فهرست مطالب
نشریه پژوهش های ادبی
پیاپی 62 (زمستان 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/12/10
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 9-32
این پژوهش به بررسی انواع استعاره های مفهومی در چهار رمان فارسی از چهار نویسنده زن معاصر می پردازد و هدف آن دستیابی به برخی الگوهای شناختی در این آثار و میزان معناداری آن در شکل دادن به سبک نوشتار زنانه است. نوع فهم نویسندگان زن - به لحاظ جنسیتی- متفاوت است و این تفاوت به طورکلی موجب تمایز در سبک فکری نوشتار زنانه می شود. این مقاله می کوشد این تمایز فکری را در قالب تحلیل استعاره های مفهومی نشان دهد. تحلیل داده های رمانها، که به صورت کیفی و بر مبنای روش پژوهشی تحلیل محتوا انجام شده است، نشان می دهد که مبدا استعاره های این نویسندگان در بیشتر موارد ازجمله: لباس، بافتنی، غذا، خانه، نطفه، زایش و... برچسب زنانه دارد و تحت تاثیر فکر و هویت و زندگی زنانه آنان است. همچنین در آثار بررسی شده، استعاره هستی شناختی بسامد بیشتری دارد.
کلیدواژگان: استعاره مفهومی، سبک فکری، نوشتار زنانه، سووشون، پرنده من، دالان بهشت، ای کاش گل سرخ نبود -
صفحات 33-50
در این پژوهش برآنیم تا با روش خوانش اکتشافی داستان «آبی ها» از منیرو روانی پور به این سوال پاسخ دهیم که تا چه اندازه در حوادث و رویدادهای این داستان - که در پیوند با باورهای بومی مردم جنوب است - ارتباط میان زنان و طبیعت را می توان ملاحظه کرد؟ تفاوت نگاه زنان و مردان در این داستان به طبیعت چیست؟ مبتنی بر این پژوهش، می توان گفت، منیروروانی پور با دغدغه های زنانه خود توانسته است در این داستان - و البته دیگر داستانهای خود- علاوه بر تاکید بر روی دوگانه زن و مرد، با مطرح ساختن موجودی افسانه ای مانند پری، به نوعی ارتباط نزدیک میان زن و طبیعت را نشان می دهد. زنان این داستان بر خلاف مردان فارغ از نگاه سودجویانه، نوعی رفتار مراقبتی و همدلانه با طبیعت دارند. روانی پور همچنین با تقسیم پریان به آبی ها و قرمزها، توانسته است چهره دو گانه طبیعت را نشان دهد. چهره ای که متناسب با رفتار انسانها (مردان) به یکباره تغییر میکند و زنان این تغییرات ناگهانی را بهتر درک می کنند.
کلیدواژگان: اکوفمینیسم، زن، طبیعت، پری دریایی، منیرو روانی پور -
صفحات 51-76
تحلیل مضامین و شیوههای تبیین تقابلهای دوگانه در متون ادبی، یکی از روشهای نقد در رویکرد ساختارگرایانه است؛ و برخی معانی پنهان متن را آشکار یا تفسیر میکند. در این مقاله به بررسی تطبیقی تقابلهای جنسیتی در دو رمان دهه شصت شمسی (باغ بلور و دل فولاد) با دو رمان دهه هشتاد شمسی (نگران نباش و کافهپیانو) پرداخته شده است. سطح بررسی تقابلها، دو عنصر بنیادین روایت؛ یعنی رویداد و شخصیتپردازی است. از تحلیل کلی تقابلهایی که در پس نگاه جنسیتی متون مورد مطالعه وجود دارد، برمیآید: 1-در رمانهای دهه شصت، دوگانههای سنت/تجدد؛ تقید/آزادی؛ پاکدامنی/روسپیگری؛ و افسردگی/سرزندگی مشترک هستند؛ 2-در رمانهای دهه هشتاد، تقابلهای امروز/گذشته؛ تجرد/تاهل؛ واقعگرایی/آرمانگرایی؛ جنسیت روانی/ جنسیت فیزیولوژیک نسبت به تقابلهای دو رمان دهه شصت متفاوت است و البته دوگانههایی مانند تقید/آزادی؛ سنت/تجدد؛ و سرزندگی/افسردگی در رمانهای دو دهه مشترک است.
