فهرست مطالب

تحقیقات اقتصاد کشاورزی - سال یازدهم شماره 3 (پاییز 1398)

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال یازدهم شماره 3 (پاییز 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/07/01
  • تعداد عناوین: 15
|
  • علیرضا کرباسی، میلاد امینی زاده* صفحات 1-21
    پسته مهمترین محصول صادراتی کشاورزی ایران است که در دهه اخیر با کاهش صادرات و رقابت پذیری روبرو بوده است. در این دوره، دو پدیده تحریمهای اقتصادی و پیدایش قدرت صادراتی چون آمریکا از مهمترین اتفاقات بوده است. حال پرسش این است آیا این عوامل دلیل تضعیف صادرات پسته ایران در سالیان اخیر بوده است؟ بدین منظور صادرات پسته به شرکای تجاری در دوره 1995-2013 با استفاده از الگوی جاذبه مورد بررسی قرار گرفت. بر پایه نتایج، متغیرهای اندازه اقتصاد و درآمد کشورهای واردکننده اثری فزاینده و متغیرهای فاصله و تفاوت اقتصادی اثری کاهنده بر صادرات پسته داشته اند. همچنین تحریمهای تجاری اتحادیه اروپا و افزایش قدرت صادراتی آمریکا اثری منفی و معنی داری بر صادرات پسته داشته اند. در نتیجه همزمانی افزایش قدرت صادراتی آمریکا و تحریمهای تجاری موجب شد که ایران از اتحادیه اروپا به عنوان بازار هدف اصلی صادرات خارج شود و آمریکا جایگاه خود را تقویت کند. لذا پیشنهاد می شود سیاستگذاران برای جلوگیری از اثر کاهشی تحریمها بر صادرات پسته و رقابتپذیری ایران در بازار جهانی، شناسایی بازارهای هدف مناسب را در دستور کار قرار دهند.
    کلیدواژگان: تحریم های تجاری، الگوی جاذبه، برآوردگر درستنمایی شبه بیشینه پوآسن، صادرات پسته، ایران
  • حامد قادرزاده، خالد احمدزاده، سوسن گنجی* صفحات 23-40
    نوسانات قیمت محصولات کشاورزی همواره به عنوان یکی از مسائل اصلی فراروی تولیدکنندگان و سیاست گذاران این بخش به ویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. در این راستا پیش بینی قیمت، می تواند نقش مهمی در کنترل ناپایداری قیمت ها و کاهش ریسک بازار داشته باشد. هدف این مطالعه انتخاب الگوی مناسب برای پیش بینی قیمت محصولات عمده ی زراعی استان کردستان(سیب زمینی، گندم و یونجه) و پیش بینی قیمت محصولات منتخب می باشد. داده های مورد استفاده مربوط به قیمت خرده فروشی محصولات گندم، یونجه و سیب زمینی طی دوره 1392-1380 به صورت شش ماهه می باشد. پس از بررسی ایستایی سری های مورد استفاده با استفاده از آزمون دیکی- فولر با یک مرتبه تفاضل گیری، سری ایستا و قابل پیش بینی گردید. الگوهای مورد استفاده در این تحقیق شامل الگوی ARIMA ، میانگین متحرک (MA) و خودتوضیح (AR) می باشد. نتایج پیش بینی نشان داد که از میان سه الگوی مورد نظر، الگوی ARIMA براساس معیارهای ارزیابی دقت پیش بینی، میزان خطای کم تری داشته و در نتیجه قدرت بالاتری در پیش بینی قیمت محصول منتخب دارد.
    کلیدواژگان: خودتوضیح، کشاورزی، میانگین متحرک، ARIMA
  • هادی هادی پور، سید نعمت الله موسوی*، بهاءالدین نجفی صفحات 41-71
    ارزیابی شاخص های پایداری کشاورزی حافظتی با توجه به مقوله هایی مهم همچون تغییر اقلیم، بحران منابع آب و خاک از اهمیتی انکارناپذیر برخوردار است، ولی توسعه کشاورزی حفاظتی در ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته بسیار اندک است. لذا، در این پژوهش به بررسی و ارزیابی شاخص های پایداری تکنولوژی کشاورزی حفاظتی پرداخته شد. برای این منظور، داده ها از راه توزیع پرسش نامه بین 375 گندمکار شهرستان مرودشت گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل مالی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. نتایج تحلیل مالی نشان دادند که کشاورزی حفاظتی منجر به 73/29 درصد کاهش نیروی کار، 12/48درصد کاهش مصرف آب، 25درصد کاهش بکارگیری ماشین آلات، 63/17درصد کاهش بذر، 98/17درصد کاهش کود، 03/29 درصد کاهش سموم شیمیایی و 69/19درصد افزایش عملکرد گندم می شود. هم چنین، هر هکتار کشاورزی حفاظتی در مقایسه با کشاورزی مرسوم، از 76/21درصد درآمد بیش تر، 3743 ریال هزینه کم تر به ازای هر کیلوگرم تولید گندم و 24715 ریال سود ناخالص بیش تر برخوردار می باشد. نتایج AHP نشان دادند که در میان معیارهای اصلی پایداری کشاورزی حفاظتی، به ترتیب: شاخص های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی اولویت دارند. هم چنین، در میان زیرمعیارهای اقتصادی، بهبود بهره وری و کارایی، در میان زیرمعیارهای اجتماعی، تولید و امنیت غذایی، و در نهایت، در میان زیرمعیارهای زیست محیطی، حفاظت از منابع آب اولویت دارند.
