فهرست مطالب

آزمایشگاه و تشخیص - پیاپی 45 (پاییز 1398)

فصلنامه آزمایشگاه و تشخیص
پیاپی 45 (پاییز 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/09/30
  • تعداد عناوین: 22
|
  • محمد صاحب الزمانی صفحات 7-8
  • سید قاسم مصطفوی، هاله حکمتی صفحات 11-16

    تداخل در آزمایش های پزشکی، یعنی وجود ماده دیگری غیر از پارامتر اصلی مورد اندازه گیری، نتیجه آزمایش را تغییر دهد و سبب بروز خطا گردد. نتیجه اشتباه آزمایش می تواند سبب درمان نابجا شود و درمان نابجا باعث بروز خسارت مالی و جانی به بیمار گردد. تداخل، پدیده ای شایع در آزمایش های پزشکی است و شامل انواع تداخلات درون زا و تداخلات برون زا می باشد. مهم ترین عواملی که سبب ایجاد تداخل درون زا می شوند عبارتند از:1- هموگلوبین (همولیز)، 2- لیپید (لیپمی)، 3- بیلی روبین (ایکتریک) و 4- پارا پروتئین ها اصلی ترین عوامل ایجاد تداخل برون زا هم داروهای مصرفی توسط بیمار هستند. گاهی هم موادی که به لوله های جمع آوری نمونه اضافه می شوند سبب بروز تداخل می شوند. ما در این نوشتار نحوه بروز تداخل توسط عوامل شایع را مورد بررسی قرار داده و راه های تشخیص و برطرف نمودن تداخلات مورد نظر را شرح خواهیم داد.

    کلیدواژگان: تداخل درون زا، تداخل برون زا، همولیز، لیپمی، افزایش بیلی روبین، آزمایشگاه تشخیص طبی
  • محمد قهری صفحات 17-29

    هیستوگرام گلبول های قرمز امروزه یک بخش کامل کننده و ضروری است که در تمام دستگاه های خودکار تجزیه کننده خون ثبت و گزارش می گردد. شرایط و وضعیت های مختلف هماتولوژیکی غیرنرمال اثرات خود را در هیستوگرام نشان می دهد و با مشاهده ی این هیستوگرام و دیگر پارامترهای CBC می توان  از آن به عنوان کلیدی در تشخیص و مدیریت اختلالات گلبول های قرمز  کمک گرفت. علاوه بر این همراه با مشاهده ی گسترش خون محیطی به عنوان کمک در پایش و تفسیر تغییرات مورفولوژیکی آبنرمال به ویژه در مورد جمعیت های دوشکلی گلبول های قرمز می توان از آن استفاده کرد. در هنگام تفسیر، یک هیستوگرام ارزش معادل هزاران عدد و رقم را دارد.  در اینجا داده های زیادی به صورت یک تصویر نشان داده می شود که می تواند اطلاعات را بهتر از اعداد فشرده نشان دهد. در هماتولوژی این داده ها به چند فرم ارائه می شوند که یکی از آن ها هیستوگرام گلبول های قرمز است.  مشاهده هیستوگرام گلبول های قرمز یک معنی و مفهوم اولیه از دامنه، اندازه، شکل و دیگر خصوصیات مورفولوژیک گلبول قرمز را بدست می دهد. هیستوگرام گلبول های قرمز یک نمایشگر گرافیک انتشار اندازه ذرات است و امروزه به صورت روتین در تجزیه گرهای سلولی خودکار به عنوان یک بخش استاندارد وجود دارد. این هیستوگرام در رابطه با دیگر پارامترهای CBC مانند پهنای توزیع گلبول قرمز (RDW) و حجم متوسط گلبول قرمز (MCV) در شرایط هماتولوژیکی مختلف آبنرمال می باشد و ممکن است راهنما و کلید عمده ای در تشخیص و مدیریت اختلالات هماتولوژیکی مهم گلبول های قرمز باشد.
    یک هیستوگرام یک نمایش گرافیک از یک کلکسیون از داده ها بر اساس تعداد و یا اندازه ی سلول ها است که مجسم کننده ی اختلافات در فرآیند است و گاهی اوقات به عنوان یک فرکانس از منحنی توزیع ارجاع داده می شود. از آنجا که تصاویر گرافیکی می توانند داده ها را از طریق راه های معنی دار و به سرعت قابل فهم نشان دهند هیستوگرام یک ابزار قدرتمند در آنالیز مورفولوژیکال گلبول های قرمز است. هیستوگرام گلبول های قرمز ما را قادر می سازد تا داده های تجربی را که تغییرات مورفولوژیکال را به صورت گرافیکی به شکل نقطه ها، قله ها یا شکاف ها یا به صورت یک خط از منحنی فرکانس را نشان می دهد آنالیز و تفسیر کنیم. هیستوگرام اجازه می دهد تا مستقیما مقایسه ی بصری مرکز و گسترش داده ها  و داده هایی که شامل دو یا چند متغیر است درک شوند. در زمان هایی یک هیستوگرام می تواند اطلاعات فوق العاده گرانبهایی را فراهم کند که ممکن است حتی در داده های عددی اتومات شده آشکار نباشد.    

