فهرست مطالب

زمین ساخت - پیاپی 6 (تابستان 1397)

مجله زمین ساخت
پیاپی 6 (تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • لیلی ایزدی کیان*، مه لقا معمری صفحات 1-14
    توده گرانیتوئیدی بروجرد و سنگ های دگرگونی در منطقه خاور و شمال خاور بروجرد توسط دایک های اسیدی و حدواسط-بازیک قطع شده اند. دایک های اسیدی شامل دایک های آپلیتی و پگماتیتی می باشند و دارای دو روند  شمال خاور-جنوب باختر و شمال باختر-جنوب خاور بوده و در واحدهای کوارتزدیوریت، گرانیت-گرانودیوریت و هورنفلس رخنمون دارند. دایک های حدواسط-بازیک جوان ترین فعالیت ماگمایی منطقه می باشند و فقط در گرانیت-گرانودیوریت با روند شمال خاور- جنوب باختر رخنمون دارند. برخی از دایک های آپلیتی چین خورده و دگرشکل  و برخی بدون تغییر شکل می باشند. با توجه به شواهد و جهت یابی دایک های اسیدی، این دایک ها در چند مرحله در منطقه نفوذ کرده اند. همچنین برخی از دایک های اسیدی همزمان با دگرشکلی توده گرانیتوئیدی بروجرد در پهنه برشی، دگرشکل شده و شواهد میلونیتی نشان می دهند. شواهد  حاکی از تشکیل دایک های اسیدی در رژیم دگرشکلی پیش رونده  در این منطقه است. دایک های حدواسط-بازیک هیچ تغییر شکل شکل پذیر نشان نمی دهند ولی اغلب درزه شدگی دارند و برخی از آن ها توسط گسل ها شکسته و جابجا شده اند. دایک های حد واسط - بازیک  در جهت شکستگی های ایجادشده در اثر فشار حاصل از برخورد  خرده ورقه عربی و ایران، به صورت عمود بر پهنه برخورد تشکیل شده اند.
    کلیدواژگان: دگرشکلی، دایک، مکانیسم جایگیری، بروجرد
  • الهام بازگیر*، سید احمد علوی، محسن احتشامی معین آبادی، لیلا عبادی صفحات 15-25
    مطالعه پالئواسترس با استفاده از داده لغزش گسلها و تراژکتوری دایکها در منطقه سلفچگان در باختر استان قم موجب افزایش آگاهی از تغییرات رژیم زمینساختی انتهای سنوزوییک در این بخش ازکمربند ارومیه-دختر شده است. مطالعات صورت گرفته روی استفاده از روش (MIM) مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه تحلیل تنش با روندهای تنش تراژکتوری دایکها مطابقت داشته و وجود دو رژیم تنشی در طی میوسن-پلیوسن را تایید می کند. تاقدیس برش خورده وگسلیده خراب-سرهرود ساختار یک چین نامتقارن با تغییر موقعیت سطح محوری در بخشهای مختلف را دارد که الگوی Z شکل را ایجاد کرده و در نهایت توسط گسلهای چپ بر باروند شمال خاوری-جنوب باختری بریده شده است. با توجه به الگوی ترافشارش راستگرد درکمربند ماگمایی ارومیه- دخترکه ازمیوسن تاکنون فعالن بوده است، گستره مورد مطالعه تحت تاثیر پهنه گسلی ایندس درشمال و خاور با عملکرد راستالغز راستبر با مولفه فشارشی وگسل خورهه در جنوب با سازوکار فشارشی قراردارد. با توجه به چین خوردگی واحدهای الیگومیوسن تاقدیس خراب-سرهرود، سن تشکیل این تاقدیس احتمالا اواخر میوسن و پلیوسن بوده سپس با تغییر راستای اصلی تنش و فعالیت ترا فشارشی سبب تغییرموقعیت و حالت Z شکل در تاقدیس گردیده است. عملکردگسلهای چب بر آخرین مرحله دگرشکلی تاقدیس درکواترنری است.دایکهای گستره و تراژکتوری رسم شده براساس موقعیت آنها، دو سری روند را نشان می دهد که یکی دارای روند تقریبا شمالی- جنوبی و دیگری روند شمال خاوری- جنوب باختری است. با استفاده از برداشت خط خشها از 150 سطوح گسلی، تنش دیرین با
    کلیدواژگان: تنش دیرین، ترافشارش، ارومیه - دختر، سلفچگان، دایک
  • سید مرتضی موسوی*، مهدی حسین آبادی صفحات 27-38
    هدف از پهنه بندی خطر زمین لرزه و زمین لغزش تقسیم بندی سطح زمین به پهنه های مجزا بر اساس درجه واقعی بروز این خطرها می باشد. در این تحقیق پس از تهیه نقشه زمین لغزش ها با استفاده از کارهای میدانی و نقشه های زمین شناسی، عوامل موثر در وقوع زمین لرزه و زمین لغزش  در کوه باقران تهیه شد و تراکم سطح آنها (وزن داخلی) محاسبه گردید. مقایسات زوجی بین این پارامترها صورت گرفت در این زمینه پارامترهای موثر، اولویت بندی شد. در مرحله بعدی با استفاده از منطق فازی، درجه عضویت پارمترها مشخص شد و در پایان با هم تلفیق شدند. از بین عوامل موثر بر زمین لرزه، پارامتر هم شتاب بیشترین وزن را به خود اختصاص داد و از بین عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش پارامتر هم شتاب لرزه ای و فاصله از گسل بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند. در پایان پس از تلفیق نقشه های حاصل از زمین لغزش و زمین لرزه مشخص شد که به ترتیب 16/0، 35/0، 2/0 ،19/0 و 1/0 از منطقه در کلاس های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد  نهایی حاصل از تلفیق زمین لرزه و زمین لغزش قرار دارد.
    کلیدواژگان: مقایسات زوجی، آنالیز شبکه، کوه باقران
  • مهدی مجلل، حجت الله صفری*، عرفان حاجی صفحات 39-54