    کلیدواژگان: پایداری، کشاورزی حفاظتی، تجزیه و تحلیل مالی، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
  • نسیم جعفری لیسار، علی کرامت زاده*، رامتین جولایی صفحات 73-93
    برنج یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و کالایی استراتژیک در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران محسوب می-گردد که حمایت از آن امری ضروری به نظر می رسد، لذا سیاست های حمایتی مختلفی در کشور برای محصول برنج به کار گرفته شده است. در این راستا در مطالعه حاضر با استفاده از آمار و اطلاعات سری زمانی و تخمین توابع عرضه و تقاضای برنج، به بررسی اثرات رفاهی سیاست قیمت گذاری برنج پرداخته می شود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در سال 1391، قیمت تضمینی تعیین شده از طرف دولت 65 درصد پایین تر از قیمت تعادلی بازار بوده است که منجر به زیانی معادل 134 هزار میلیارد ریال برای تولیدکنندگان برنج و منافعی معادل 156 هزار میلیارد ریال برای مصرف کنندگان در پی داشته است. لذا پیشنهاد می شود که برای افزایش تولید این محصول، قیمت تضمینی در سطح مناسب و بالاتر از قیمت تعادلی در نظر گرفته شود.
    کلیدواژگان: سیاست قیمت گذاری، عرضه و تقاضای برنج، تعدیل جزئی نرلاو
  • سیاوش فلاح علی پور، رضا اسفنجاری کناری*، محمد کاوسی کلاشمی، سیده صدیقه احمدزاده صفحات 95-110
    چای، پرمصرف ترین نوشیدنی جهان پس از آب بوده و خانوارهای ایرانی نیز دارای مصرف سرانه ای بالاتر از میانگین جهانی هستند. مطالعه حاضر برای بررسی جایگاه چای در سبد مصرفی خانوارهای شهری ایران، میزان حساسیت مصرف کنندگان را نسبت به تغییرات قیمت گروه چای و درآمد خانوار، برآورد کرد. به این منظور، تابع تقاضای گروه چای در دوره زمانی 1393-1384 با استفاده از داده های ادغام شده - ادغام داده های سری زمانی و مقطعی به صورت دهک و سال - در قالب کاربردی از سیستم مخارج خطی (LES) به روش های داده های ترکیبی، برآورد شده و ضرایب مربوط به کشش های قیمتی و درآمدی ارائه و تحلیل شد. نتایج نشان داد، تقاضای گروه چای در سال های مورد مطالعه، کشش ناپذیر قیمتی و درآمدی، به ترتیب با 42/0- و 53/0 است که نشان می دهد به طور متوسط در دوره مذکور و برای متوسط دهک های درآمدی، چای کالایی ضروری است. در پایان پیشنهاد شد به منظور افزایش رفاه تولیدکنندگان چای، سیاست افزایش قیمت چای می تواند موثر واقع شود.
    کلیدواژگان: مدل LES (سیستم مخارج خطی)، کشش تقاضا، داده های ترکیبی، چای
  • مرتضی زنگنه*، حامد رفیعی صفحات 111-126
    رشد بهره وری از عوامل لازم برای رشد مداوم اقتصاد ملی هر کشور است. پژوهش حاضر، بحث همگرایی در بهره وری کل عوامل تولید در زراعت ذرت در 9 استان، منتخب از تمامی طیف های تولیدکننده ذرت کشور به نحوی که معرف کل کشور باشد، را موردبررسی قرار داد. این پژوهش در یک دوره شش ساله از سال 1380 تا 1386 صورت گرفت. به منظور اندازه گیری رشد بهره وری کل عوامل تولید از روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها استفاده شد. داده های موردنیاز از بانک هزینه تولید منابع آماری وزارت جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران گردآوری شد. نتایج این مطالعه نشان داد که متوسط رشد سالانه بهره وری کل عوامل تولید در زراعت ذرت ایران در کل دوره 1386-1380 منفی (5/4 درصد) بوده است. این رقم در استان های مختلف متفاوت است. استان فارس بالاترین رقم به میزان 5/18 درصد در سال را داشته است و در استان های خوزستان، قزوین، کرمان و کرمانشاه منفی بوده است. آزمون های همگرایی نشان داد که باوجوداینکه در کوتاه مدت رشد بهره وری کل عوامل تولید در استان های مختلف متفاوت است، در بلندمدت این روند در کلیه مناطق همگرا است.
