فهرست مطالب

نشریه کارآگاه
پیاپی 46 (بهار 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/04/28
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مهدی شری زاده * صفحات 7-20

    امروزه پدیده بزهکاری در جامعه به عنوان دغدغه اصلی همه کسانی است که به نوعی با بزه در ارتباط هستند. همه در تلاشند تا به نوعی آمار جرم کاهش یابد یا حداقل افزایش نیابد و از موضوعاتی که در سال های اخیر، مورد توجه خاص جرم شناسان قرار گرفته است، نظارت بر مجرمان، به ویژه مجرمان سابقه دار است. این نظارت ها با هدف حفاظت جامعه در برابر جرائم شدید مجرمان سابق هدار اعمال می شود و می تواند زمینه ساز بروز چالش های حقوقی و پلیسی شود. با توجه به اینکه تحقیقات موجود، کمتر به موضوع چالش های نظارت بر مجرمان پرداخته اند یا با اتکا به منابع خارجی، صرفا به دغدغه ها و موانع به کارگیری یکی از جلوه های نظارت اشاره کرده اند لذا مقاله حاضر با هدف بهره گیری از قوانین موضوعه ایران و تکیه بر نتایج حاصل از تحقیقات پلیسی به دنبال بیان مهم ترین چالش های نظارت بر مجرمان سابقه دار و ارائه راهکار نسبت به رفع آن برآمده است.حاصل نتایج تحقیق حاضر این است که موضوع نظارت بر مجرمان سابقه دار از جهات مختلف ازجمله مفهومی، به دلیل فقدان معیار یا مصادیق قانونی جرم و مجرم سابقه دار و تبیین امکانات ونیازهای پلیس وکم و کیف آن ها و همچنین از جهت قانونی و اجرایی با کاستی ها و مشکلات زیادی مواجه است. ازاین رو ضمن تبیین مفهوم نظارت، راهکارهای ارائه تعریف قانونی و مصادیق جرم و مجرمان سابقه دار و برای تقویت نقش مجریان در کنترل مجرمان سابق هدار، پیش بینی تدابیر نظارتی مانند تشکیل بانک اطلاعاتی، ثبت اطلاعات در این مقاله ارائه شده است.

