فهرست مطالب
مجله دراسات فی العلوم الانسانیه
سال بیست و چهارم شماره 2 (صیف 1440)
- تاریخ انتشار: 1397/05/10
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-26یعتبر المدیح النبوی بابا طرقه العدید من الادباء العرب منذ ان بعث النبی (ص) إلی یومنا هذا. الشاعر المخضرم کعب بن زهیر هو اول من فتح باب المدیح النبوی بقصیدته التی اشتهرت بالبرده. لقد تاثر الشعراء عبر العصور بقصیده کعب شکلا ودلاله. نظم ابن الساعاتی الذی عاش فی العصور المملوکیه مدیحا نبویا بروی اللام وفی بحر البسیط تقلیدا لمدیح کعب بن زهیر،کمانسج ابن الساعاتی مدیحه علی منوال قصیده ابن زهیر ولذلک نجد بینهما المزید من القواسم المشترکه. یرمی هذا البحث واعتمادا علی المنهج الوصفی التحلیلی إلی دراسه تطبیقیه بین مدیح الشاعرین ومن ابرز واهم النتائج التی توصلنا إلی ها عبر البحث هو: ان بین المدیحین من وجوه التلاقی والقواسم المشترکه ما یعطی القناعه بان ابن الساعاتی قلد مدیح کعب وتاثر به شکلا ودلاله اتم التاثر. ولکن مع ذلک لقد رصدنا بین القصیدین فوارق اساسیه تکمن اسبابها فی اختلاف الظروف النفسیه والتاریخیه التی یمر بها الشاعران ومن هذه الفوارق ان قصید کعب تسوده صبغه اعتذاریه تتناغم مع شخصیه مضطربه ومرتبکه یحملها کعب عند إنشاده للقصیده بین یدی الرسول (ص) بینما یتسم مدیح ابن الساعاتی بسمه دینیه واعتقادیه ناجمه عن إخلاص الشاعر وحبه للنبی (ص) واصحابه واهل بیته وطلب الشفاعه منهم. ثم إن ابن الساعاتی نهل من منهل القرآن الکریم العذب حتی الارتواء. ولکن کعبا لم یستفد من هذا الکتاب السماوی لقرب عهده بزمن نزوله وعدم إتاحه الفرصه لإلمامه به والاقتباس منه کما صنع ابن الساعاتی.کلیدواژگان: کعب ابن زهیر، ابن الساعاتی، قصیده البرده، قصیده رب اعن، دراسه شکلیه ودلالیه
-
صفحات 27-46یحاول الباحثون فی هذه الدراسه مقارنه شواهد قبور مقبره «وادی السلام» فی النجف ومقابر «بهشت معصومه»، و«شیخان» و«بقیع» فی مدینه قم وذلک بغیه الوصول إلی الفوارق الموجوده بینها ویدرس هذا البحث بالمنهج الوصفی التحلیلی المقارن، ما یقارب 1000 شاهد قبر، نصف منها فی مدینه النجف والنصف الآخر فی مدینه قم تضم شواهد قبور عموم الموتی. ما توصل إلیه الباحثون یدل علی ان شواهد القبور فی مدینه النجف تشبه تقریرا بحتا ویطغی الجانب الدینی والنصائحی علی ها کما انها تخلو من ایه معلومات عن الحاله الاجتماعیه للمرحوم او المرحومه حیثیمکن القول بان شواهد القبور فی مدینه النجف قریبه جدا من النموذج التقلیدی لشواهد القبور الإسلامیه فی القرون السابقه، غیر ان شواهد القبور فی مدینه قم تزخر بالمشاعر والاحاسیس وتعکس مدی الاسف والحزن الذی یبدیه الاحیاء تجاه اعزائهم المرحومین/المرحومات کما انها تعکس قلق اسره المرحوم او المرحومه مما سیحدث لهم فی الحیاه بعد فقده او فقدها. اما الجانب الدینی فی ها فیکاد ان یکون باهتا غیر انها لا تخلو منه.کلیدواژگان: شواهد القبور، الموت، وادی السلام، النجف، قم
-
صفحات 47-65الشعر السیاسی شعر یعبر به الشاعر عن انتمائه إلی حزب سیاسی یری فیه آماله، والهجاء السیاسی تعبیر عن موقف الشاعر حیال اعداء الحزب الذی ینتمی إلیه حینما یتعرض لهم بالهجاء، والادب العربی حافل بالوان الهجاء بهذا المعنی. تتناول هذه الدراسه موضوع الهجاء السیاسی فی تجربه ابن بسام البغدادی، وتطمح من خلال المنهج الوصفی التحلیلی ان تکشف العلاقات الموجوده بین السیاسه العباسیه وهجاء الشاعر، فیتم ذلک من خلال دراسه نماذج من اهاجی الشاعر السیاسیه وتحلیلها فنیا، کما تسعی إلی تقدیم دراسه موجزه من موسیقی الاشعار المدروسه الداخلیه منها والخارجیه؛ لیدرک مدی فاعلیه الموسیقی فی تعمیق معنی الهجاء والسخریه ودورها فی إثراء تجربه الشاعر. الظروف السیاسیه والاجتماعیه الخاصه التی عاشها الشاعر فی مجتمع العراق فی القرن الثالث الهجری هیات له فرصه فریده لیتخذ الهجاء منحی لفنه، کما یثبت شاعریته من خلال فنه وهجائه، ویقوم هجاءه بالسخریه اللاذعه، ولیست السخریه عنده اداه للترفیه والتسلیه والتشفی او لإضحاک المتلقین فقط، بل هی اداه لإعلان غضبه ضد السلطه العباسیه، ووسیله لإقذاع رجالها وسط الجماهیر، فلذلک تتخذ اهاجیه طابعا شعبیا، فتدور فی اوساط الشعب.کلیدواژگان: الهجاء، السخریه، السیاسه، الشعبیه، ابن بسام