    کلیدواژگان: ذرت، همگرایی، بهره وری کل عوامل تولید، شاخص مالم کوئیست
  • محمدحسین زیبایی*، علی محمد آخوندعلی، فریدون رادمنش، حیدر زارعی صفحات 127-154
    ایران با کمبود شدید آب روبرو است. معمولا مدرن سازی سیستم های آبیاری و بهبود راندمان آبیاری به منزله ی فرصتی برای صرفه جویی قابل توجه آب در بخش کشاورزی در نظر گرفته می شود. به همین دلیل، دولت ایران قویا از مدرنیزه کردن سیستم های آبیاری پشتیبانی می کند و اقدامات آب- اندوز زیادی با هدف بهبود بهره وری آب و کاهش مصرف آب انجام داده است. در این راستا، پیشرفتهایی نیز صورت گرفته است. اما کل آب مصرفی کشاورزی آن گونه که انتظار می رفته، کاهش نیافته است. بنابراین، مصرف آب کشاورزی در ایران ممکن است که پدیده اثر بازگشتی را تجربه کرده باشد. فرضیه اثر بازگشتی به عنوان پیامدی از سرمایه گذاری آب - اندوز از معمای جونز در اقتصاد انرژی گرفته شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی مقدار اثر بازگشتی آب (WRE) در سطح مزرعه در حوضه آبریز بختگان با استفاده از مدل تخصیص زمین اصلاح شده و رویکرد مقایسه مستقیم بود. نتایج نشان داد که مقدار WRE در حوضه آبریز بختگان می تواند بین 1/10% تا 3/109% نوسان داشته باشد.
    کلیدواژگان: مدرنیزه کردن آبیاری، اثر بازگشتی آب، بهره وری آب، حفاظت از آب، ایران
  • مصطفی مردانی نجف آبادی*، عباس میرزایی صفحات 155-176
    محدودیت های توسعه منابع آب به دلیل خشکسالی و تغییرات اقلیم، مدیریت ضعیف و تلفات زیاد آب در کشاورزی، کاربرد سیاست های مدیریت منابع آب را ضروری می سازد. بنابراین در مطالعه ی حاضر با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی اثباتی به تحلیل سیاست های مختلف مدیریت منابع آب در سطح مزارع دشت قزوین پرداخته و سپس برای مقایسه سیاست های مختلف، نتایج حاصل از مدل هنجاری نیز استخراج و با نتایج مدل اثباتی مقایسه گردید. داده ها از طریق مراجعه به ادارات زیربط استان قزوین و همچنین از طریق پرسشنامه از 92 کشاورز که بصورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند، طی سال زراعی 94-1393 استخراج گردید. نتایج مطالعه نشان داد که اعمال سیاست کاهش 10 درصد آب آبیاری در دسترس زارعین برای مزارع کوچکتر از 25 هکتار در دشت قزوین، کشاورزان را به مدیریت صحیح منابع آب تشویق می کند. به طوری که به ترتیب منجر به کاهش مصرف آب حدود 10 و 16 درصد برای مزارع کوچک و متوسط می گردد.
    کلیدواژگان: سیاست های مدیریت منابع آب، برنامه ریزی ریاضی اثباتی، برنامه ریزی ریاضی هنجاری، دشت قزوین
  • یاسر فیض آبادی*، الناز کبیری صفحات 177-194
    در تحقیق حاضر عوامل موثر بر میزان پذیرش شرکتهای خدمات مشاوره ای در بین گندمکاران شهرستان میانه مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کشاورزان تحت پوشش طرح گندم شهرستان میانه در سال زراعی 95-1394 است. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و در نهایت 100 پرسشنامه به روش نمونه گیری طبقه بندی تکمیل گردید. به منظور تعیین میزان پذیرش خدمات مشاوره ای 100 نفر از کشاورزان خارج از طرح نیز به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. روایی محتوایی پرسشنامه با توجه به نظر خبرگان و پایایی پرسشنامه نیز با آزمون آلفای کرونباخ (92/.) مورد تایید قرار گرفت. نتایج آزمون مقایسه میانگین نشان داد که اختلاف معنی داری بین میانگین دانش فنی، مهارت حرفه ای، نگرش نسبت به ناظرین گندم و میزان پذیرش ناظرین در دو گروه کشاورزان تحت پوشش طرح و خارج از طرح وجود دارد. همچنین با افزایش سن، سابقه کشت و فاصله تا مرکز خدمات، میزان پذیرش خدمات مشاوره ای کاهش ولی با افزایش سطح تحصیلات، عملکرد، درآمد ماهیانه و سطح زیر کشت، میزان پذیرش افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: شرکتهای خدمات مشاوره ای، ناظرین گندم، گندمکاران، شهرستان میانه
  • لیلا ابوالحسنی*، حمیدرضا طاهرپور، ناصر شاهنوشی فروشانی، ارش دوراندیش صفحات 195-219