    کلیدواژگان: نظارت الکترونیکی، مجرم سابقه دار، نظار تگریزی، کنترل مجرمان، پلیس
  • سعادت سلاجقه *، علیرضا سایبانی صفحات 21-37
    پیچیدگی وقوع قاچاق کالا و جایگاه رویکرد مبارزه ای در کنترل این پدیده باعث شده است که رویکرد پیشگیرانه ی جامع تنها با اتخاذ رویکردهای چندمرجعی و یا رویکردهای مشارکتی چندنهادی مطرح و اهمیت روزافزون آن به دغدغه بسیار قابل توجه کنشگران قضایی و پیراقضایی بدل گردد. در این راستا، سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران از این امر مستثنی نیست و یکی از نهادهایی که می تواند در ایفای وظایف پیشگیرانه موثر واقع گردد نیروهای انتظامی هستند. اینکه نیروهای انتظامی در چه مواردی، برای پیاده سازی چه تدابیر پیشگیرانه ای و با چه روشی به گمرک کمک می نمایند در این مقاله بررسی شده است.این مقاله با هدف کاربردی و روش توصیفی-تحلیلی تدوین شده است. و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، منابع اینترنتی، مقاله های فارسی و همچنین لحاظ تجربیات عملی انجام نگارش شده است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش برداری بوده است.نوشتار حاضر در ابتدا با بررسی مدل های پلیسی و مستندات قانونی پیش بینی مشارکت پلیس با گمرک، در نهایت با بررسی وظایف گمرکی و یافتن اشتراکات آنها در قالب رویکرد پیشگیری وضعی و رویکرد پیشگیری اجتماعی سعی در بیان بسترهای مشترک پیشگیرانه این دو نهاد پرداخته است.در نهایت اینکه، مقتضی می نماید در قالب مقررات خاص و یا با پیشنهاد اصلاح قانون امور گمرکی 1390، قسمت مشخصی برای پلس گمرکی پیش بینی شود از این حیث سازوکارهای همکاری، شیوه ی تعامل های دو گانه و در نهایت ضمانت اجراهای عدم اقدام به وظایف پیشگیرانه تعیین گردند. لذا نظام بخشی به مشارکت این دو نهاد مهم به جهت تحقق رویکرد مبارزه محوری با پدیده قاچاق کالا بسیار ضروری است.
    کلیدواژگان: نیروهای انتظامی، گمرک، روش پیشگیری، مشارکت
  • غلام حسین بیابانی، عبدالله چولکی* صفحات 38-54
    زمینه و هدف
    امروزه یکی از جرائم ارتکابی در استان ایلام که به عنوان یکی از چالش های مهم مطرح شده، پدیده قتل و جرائم ارتکابی بعد از آن از جمله سرقت، نزاع دسته جمعی، قتل انتقام جویانه است. در سالیان اخیر روند رو به رشدی را دنبال کرده است که معلول علل و عوامل مختلفی می باشد و عواقب و پیامدهای ناگواری برای استان به دنبال دارد. هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش پلیس در پیشگیری از پیامدهای ناشی از قتل در استان ایلام است.
    روش شناسی
     روش این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت به صورت توصیفی و اکتشافی می باشد. جامعه مورد مطالعه 200 نفر شامل کلیه فرماندهان و مدیران فرماندهی انتظامی استان ایلام و بازپرسان قتل هستندکه تعداد 16 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند روش و ابزار جمع آوری داده ها ازطریق مصاحبه نیمه ساختاریافنه که بانرم افزار پژوهش کیفی مکس کیودی نسخه 12 ساماندهی و کدگذاری تحلیل گردید.
    یافته ها
    یافته های این پژوهش حاکی از آن است که پلیس با بهره گیری از روش های پیشگیری، نقش مهمی در پیشگیری از جرایم ناشی از قتل در استان ایلام دارد و بطور کلی چهار نقش اطلاعاتی، کنترلی، تعاملی و مقابله ای به عنوان نقش های پلیس در پیشگیری از پیامدهای ناشی از قتل در استان ایلام مشخص گردیدند.
    نتایج
    نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده که نقش اطلاعاتی باشناسایی سه عامل موثر 1- اشراف اطلاعاتی 2-فرهنگ وقومیت 3-منابع ومخبرین در اولویت اول، نقش تعاملی باشناسایی سه عامل 1-هماهنگی وتعامل 2-معتمدین 3-آگاهسازی واطلاع رسانی در اولویت دوم، نقش کنترلی با سه عامل موثر 1-کنترل فردی وخانوادگی 2-اقدامات پیشگیرانه 3-کنترل اجتماعی ومحیطی در اولویت سوم و نقش مقابله ای نیزبا سه عامل موثر 1-برخورد ورسیدگی 2-شناسایی 3-سازماندهی در اولویت چهارم قرار دارند.
    کلیدواژگان: قتل عمد، پیشگیری وضعی، پلیس، پیامدها، ایلام
  • حمید بهره مند *، امیرکیا عامر یثانی صفحات 55-73