-
صفحات 67-90التکامل البرزخی من الابحاث المهمه المرتبطه بمصیر الانسان والنفس بعد مفارقتها للبدن والانتقال إلی عالم آخر یسمی عالم البرزخ، ویعتبر الوحی وما جاءت به الرسل وعلی راسهم النبی (ص) مصدر الهام لهذا الامر المهم الذی لا یمکن للعقول ان تصل إلیه بمفردها. وهو من الامور المسلم بها فی الشرائع السماویه بما فی ها الشریعه الإسلامیه السمحاء، والتکامل لا یتم إلا من خلال الحرکه والتغیر، والحرکه لا تقع إلا فی عالم الماده، فإذا استطعنا اثبات ذلک فقد اثبتنا التغیر والحرکه للنفس بعد مفارقتها للبدن، ولباقی موجودات ذلک العالم التی تعد من المجردات المثالیه. فقد حاول الفلاسفه الإسلامیون تخریج هذا البحث تخریجا عقلیا یتناسب مع مبانیهم الفلسفیه والحکمیه، لکن نظرا لضیق المفاهیم الفلسفیه المشائیه لم یتمکنوا من تقدیم شیء معتبر یعتنی به، حتی وصل الامر إلی صدر المتالهین حیث قام بهذا العمل وبعباره ادق اعد الارضیه المناسبه للبحث والتحقیق وترک المجال مفتوحا لمن جاء بعده، وهذا الامر فی حد ذاته مهم؛ لان حکمته تتصف بهذه المرونه بخلاف الفلسفه المشائیه. ونحن نسعی فی هذا المبحث ان نکشف الغموض عن بعض زوایاه ونعرض اهم الادله التی یمکننا من خلالها اثبات هذه المساله المهمه المتعلقه بمستقبلنا.کلیدواژگان: التکامل، البرزخ، الحرکه، النفس، المجردات، الحکمه المتعالیه
-
صفحات 91-119تهدف الدراسه الاسلوبیه إلی تناول التحلیل البنائی للعمل الادبی شعرا کان او نثرا وفقا للمستویات الصوتیه والترکیبیه والدلالیه التی تعطی للنص ابعادا دلالیه تسهم فی تضاعف الدلالات السیاقیه وتقوم برصد الادوات التعبیریه الموثره فی الدلاله، کما ان الاسلوبیه تساعد الشاعر علی تصویر کافه الجوانب الإنسانیه عبر استخدام جمیع طاقات اللغه. اسهم الشاعر محمد إبراهیم ابوسنه فی حرکه الشعر العربی الحدیث وله دور فاعل وممیز فی ریاده الشعر المصری لما له من دواوین شعریه کثیره عالج فی ها هموم شعبه وعاشها. قصیده رساله إلی الحزن من القصائد التی انشدت حول ماساه الشعب وفی ها ملامح من المعاناه والاتراح. یسعی هذا البحث إلی معالجه هذه القصیده وفقا للمنهج الوصفی التحلیلی وبناء علی نظریه الاسلوبیه الإحصائیه. تضم دراسه المستوی الصوتی البحث عن الاصوات المجهوره والمهموسه وتکرار الحروف والکلمات وفی المستوی الترکیبی یرکز البحث علی دراسه الجمل الفعلیه والاسمیه والافعال الماضیه والمضارعه والامر عن طریق الإحصاء وفی المستوی الدلالی یتضمن التشبیه والاستعاره والطباق ومما توصل إلیه المقال هو انه کان فی استخدام الشاعر للاصوات المهموسه فی هذه القصیده دور فاعل فی إضفاء الحزن والقلق وفیالمستوی الترکیبی تفوقت نسبه الجمل الفعلیه علی الجمل الإسمیه وان الفعل المضارع اکثر قیاسا للفعل الماضی والامر وتم توظیف اسلوب النفی والاستفهام والنداء والشرط وفی المستوی الدلالی کثر عدد التشبی هات والاستعارات المکنیه والتصریحیه وهی تدل علی تداخل حدود الاشیاء فی العالم الخارجی مع الذات الشاعره معتمدا علی تفاعل الدلالات بینهما وهکذا ینقل الشاعر مشاعره واحاسیسه إلی متلقیه ویوثر فیهم.کلیدواژگان: رساله إلی الحزن، ابوسنه، الاسلوبیه، المستوی الصوتی، المستوی الترکیبی، المستوی الدلالی
-