    نظر به اهمیت زیاد گندم در سبد غذایی خانوارهای ایرانی بررسی ‏عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی موثر بر قیمت آن به عنوان هدف اصلی این مطالعه مورد توجه قرار گرفته است. جهت ‏بررسی عوامل موثر بر قیمت گندم در این مطالعه، ابتدا الگوی ریاضی مفهومی عوامل موثر بر قیمت گندم با توجه به مبانی ‏نظری شکل‬گیری قیمت در بازار ارائه شد و سپس این الگو با استفاده از داده های تجربی و با کاربرد ‏الگوی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان می دهد مهمترین عوامل موثر بر قیمت گندم ‏شامل قیمت جو و ذرت ، قیمت جهانی گندم، نرخ تورم، سطح زیر کشت محصول گندم و میزان بارندگی در مرحله داشت ‏و کاشت گندم است. علاوه بر این با توجه به اینکه سطح زیر کشت گندم و میزان بارندگی جزء مهمترین عوامل موثر بر قیمت بوده پیشنهاد شده سیستم اطلاعاتی مناسب جهت اطلاع از سطح زیر کشت و پیش بینی شرایط آب و هوایی تهیه گردد.
    کلیدواژگان: : الگوی معادلات ساختاری، عرضه گندم، تقاضای گندم
  • سید محمدرضا اکبری، سید محسن سید ان*، امیر دادرس مقدم صفحات 221-237
    در این شرایط به منظور افزایش بهره وری عوامل تولید در زارعت گندم آبی، گسترش استفاده از ارقام اصلاح شده در اولویت برنامه های توسعه ای دولت قرار گرفته است. استفاده از این فناوری در سطح مزارع می تواند تحت تاثیر عواملی نظیر سطح داده های فنی و مدیریتی کشاورز، ویژگی های مزرعه و بهره برداران، میزان خدمات ترویجی و سطح حمایت های دولت قرار گیرد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثرات فنی و حمایتی بر احتمال پذیرش ارقام اصلاح شده گندم آبی به وسیله کشاورزان شهرستان همدان است. در این پژوهش عوامل گوناگون در قالب چهار شاخص گروه بندی شده است، سپس با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، شاخص ها برای هر بهره بردار اندازه گیری و با استفاده از مدل لاجیت روابط میان آن ها برازش شده است. داده های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی و از راه پیمایشی گردآوری شده است. تکمیل پرسش نامه با کمک 151 بهره بردار در سال 1394 از سطح شهرستان همدان صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان دادند که نوآوری و داده های فنی بیش ترین تاثیر و خدمات ترویجی کم ترین تاثیر را در احتمال پذیرش کشاورزان در به کارگیری ارقام اصلاح شده گندم آبی دارد. خدمات حمایتی دولت در رتبه دوم اهمیت و ویژگی های مزرعه و بهره برداران به ترتیب در رتبه سوم و چهارم اهمیت قرار دارند. لذا، ضروری است که جهت گیری خدمات ترویجی در جهت کاربرد ارقام اصلاح شده مورد بازنگری قرار گرفته و در راستای ارایه تشویق بیش تر در استفاده از ارقام اصلاح شده گندم آبی ویژگی کشاورزان مد نظر قرار گیرد.
    طبقه بندی JEL: N50, O10, Q1, O3
    کلیدواژگان: تحلیل سلسله مراتبی، رقم اصلاح شده، گندم آبی، مدل لاجیت
  • علیرضا عسکری گشت رودخانی، فرزاد هاشمی* صفحات 239-258
    نظر به نقش پژوهش، توسعه و کاربردی سازی دانش در گسترش ظرفیت ها و ارتقای درجه ی بهره برداری از منابع در تحقق یک اقتصاد دانش بنیان، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر مراکز رشد فناوری بر رشد اقتصادی انجام شده است. این پژوهش در دو مرحله انجام شد. ابتدا رویکردهای سیاستی کشورهای منتخب تطبیق و تحلیل شد. در مرحله دوم برای برآورد مدل های پژوهش از روش رگرسیون داده های ترکیبی استفاده شد. از این رو ابتدا داده ها جمع آوری و از نظر آمار توصیفی تحلیل شده و نهایتا مورد تجزیه و تحلیل استنباطی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین پارک های علم و فناوری و مراکز رشد با رشد اقتصادی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. همچنین، با افزایش یک درصدی شرکت های دانش بنیان، مراکز رشد و پارک های علمی، رشد اقتصادی ایران 0631/0 درصد بهبود یافته است. بنابراین ایجاد شرکت های دانش بنیان و تلاش در جهت استقرار مراکز رشد و پارک های علمی، می تواند تضمین کننده توسعه اقتصادی کشور باشد.
