مجله رویکردهای پژوهشی کارآفرینانه در کشاورزی
سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، بهار 1398)

مدیریت دانش ضرورتا شامل ایجاد، کشف، سازماندهی، کاربرد و تسهیم دانش به عنوان یک منبع است. مزایای رقابتی زمانی حاصل می شود که مدیریت دانش نقش مهمی در سیاست گذاری سازمان ها در بلندمدت داشته باشد. منابع انسانی در هر سازمانی منابع عظیمی از دانش را دارا بوده که ممکن است به طور آشکار و واضح از آن آگاه نباشند. زمینه های اجتماعی و سیاسی، و همچنین علایق فردی و گروهی بر انتقال این دانش عملی به سایرین اثرگذارند. برای دریافتن این که چه عواملی باید برای تسهیل مدیریت دانش در یک سازمان با زمینه کشاورزی مورد توجه قرار گیرد، این مطالعه با رویکرد کیفی انجام شد. چندین نقشه مفهومی برای آشکار ساختن نظرات کارشناسان و متخصصان در مورد عوامل موثر بر انتقال و مدیریت دانش در سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان تهیه شد. پاسخگویان با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی و با معرفی سایر مطلعین کلیدی در زمینه مدیریت دانش در سازمان انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه بدون ساختار و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که در کل دو دسته عامل در تحریک فرایند مدیریت دانش در سازمان موثرند: عوامل درونی و بیرونی سازمان که هر یک تاثیر پیش برنده یا بازدارندگی داشته اند. عوامل بیرونی دربرگیرنده کارکرد سیستم های تربیت نیروی انسانی مانند دانشگاه ها، همکاری با سایر نهادها و سازمان ها، و ارباب رجوعان مطلع و طالب دانش بروز است. عوامل درونی به دو دسته تقسیم می شود: جو عمومی سازمان و عوامل فردی که هر یک دربرگیرنده عناصر مختلفی است. نحوه اداره سازمان (نظام های دولتی)، کاربرد تکنولوژی اطلاعاتی، دوره های ضمن خدمت، دیدگاه های حمایتگرانه مدیران برای تحریک تسهیم دانش، فرایند تصمیم گیری، مکانیسم نگهداری و حفظ دانش، دسترسی به اطلاعات سازمانی طبقه بندی شده، وظایف شغلی، نظام پاداش دهی، مکانیسم استخدام و بازنشستگی نیروی انسانی از جمله عوامل درونی هستند که از جو عمومی سازمان نشات می گیرند. به علاوه، ویژگی های فردی کارکنان، رفتار کسب دانش، معیارهای ارزیابی دانش کسب شده، و نیاز برای مدیریت دانش به عنوان عناصر فردی تشخیص داده شدند.

انگیزش در کلیه فعالیت های زندگی فرد از جمله، آموزش و پژوهش نقش مهمی دارد. با توجه به اهمیت مساله، هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر منابع شناختی عاطفی خلاقیت پژوهشی بر انگیزش پژوهشی دانشجویان دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان است. جامعه آماری تحقیق شامل 95 نفر دانشجویان دکتری در سال تحصیلی97-1396که با توجه به جدول کرجسی و مورگان، 76 تن از آنان از طریق روش نمونه گیری در دسترس گزینش شدند . برای گردآوری داده ها از پرسشنامه آمادگی شناختی عاطفی خلاقیت پژوهشی و انگیزش پژوهشی استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی مورد تایید قرار گرفت. به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار مقدار پایایی مرکب محاسبه شده برای مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (در دامنه بین 780/ 0 تا 899/ 0) بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی از نرم افزارهای  SPSSWin21 و Smart PLS استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین منابع شناختی عاطفی خلاقیت پژوهشی تنها ابهام پذیری با ضریب مسیر 57/ 0 بر انگیزش پژوهشی دانشجویان تاثیر گذاشته و باعث افزایش انگیزش پژوهشی آن ها شده است. با توجه به اینکه ابهام پذیری از منابع عاطفی خلاقیت پژوهشی است. توجه به منابع عاطفی خلاقیت پژوهشی به منظور تقویت انگیزش پژوهشی حائز اهمیت است.

استفاده بی ر ویه از آفت کش ها به یکی از مشکلات اصلی بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. مقاله حاضر با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده به عنوان مبانی نظری تحقیق، نیت و رفتار گلخانه داران در رابطه با عدم مصرف سموم آفت کش را در استان هرمزگان بررسی نمود. نمونه تحقیق، 110 نفر از گلخانه داران شهرستان بندرعباس بودند که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخت انجام شد. در مطالعه پیش آزمون، پس از تهیه پرسشنامه و تایید روایی صوری آن توسط متخصصان امر، پایایی آن از طریق محاسبه مقادیر آلفا کرونباخ برای متغیرهای مختلف تحقیق مورد تایید قرار گرفت (61/0 تا 95/0). نتایج تحقیق نشان داد، نیت گلخانه داران در رابطه با عدم مصرف سموم آفت کش به طور معنی داری توسط متغیر نگرش تبیین می شود. در نهایت، بر اساس نتایج تحقیق، در رابطه با اثرات مخرب مصرف سموم آفت کش ها پیشنهاد می شود، مسئولان از طریق تدارک برنامه های آموزشی برای گلخانه داران، ضمن آگاه نمودن گلخانه داران از رفتارهای نامناسب آن ها و ارائه راهکارهای ساده و عملی برای آن ها، نیت آن ها را برای انجام رفتارهای مناسب ارتقا بخشند، در واقع از این طریق نوعی خودپاداشی و انگیزه درونی در گلخانه داران به وجود می آید و باعث تشویق گلخانه داران به انجام رفتارهای مناسب می گردد.