کلیدواژگان: نقد جنسیتی، تحلیل تقابل ها، باغ بلور، دل فولاد، نگران نباش، کافهپیانو -
صفحات 77-102علم هرمنوتیک در بستر تاریخی خود، دستخوش قرائت های پرشمار، مباحثات و منازعات بسیاری بوده است. به شکل خلاصه می توان دو رویکرد عمده در حوزه ی هرمنوتیک معاصر را اینگونه از هم بازشناخت: هرمنوتیک رمانتیک و هرمنوتیک پدیدارشناسانه. در این میان، پل ریکور فیلسوف معاصر فرانسوی، به شکل قابل توجهی خوانش مخصوص به خودش از هرمنوتیک فلسفی را ارائه داد، به طوری که هرمنوتیک هستی شناسانه او سودای جمع آراء فیلسوفان دو رویکرد عمده ی هرمنوتیک معاصر را در سر دارد. آنچه در مقاله ی حاضر مورد بررسی قرار گرفته، نگاه خاص ریکور و مدل جدید هرمنوتیک فلسفی اش است، که او را وارد گفتگویی دوسویه با نظریه ی ادبی ساختارگرا نمود؛ بطوری که از طرفی وی عطف توجه به عناصری ساختاری متن و نگاه عینی گرایانه ساختارگرایان در جهت تقلیل خوانش های ممکن متن را می ستود و از سوی دیگر اصرار مفرط آنان بر این تقلیل، که به حذف جایگاه خواننده متن می انجامید و همچنین صرف توجه به بعد نشانه شناسانه ی متن (در ذیل نظام لانگ سوسوری) و کوشش در جهت دست یابی به ساختار نهایی متن را تقبیح می نمود. برخورد ویژه ی ریکور با ساختارگرایی البته هم محصول قرائت جدید او از هرمنوتیک فلسفی و هم نظریه ی تفسیری اش (مدل قوس هرمنوتیکی) است؛ مدلی که هم نگاه عینی و ساختاری به متن را توجیه می نماید و هم جایگاه ذهنیت و سوبژکتیویته را حفظ کرده است. لذا در ادامه این موضوع مورد بررسی و ایضاح قرار می گیرد که نظریه ی تفسیری ریکور چگونه با دست یازیدن به دستاوردهای متنوع در حوزه ی زبان شناسی و ساختارگرایی، به نظریه ای ترکیبی درباره ی تفسیر متن منتهی شد؛ نظریه ای که از یک سو می توان آنرا مدلی میانجی گرایانه در تقابل بین هرمنوتیک روش مند و هرمنوتیک زمینه گرا دانست و از سوی دیگر واجد برخوردی دوسویه با نظریه ی ادبی ساختارگرا.کلیدواژگان: هرمنوتیک، ساختارگرایی، پل ریکور، نظریه تفسیری
-
صفحات 103-126
این پژوهش با رویکردی توصیفی - تحلیلی در پی تبیین، توضیح و مقایسه تطبیقی نظریه ژانرهای ادبی مکاتب کلاسیسم و رمانتیسم بر مبنای اصول و مبانی فکری - فلسفی و اجتماعی است که در شکل گیری این نظریه مهمترین نقش را دارند و تغییر در آنها زمینه ساز تحول نظریه انواع ادبی است. مقاله به دنبال پاسخگویی به این پرسشها است که علل تمایز نظریه انواع ادبی در این دو مکتب چیست و عوامل اساسی که به ایجاد نظریه انواع ادبی در این مکاتب مذکور منجر شده، کدم است. نتایج پژوهش نشان می دهد نظریه ذاتگرایی و برداشتهای مختلف ازنظریه محاکات، مبنای شکل گیری اصول کلی نظریه انواع ادبی کلاسیسم شامل اعتقاد به وجود قوانین ثابت و تغییرناپذیر در انواع ادبی، خلوص انواع ادبی، هم چنین اعتقاد به وجود سلسله مراتب بین انواع ادبی و برتر دانستن انواع روایی همچون تراژدی و حماسه شده است. در مقابل عواملی همچون تاریخگرایی، توجه به نبوغ شاعر در خلق اثر ادبی و گرایش به فردیت به شکل گیری نظریه جدید ژانر در مکتب رمانتیسم انجامیده است که بر طرد قواعد و قوانین حاکم بر انواع ادبی، ترکیب انواع ادبی موجود، توجه به انواع ادبی دیگر بویژه ادبیات غنائی و رمان و خلق انواع جدید مبتنی است.