    کلیدواژگان: هیستوگرام گلبول های قرمز، آنمی، مرفولوژی گلبول های قرمز، گلبول های قرمز دیمورفیک
  • فریبا نباتچیان*، رامتین اوجی صفحات 30-41

    هر عاملی که تعادل هموستاتیک بدن را به هم بریزد به عنوان فاکتور استرس تلقی می گردد. هر استرسی که محور هیپوتالاموس، هیپوفیز و آدرنال را تحریک کند؛ باعث افزایش AVP (arginine vasopressin) می شود
    AVP یک پپتید 9 آمینو اسیدی است که دارای ساختار حلقوی می باشد و از پیش پیشساز AVP مشتق می شود.
    Pre-pro AVP پرو هورمونی است که توسط هسته های فوق بصری (supraoptic) هیپوتالاموس سنتز می شود و از طریق آکسون های هیپوتالاموس داخل وزیکول هایی به هیپوفیز خلفی (نوروهیپوفیز) منتقل می شود.
    این پرو هورمون در طی انتقال آکسونی به نوروهیپوفیز توسط آبشار آنزیمی متشکل از 4 آنزیم تجزیه می شود:1-,AVP  2- نوروفیزین ,II 3- ,copeptin 4- سیگنال پپتید
    AVP: این هورمون مهم ترین هورمون در تنظیم تعادل اسموتیک بدن به واسطه تنظیم میزان باز جذب آب از کلیه ها می باشد.
    محرک های اصلی ترشح این هورمون دهیدراسیون یا افزایش اسمولاریته سرم و کاهش جریان خون می باشند. درد، استرس، خواب و عوامل شیمیایی مانند کاتکول آمین ها وآنژیوتانسین II محرک های دیگر ترشح این هورمون می باشند.
    این هورمون دارای سه نوع گیرنده v1a، v1b، v2 می باشد. شناخته شده ترین اندام های هدف این هورمون کلیه ها و عضلات صاف عروق می باشند اما گیرنده های این هورمون بر روی بافت ها و اندام های دیگر نیز شناسایی شده است.
    copeptin: گلیکوپروتئین دارای 39 اسید آمینه می باشد و در c - ترمینالpre-pro AVP واقع شده است. عملکرد اصلی آن در خون ناشناخته باقی مانده است. میزان نرمال آن 1.7-11.25 pmol/L می باشد که در مردان نسبت به زنان بیشتر است و غلظت آن به سن و فیلتراسیون گلومرولی جز در افراد مبتلا به AMI بستگی ندارد.
    به دلیل این که کوپپتین به مقدار مساوی با AVP به داخل خون ترشح می شود؛ میزان آن مقدار تولید AVP را منعکس می کند. از آنجایی که نیمه عمر آن نسبت به AVP  بالاتر است می تواند به عنوان جایگزینی برای اندازه گیری AVP باشد.
     