    فضای سایبر مفهومی لاینفک از هزاره سوم است. هر روزه دست آوردهای فناورانه با هدف توسعه علم و بهبود زندگی، پدیده ای نوین را به جهان عرضه م یدارد. بدون تردید نمی توان به دلیل برخی سوءاستفاد ه های احتمالی، یک نوآوری را به کلی کنار گذاشت و از جنبه های مثبت آن منتفع نشد. پول های مجازی 3 که ارزهای رمزنگار یشده 4 از انواع آن است یکی از این نوآوری ها است که اخیرا مورد استفاده مجرمین نیز قرار گرفته است. هر چند جرایم ارتکابی از طریق این گونه ارزها در مقیاسی وسیع صورت می گیرد، اما پولشویی به دلیل ارتباطش با سایر جرایم و اینکه اصولا به نحو سازمان یافته انجام می گیرد اهمیت خاصی دارد. در مسیر جرم یابی پولشویی از طریق ارزهای رمزنگاری شده چالش هایی وجود دارد که کشف جرم را با دشوار ی های بسیاری رو به رو می سازد. در این مقاله ابتدا به این چال شها و دشواری ها پرداخته و راهکارهای مقابله با آنها مورد بررسی قرار می گیرد. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به این نتیجه رسید که چالش های مذکور شامل مجهول ماندن هویت طرفین مبادله ارزهای رمزنگاری شده، نامعین بودن مبدا و مقصد تراکنش ها و همین طور فقدان دانش تخصصی و فنی لازم مجریان قانون است. در بخش راهکارها نیز با مطالعات صورت گرفته این نتیجه حاصل شد که هرچند موانعی بر سر راه جرم یابی جرایم سایبری و به خصوص پولشویی وجود دارد، لکن می توان با استفاده از شیوه هایی که خود از ویژگی های خاص فضای سایبری و ارزهای رمزنگاری شده است، موانع مذکور را تا حدودی مرتفع کرد. در این خصوصمی توان به ظرفیت نهادهای دولتی تخصصی در زمینه جرایم ناشی از ارزهای رمزنگاری شده، توانمندی های و تخصص اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی، ارتقاء دانش فنی و تجربه پلیس و سایر مجریان قانون و همچنین گسترش همکاری های بین المللی اشاره کرد.

    کلیدواژگان: ارز دیجیتال، ارز رمزنگاری شده، بیت کوین، پولشویی، پول مجازی، جرم یابی
  • محسن رضایی صفحات 74-95
    فروش کالای قاچاق وجود دارد. قاچاق کالا توسط باندها و گروه های مختلف، مقوله ای چند وجهی است و باید در عرصه های مختلف با آن مبارزه شود. بنابراین این پژوهش با هدف تحلیل جرم شناختی بحران آفرینی باندهای قاچاق کالا وارائه راهکارهای پلیس در مقابله با آنها انجام شده است. روش اجرای این پژوهش همانند بسیاری از پژوهش های علوم انسانی توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. یافته های این پژوهش بیان کننده آن است که قاچاق کالا در کشور به صورت زنجیره در حال انجام است. بنابراین برای قطع این زنجیره پلیس نیازمند راه حل هایی برای شناسایی رانت خواران و افراد نفوذی در بین سازمان ها و وزارت خانه ها و دیگر نهادها است. نتایج این پژوهش بیانگر این است که اقدامات پلیس در زمینه مقابله با اقدامات باندهای قاچاق کالا در وضعیت موجود، نسبت به سایر سازمان های متولی مبارزه با قاچاق کالا مطلوب می باشد لکن برای پیشگیری از علل و عوامل قاچاق کالا توسط باندهای سازمان یافته با توجه به تشکیل پلیس امنیت اقتصادی می بایست پلیس نسبت به برنامه ریزی برای برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت با تشدید اقدامات مقابله ای و انجام اقدامات متعدد و تمرکز بر روی علل مولد قاچاق اعم از علل فرآیندی، ساختاری، تقنینی و مقرراتی از تبدیل شدن اقدامات باندهای قاچاق کالا به بحران در کشور پیشگیری نماید.
    کلیدواژگان: بحران آفرینی، باندهای بزهکاری، قاچاق کالا، تحلیل جرم شناختی، پلیس امنیت اقتصادی
  • سید محمدحسن جوادیان، امیر حسین خسرو آبادی، محمد صادق آزادفر* صفحات 96-118
    ارز بخشی از فسادهایی است که آثار آن در جمهوری اسلامی ایران به راحتی قابل لمس است؛ آثاری که بر پدیده ی گرانی ارزاق و کالاهای اساسی مردم تاثیرگذارمی باشد. رویکرد قانونگذار ایران به جرم قاچاق ارز تا قبل از تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز سال 1392 یک رویکرد منسجم نبوده است. این عدم انسجام به ناکارآمدی مبارزه با این پدیده ی شوم، منجر می شد. بخشی از این عدم انسجام ناظر به تعریف و مصادیق این رفتار بود؛ چرا که مجموعه ی منابع هنجاری در نظام تقنینی ایران، برخی مصادیق رفتاری در خصوص ارز را جرم قاچاق دانسته و برخی دیگر را تخلف ارزی معرفی کردند. این دوگانگی سبب چندپارگی در نظام رسیدگی و مقابله با جرایم حوزه ی ارز گردید. نوشتار پیش رو با بررسی توصیفی- تحلیلی سیر تقینی قاچاق ارز و تخلف ارزی به تحلیل مفهوم و مصادیق قاچاق ارز و تخلف ارزی پرداخته و بر اساس دستور العمل نظارت بر صرافی ها مصوب 1393 مصادیق قاچاق ارزی را تبیین نموده و مبتنی بر قانون تعزیرات حکومتی مصادیق تخلفات ارزی را مورد مداقه قرار می دهد و در پایان اشاره می کند که احاله تعیین مصادیق جرم قاچاق ارز به دستور العمل و بخشنامه می تواند مشکلاتی را در خصوص احراز ماده 155 قانون مجازات اسلامی پدید آورد.
    کلیدواژگان: قاچاق ارز، تخلف ارزی، بیت کوین، فروش ارزی-ریالی، کسر تخلیه
  • پرویز محمدنژاد *، محسن رهامی، علی نجفی توانا صفحات 119-135