کلیدواژگان: نظریه انواع ادبی، مکتب های ادبی، کلاسیسم، رمانتیسم -
صفحات 127-152
امروزه یکی از چالش های تحقیقات دانشگاهی حوزه زبان و ادبیات، بسامد استفاده از نظریه در انجام پژوهش های بنیادین در حیطه نقد تئوریک و عملی است. موافقان چنین رویکردی به سبب نظام مندی و انسجام و ماهیت میان رشته ای نظریه ها لزوم چنین ابزارهای بازخوانشی را برای تحقیقات ادبی، پابه پای پژوهش های ادبی جهان غرب لازم و ضروری می دانند و مخالفان چنین رویکردی بر کلیشه ای بودن، تصنعی، سطحی نگری، تقلیل گرایی و غرب زدگی چنین پژوهش هایی اصرار دارند و با سیاست نفی نظریه گرایی، بازگشت به شیوه های نقد سنتی گذشتگان یا پیشگامان بنام این عرصه را امری واجب و مستفیض می شمرند. نگارنده معتقد است در تقاطع دو آرای یادشده، می توان راهی معتدل و میانه جست، لذا این جستار به شیوه توصیفی- تحلیلی به این نکته تاکید می کند که ضمن پرهیز از هرگونه افراط و تفریط در توجه به پژوهش های نظریه محور، دو کلان چاره برای بازخوانی متون ادبی، تلفیق روش های علمی و میان رشته ای در تحلیل و ارزشگذاری متون ادبی از یک سو و آشنایی عمیق با اصول و مبانی نظریه پردازی و رویکردهای فلسفی برای تولید نظریه های بومی و سازگار با جهان بینی حاکم بر متون ادب فارسی از دیگرسو است.
کلیدواژگان: بازخوانش ادبی، رویکرد میان رشته ای، نظریه ادبی، نظریه پردازی بومی
-
Pages 9-32
Conceptual metaphor theory was an important issue in many areas of the humanities, such as cognitive linguistics, semantics, psychology, analytical philosophy and so on. According to this theory the human mind is inherently understand and states abstract concepts and experiences intangible in terms of metaphors.. We often think in terms of specific metaphors and even decide,study of conceptual metaphors at different times and in different generations can effectively determine the cognitive patterns.The present study examines a variety of conceptual metaphors in four novels “Savušun ", "my bird", "corridors of Heaven" and "I wish I was Roses"With the goal to achieve the mental patterns women writers and their cognitive style.The research is based on qualitative content analysis approach, so that first metaphorical statements mentioned in novels extracted and then classified and analyzed. In this study, all three types of metaphor direction, structural and ontological and structural metaphor has the highest frequency. The concepts of "time", "man", "Life", "Nature", "heart". The most frequency in this novel are the concepts of "relationship", "love", "objecttion," "sad," "disease," "nostalgia", "happiness" of the key concepts and style to the authors. In statements obtained from the novels explored areas of common origin are: man, machine, track, buildings, birds, product, mountains, sea, container, objects, knitting, food and glue.Data analysis shows that metaphors drawn from the novels studied these writers, in most cases, by the thought of their female identity.