صفحات 121-140لقد شهدت السنوات الاخیره تزایدا ملحوظا فی نسبه عدد المهاجرین إلی اوروبا من باقی القارات الاخری، ویقع المهاجرون الافغان فی الترتیب الثانی عالمیا بعد المهاجرین السوریین من حیث الکثره والعدد. ویخاطر المهاجرون الافغان باموالهم وارواحهم فی سبیل تشکیل حیاه جدیده فی اوروبا. وتعتبر المانیا اکبر بلد اوروبی یستقطب المهاجرین حیث بلغت نسبه عدد المهاجرین فی عام 2015 اکثر من 1.1 ملیون مهاجر، کما تعرف مدینه هامبورغ الالمانیه باسم " کابول اوروبا" بسبب کثره المهاجرین الافغان الذین استوطنوا هذه المدینه واستقروا فی ها. إن الحیاه المدنیه فی اوروبا لاسیما الدول المتقدمه کالمانیا تختلف کل الاختلاف عما تعارف علیه المواطن الافغانی فی مجتمعه التقلیدی. وبعد قضاء فتره اولیه فی المخیمات التی تشرف علی ها الحکومه تدخل المراه الافغانیه بشکل تدریجی إلی الحیاه المدنیه فی شکلها الجدید، وتترک هذه التحولات آثارا جمه علی کیان الاسره التقلیدیه الافغانیه فی مساهماتها الاجتماعیه وروی افراد هذه الاسر تجاه الحیاه والمجتمع. إن المراه الافغانیه المهاجره وبعد دخولها إلی عالم جدید تجد نفسها امام لغه وثقافه ونظام مدنی جدید فی البلد الذی یستضیفها؛ ولذا فإنها تواجه احاسیس ومشاعر نفسیه متناقضه کما تراودها الهواجس إزاء مکانتها الاجتماعیه فی الحیاه الجدیده. وهذه التحولات تودی إلی حدوث تغییر فی" تعریفالذات".إن هذه الدراسه هی دراسهکیفیه تعتمد المنهج الوصفی-الوثائقی،کما انها دراسه میدانیه منخلا ل القیام بمقابلات مع51 مهاجره افغانیه فی مدینتی بریمن وهامبورغ الالمانیتین. إن امورا مثل السن(البیولوجیا والعمر اثناء الهجره) والنوعیه (الذکر او الانثی) تترک اثرا کبیرا علی المکانه الوظیفیه والدراسه ولغه المراه المهاجره. نتائج الدراسه توکد اهمیه اللغه باعتبارها مفتاحا للدخول إلی الحیاه المدنیه وتاثیرها علی تشکیل هویه لاولئک المهمشین اجتماعیا. کما ان قوانین الحیاه المدنیه فی البلد المستضیف ترفع من المستوی العلمی للمراه الافغانیه وتنمی قدراتها الذاتیه وبالتالی تنتهی إلی فاعلیه ونشاط المراه المهاجره فی مختلف مجالات الحیاه.کلیدواژگان: المراه المهاجره، الحیاه المدنیه، الاسره الافغانیه، الاندماج الثقافی، الهویه، تغییر نموذج السلطه، المانیا
-
صفحات 141-159بإمکاننا ان نعتبر الخوارج من الجماعات المتطرفه فی تاریخالإسلام السیاسیالتی تلطخت اسلحتهم بدماء إخوانهم المسلمین بالدوافع الدینیه خلال القرون الاولی من الإسلام ونفذت الجماعه عملیات مجرمه فی مختلف مناطق العالم الإسلامی. بالمقارنه بین الاجراءات التی ارتکبها الخوارج (الجماعه المعتمده علی العنف و الرجعیه و التفسیر بالرای) و الجماعات السلفیه المعاصره - علی وجه الخصوص تنظیم داعش- نتوصل الی وجهات النظر المتقاربه والمشترکات السلوکی هالعدیده لدی الطرفین فی معظم الحالات. داعش حصیله الافکار التکفیریه- الوهابیه وناجمه عن المدرسه الفکریه للذینیرومن خلال الفتاویالتی یصدرونها ان إراقه دماء المسلمین جائزه بل واجبه ویوفرون بآرائهم الارضیات الخصبه لاستمرار منهج اسلام فوبیا من جانب الغربیین بالعنف الواسع بذریعه الدین وتعالیم الدین الحنیف. فی هذا البحث باعتماد المنهج الوصفی التحلیلی نسعی للعثور علی المشترکات التی تتواجد بین التیار الخارجی والتیار السلفی التکفیری من النواحی الفکریه والاسلوبیه والعملیه رغم المسافه الزمنیه الشاسعه بین التیارین ونستنتج بان هناک قواسم مشترکه بین الجانبین نظریا وعملیا.کلیدواژگان: الخوارج، الجماعات السلفیه، التکفیریه، العنف، داعش
-
Pages 1-26The prophetic eulogy is considered one the poetic techniques that poets have written innumerably since the time of the revelation of the Holy Qur’an to the present days. Ka'b Ibn Zuhayr had extended this technique by compiling eulogistic verses and during the course of history; many poets were influenced by his techniques and content. Ibn al-Sāʻātī, a Shia poet of the Ayyubi era, to imitate the ode of Ka'b bin Zuhayr, also composed one in praise of the prophet with the same prosody and