    در هر نظام حقوقی چگونگی مقابله با پدیده مجرمانه نوع سیاست جنایی آن نظام را تعیین می نماید. سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران به ویژه در حوزهتقنینی آن در مواردی از سیاست جنایی حقوق بشری تاثیر پذیرفته و در بخش وسیعی متاثر از احکام شرع اسلاممی باشد. سیاست جنایی یک حکومت اسلامی نیز به طور طبیعی در بخش ایدئولوژیک خود متاثر از احکام و ارزش های اسلامی است که قواعدی همچون؛ مصلحت، مقتضیات زمان و مکان، سیره عقلا و تساهل و تسامح ازجمله آن ها است. هر نظام کیفری نسبت به مبانی اندیشه و عقاید خود محدوده اعمال ممنوع را تعیین می کند. جرم انگاری روندی می باشد که بر اساس آن مقنن رفتاری را غیرمجاز و برای آن مجازات مقرر می نماید. این امر در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران، بر طبق اصل 71 قانون اساسی بایستی در محدوده معین شده در قانون اساسی انجام پذیرد. با امعان نظر به این اصل، توانایی مجلس شورای اسلامی در وضع قوانین کیفری و جرم انگاری نامحدود نبوده و حسب محدودیت هایی است که در قانون اساسی مقرر می باشد. اصل چهارم قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی را محدود نموده تا بر اساس موازین و احکام اسلام به جرم انگاری اقدام نماید.

    کلیدواژگان: جرم، انحراف، جرم انگاری، سیاست جنایی، جرائم مانع، جرائم بدون بزه دیده
  • علی روستایی *، رضا حداد، شکوه احتشامی صفحات 136-150

    عملیات بیوتروریسمی از زمان­های دور سابقه داشته است و امروزه توانسته در سطح وسیعی در محافل پزشکی و بهداشت مطرح گردد. عوامل آلاینده­ای بیوتروریسم از قبیل باکتری، ویروس­ و قارچ می تواند به عنوان منابع آلودگی عمل نمایند. به علاوه آنها می­توانند توسط منسوجات حمل شده و یا حتی چندین برابر شوند. عوامل بیولوژیکی مورد استفاده در حملات بیوتروریسم با وجود تفاوت­هایشان دارای خصوصیات مشابهی می­باشند. با گسترش ایده بیوتروریسیت در جوامع مختلف دیگر روش­های سنتی از قبیل فرهنگ، شناسایی بیوشیمیایی و ایمنی در موارد اورژانسی توانمندی نخواهند بود. بنابراین در این مقاله انواع روشهای مختلف از قبیل طیف سنج جرمی، مولکولی، بر پایه ایمنی، شیمیایی-فیزیکی و روشهای هیبریدی برای تشخیص حمله بیوتروریستی مورد بررسی قرار می گیرد. اخیرا، روش­ها برپایه شناخت DNA و RNA در حال پیشرفت بوده و به استاندارد طلایی برای آشکارسازی بیوتروریسم تبدیل شده­اند.