خرما یکی از محصولات اساسی و استراتژیک است که در مناطق گرمسیری ایران نظیر استان های خوزستان و بوشهر تولید می‏شود. بسته بندی یکی از مهمترین خدمات بازار یابی به شمار می آید که نقش به سزایی در ایجاد ارزش افزوده محصول دارد. به طور کلی، بسته بندی عبارت است از ارائه محصول در ظروف و پوشش های مناسب که محصول را برای فروش به بازار آماده می کند یا به وسیله آن اطلاعات لازم در مورد محصول به مصرف کنندگان منتقل می گردد. کشور ایران در حال حاضر از نظر تولید خرما جزو چهار کشور اول جهان است این در حالی است که از نظر ارزش صادراتی در رتبه پایینی در مقایسه با سایر کشورهای صادرکننده قرار دارد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی مشکلات و محدودیت های صنعت بسته بندی و فرآوری خرما و نقش این صنعت در توسعه صادرات خرمای استان بوشهر می باشد. این پژوهش به کمک روش کمی و کیفی انجام شده است. در بخش کمی از روش پیمایش و در بخش کیفی از روش مشاهده و مصاحبه های نیمه ساختاری استفاده گردید. جامعه آماری شامل مدیران واحدهای بسته بندی، دست اندرکاران و کارشناسان دولتی و صادرکنندگان بود. نتایج پژوهشی نشان داد مسائل عمده صنایع بسته بندی خرمای استان عبارتند از کمبود نقدینگی، عدم ثبات قیمت مواد اولیه، بالا رفتن هزینه های تولید از جمله حامل های انرژی، بالا بودن سود تسهیلات بانکی، عدم نظارت دقیق و بهداشتی بر کیفیت خرماهای بسته بندی شده، و... با توجه به یافته های پژوهش و جمع بندی آن ها پیشنهادات و راهکارهایی برای بهبود صنایع بسته بندی خرما ارائه شده است.

رودخانه ها مهم ترین منابع تامین آب جهت مصارف مختلف می باشند که افزایش بهره برداری از آن ها به مرور زمان سبب بروز مشکلات کیفی در کنار مشکلات کمی در این منابع شده است. حوضه آبریز کشکان مهم ترین سرشاخه پرآب رودخانه کرخه  می باشد. در این مقاله به ارزیابی کیفی آب این رودخانه برای اجراسازی سامانه های قطره ای با استفاده از شاخص لانژیر و کلاس بندی کیفی آب با استفاده از نمودار ویلکوکس جهت مصارف کشاورزی پرداخته شده است. برای این منظور از اطلاعات ایستگاه هیدرومتری پلدختر طی دوره آماری 21 ساله از (1395-1375) استفاده شده که شامل EC</em>، SAR</em>، Ca</em>، Mg</em>، Co3</em>، HCo3</em>، Na</em> و K</em> می باشند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که با گذشت زمان در دوره زمانی 21 ساله بر شوری آب رودخانه کشکان افزوده شده و همچنین با گذشت زمان شاخص LSI</em> کاهش پیدا کرده و اثر رسوب گذاری آب بیش تر شده است. لذا آب این منبع مهم با اعمال تمهیدات بیش تر، قابل استفاده می باشد همچنین توصیه می شود که از قطره چکان هایی که حساسیت کم تری به گرفتگی دارند استفاده شود.

استارتاپ ها در بازاریابی محصولات کشاورزی، فناوری های ایده محوری هستند که نقش مهمی در تسریع روند فروش محصولات دارند. در مطالعه ی حاضر به منظور تحقق استارتاپ ها در فرایند بازاریابی محصولات به بررسی عوامل موثر بر انتخاب مسیرهای بازاریابی مرکبات در بین تولیدکنندگان شهرستان کازرون پرداخته شد. در این مطالعه، یک نمونه مشتمل بر 338 تولیدکننده طی دوره ی 1397-1396 به روش نمونه گیری ساده تصادفی انتخاب و کارایی مسیرهای بازاریابی ارزیابی شد. سپس، مدل لاجیت چندگزینه ای به منظور بررسی عوامل موثر بر انتخاب کاراترین مسیر بازاریابی برآورد گردید. نتایج نشان داد که اثر متغیرهای سطح تحصیلات، قیمت محصول، بسته بندی و سطح آگاهی از استارتاپ ها بر انتخاب مسیر فروش مستقیم در بازار که کاراترین مسیر بازاریابی است، مستقیم و معنادار می باشد. همچنین متغیرهای سابقه فعالیت و فاصله باغ تا شهر اثر منفی و معناداری بر انتخاب مسیر فروش مستقیم محصول دارد. از اینرو، شناخت عوامل موثر بر مسیر فروش مستقیم محصول در بازار می تواند در جهت تحقق استارتاپ ها در بخش کشاورزی موثر واقع شود.