     

    کلیدواژگان: کوپپتین، وازوپرسین
  • حسین درگاهی، ابراهیم جعفری پویان، اکرم عزتی فرد صفحات 42-67
    مقدمه

    حرفه ای گرایی امروزه به عنوان یک عنصر اصلی در سازمان های ارائه دهنده بهداشتی درمانی مورد توجه قرار گرفته است. حرفه ای گرایی دارای چند ویژگی اساسی از جمله تخصص گرایی، اخلاق حرفه ای و تعهد شغلی است که می تواند منجر به رضایت شغلی کارکنان در سازمان ها شود. هدف نهایی از این مطالعه تبیین و تحلیل مفهوم حرفه ای گرایی در سازمان ها به ویژه سازمان های بهداشتی درمانی و ارتباط آن با اخلاق حرفه ای و تخصص گرایی است که در نهایت می تواند به افزایش رضایت شغلی بیانجامد.

    روش کار

    مطالعه حاضر از نوع مروری با استفاده از پایگاه داده ای انگلیسی و فارسی زبان و بهره برداری از کلید واژه های سازمان های بهداشتی درمانی، حرفه ای گرایی، حرفه، ویژگی شغلی، اخلاق حرفه ای و رضایت شغلی در سال 1398 انجام شد. کلیه مقالات و کتاب های فارسی و انگلیسی مربوط به موضوع مرتبط با هدف پژوهش از سال 1980 میلادی تا سال 2019 انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت و با روش آنالیز موضوعی و نرم افزار Excel تحلیل شد.
    یافته های پژوهش: تاریخچه حرفه ای گرایی، ویژگی ها، مفاهیم و رویکردهای حرفه ای گرایی و سازمان های حرفه ای، تبیین و تشریح تخصص گرایی، فواید و معایب آن، اخلاق حرفه ای و مفهوم شناسی و عوامل پایه دخیل در آن و در نهایت رضایت شغلی و عوامل تاثیر گذار بر آن در این بخش از مقاله مورد مطالعه قرار گرفت.

    نتیجه گیری

    حرفه ای گرایی اساس و پایه پیمان فیما بین بین حرفه علوم پزشکی با جامعه است که شامل تخصص گرایی و اخلاق حرفه ای، ارائه بهترین خدمات و داشتن تعهد حرفه ای به بیماران است و به کارکنان سازمان های بهداشتی درمانی از جمله آزمایشگاه های پزشکی یاد می دهد تا کارکنان تحلیل گر و به کار و حرفه خود علاقمند باشند و این سازمان ها را به سوی تعالی توسعه دهند و به نوعی توسعه حرفه ای را در سازمان های مزبور نهادینه سازی کنند.

    کلیدواژگان: حرفه ای گرایی، تخصص گرایی، اخلاق حرفه ای، رضایت شغلی، سازمان های بهداشتی درمانی
  • فرزانه امیر ماهانی، صادق ولیان بروجنی، نسیم ابراهیمی صفحات 68-77

    ژن های کد کننده پروتئین تنها بخش کوچکی از ژنوم انسان را تشکیل می دهند و قسمت اعظمی از توالی های ژنومی از نظر رونویسی خاموش هستند. اما مشاهدات اخیر نشان دهنده وجود عناصر عملکردی مهم از جمله رونوشت های غیر کد کننده بلند در ژنوم انسان می باشد. RNA های بلند غیر کننده (lncRNA) یک کلاس از رونوشت های غیر کد کننده با طول بیش از 200 نوکلئوتید در ژنوم انسان می باشند که عملکرد خود را از طریق مکانیسم های متعددی شامل فرا خواندن کمپلکس های تغییر دهنده کروماتین به جایگاه های خاصی از ژنوم، ایجاد داربست های مولکولی، تعدیل فرآیند رونویسی و تنظیم بیان miRNA ها انجام می دهند. مطالعات اخیر بر  نقش فزاینده این lncRNA ها در پاتوژنز بیماری های مختلف تاکید دارد و این موضوع که ژن های کد کننده پروتئین تنها عامل در بروز بیماری های انسانی هستند را به چالش می کشد. این مطالعه به بررسی lncRNA ها و نقش کلیدی آن ها در بیماری های انسانی از جمله سرطان،  بیماری های قلبی و عروقی، مالتیپل اسکلروزیس و... می پردازد.