    منطقه سقز واقع در بخش شمال باختری زون دگرگونی سنندج-سیرجان متاثر از فازهای متعدد دگرریختی قرار گرفته است و این مسئله را می توان به صورت ایجاد نسل های مختلف گسلش در محیط های شکل پذیر تا شکنا مشاهده نمود. توسعه گسل ها نقش عمده ای در ایجاد چارچوب ساختاری و دگرریخت کردن منطقه ایفا نموده است. در طی این پژوهش، با کمک روش های سنجش از دور، GIS و پیمایش های صحرایی، رخنمون واحدهای سنگی و خطواره های اصلی استخراج گردیدند و گسل های اصلی و فرعی مشخص شده و پارامترهای ساختاری آن ها اندازه گیری شد. نتایج حاصل تحلیل های هندسی و حرکتی نشان می دهد که سه روند اصلی گسلش در منطقه رخ داده است که ترتیب تقدم و تاخر به گونه ای است که نسل اول (با امتداد N130-140) دارای دگرریختی هایی در محیط شکل پذیر (در بخش باختری) می باشد. این روند توسط نسل دوم گسلش در محیط های شکل پذیر تا شکنا-شکل پذیر بریده و جابجا شده است. تمامی گسل های ایجاد شده در  دو نسل اول و دوم توسط گسل هایی با امتداد  N10-20  در محیطی شکنا بریده و جابجا شده اند. این سه نسل گسلش سبب ایجاد شکلی خمیده از ساختارها و همچنین واحدهای سنگی منطقه شده است.

