فصلنامه مدیریت اسلامی
سال بیست و هفتم شماره 1 (بهار 1398)

اعتماد عمومی در مدیریت دولتی بر مبنای آموزه های نامه 25 نهج البلاغه اعتماد به عنوان یک مفهوم، منعکس کننده اعتبار، شایستگی، مشروعیت و درستکاری ادراک شده از یک فرد، سازمان یا نهاد است(Lewellyn & Brookes, 2013, p.19 .)هاردین (2004) اعتماد را به عنوان موضوعی که با دانش و باور سر وکار دارد، مطرح می کند. مورونو و همکارانش (2009) معتقدند که اعتماد عبارت است از انتظارات، که هسته مرکزی بیشتر تعاریف اعتماد را تشکیل می دهد .(OECD, 2017, p.37)

در چند سال اخیر، فرهنگ جهادی به عنوان یک الگوی مدیریتی و راهکاری برای عبور از بن بست ها و مشکلات پیش روی سازمان ها و شرکت ها در کانون توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته است. تحقیق حاضر با هدف طراحی مختصات فرهنگ جهادی در شرکت های متوسط و بزرگ شهرک های صنعتی شهر آران و بیدگل انجام گرفت. به منظور دستیابی به این هدف، مدل فرهنگ جهادی ازطریق اجرای سه مرحله طراحی شده است؛ در مرحله اول، ازطریق مطالعه و مرور ادبیات و پیشینه مرتبط با مفهوم فرهنگ جهادی، شاخص های اولیه طراحی مدل، شناسایی شد. در مرحله دوم ازطریق اجرای مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان علمی مرتبط با حوزه جهاد و باتوجه به پیش فرض های مدل فرهنگ، مختصات اولیه فرهنگ جهادی به شیوه ای کیفی طراحی شد. در مرحله سوم، اعتباریابی مدل ازطریق دو دور دلفی در میان 30 نفر از خبرگان و تحلیل داده های حاصل انجام گرفت. درنهایت، مختصات فرهنگ جهادی در شرکت های متوسط و بزرگ شهرک های صنعتی شهر آران و بیدگل درقالب چهار بعد اصلی (فردی شخصیتی، ساختاری، رفتاری و ارزشی جهادی) و 56 شاخص با تحلیل عاملی اکتشافی طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی و فن مدل معادلات ساختاری (نرم افزار لیزرل) پیشنهاد شد.

هدف از این مقاله، تبیین الگوی سرمایه اجتماعی براساس اندیشه مقام معظم رهبری است که بیش از 30 سال رهبری سرمایه اجتماعی کشور را برعهده داشته اند. در بررسی اسنادی، متن های مکتوب و شفاهی شامل سخنرانی ها و بیانات، پیام ها و نامه های مقام معظم رهبری پیرامون موضوع سرمایه اجتماعی در سایت رسمی ایشان  شامل 430 سخنرانی ایشان از سال 1368 تا سال 1397 بررسی و سعی بر توصیف کیفی محتوای مفاهیم، شده است. پس از کدگذاری سخنرانی های ایشان و با استفاده از روش نظریه پردازی داده بنیاد، الگوی سرمایه اجتماعی براساس اندیشه مقام معظم رهبری طراحی شد. در شرایط علی مفاهیمی مانند احساس مسئولیت، ازخودگذشتگی و اعتماد، و در شرایط پیش برنده مفاهیمی مانند آزادی، تعلیم وتربیت و عدالت، در شرایط بازدارنده اختلافات داخلی، دولتی بودن اقتصاد و عدم حمایت از سرمایه داخلی قرار دارند که در انتخاب راهبردها تاثیر می گذارند. پدیده محوری سرمایه اجتماعی، جمعیت جوان کشور و حضور مردم و درصحنه ماندن آنهاست که با مشارکت داوطلبانه و نقش آفرینی خود به ایجاد یک ثروت ارزشمند برای کشور منجر می شوند. راهبردهای سرمایه اجتماعی را نیز راهبردهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، علمی فناوری، فرهنگی و قانونی تشکیل می دهند. این راهبردها به نتایجی منجر شده است که پیامدهای خارجی همچون سربلندی کشور در جوامع جهانی و مایه ترس و یاس دشمنان و پیامدهای داخلی همچون استقلال و بقای کشور و اعتماد به نظام را شامل می شود.