    کلیدواژگان: lncRNA بلند غیر کد کننده، RNA سرطان، بیماری های قلبی و عروق
  • رضا بهلولی خیاوی صفحات 78-83

    بروسلوز یا بیماری تب مالت یک بیماری مشترک باکتریایی انسان و حیوان است که معمولا از طریق تماس مستقیم با حیوانات، ترشحات آن ها، مصرف شیر و محصولات لبنی انتقال می یابد. تب مالت در انسان یک بیماری مولتی سیستم با تظاهرات بالینی شدید براساس جایگاه عفونت و اندام درگیر شده ایجاد می کند. تب مالت تمام گروه های سنی را مبتلا می کند و به عنوان یکی از شایع ترین عفونت های کسب شده از آزمایشگاه در نظر گرفته شده است. این بیماری به علت بررسی های  ضعیف و ناقص تعیین شیوع سرمی یا  تشخیص داده  نمی شود و یا گزارش نشده باقی می ماند که  بعدها در برنامه های ریشه کنی مشکلاتی ایجاد می کند. متعاقب راهکارهای ریشه کنی مناسب بروسلوز در حیوانات، بروسلوز انسانی به طور قابل ملاحظه ای کنترل شده است. این مقاله درباره ابعاد گوناگون تب مالت انسانی و کنترل آن بحث می کند.

    کلیدواژگان: تب مالت، کنترل، مشترک بین حیوان و انسان، انسان
  • سخن شما
  • علیرضا لطفی کیان صفحات 104-105
|
  • Gh. Mos tafavi, H. Hekmati Pages 11-16

    Interference in clinical laboratory tes ting can create discrepancies in tes t results which can lead to patient harm. In clinical chemis try, interference is defined as a cause of medically significant difference in the measurand tes t result due to another component or property of the sample. Interference by endogenous and exogenous subs tances with assays for clinical analytes is a common problem in laboratory medicine. There are four major endogenous compounds that con- sis tently interfere with laboratory

    results

    hemoglobin, bilirubin, lipids, and paraproteins. The major exogenous sources of interference are drugs prescribed for the patient; We recommend determining whether the interference is dependent or independent of the analyte for the assay. Further, we propose an approach to the identification and resolution of an interference problem for the clinical.

    Keywords: Endogenous Interference, Exogenous Interference, Hemolysis, Lipemia, Icterous, Clinical Laboratory
  • M. Ghahri Pages 17-29

    The RBC his togram is an integral part of automated hematology analysis and is now routinely available on all automated cell counters. This his togram and other associated complete blood count (CBC) parameters have been found abnormal in various hematological conditions and may provide major clues in the diagnosis and management of significant red cell disorders. In addition, it is frequently used, along with the peripheral blood film, as an aid in monitoring and interpreting abnormal morphological changes, particularly dimorphic red cell populations. This article discusses some morphological features of dimorphism and the ensuing characteris tic changes in their RBC his tograms.

    Keywords: his togram, dimorphic red cells, red blood cell
  • F. Nabatchian, R. Oji Pages 30-41