    کلیدواژگان: سنندج- سیرجان، خطواره های اصلی، دگرریختی، سقز، سنجش از دور
  • محسن شوراب*، مهدی یوسفی، سید مرتضی موسوی صفحات 55-68

    تحلیل مقاطع لرزه ای عمود بر محور چین و ترسیم دوایر محاطی بر روی این مقاطع نشانگر خمش بیشتر در یال جلویی به علت فرازگیری بیشتر واحد های رسوبی در اثر عملکرد فشارش و حرکت گسل های راندگی می باشد که باعث توسعه وتراکم شکستگی در یال جنوب غربی شده است. افزایش هرزروی گل حفاری در چاه های یال جلویی تاقدیس در ارتباط با گسترش شکستگی های کششی و طولی وابسته به افزایش کوتاه شدگی و برخاستگی تاقدیس، انتشار گسل های راندگی و تشکیل ساختارهای دوپلکسی در مجاورت این چاه ها میباشد. جهات تنش بیشینه و کمینه در چاه شماره 2 واقع در بخش میانی تاقدیس به ترتیب  N50و N140می باشد. تش بیشینه برجا در بخش میانی میدان متاثر از چین خوردگی نئوژن زاگرس می باشد. در بخش شرقی تاقدیس، جهت شکستگی کششی - القایی و یا جهت تنش بیشینه برجا منحرف شده و راستایN30E  را نشان میدهد. ریختگی ها و یا جهت تنش کمینه برجا در راستای عمود بر راستای شکستگی های کششی بوده و دارای روندN120  هستند. نقشه های هم عمق زیرسطحی نشان می دهند که در بخش جنوب شرقی این تاقدیس کانتور ها منحرف شده و نسبت به تاقدیس مجاورجابجایی چپگرد را نشان می دهد. هرزروی بسیار زیاد گل حفاری چاه شماره 4 (پلانژ جنوب شرقی چین) به دلیل واقع شدن این چاه در کمترین فاصله از خط اثر گسل امتداد لغز بین دو تاقدیس و قرار گرفتن در منطقه تمرکز تنش ناشی از برهم کنش توام خطواره های گسلی شمال غربی وابسته به چین خوردگی و شمال شرقی به دلیل عملکرد فعالیت گسل امتدادلغز چپگرد متعاقب رویدادهای چین خوردگی نئوژن در زاگرس می باشد.

    کلیدواژگان: شکستگی، تنش های برجا، چین خوردگی، نمودارهای تصویرگر
  • پویا صادقی فرشباف*، محمد مهدی خطیب صفحات 69-77
    هدف از این مطالعه، تحلیل قیاسی تمرکز و توزیع تنش در سطوح گسلی با استفاده از یک مدل تحلیلی بر اساس بازتاب طیف آشکارساز بر روی ناهمواری های سطوح گسل هنگام شکست می باشد. مدلسازی گسل ها به صورت نیم فضاهای جدا از همدیگر انجام می شود. این مدل برای تعامل مکانیکی مابین نقاط تماس است و لذا می تواند یک توضیح فیزیکی در خصوص نحوه توزیع دوباره استرس در زمان شکست در یک سطح قفل شده گسلی ارائه دهد. برای شرایط مرزی یک جابجایی مشخص، نیروهای نرمال و برشی در نقاط تماس محاسبه و با معیار شکست مقایسه می شوند. اگر یک یا چند سطح قفل شده گسلی عمل نکند، تنش ها دوباره محاسبه می شوند. توزیع مجدد تنش که ناشی از شکست است، ممکن است موجب شکست سطوح قفل شده دیگرشود. این فرآیند تا به دست آمدن هریک از حالت های پایدار و یا شکست تمام سطوح گسلی جهت تحلیل طیف آشکارساز ادامه می یابد. توزیع تنش ها و همچنین شروع و پیشرفت شکست، به هندسه کنتاکت و ناهمواری سطوح بستگی دارد.
    کلیدواژگان: انباشت تنش، مدلسازی، سطوح قفل شده، طیف آشکارساز
  • بی تا جاویدفخر* صفحات 79-95