    کلیدواژگان: پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، شرکت های دانش بنیان
  • سمیه شیرزادی لسکوکلایه* صفحات 259-277
    استفاده بهینه از پتانسیل های منابع آبی کشور برای تولید آبزیان و ایجاد اشتغال از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه تعیین مصرف انرژی در واحد های پرورش ماهی و هم چنین، تحلیل کیفی جریان انرژی و بررسی کارایی انرژی با رهیافت تحلیل پوششی داده ها، در استان خراسان شمالی است. داده ها از راه پرسش نامه برای 13 واحد پرورش ماهی در سال 1396 گرد آوری شده است. بدین منظور، سه شاخص کارایی انرژی، بهره وری انرژی و بازده خالص انرژی جهت تعیین مصرف بهینه انرژی در واحد های پرورش ماهی، محاسبه شد. نتایج نشان دادند که هرچند ارقام کارایی انرژی در اغلب واحد ها بالاست، اما با این حال، میان آن ها تفاوت بسیاری از نظر کارایی انرژی، بهره وری انرژی و بازده خالص انرژی مشاهده می شود. میانگین کارایی مصرف انرژی برای واحد های پرورش ماهی 83 درصد بدست آمد. لذ، واحد های پرورش ماهی بایستی با افزایش عملکرد و کاهش مصرف انرژی در نهاده ها این شکاف را کاهش داده و خود را به مرز کارای مصرف انرژی نزدیک کنند. بهره وری انرژی واحد های تولیدی به جز در دو مورد، کم تر از 70 درصد است که بیان گر عدم رشد بهره وری کل انرژی تولید در آن واحدها می باشد. هم چنین، در میان نهاده های تولیدی، غذا و سوخت با 53 و 37 درصد بزرگ ترین سهم را در مصرف انرژی نشان داد. بنابراین، برای افزایش کارایی مصرف انرژی و بهبود منافع اقتصادی در واحد های پرورش ماهی، توصیه می شود که استفاده از منابع انرژی به صورت کارآمدتر صورت گیرد و با انتخاب صحیح نوع، مقدار، روش و زمان مصرف نهاده ها و بهینه سازی آن ها، کارایی انرژی در واحدهای پروش ماهی را برای نهاده هایی مانند غذای ماهی و سوخت بهبود بخشید. در این راستا، زمینه مناسب برای آشنایی واحد های پرورش ماهی در راستای جلوگیری از مصرف بیش از حد نهاده ها و افزایش کارایی انرژی ایجاد شود تا در هر منطقه با توجه به شرایط آب و هوایی سیستم های مناسب را انتخاب و بر مبنای آن آگاهی های لازم انجام گیرد.
    کلیدواژگان: تحلیل پوششی داده ها، پرورش ماهی، کارایی انرژی
  • شهرزاد میرکریمی، حمید امیرنژاد*، پروا تنکبار، نازی حیدری صفحات 279-301
    اهمیت تحقق امنیت غذایی، لزوم حمایت از تولید داخلی و افزایش فضای رقابت پذیری که در سیاست های اقتصاد مقاومتی منعکس است، بررسی پایداری تولید محصولات استراتژیک را ملزم ساخته است. با توجه به اهمیت برنج در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی، این مطالعه با بهره گیری از رهیافت آزمون انتخاب به ارزیابی ترجیحات مصرف کنندگان این محصول با تاکید بر تولید داخلی می پردازد. اطلاعات موردنیاز با پرسش گری میدانی از مصرف کنندگان شهر گرگان در سال 1395 به روش نمونه گیری تصادفی ساده گردآوری شده است و تعداد 165 نمونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ینشان می دهد که مصرف کنندگان برای بهبود ویژگی های برنج تمایل به پرداخت قابل توجهی دارند که در این میان با ثابت بودن سایر شرایط، بیشترین تمایل به پرداخت را برای بهبود ویژگی کشور تولید کننده دارند. همچنین، ویژگی های طعم، سلامت غذایی، بهبود سایز برنج به دانه بلند و بسته بندی فله ای در درجات بعدی اهمیت قرار دارند که افراد حاضرند برای بهبود هر یک به ترتیب 4800، 3900، 1500 و 750 تومان برای هر کیلوگرم با ثابت بودن سایر شرایط بپردازند.