rhyme. In terms of structure and content, similarities and differences in the two are visible such as ephemeral of the world, praise of the holy prophet and demanding his forgiveness, and the historical events are the most important common themes. The main difference between the two panegyrics is that Ka'b bin Zuhayr praises immigrants as loyal companions of the prophet while Ibn al-Sāʻātī - because of being Shia- praises the family of the prophet. However, both pay particular attention to the rhythm, structurally. This study intends to investigate the structure and content in the prophetic eulogy of both poets, through a descriptive-analytic method. Of the highlights of the findings, “Ibn al-Sāʻātī” has been influenced clearly by the praise of “Ka'b bin Zuhayr” in words, meaning and method. Regardless of many common points, there are two fundamental differences: the Shia and religious color is clearly seen in the panegyric of “Ibn al-Sāʻātī” while Ibn Zuhair composed his ode to apologize the prophet. “Ibn al-Sāʻātī” has been drunk to satiety of the beauty of the Holy Quran but “Ka'b bin Zuhayr”- due to its proximity to the time of revelation of the Quran-, was not familiar with this book and except for a few references, he did not use it.Keywords: Ka'b bin Zuhayr, Ibn al-Sāʻātī, Eulogy the Prophet, Structural Study, Content Analysis
-
Pages 27-46The present study concerns a comparative sociolinguistic study of similarities and differences between gravestone inscriptions in the two holy cities of Qom in Iran, and Najaf in Iraq. This descriptive-analytical study has been conducted based on studying 1,000 gravestone inscriptions of the commoners, half of which belong to Najaf, and the rest to Qom. The research findings indicate that the Najaf inscriptions render merely a brief report, replete with Islamic religious advice, all devoid of any hint regarding the deceased persons’ social status. In this regard, the Najaf inscriptions make just a reminiscent of former classic and heritage-based Islamic evidence. In contrast, those of Qom imply the grief and bereavement of the dependants of the deceased, all indicative of their profound sorrow for their loved ones. Here, the religious traces are fainted by far compared with those of the former category, although not entirely without any such hint.Keywords: Gravestone Inscriptions, Death, Wadi al-Salam, Najaf, Qom
-
Pages 47-65Political poem is a type in which the poet expresses his political inclination and expresses his ideas and wishes. And political satire is an interpretation of his position against enemies, opposition party or group. By this way, satire is found to be a heritage of Arabic literature. This article discusses the political satire of Ibn Bassam Baghdadi, a third century Hijri poet through a descriptive and analytic method with the aim of finding the relation between Bani-Abbas government and poet's satire. And this is done through studying the samples of the poet's political satires and its technical analysis as well as the inner and outer music in order to understand the amount of music's impression in conceptualizing syllable and enriching poet's literary thought. The special political-social situation of Iraq where the poet lived in