    پهنه ماهنشان در شمال باختر استان زنجان از دیدگاه گوناگونی واحدهای ریخت‎ شناسی بسیار سرشار است. این تنوع ریخت ‎شناسی در اثر عوامل اقلیمی، حرکات زمین ساختی، ویژگی های سنگ شناختی و فرایندهای فرسایشی شدید شکل گرفته است.فرسایش بادی یکی از مهمترین عوامل ایجاد پدیده های زیبای زمین شناسی از قبیل ستونهای فرسایشی در این ناحیه محسوب می شود. در این پژوهش با بهره گیری از مشاهدات صحرایی به تحلیل ویژگی های ساختاری و ریخت زمین ساختی از زمین ساخت پویا در محدوده ماهنشان پرداخته شده است. در گستره چین خورده ماهنشان لایه های شکل پذیر در سازند سرخ بالایی نقشی کلیدی در کینماتیک دگرریختی ناحیه دارند. دو گسل اصلی پهنه ماهنشان، راندگی ماهنشان و راندگی انگوران با راستای شمال باختری هستند. گسلهای فعال در تصاویر ماهواره ای ترسیم شده اند. بررسی های صحرایی نشان می دهد پویایی زمین ساختی حاکم در این منطقه، همزمان با رسوبگذاری واحدهای سنگی در محدوده زمانی پلیوسن-کواترنری بوده است. همگرایی عربی- اوراسیا در گسلش فعال گسلهای اصلی راندگی با روند شمال باختری در محدوده مورد مطالعه نقش دارد.

    کلیدواژگان: ماهنشان، فرسایش، راندگی، ریخت زمین ساخت
|
  • Leili Izadikian *, Mahlagha Moameri Pages 1-14
    Granitoied pluton of Borujerd and metamorphic rocks are cut by many acidic and basic dykes in the east and northeast of Borujerd city. Acidic dykes trends are different and intruded in different times . Acidic dykes involved aplitic and pegmatite dykes and show two main trends, NE-SW  and NW-SE and intruded in quartz diorite, granite- granodiorite and hornfelsic rocks. Basic dykes are the youngest activity of magma in this area and only intruded in NE-SW trend in granite - granodiorite rocks . Many of aplitic and pegmatite dykes are deformed and show folding. According to evidence and trends of these dykes, they intruded poly stages in this area. Deformation caused  mylonitic fabric in granitoied body and many of aplitic dykes. Deformation evidence show that acidic dykes formed in progressive deformation regime. Basic dykes formed in extension fractures that caused by pressure resulting continental collision of  Arabian and Iranian microplats normal to the collision zone.
    Keywords: Structure- Dyke- Emplacement- Borujerd
  • Elham Bazgir *, Seyed Ahmad Alavi, Mohsen Ehteshami Moinabadi, Leila Ebadi Pages 15-25
    Paleostress analysis using fault-slip data and trajectory of dykes in the Salafchegan area, west of Qom Province, has improved our knowledge on tectonic regime changes in the late Cenozoic in this portion of Oroumiyeh-Dokhtar magmatic belt. Stress trajectories drawn on the base of dykes show two direction of maximum principal stress along N-S and NE-SW. although fault-slip data analysis of 150 slickensides by MIM method proved the change of stress regime from Miocene to Pliocene in the study area. Additionally, the faulted and sheared anticline of Kharab-Sarahroud is an asymmetric Z-shape fold that cut by NE-SW left lateral strike slip faults. According to right-lateral transpression is was the active tectonic setting in the Oroumiyeh-Dokhtar belt from Miocene to present. The study area is laid between two main faults including Indes right-lateral strike slip fault to the north and Khorheh-Kahak thrust system to the south. Due to contribution of Oligocene-Miocene rock units, folding of Kharab-Sarahroud anticline has occurred in Miocene and perhaps Pliocene; when the first stress regime was active. Then by clockwise rotation stress axes, the fold was sheared and rotated to find Z-shape geometry. Finally NE-SW left-lateral faults cut the fold in Quaternary.
    Keywords: Paleostress, transpression, Oroumiyeh-Dokhtar, Salafchegan, dyke
  • Seysd Morteza Moussavi *, Mahdi Hoseinabadi Pages 27-38
    The purpose of zoning the risk of earthquakes and landslides is to divide the earth's surface into separate zones based on the actual degree of occurrence of these hazards.
    In this research first map of landslides distribution in Bagheran Mountain was prepared by aerial photos, geological maps and field surveys. Then effective factors in both earthquake and landslide occurrence are identified, their class density and binary comparison were calculated, effective parameters will prioritize, then determine fuzzy membership degree of parameters by fuzzy logic and finally combined together. Zoning studies suggest that seismic Is acceleration factor has the highest weight in the occurrence of earthquakes in the region. After a combination of landslide and earthquake maps combination was showed respectively16, 35, 20, 19 and 10% of the area are at very high-risk class, high, medium, low and very low.
    Keywords: Binary comparison, Analysis network process, Bagheran Mountain
  • Mehdi Mojallal, Hojjat Ollah Safari *, Erfan Haji Pages 39-54

