نشریه آفاق علوم انسانی
سال سوم شماره 27 (تیر 1398)

نماز عالی ترین و راهبردی ترین برنامه ارتباط با خداوند متعال و بارزترین نوع بندگی است، چرا که نماز به منزله ستون خیمه دین است و بدون ستون، خیمه سرپا و استوار نخواهد ماند. پس بدون نماز، هیچ یک از اصول و فروع دین به کار نمیآید. نماز مظهر عبادتی است که هدف خلقت، بیان شده است و ترک نماز مساوی با کفر شمرده شده است. لذا براساس آیات و احادیث، نماز جایگاه والایی در همه ادیان توحیدی دارد تا جایی که همه انبیا مامور به اقامه نماز بودهاند. این پژوهش با هدف پی بردن به اهمیت نماز و با روش توصیفی و تحلیلی بر اساس چارچوب نظریه اسلام که مبتنی بر آیات و روایات پیامبر و ائمه معصومین (ع) میباشد؛ به دنبال بررسی مفهوم، جایگاه و آثار نماز از نگاه شریعت مقدس اسلام میباشد. همچنین به نظر میرسد آحاد افراد جامعه اسلامی به کنه، حقیقت و اهمیت والای نماز پی نبرده باشند.

حقوق شهروندی یکی از موضوعات مهم و بحث برانگیز در عرصه های سیاسی و اجتماعی است. به این دلیل که امروزه و در عصر جهانی شدن، مقوله حقوق شهروندان و نحوه برخورد دولتها و نظام- های سیاسی با شهروندان از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان عناصر دولت از جمله پلیس که نقش مهمی در ایجاد نظم و امنیت و همچنین ایجاد سازوکاری برای تحقق حقوق شهروندی بر عهده دارند، بسیار مورد توجه هستند. پلیس در نظام جمهوری اسلامی ایران نیز دارای جایگاه مهم و اثرگذاری در عرصه حقوق شهروندی است. به همین دلیل، بررسی بایدها و نبایدهای رفتار پلیس که دو وجه رفتار ایجابی و سلبی پلیس در جهت حفظ و ارتقای حقوق شهروندی را در بر میگیرد، حائز اهمیت است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که بایدها و نبایدهای اساسی رفتار پلیس در قبال موضوع حقوق شهروندی شامل چه مواردی است؟ یافته های پژوهش حاضر نشان میدهد که در وجه ایجابی، تلاش برای آموزش آحاد پلیس جهت برخورد صحیح و سازنده با شهروندان، برقراری روابط اجتماعی گسترده با اقشار مختلف اجتماعی، تشویق مردم به رفتار قانونمند و همچنین آموزش قوانین و مقررات شهروندی مورد توجه است. در بعد سلبی نیز، ممانعت از ایجاد و برقراری تبعیض، جلوگیری از ایجاد نارسایی های امنیتی به عنوان شاکله جامعه، دفاع از حقوق آسیبدیدگان اجتماعی و نفی روابط شهروندی نابرابر از جمله مواردی است که میتواند جایگاه پلیس را در حفظ و ارتقای حقوق شهروندی بهبود ببخشد.

احوال شخصیه از پر اهمیت ترین مسائل مطرح شده در حقوق بین الملل خصوصی هر کشوری است که در برخی از کشورها احوال شخصیه افراد تابع قانون دولت متبوع آن هاست و در برخی دیگر از کشورها قاعده اعمال قانون اقامتگاه آن ها می باشد. ایران و فرانسه از کشورهایی هستند که احوال شخصیه افراد تابع قانون ملی آن هاست. نتایج نشان داد که قانون حاکم بر شرایط شکلی ازدواج در حقوق ایران از سوی قانونگذار تعیین گردیده، بدون آن که برای این شرایط در درستی ازدواج اعتباری شناخته شود و در حقوق فرانسه شرایط شکلی تابع قانون محل وقوع آن است. در حقوق ایران و فرانسه هر دو قاعده محل وقوع عقد تابع قاعده ای مستقل از محل وقوع است. همچنین شرایط ماهوی ازدواج ایران و فرانسه تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته و مبتنی بر تابعیت می باشد. همچنین در ارتباط با طلاق در حقوق ایران قانون حاکم بر طلاق زوجینی که اختلاف تابعیت دارند قاعده ای وضع نکرده و از نظر حقوق دانان ایرانی با توجه به وحدت ملاک ماده 963 قانون مدنی بر اعمال قانون ملی شوهر می باشد و در حقوق فرانسه بین زوجینی که اختلاف تابعیت داشتند قانون اقامتگاه مشترک زوجین بود و در صورتی که زن و شوهر اقامتگاه مشترک نداشته باشند طلاق تابع قانون فرانسه است. در این مطالعه از روش کتابخانه ای بهره گرفته شده است.

