. The introduced algorithm was tested in tokenizing the data in the Persian Linguistic DataBase (PLDB). The algorithm achieved 72.04% correction of the errors in the test set with 97.8% accuracy and 0.02% error production in the spelling.
    Keywords: natural language processing, data tokenization, statistical language modeling, corpus linguistics
  • Maryam Ghiasian, Mina Van Hosseini, Bahman Zandi, Mohammadreza Ahmadkhani Pages 51-72
    This study was designed to analyze the environmental banners and billboards concerning the two environmental crises of “water shortage" and "air pollution", displayed between 1393/2014 and 1394/2015 by Tehran municipality. They were analyzed using the three dimensional texts approach, a branch of multimodality discourse analysis. The main question was: How can the environmental banners and billboards help reduce the environmental crises of “water shortage" and "air pollution", in Tehran metropolis? The assumption was that if no contrast was observed between the components of the banners and billboards (=the three dimensional texts) and those of the approach, the environmental advertisements (=the visual images) on the banners and billboards would have the capacity to be understood and appreciated by the readers/viewers. If not, some changes would be needed. In this descriptive-analytic study, 11 samples were analyzed. In general, the results were in line with Ravelli (2008), although some contrasts were observed as well. It was concluded that some limited changes were needed in some of the components to encourage perfect understanding of the messages by the viewers and readers
    Keywords: banners, billboards, environmental crises, multimodality discourse analysis, three dimensional texts, visual images
  • Shahla Fatemi, Taliee Zafarian, Akbar Biglarian, Mohammad Sedighzahedi Pages 73-86
    This study reports phonological development in Kurdish speaking children with Middle Kurmanji-Mukryani dialect. Speech samples of 120 children, aged between 3 and 5 years, were randomly collected from nurseries and preschools in Bukan city, western Azerbaijan, and later analyzed. The age of acquisition of 29 Kurdish language consonant in three positions (initial, medial and final) were evaluated by using the speech test. The results revealed that Kurdish-speaking children acquired all consonants in three positions between age 4 and 6, except the consonants / ʒ, z, g, ɣ, ʤ /. The consonants in the initial position were pronounced more correctly than those in the medial and final position. The development concerning Kurdish consonants increased gradually from age 3 to 5. The subjects showed more accuracy in nasals, liquids, laterals, and stops than in fricatives, affricatives, and trill. The findings of this study provide the basis for normal phonology development which can be useful to Kurdish speaking speech-language pathologists in the assessment and treatment of children with disorder.
    Keywords: Phonological development, acquisition age, Kurdish language, Kurdish speaking children
  • Fatemeh Kaveh Yazdi, Ali Mohammad Zare Bidaki, Mohammadreza Pajoohan Pages 87-113
    Web search is integrated into the modern online life, which is partly represented in users’ queries[p1] [F.2] . Search engines receive users' queries and then retrieve a limited number of relevant documents from a pool of billion web pages. Therefore, they can reveal users’ behavior patterns using their search logs in long periods of time. Behavior patterns can be identified in query expansion, query suggestion and spelling correction. In the present study, query logs of Parsijoo Persian search engine were examined to reveal users’ interaction pattern(s), and specifically, lexical and temporal properties of the query logs, as well as reformulation patterns. Query term distribution, temporal query length variation in different hours of the day and patterns of users’ query reformulation(s) were analyzed. The results of analyzes were employed to investigate users' web search behaviors in contrasts to behaviors reported for human users in studies which used search logs of the international search engines. The results of the present study demonstrated that the Persian native users show similar behavior patterns
    Keywords: Persian Search Engine, Query, Reformulation Patterns, Click, Power-law Distribution
  • Ebrahim Rezapoor, Tahmineh Abdollahi Pages 115-145
    One of the most important and well-known differences among human languages, which has recently been employed as a classification criterion in language typology is, "word order" or "constituent order". Word order usually refers to the order of existing elements in a clause or phrase such as noun phrase and verb phrase. The purpose of this study was to determine the constituent order of clause and the language class of Sangesari language that is considered one of the Western Iranian languages. This study used Dryer (1992) & its word order parameters. The results indicated that, based on the world language genera, Sangesari has 15 parameters of the strong verb- final languages, and 14 parameters of the strong verb- medial languages, and that in comparison with Euro- Asian languages ,it has 17 parameters of the strong verb- final languages and 16 parameters of the strong verb- medial languages. Therefore, Sangesari belongs to the strong verb- final languages in terms of typological parameters. But since this language has more than half of the 24 parameters of the verb- medial languages,  this language class is expected to be change from a verb- final to a verb- medial language in the near future.
    Keywords: word order, Sangsari, typology
  • Massod Dehghan, Behnaz Afshari Pages 147-165
    The aim of this study was to investigate the place of /Ɂæra/ and its polysemy in Kalhori Kurdish based on the principled-polysemy approach ( Tylor & Evanz 2001,2003; Evanz & Tylor 2004a, 2004b; Evanz 2005,2004,2006), which presents basic and applied criteria for identifying different and primary meanings of prepositions. The study is analytic-descriptive and data-based. The data was collected from interviews with Kalhori speakers, and their originality was verified by native speakers. This study focused only on some samples for each distinct meaning due to the limitation of time and space. The research findings show that /Ɂæra/ questions the causality, as a wh-word in the initial position of a sentence or wh-in-situ and before a verb. The findings as well show that it has eight meanings and two semantic clusters, and that in the initial position, its meaning is “for”, and that when placed before a noun or noun phrase, it functions as a preposition.  A semantic network presented shows the distinct meanings of /Ɂæra/ as a preposition.
    Keywords: cognitive semantics, principled-polysemy approach, semantic network, Kalhori Kurdish
  • Masoomeh Mehrabi Pages 169-177
    No Abstract
    Keywords: . Dirk Geeraerts. 2018.Ten lectures on cognitive sociolinguistics