    کلیدواژگان: بیوتروریست، عوامل، آلاینده، عفونت، منسوجات، روشهای تشخیص
|
  • Saadat Salajegheh Pages 21-37
    Complexity of committing goods smuggling and the position of combating approach to control this phenomenon have caused the comprehensive preventive approach to gain attention merely by admitting multi-source approaches or multi-agency cooperative approaches and its everyday significance turns to a concern considered by judicial and para-judicial activists. In this regard, the Islamic Republic of Iran’s Customs Organization is not an exception to this issue and one of the agencies that can play an effective preventive role is police forces. That in what aspects police forces should take preventive measures and use what methods to help the Customs Organization has all been investigated in this article. This article has been prepared with the aim of descriptive-analytical method. And it has been written through applying library studies, Internet sources, Persian articles and inclusion of practical experiences, as well. The information gathering method was note-taking. The present writing attempts to express preventive cooperative stages first through investigating police models and legal documents of predicting police partnership with the Customs Organization and eventually by reviewing Customs duties and finding out their commonality within the framework of situational preventive approach and social preventive approach. Finally, it is necessary to predict a special task for customs police in a particular format or by proposing an amendment to the Customs Law 1390 and in this regard, cooperation mechanism, bilateral interaction methods and eventually executive guarantees for lack of fulfillment to preventive duties should also be determined. Therefore; systematizing partnership of these two organizations in order to fulfill the combat-centric approach to the phenomenon of goods smuggling is also indispensable.
    Keywords: Police Forces, Customs, Preventive Method, Partnership
  • Pages 119-135

    In every legal system, the way of combating criminal phenomenon determines type of criminal policy of the system. The criminal policy of the Islamic Republic of Iran, particularly in its legislative domain, is affected by human rights criminal policy and is widely influenced by Islamic Law Verdicts, as well. The criminal policy of an Islamic government is also naturally affected by the Islamic laws and values in its ideological part which include expediency, necessities of time and place, reasoning and compromise. Every penal system determines limits of forbidden acts with respect to the principles of its thoughts and concepts. Criminalization is a trend based on which the legislator considers certain behavior illegal and determines punishment for it. In the penal system of the Islamic Republic of Iran, this issue must be done in accordance with Article 71 of the Constitution within the determined limits in the Constitution. Taking this article into account, the ability of the Islamic Consultative Assembly is not unlimited to pass criminal and criminalization laws and is based on the existing limitations in the Constitution. Article 4 of the Constitution has limited the Islamic Consultative Assembly so that it takes measures to address the issue of criminalization in accordance with the Islamic laws and regulations.

    Keywords: Crime, Deviation, Criminalization, Criminal Policy, Inhibiting Crimes, victimless crimes
  • Ali Roostaie *, Reza Haddad, Shokooh Ehteshami Pages 136-150

    Bioterrorist attacks have a long background since long time ago and nowadays have been in the spitlight of medical and sanitation circles. Contamination agents of bioterrorism such as bacteria, virus and fungi can act as contamination agents. Moreover, they can be carried by textile or even be multiplied. Biological agents used in terrorist attacks have similar features though they are different. With the expansion of biological concept in different societies, traditional methods such as culture, biochemical detection and safety in emergency cases will not be capable. Therefore; in this article , various methods such as density and molecule spectrometer based on safety, chemical, physical and hybrid methods to detect bioterrorist attacks will be investigated. Recently, methods basef on DNA and RNA detection are advancing and have been known as golden standard to detect bioterrorism.

    Keywords: Bioterrorism, contaminating, agents infection, textile, detection methods