موضوع پژوهش حاضر، بازنمایی پدیده پلاسکو در رسانه تلگرام است و هدف از انجام آن توصیف و تحلیل شیوه بازنمایی معانی، مضامین و دلالت پیامهایی است که درخصوص حادثه پلاسکو در رسانه تلگرام منتشر شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی به همراه نشانهشناسی استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی پیامهای متنی)نوشتاری و بصری(مربوط به حادثه پلاسکو در پنج کانال منتخب تلگرام)اصلاح طلبان نیوز، ایسنا، جامعه شناسی، بی بی سی فارسی و مملکته(می باشد. نمونه مورد نظر براساس روش نمونه گیری هدفمند شامل 142 پیام نوشتاری و عکس از بین 670 پیام منتخب می باشد. بررسی پیام های موجود در کانال های منتخب تلگرام به سه دسته از مفاهیم فرهنگی از جمله اسطوره سازی، شایعه پراکنی، تقدیرگرایی و مفاهیم اجتماعی اعم از مشارکت اجتماعی، همدلی اجتماعی، فردگرایی، سودجویی و منفعت طلبی اشخاص- نهادها، در آخر مفاهیم روانی شامل میل به ابراز هویت، اضطراب اجتماعی اشاره دارند. همچنین یافته های بخش دیگر از این پژوهش بیانگر جهت گیری ها و منافع فکری و سیاسی متفاوت کانالها در انتشار و تاکید بر برخی اخبار و پیامها با درنظر گرفتن شرایط زمینه ای رفتاری-فرهنگی مخاطبان به منظور پیگری اخبار صحیح و قابل اعتماد در هنگام وقوع حوادث و بحران ها می باشد. اطلاعات بدست آمده نشان دهنده نقش فعال و مهم رسانه های اجتماعی در واکنش به چالش ها و بحران های جامعه است و براین واقعیت دلالت دارد که امروزه این قبیل رسانه ها بصورت مکمل و درکنار رسانه رسمی و حکومتی؛ نیاز کنشگران انسانی به تفسیر و تحلیل وقایع و رخدادهای اجتماعی را برآورده می سازند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه استرس ادراک شده، افسردگی و اضطراب در نوجوانان دختر خانواده- های طلاق و دارای تجربه مرگ والدین بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع علی- مقایسهای بود. جامعهآماری، کلیه نوجوانان دختر در حال تحصیل در مقطع متوسطه دوم خانواده های طلاق و دارای تجربه مرگ والدین شهرستان رباطکریم بودند. نمونه پژوهش تعداد 62 نفر از دانشآموزان دختر خانواده های طلاق و دارای تجربه مرگ والدین)هر گروه 31 نفر(بودند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار مود استفاده در این پژوهش پرسشنامه استرس ادراک شده کوهن و همکاران، پرسشنامه افسردگی بک و پرسشنامه اضطراب بک است. نتایج پژوهش نشان داد، بین نوجوانان دختر خانواده های طلاق و دارای تجربه مرگ والدین از نظر میزان استرس ادراک شده، افسردگی و اضطراب تفاوت معنی داری وجود دارد و میزان استرس ادراک شده، افسردگی و اضطراب در نوجوانان دختر خانواده های طلاق بیشتر از نوجوانان دختر دارای تجربه مرگ والدین است.

مطالعات اخیر بر روی عبارات هم رخداد as و while نشان می دهد که این دو رفتار متفاوتی را عملا در هنگام کاربرد دارند. عبارات as معمولا رخدادها را با درجه بالاتری از تغییر نشان می دهند. در حالی که عبارات while تمایل به قرارگرفتن در موقعیتی با ثبات زمانی بیشتری دارد. با توجه به چنین انگارهای، این مقاله رابطه میان نمود استمراری و عبارات as و while را بررسی می کند. ادعای این مقاله این است که نمود استمراری در عبارات as معمولا به عنوان ابزار کششی یا تاخیری مورد استفاده قرار می گیرد. پس می توان گفت تضاد نمودی میان کشش رخداد as و رخداد نقطه ای عبارت اصلی وجود دارد. برخلاف این، عبارات استمراری while به نظر می رسد که بسیار شبیه به عبارات اصلی هستند. استمرار در ابتدا نشانه گذرا بوده و برای نشان دادن آن، رخداد ثابت توسط عبارات while یک حالت موقت را کدگذاری می کند.

هدف از این پژوهش بررسی وضعیت استانداردهای سازمان نوسازی در مدارس متوسطه اول شهر اندیمشک بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مدارس متوسطه اول شهر اندیمشک بود. مطابق آمار اخذ شده از اداره آموزش و پرورش شهرستان اندیمشک تعداد مدارس مذکور 21 مدرسه متوسطه اول شهر اندیمشک بود که نوسازی و مقاومسازی شده و به طور هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها چک لیست مشاهده بود که توسط پژوهشگر ساخته شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، جداول و نمودارهای آماری استفاده شد. نتایج تحقیق به شرح زیر بود: وضعیت فضاهای کلاسی از نظر (رنگ، اندازه، ارتفاع)، فضاهای پرورشی از نظر (نور، رنگ، اندازه و تعداد) در سطح مطلوبیت متوسط بود.