    کلیدواژگان: آزمون انتخاب، ویژگی های برنج، تمایل به پرداخت، لاجیت چندگانه، لاجیت شرطی
  • همایون مرادنژادی* صفحات 303-318
    پژوهش حاضر با هدف واکاوی موانع راه اندازی کسب و کارهای خانگی در مناطق روستایی استان ایلام به انجام رسیده است. روش شناسی پژو هش توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کارشناسان اقتصادی ستادی سازمان های اجرایی استان ایلام به تعداد 345 نفر بودند. براساس فرمول کوکران نعداد 140 نفر به عنوان نمونه آماری برآورد، و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب، مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بوده که برای تعیین روایی آن از دیدگاه صاحب نظران مرتبط با موضوع استفاده شد و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ ، 77% درصد به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی با رویکرد اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد، عامل های اقتصادی- سیاستی، تجربه کسب و کار، مهارتی، آموزشی، فرهنگی- اجتماعی و روانشناختی در مجموع 3/53 درصد از واریانس کل موانع راه اندازی کسب و کارهای خانگی در مناطق روستایی استان ایلام را تبیین نمودند.
    کلیدواژگان: تجربه کسب و کار، روانشناختی، عوامل اقتصادی، توسعه کسب و کار
|
  • Ali Reza Karbasi Pages 1-21
    Pistachio is important agricultural export product in Iran which has faced with reduction in export and competitiveness in last decade. During this period, two phenomena like economic sanctions and emergence of export rival like USA has been most important events. Now, the question is whether these factors and their synchronicity have weakened Iranian pistachios export in recent years? For this purpose, Iranian pistachio exports to trading partners analyzed using gravity model in the period 1995-2013. Based on the results, economic size and importer’s income had increasing effect but distance and economic distance had decreasing effect on export. Also, EU trade sanctions and increase in USA export power have significantly negative effect on export. Therefore, synchronicity of increase in USA export power and EU sanctions has led to exit Iran from EU as main target market of export and USA strengthened its position regarding high economic interactions. So, it is suggested that policymakers should try to identify appropriate target market to avoid the effect of decreasing trade sanctions on Iran's exports and competitiveness in global market.
    Keywords: Trade Sanctions, Gravity Model, Poisson Pseudo Maximum Likelihood Estimator, Pistachio Export, Iran
  • Hamed Ghaderzadeh, Khaled Ahmadzadeh, Susan Ganji * Pages 23-40
    The agricultural price fluctuations are one of the main problems in front of producers and policy makers especially in developing countries. In this regards price prediction play an important role in control of price instabilirt and risk reduction. The current study attempted to select a proper pattern to predict the major agricultural as well as selected crops in Kurdistan province (wheat, Alfa- Alfa and Potato). Data were collected from retailer price of wheat, Alfa-Alfa and potato crops ducring 2000-2013 for each six months. To acsses stability of data the Dicky Fuller used and it could get stable and predictable at one different deduction level. The patternd used in the srudy are ARIMA, MA and AR. The results showed that, among three used pattern ARIMA respect to evaluation criteria precision follow less error and has more power in prediction in case of selected crops.
    Keywords: Autoregressive, Agricultural, Moving Average, ARIMA
  • Hadi Hadipoor Pages 41-71
    Evaluation of Agricultural Sustainability Indicators With regard to important categories such as climate change, water and land resources crisis, conservation is an important factor. In this research, the indicators of sustainable agricultural technology protection have been evaluated. For this purpose, data were collected by distributing questionnaires among 375 wheat cultivars in Marvdasht city.To analyze the data, financial analysis and hierarchical analysis process (AHP) were used. The results of financial analysis showed that protection agriculture led to a reduction of labor force by 29.73%,Reduction in labor force, 48.28% reduction in water use, 25% decrease in machinery use, 17.63% seed reduction, 17.98% reduction in fertilizer, 29.03% decrease in chemical pesticides and 19.69% increase in wheat yield,Also, each hectare of agricultural protection in comparison with conventional agriculture, from 21.76% more income, 3743 rials less per kilogram of wheat production and 24715 rials more profit. The results of AHP showed that among the main criteria for sustainability of agricultural conservation are environmental, economic and social indicators.
    Keywords: Sustainability, conservation agriculture, financial analysis, hierarchical analysis process
  • Ali Keramatzadeh *, Ramtin Joolaaie Pages 73-93
    Rice is considered as one of the most important agricultural products and strategic goods in the most countries around the world including Iran, which seems it is necessary to be supported, therefore, several support policies in the country is used for rice production. In this regard, this study using time series data to estimates the supply and demand functions of rice for investigating the welfare effects of rice pricing policies in Iran. The results of this study show that, the guaranteed price set by the government was 65 percent lower than the market equilibrium price in 2012 (75000 Rials), that cause the loss of 134 trillion Rials to producers and 156 trillion Rials benefits for the consumers. Therefore, it is suggested to increasing the production of rice; determine the guaranteed price at the appropriate level and higher than the equilibrium price of rice increasing the production of this crop.