the third century provided him an opportunity to choose the satire as a method and style for his literary work. At the same time, his literary character was in line with satire and stabilizes his satire by derision. The poet doesn’t use his satire to amuse or take revenge or make laugh the audience but also for advertising his anger against the Bani-Abbas government and humiliating them among the people. Therefore his satires are people-oriented and they are quoted and spread among them.Keywords: Satire, Satirizing, Political, Humane, Ibn- Bassam
-
Pages 67-90Purgatorial perfection is one of the important discussions about human destiny as the soul, after separating from the body dwells in the isthmus realm called Barzakh (purgatory). Heavenly revelations or messages from prophets, especially Prophet Muhammad (PBUH) are the inspirational sources on the said topic that human intellect is incapable to conceive. This issue is certainly the matter of heavenly or Islamic affairs whose evolution cannot be archived unless we prove it through movement and change. Hence, the change and movement of the soul, after divorcing from the body, is proved, both for human and for the rest (in that realm) which are regarded as among abstract incorporeal beings. Islamic philosophers tried to intellectually deal with this topic of research commensurate with their own philosophical and theosophical fundamentals. Yet, the peripatetic concepts being limited, they did not present any considerable or significant results until Mulla Sadra, who rather preparing an appropriate framework for research and investigation in this field, leaves it open for his successors. The issue of the purgatorial perfection is important enough that unlike the peripatetic philosophy to which nothing can be added or subtracted, Mulla Sadra’s philosophy is flexible. Thus, this research aims to shed light on some aspects of human integration in the purgatorial realm and bring important pieces of evidence to it.Keywords: Integration, Purgatory, Movement, Soul, Abstraction, Philosophy of Mulla Sadra
-
Pages 91-119Stylistics studies require structural analysis of literary works such as phonetic, combined, and semantic levels which give aspects of meaning to the text. This is a dimension that plays effective role in increasing concepts of structural meanings and expressing effective tool in purport. Stylistics helps the poet portray all aspects of human dimensions, through language. Mohammed Ibrahim Abu Senna played an active and major role in the movement of modern Arabic poetry in Egypt. He has a large number of poems focusing on the grief and misery of the nation. A Letter to Grief is one of his odes, which sheds light on pain and the tragic situation of this nation. This article intends to investigate this issue through a descriptive-analytic method, based on cognitive theory. At the phonetic level, it studies Bass and Treble, repeating letters and words and at the combined level, nominal and verbal sentences are examined and further considering past and present and imperative verbs. The Semantic level includes simile, metaphor, and contradiction.