تشویق و تنبیه دو روش تربیتی است که برای رعایت مقررات و انضباط باید در مدارس مدنظر قرارگیرد. تنبیه در مواردی به کار می رود که رفتار دانش آموز ناپسند، برخلاف مقررات و غیر دلخواه است و می خواهیم آن را خاموش و تضعیف کنیم. تنبیه به معنای آگاهانیدن، بیدار کردن، واقف گردانیدن به چیزی آگاه و هوشیار کردن آمده است. معمولا روان شناسان تنبیه بدنی را جایز نمی دانند و برای آن عوارض نامطلوبی همچون ترس، عدم یادگیری رفتار درست، توجیه صدمه زدن به دیگران، پرخاشگری نسبت به عامل تنبیه کننده، جانشین شدن یک پاسخ نامطلوب به جای پاسخ نامطلوب دیگر و الگوبرداری از آن توسط دیگران بر می شمارند. این دو روش باید به طور صحیح به کار رود تا موجب آرامش خاطر گردد. در مورد تشویق و تنبیه مطالعات زیادی توسط روانشناسان صورت گرفته است و از دیرباز مناقشه بر میزان اثربخشی تنبیه میان دیدگاه های مختلف روان شناختی، علوم تربیتی و اسلام وجود داشته است. این مطالعات نشان می دهد که اثر تشویق بیش از تنبیه است و تا جایی که ممکن است باید از تنبیه خودداری شود زیرا تنبیه عوارضی ناخوشایند را در بر دارد. در این پژوهش که به روش پرسشنامه ای انجام شد این نتیجه به دست آمد که اکثر دانش آموزان با تنبیه بدنی مخالف هستند با این وجود اقلیت بزرگی از آنان نیز دید مثبتی به تنبیه بدنی داشته و یا نسبت به آن نظر خاصی ندارند.

مردم جهان مجموعه ای از گروه های متعدد انسان شناسی می باشند که از لحاظ رنگ پوست، شکل پلک ها، لب ها، صورت، سر و طول قد و غیره از یکدیگر متمایز هستند. این خصوصیات در میان مردم یک کشور هم فرق می کند. اما بعضی از این مشخصات در میان گروهی از مردم مشترک هستند و این گروه از مردم، یک نژاد را تشکیل می دهند. مهاجرت، افزایش جمعیت، آمیزش گروهای مختلف با خصوصیات انسان شناسی متفاوت و تغییر در رژیم غذایی، اصلی ترین عواملی هستند که در جریان ساختمان و ایجاد نژادها شرکت داشته اند. در این پژوهش سعی شده است با تکیه بر نظریه تکامل و همچنین با استفاده از روش مردم شناسی و کتابخانه ای به بررسی و مطالعه سیر تحول و پیدایش نژادهای بشری پرداخته شود. نتایج مطالعات حاکی از آن است که با وجود همه اختلافاتی که میان گروه های نژادی موجود است، این گروه ها از بسیاری جهات حتی شکل خارجی وجه تشابهی با یکدیگر دارند.

پژوهش حاضر به منظور تعیین راهبردهای یادگیری با اضطراب امتحان بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام شده است. 306 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه اول)راهنمایی(شهر دیواندره در این بررسی شرکت داشتند. در این پژوهش از مقیاس پرسشنامه راهبرهای یادگیری و پرسشنامه اضطراب امتحان برای سنجش متغیرها مورد استفاده قرار گرفت. پژوهش توصیفی است که بر اساس آن همبستگی پیرسون و رگرسیون بین راهبردهای یادگیری با اضطراب امتحان مورد سنجش قرار گرفت. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون در این پژوهش، نشان داد که رابطه مستقیم و معنی داری بین پیشرفت تحصیلی با اضطراب امتحان در دختران و پسران وجود دارد، همچنین در راهبردهای نظارت بر درک مطالب تاثیر منفی بر اضطراب امتحان دارد و به عبارت دیگر بالا رفتن راهبردهای نظارت بر درک مطالب در دختران باعث کاهش اضطراب در امتحان می شود. اما در پسران، بالا رفتن راهبردهای نظارت بر درک مطالب باعث بالا رفتن اضطراب امتحان در آنان می در ضرایب همبستگی رگرسیون نشان داد که راهبردهای سازماندهی t شود. همچنین نتایج آزمون دارای تاثیر مثبت بر پیشرفت تحصیلی در دختران بوده. همین رابطه در پسران نشان داد که بالا رفتن راهبردهای نظارت بر درک مطالب باعث کاهش پیشرفت تحصیلی در پسران می شود. در کل می توان گفت که ارائه راهکارهایی برای کاهش اضطراب در دانش آموزان موجب بالا رفتن پیشرفت تحصیلی و سطح علمی آنان می شود همچنین جلوگیری از عدم موفقیت در فهمیدن مطالب توسط خود دانش آموز دختر می تواند باعث کاهش اضطراب در آنان و در پسران موجب افزایش اضطراب می شود. همچنین سازماندهی مطالب توسط خود دانش آموز دختر موجب بالا رفتن پیشرفت تحصیلی و در پسران موجب کاهش پیشرفت تحصیلی می شود.