    Keywords: pricing policy, supply of rice, demand of rice, partial adjustment of Nerlove
  • Siyavash Fallah Alipour, Mohammad Kavoosi Kalashami, Syedeh Sedigheh Ahmadzadeh Pages 95-110
    Tea is the most consumed beverage in the world exclusive of water, and per capita tea consumption of Iranian households is higher than the global average. This paper estimates the degree of consumers’ sensitivity to changes in price of the tea category and household expenditure in order to examine the role of the product in the household consumption bundle. For this, tea category demand function is estimated as an application of Linear Expenditure System and pooled data - pooling of time-series and cross-section data in the form of income decile-year - during 2005-2014 using panel data methods, and then the price and income elasticities are calculated and analyzed. According to the results of estimating elasticities, the demand for the tea category is price and income inelastic, -0.42 and 0.53, respectively that shows tea is a necessity for the average of the income deciles at over the time period, on average.
    Keywords: LES (Linear Expenditure System) model, Demand elasticity, Panel data, Tea
  • Pages 111-126
    Productivity growth is a factor in the continuous growth of each country's national economy. This paper includes survey of convergence of total factor production (TFP) in 9 provinces which is selected from all categories of corn producers in a way that present all the country. This study is done in a 7 years period from 2001 to 2007. We used a nonparametric method, data envelopment analysis, for measuring growth of productivity of TFP. Required data is collected from databases of Agricultural Ministry. Results revealed that average annual growth of TFP in corn farming of Iran in the total period 2001-2007 is negative (4.5 percentages). It changes in different provinces, as highest value belonged to Fars province whit 18.5% per year and was negative for provinces of Khuzestan, Qazvin, Kerman and Kermanshah. Convergence tests indicated that however in short time period growth of total factor of production varies in different provinces, but in long term this trend in all of areas is Convergent.
    Keywords: Corn, Convergence, Productivity of Total Factor Production, Malmquist Index
  • Mohammadhossein Zibaei *, Ali Mohammad Akhund Ali, Feridon Radmanesh, Heydar Zarei Pages 127-154
    Iran is facing severe water shortage.Modernization of irrigation systems and improving the efficiency of water use is typically presented as an opportunity for large water saving in the agricultural sector. For this reason, the Iranian government strongly supports the modernization of irrigation systems and has implemented many water-saving irrigation measures with the objective of improving water productivity and reducing agricultural water use. In this regard, some progress has been made. But total agricultural water use did not decline as expected. Thus, agricultural water use in Iran may experience a rebound effect. The hypothesis of a rebound effect as a consequence of water saving investments is taken from the Jevons paradox in energy economics. The objective of this study was to evaluate the magnitude of the water rebound effect (WRE) at farm level in Bakhtegan basin using corrected land allocation model and direct comparison approach. The results indicated that the magnitude of the agricultural WRE in Bakhtegan basin can fluctuate between 10.1% and 109.38%.
    Keywords: Irrigation modernization, Rebound effect, Water productivity, Water conservation, Iran
  • Mostafa Mardani *, Abbas Mirzaei Pages 155-176
    Application of water resources management policies is necessary because of Water resources development constraint due to drought and climate change, poor management and such a water losses in agriculture. In the present study, different water resources management policies were analyzed by positive mathematical programming model and result of normative model was obtained and compared with result of positive model to compare different policies. The data were obtained by referring to the relevant departments of Qazvin province and also by 92 questionnaires of farmers during 1393-1394 year were selected by simple random sampling. The result of study showed that 10 percent reduction of available irrigation water for farms smaller than 25 hectares in Qazvin plain encourages farmers to properly manage of water resources.
    Keywords: Water resources management policies, positive mathematical programming, normative mathematical programming, Qazvin plain
  • Elnaz Kabiri Pages 177-194
    In the present research, factors influencing the acceptance level of advisory services among wheat farmers of Miyaneh have been studied. The statistical population consisted of all wheat farmers under the wheat plan in Mianeh in 2015-2016 where one hundred samples were selected using stratified sampling method and Cochran formula. In order to compare the effectiveness of advisory services, one hundred farmers out of the plan were also selected as a control group. Validity of questionnaires was approved according to the experts’ opinion. Cronbach's alpha reliability coefficient of the questionnaire was also approved (0.92). Test results showed that there are significant differences in the average technical knowledge, attitude towards the advisory services, Professional skills and acceptance level of advisory services between farmers under the wheat plan and out of the plan. Moreover, results showed that the acceptance level of advisory services decreases by a rise in age, planting record and distance to the center of services and increases by a rise in educational level, performance, monthly income and area under wheat.
    Keywords: Advisory Services, Wheat Observers, Wheat Farmers, Miyaneh City
  • Arash Dourandish Pages 195-219
    Regarding the dominant role of wheat in Iranian households diet, the major goal of this study.is to identify and analyse important influencing factors of wheat price in Iran. In this direction, we introduced a conceptual mathemathical model to scrutinise major contributing factors of wheat price, then we used a structural equation model to to test the credibility of our proposed model and peioritise above-mentioned factors as well. Results show that most important influencing factors of wheat price are domestic barly and corn prices, international wheat price, domestic cultivation area of wheat as well as the amount of precipitation in plantaion and growth periods of wheat cultivation respectively. Furthermore, results indicate a fairly balanced influence of demand and supply-side factors on wheat price.