موضوع شایستگی رهبران نظامی که در مواقع بحران و غیرقابل پیش بینی، تصمیم گیری می نمایند به عنوان یکی از موضوعات و دغدغه های اصلی حوزه دفاعی مطرح است. تجربه سالیان دفاع مقدس ثابت کرد فرماندهان نظامی با قابلیت های رهبری مناسب و با تاسی از دین مبین اسلام، می توانند الگویی موفق از رهبری نظامی را به جهانیان ارائه نمایند. هدف اصلی این تحقیق، تدوین الگوی شایستگی های دینی رهبران نظامی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روش های کمی و کیفی استفاده شده است. ابتدا مروری بر اسناد بالادستی، کتب و پژوهش های پیشین انجام شد و درادامه با استفاده از داده های حاصل از این مطالعات، مصاحبه عمیق حضوری در چندین جلسه با 15 نفر از خبرگان نظامی دانشگاهی به عمل آمد. پس از دریافت نتایج، داده ها به صورت تحلیل مضمون مورد تحلیل کیفی قرار گرفت و چارچوب مفهومی و مدل تحقیق، منتج از کدها و مقوله های به دست آمده، طراحی شد. در ادامه نیز جهت وزن دهی و اولویت بندی مدل، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. نتیجه این تحقیق مبین این مطلب است که از مولفه های احصاشده، به ترتیب، مولفه های معنویت، رفتاری، مکتبی و بینشی، بیشترین تاثیر را در شایستگی های دینی رهبران نظامی دارند.

معنویت، شرایط زیستی انسان را در زمان ها و مکان های مختلف در یک نظام فرامعرفتی اعتبار بخشیده است. هدف از انجام این تحقیق، ارائه الگویی برای معنویت در سازمان آموزش وپرورش است. تحقیق ازنظر نوع، اکتشافی و ازنظر روش، کیفی است. جامعه آماری تحقیق شامل 7 نفر از خبرگان، 20 نفر از کارشناسان ارشد و 240 نفر از کارشناسان آموزش وپرورش قزوین بودند. برای شناسایی شاخص ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان و کارشناسان ارشد استفاده شد. اطلاعات به دست آمده از مصاحبه ها با استفاده از روش تحلیل محتوا در سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) شدند. درنهایت، 53 شاخص به دست آمده در هفت مولفه و سه بعد دسته بندی شد. براساس پژوهش میلیمن و همکاران (2003)، سه سطح فردی، گروهی و سازمانی و براساس بیانات مقام معظم رهبری به نقل از علوی و اسماعیلی (1397) مولفه های اقامه حق، دینداری، اخلاص عمل، ولایت مداری، بصیرت، فرهنگ شهادت، ساده زیستی و عدالت محوری برای معنویت درنظر گرفته شدند. سپس برای روایی سنجی الگوی به دست آمده پرسشنامه ای تنظیم و بین کارشناسان توزیع شد و با استفاده از فن تحلیل عاملی تاییدی، روایی مدل و کلیه شاخص ها مورد تایید قرار گرفت.