    The Saqqez area, situated in NW of Sanandaj-Sirjan metamorphic zone, was affected by several deformation stages which exhibit as forming of different faulting stages in Ductile to Brittle environments. The development of faults plays an import role in establishment of structural framework and deformation of this area. In this research, the outcropped rock units and main lineaments were extracted by using of remote sensing and GIS techniques. Then, the main and minor faults were defined and measured (their characteristics) in field surveys. The results of Kinematic and Geometrical analysis show that three stages of faulting were happened. The arrangement of faulting primacy is: the first stage faulting (with N130-140 trend) has deformations in ductile circumstance (in western part). Then, this stage was cut by second order of faulting (N60-70) in ductile to ductile-brittle condition. Finally, all of faulting were ruptured and offset by third order faults with N10-20 trend in brittle condition. These three stages of faulting formed the curve-shape of structures and rock unit patterns.

    Keywords: sanandaj-sirjan, main lineaments, deformation, saggez, remote sensing
  • Mohsen Shourab *, Mehdi Yousefi, Seyed Morteza Mousavi Pages 55-68

    Analysis of seismic sections perpendicular to the fold axis and draw the circles surrounding on this profiles indicate the more bending in forelimb due to the more uplift in sedimentary units in effect the compression performance and thrust faults that caused fractures development and density in the southwest limb. Increasing loss of drilling mud in the forelimb anticline wells is associated with development of tensile and longitudinal fracturs related to increase in shortening and anticline uplift, thrust faults propagation and create the duplex structures in near there wells. The maximum and minimum in-situ stresses directions in well No. 2 located in the medial part of anticline are respectively N50 and N140 which are dependent on the Zagros neogene folding. Tensile-indused fractures or maximum in-situ stress direction was inclined in the eastern part of anticline and showing N30E direction. Borehole Breakout or minimum in-situ stress direction is perpendicular to tensile frauture and has N120 orientation. In the southwest part of this anticline, UGC Map is showing that contours of similar thicknesses are inclined and respect to the adjacent anticline was sinistrally displaced. Very high drilling mud losses in well NO.4 located in fold southeast plange is due to the location of this well in minimum distance to strike slip fault trace between two anticlines and due to concentrated stresses resulting from dual intraction the northeast fault lineament releated from folding and operation the sinstral fault after the zagros neogene folding.

    Keywords: Fracture, In-situ stresses, Folding, Image Logs
  • Pouya Sadeghi Farshbaf *, Mohammad Mahdi Khatib Pages 69-77
    The purpose of this study is to analyze the accumulation and distribution of stress across fault planes using an analytical model based on the reflection of the detector spectrum on the roughness of the fault surfaces during the failure. Fault Modeling is based on asperities making half-spaces separated from each other. This model considers mechanical interaction between contact points and, therefore, can provide a physical explanation of how to redistribute stress at fail time at a locked fault plane. For a boundary condition, a certain displacement, normal and shear forces are calculated at contact points and compared to the failure criterion. If one or more locked surfaces of the fault do not work, the stresses are recalculated. The stress redistribution that is caused by the failure may cause other locked surfaces to fail. This process continues to achieve a stable state or complete failure of entire fault plane for analysis with detector spectrum. The distribution of stresses as well as the onset and progress of failures depend on the contact geometry and roughness.
    Keywords: stress accumulation, modeling, locked surfaces, detector spectrum