  • Seyed Mohsen Seyedan *, Amir Dadras Moghadam Pages 221-237
    The purpose of this study is to evaluate technical, social and protective effects on the probability of adherence to irrigated wheat cultivars by farmers in Hamedan city. In this study, various factors have been grouped into four indicators having been measured for each beneficiary by using analytic hierarchy process and fitted using a logit model to obtain the relationships between variables. Information needed for this study was collected through the survey and classification sampling. Questionnaires were completed by 153 beneficiaries in Hamadan city in 2015. The results of this study indicated that innovation and technical information, and extension services have the greatest and least impact on possibility of application of modified irrigated wheat cultivars by farmer, respectively. However, government support services ranked the second and farm features and beneficiaries` characteristics ranked the third and fourth, respectively.
    Keywords: AHP, improved cultivars, irrigated wheat, logit model
  • Alireza Askarigashtroodkhani Pages 239-258
    Regarding to role of reaserch, development, and Knowledge utilization for capacity expansion and upgrade exploitation of resources in realization of a knowledge-based economy. This study aimed to assess the impact of science and technology parks and incubators on economic growth. This study was conducted in two phases. First, policy approaches of the selected countries were studied analyzed. In the second phase, panel data regression was used to estimate the research models. Thus at first, data analyzed by descriptive statistics and then analyzed by analytic statstics methods. Findings showed that there is a significant positive correlation between science and technology parks and incubators with economic growth. As much as, with an one percent increase of the knowledge-based companies, incubators and science parks, economic growth improved 0.0631 percent. Thus development of knowledge-based companies and attempt to establish incubators and science parks can ensure sustainable economic development of the country.
    Keywords: Science, Technology Parks, Technology Incubators, knowledge-based companies
  • Somayeh Shirzadi Laskokalayeh * Pages 259-277
    Groundwater pricing is one of the most important agricultural water demand management policies that in addition to the optimal use of agricultural water, it can be an incentive to save and protect water resources. In this study, in order to investigate the equilibrium and stability of groundwater table in the basin of Neyshabur, the Math Positive Compound Model (PMP) and the System Dynamics (SD) method were designed in four sub-basins. And the effect of water price changes (increase of 20 and 40%) on Cropping Pattern, profit, irrigation water using of farmers and substitution of groundwater balance were investigated. The required data were collected by completing 200 questionnaires and Regional Water Organization of Khorasan Razavi. The results showed that increasing the price of irrigation water has a significant effect on changing the Cropping pattern, reducing profit, reducing irrigation water using and, consequently, improving the level of groundwater level.
    Keywords: Water pricing policy, Hydrological equilibrium, Nyshabour Basin, Groundwater level
  • Shahrzad Mirkarimi, HAMID AMIRNEJAD *, Parva Tonakbar, Nazi Heidari Pages 279-301
    The importance of realization the food security, the exigency to supporting of national production and increasing competitive space that are reflected in politics of resilient economy make essential the study of the sustainability of the important products. Subject to importance of rice in basket of Iranian households, this study assesses consumer’s preferences of this crop by applying a Choice Experiment approach and with an emphasis on national production. The data were collected by simple random sampling method in 1395 through a field survey of 165 households through Cochran formula in Gorgan. The results of the study show that consumers in Gorgan are willing to pay significant amounts to improve the characteristics of rice, which, the most willingness to pay is to improve the characteristic of producing country with assuming the constant of other conditions. Also, the characteristics like taste, nutritional health, the improvement of the rice grain size and bulk packaging are important at the next level that consumers are willingness to pay 4800, 3900, 1500 and 750 Tomans per kg, to improve each one.
    Keywords: Choice Experiment, Characteristics of Rice, Willingness to Pay, Multiple Logit, Conditional Logit
  • Homayoon Moradnezhadi * Pages 303-318
    The purpose of this study was analyzing barriers of home businesses start up in rural areas of Ilam Province. descriptive- survey method was used. The population of this study included economic staff experts of executive organizations in Ilam province(N=345) that by using proportionate stratified random sampling method and based on Cochran formula, 140 individuals were selected as the sample. Instrument of data gathering was questionnaire that it’s validity confirmed by expert panel. For reliability of questionnaire Cronbach alpha coefficient was used and it’s value was equal to 0.77 that it was acceptable. Data analysis conducted by Spss software. Factor analysis with exploratory approach was use for identifying and categorizing barriers of home businesses start up . Findings showed that barriers of economic-political, experience of business, skill, educational, socio-cultural, and psychological barriers explain %53.3 of total variance.
    Keywords: Enterprise Experiment, Psychological, Economic Factors, Enterprise Development