Keywords: conceptual metaphor, Savušun, my bird, paradise corridor, I wish it was not roses, feminine writing style -
Pages 33-50
In this research, we attempt to answer this question with the exploratory reading of the story of the "Abiha" blues" by Moniru Ravanipour : To what extent the events of this story, which is related to the indigenous beliefs of the people of the south, corroborate the relationship between women and nature? What are the differences between women and men attitude in this story about nature? Based on this research, it can be said that Moniru Ravanipour with her female concerns, has been able to relate to this story - and of course her other stories emphasizing the duality of men and women. In addition to by utilizing a mythical inventory such as Mermaid shows the close relationship between woman and nature. Unlike profit-minded of men, women have a kind of caring and empathic behavior with nature. Ravanipour, also dividing Mermaids into blue and red and she has been able to portray the dual figure of nature. A figure that is proportional to the behavior of humans (men) is suddenly changing, and women understand this sudden change.
Keywords: ecofeminism, woman, nature, mermaid, Moniru rovanipour -
Pages 51-76
Analysis of conceptions and methods of describing the double contrasts in literary texts is one of the criticism methods in structuralism approach, and clarifies or interprets some hidden meanings of text. This paper comparatively analyzes the sexual contrasts in two novels of the 1980s (Bagh Bolour and Del Foulad) with two novels of the 2000s (Negaran Nabash and Kafe Piano). Level of studying the contrasts is two fundamental elements of narration: phenomenon and characterization. The general analysis of some contrasts existing behind the sexual view of texts on study indicates that: (1) double items of tradition/ renovation, freedom/ limitation, virginity/ prostitution, depression/ freshness are common in the novels of the 1980s; (2) the contrasts of today/ past, celibacy/ marital, realism/ idealism, mental sex/ physiological sex are different from the contrasts of two novels of the 1980s but the double items such as freedom/ limitation, tradition/ renovation, freshness/ depression are common in the novels of the two decades.
Keywords: Sexual Criticism, Contrasts Analysis, Bagh Bolour, Del Foulad, Negaran Nabash, Kafe Piano -
Pages 103-126
The study of the evolution of literary schools and comparing the principles and characteristics of different schools is one of the important fields of research in the comparative literature.Meanwhile, the contrast between classicalism and romanticism in the theory of literary genre and their different approaches to this category, is very significant. The authors believe that there are both intellectual and social principles in these two schools that theory of the literary genre of the schools, in spite of the plurality or apparent differences, is based on these principles and a large part of the contrast between these two schools is also the result of the opposition of these principles.This research is based on an analytical-descriptive approach and want to explain the principles and foundations in the context of intellectual and social conditions, its impact on the theory of literary types and, ultimately, the comparison of these schools. The results of this research show that the theory of essentialism and different perceptions of the theory of mimesis including belief of fixed and unchanging laws of literary genre, the purity of literary genre, as well as the belief in the existence of hierarchy among literary genre and the superiority of types of narratives such as tragedy and epic ,is the basis for the formation of the general principles of the theory of classical literary types of classicalism. In contrast , the components such as historicism, attention to the genius of the poet in the creation of literary work and the tendency toward individuality has led to the formation of a new theory of genres in the romanticism which it is based on the rejection of rules governing literary genre, the combination of existing literary genre, and the consideration of other literary forms, especially the lyric literature , novel, and the creation of new genre.
Keywords: Literary Genre, Theory, Literary Schools, Classics, Romanticism -
Pages 127-152
Today, one of the challenges of academic research in the field of language and literature is the frequency of using the theory in conducting fundamental research in the field of theoretical and practical critique. Adherents of such an approach, due to systemic and coherent interdisciplinary nature, consider the need for such recursive tools for literary research to be essential as synchronous as the literary researches of the Western world. And adherents of such an approach insist on stereotypes, artificial, superficiality, reductionism and westernization of these researches and according to the policy of negation of theorist, they believe it is necessary to return to the traditional methods of past critics or pioneers in this field.The author believes that at the intersection of the two aforesaid, a moderate route can be found, Therefore, this descriptive-analytical essay emphasizes that While avoiding any kind of extremism in the pursuit of the theory-based research, There are two great ways to retrieve literary texts: First is the combination of scientific and interdisciplinary methods to analysis and evaluation of literary texts And the second is a deep acquaintance with the principles of theorizing and philosophical approaches to produce indigenous theories compatible with the worldview prevailing on Persian literature.
Keywords: literary recitation, interdisciplinary approach, literary theory, native theorizing