The results of this study indicate that the use of treble voices played a significant role in increasing grief and concern. It also shows that current sentences are more applicable than the nominal sentences. Present tense has taken more spaces than the past and imperative. At the semantic level too, the number of similes and types metaphors has increased, and points to the close connection between the boundaries of objects in the world outside the reach of poet himself. In this way, the poet transfers his feelings to the audience and leave impression on them.Keywords: A Letter to Grief, Abu Senna, Voice Level, Compositional Level, Semantic Level -
Pages 121-140Immigration to Europe has significantly increased over the past several years and Afghan refugees are the second largest displaced group entering European borders after Syrians. Germany has been a preferred destination for many refugees and in 2015 the country welcomed over one million asylum seekers from around the globe which made it as some called it “Kabul of Europe". Immigration, both voluntary and forced, is driven by social, political and economic factors. Urban life in Europe, especially in a developed country like Germany, is completely different from traditional life in Afghanistan. After spending times in the camp, Afghan women gradually enter the urban life of the destination country which impacts the function of a traditional Afghan family. This article tries to seek the notion of "change" amongst Afghan families while they encounter migratory experiences in urban life in German societies. The main aim of the research is to analyze the process of acculturation of immigrant Afghan women in Germany in terms of educational attainments, language proficiency and entering to the workplace which will empower and enable them to redefine their identity in their new urban setup. This research is based on a qualitative method which consists of 51 in-depth interviews with Afghan (Hazara) migrant girls and women in refugee camps, as well as the city of Hamburg and Bremen in Germany.Keywords: Immigrant Women, Urban Life, Afghan Family, Acculturation, Identity, Power Shift within Family, Germany
-
Pages 141-159The Khawarij can be considered as one of the extremist groups of the political history of Islam who shed the blood of their Muslim brethrens in the early centuries of Islamic history with ideological motifs, carrying out many violent acts in various parts of the Islamic world. Comparing the actions of the Khawarij, which have been mostly based on extreme violence, retrogressive ideas and desired interpretations, contemporary Salafist groups, especially Daesh, we can achieve extensive viewpoints and behaviors linking these two. In other words, Daesh is the result of Takfiri-Wahhabi ideas and decrees of those who consider killing Muslims not only permissible, but also obligatory and their ideas form a good groundwork for continuing Islamophobia in some western countries. In this article, a descriptive-analytical method will be used to study the commonalities between the two ideas of foreign and Salafist-Takfiri from intellectual, methodological and behavioral aspects, regardless of the vast time difference between the two.Keywords: Khawarij, Salafist Groups, Takfiri, Extermism, Daesh
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.