هدف از پژوهش حاضر، تبیین ابعاد بازاریابی داخلی ازمنظر اسلام و سنجش رابطه آن با قصد بازدید مجدد گردشگران اماکن مذهبی است. برای انجام این پژوهش در مرحله اول از روش پژوهش داده بنیاد و بررسی اسناد و مدارک استفاده شد. بدین منظور، با استفاده از روش پژوهش داده بنیاد، داده های لازم از منابع اسلامی جمع آوری و سپس مولفه ها معین شد و ازطریق بررسی همکار، مورد تایید قرار گرفت. مرحله  دوم پژوهش حاضر برحسب نوع تحقیق، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها نیز توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه  گردشگران و زائران حضرت عبدالعظیم حسنی در شهر ری با تعداد 384 نفر پاسخ دهنده برای سنجش قصد بازدید مجدد بودند که باتوجه به جدول مورگان به عنوان نمونه آماری به صورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین 112 نفر از کارکنان وابسته به مجموعه، جهت سنجش بازاریابی داخلی به صورت تصادفی و برمبنای روش ثرندایک انتخاب شده اند. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش پایایی گویه ها، پایایی ترکیبی هریک از سازه ها و میانگین واریانس استخراج شده و روایی پرسشنامه ازطریق روایی همگرا و روایی واگرا تایید شد. همچنین برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار PLS-SEM استفاده شده است. ازمنظر آیات و روایات، ابعاد بازاریابی داخلی، شامل تامین امنیت کارکنان، آموزش های متنوع و گسترده، پاداش های سخاوتمندانه، تسهیم اطلاعات، توانمندسازی کارکنان و کاهش تبعیض بین کارکنان می باشد. باتوجه به پژوهش حاضر، مدیران سازمان های گردشگری درراستای ارتقای سطح کمی و کیفی مشتریان خویش در یک کشور اسلامی باید ابعاد بازاریابی داخلی طراحی شده را جهت بهبود خدمت رسانی به بازدیدکنندگان مدنظر قرار دهند.

امروزه با گسترش فضای مجازی و فناوری اینترنت، بیشتر امور بشر از این طریق صورت گرفته و حتی بخشی از امور خیریه افراد نیز ازطریق فضای مجازی انجام می شود. دراین راستا، هدف این پژوهش، بررسی عوامل رفتاری موثر بر اقدام به بخشش و انفاق ازطریق اینترنت در ایران است. نمونه موردمطالعه، مشتریان بانک سامان و بانک شهر استان اصفهان می باشند که ازطریق نمونه گیری خوشه ایساده، تعداد 250 نفر انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه استانداردی بود که برای هر بخش آن از تحقیقات پیشین استفاده شد. برای بررسی پایایی، از پایایی ترکیبی سازه ها استفاده شد که بیشتر از 85 درصد بود. آلفای کرونباخ آن  88 درصد است و برای روایی آن، از روش بررسی روایی همگرا استفاده شده است که مقدار AVE متغیرها بالای 77درصد بود. یافته های پژوهش حاکی از تاثیر مستقیم عوامل تاثیرگذاری همچون: سازگاری، مزیت نسبی و تسهیلات، بر بخشش اینترنتی است و عوامل اجتماعی و پیچیدگی، تاثیری معکوس با بخشش اینترنتی دارد. همچنین تاثیر بخشش اینترنتی بر رضایت مندی مذهبی، به صورت مستقیم و مثبت است و دارای بیشترین تاثیر به میزان بتای 62درصد می باشد.

سلامت سازمانی، از موضوعات مهم جامعه و سازمان هاست و از پیش نیازهای اولیه برای ظهور آن، پذیرش ارزش های محوری سازمان و وجود وجدان کاری می باشد. در این پژوهش، ضمن بررسی تاثیر وجدان کاری بر سلامت سازمانی، نقش ارزش محوری نیز به عنوان متغیر میانجی مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش کاربردی ازلحاظ روش، توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری، مدیران و کارشناسان سازمان های منتخب شهرهای مراغه و زنجان به تعداد 2706 نفر می باشند. داده های تحقیق ازطریق پرسشنامه که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، بین 443 نفر از کارکنان سازمان های موردمطالعه توزیع شد، انجام گرفت. پرسشنامه ها دارای پایایی و روایی مناسب بوده و پس از گردآوری اطلاعات، جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزارهای 20SPSS و PLS استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد وجدان کاری بر سلامت سازمانی با شدت (0/218) و وجدان کاری با نقش متغیر میانجی ارزش محوری بر سلامت سازمانی با شدت (0/657) تاثیرگذار است. همچنین میانگین نمره متغیرهای وابسته وجدان کاری، سلامت سازمانی و ارزش محوری مدیران و کارکنان سازمان های منتخب با استفاده از آزمون آنووا برابر با 4/30، سلامت سازمانی برابر با 64/3 و ارزش محوری برابر با 3/47 است.