    everything that dis turbs the homeos tatic balance of the body can be defined as s tress and any s tress factor activating the hypothalamic- pituitary-adrenal (HPA) axis causes an increase in arginine vasopressin (AVP) plasma concentrations. AVP is a 9 amino acid peptide in the ring s tructure and derived from pre-pro vasopressin. Prepro vasopressin is a pro hormone that synthesized by supraoptic nucleus of hypothalamus and reaches neurohypophysis by moving along axons along in neurosecretory granules. This prohormone is segmented in a result of a cascade of four hydrolytic enzymes during its axonal transport to neurohypophysis: 1-AVP 2-neurophysin II 3-copeptin 4- signal peptide AVP: this hormone is the mos t important hormone in regulation of body osmotic balance y regulation of water reabsorption from kidneys. Main s timulators of secretion of AVP are dehydration or increasing in plasma osmolality and decreased blood flow. The other s timulators of AVP secretion are pain, s tress ,sleeping and chemical factors like catecholamines and angiotensin II. this hormone has three types of receptors: V1a, V1b, V2. The commonly known target tissues for vasopressin are kidneys and vascular smooth muscle cells. But vasopressin receptors are expressed in a number of other organs and tissue copeptin: a 39-aminoacid glycopeptide is a c-terminal part of pre-pro vasopressin. The main function role in the circulation is s till unknown. Normal value of copeptin is 1.7-11.25 pmol/L. the normal concentration is more in men when compare to women and has not correlation with age or glomerular filtration rate in healthy individuals. Because, copeptin released in circulation in the same amount with AVP, its value reflects AVP production. Since its half-life is higher than AVP, it can be used as a subs titute for AVP measurement.

    Keywords: Copeptin, Vasopressin
  • H. Dargahi, E. Jafari Pouyan, A. Ezatifard Pages 42-67
    Introduction

    Professionalism is a main element of health care organizations in new age. Professionalism has several characteris tics, including specialization, job ethics and job commitment that can lead to employees’ job satisfaction. The aim of this research is to determine and analyze of professionalism phyilosophy among health care organizations and its relationship with specialization and job ethics for development of employees’ job satisfaction.

    Methodology

    This was a literature review research indiced by English and Persian data bases using professionalism, profession, job characteris tics, job ethics, professional ethic, job satisfaction and health care organizations as keywords. All of articles and books in English and Persian languages related to the aim of this research from 1980 to 2019 was selected and used as the references. The data was analysed by content analysis method and excel software.

    Conclusion

    professionalism is the base contract between medical sciences profession and the society including specialization, professional ethics, offering the bes t services and having professional commitment to the patients and teach the employees of health care organizations including medical laboratories to be an analys t and being interes ted in their professions and help to improve their organizations towards excellence and ins titutionalization of professional development among health care organizations.

    Keywords: Professionalism, Specialization, Professional Ethics, Job Satisfaction, Health Care Organizations
  • F. Amirmahani, N. Ebrahimi, S. Vallian Boroujeni Pages 68-77

    Protein-coding genes account for only a small fraction of the human genome and mos t of the genomic sequences are transcriptionally silent, but recent observations indicate significant functional elements, including non-coding protein transcripts in the human genome. Long non-coding RNAs (lncRNAs) have been defined as transcripts of >200 nucleotides without protein-coding capacity that perform their function through a number of mechanisms, including the recruitment of chromatin modifier complexes to specific genomic loci, the formation of molecular scaffolds, the modulation of transcriptional processes, and the regulation of miRNAs expression. Recent s tudies emphazied the increasing role of these lncRNAs in the pathogenesis of the different diseases, challenging the fact that protein-coding genes are the sole contributor to human disease. This s tudy inves tigates lncRNAs and their crucial role in human diseases such as cancer, cardiovascular diseases, and multiple sclerosis

    Keywords: Long noncoding RNAs, lncRNA, Cancer, Cardiovascular disease
  • R. Bohloli Khiavi Pages 78-83

    Brucellosis is a major bacterial zoonosis of human beings transmitted usually by direct contact with infected animals, their secretions and consuming milk or milk products. The disease occurs worldwide in animals as well as humans. Brucellosis in human beings is a multisys tem disease with severe clinical manifes tations in patients depending upon the site of infection and organ involved. Human brucellosis affects all age groups and considered as one of the mos t common laboratory acquired infections. The disease often remains under-diagnosed and under-reported due to poor seroprevalence s tudies which further pose difficulty in the eradication program. By following suitable brucellosis eradication s trategies in animals, human brucellosis can correspondingly be controlled. The present article discusses about different aspects of human brucellosis and its control.

    Keywords: Brucellosis, Control, zoonosis, human