مجله مطالعات دین پژوهی
پیاپی 5 (بهار و تابستان 1398)

پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم(ع) مفسران برگزیده خدای متعال هستند که از هر گونه خطا و نسیان در تفسیر قرآن کریم مصون می باشند. ایشان به معارف و معانی آیات الهی آگاهی کامل دارند. شناخت جایگاه اهل بیت (ع) و تبیین قلمرو دانش آنان و نقششان در توضیح و تبیین آیات الهی برای عامه مردم امری ضروری است. این مقاله با استفاده از آیات الهی و کتاب های تفسیری و روایی ضمن تبیین مفهوم اهل بیت به قلمرو دانش آنان در تفسیر آیات الهی پرداخته و و محورهای مهم روشنگری و آموزش آن بزرگواران را در تفسیر آیات الهی به روش توصیفی تبیین نموده است.

اهمیت روش تفسیر قرآن به قرآن در منبع بودن خود آیات برای فهم قرآن است؛ زیرا در یک موضوع، آیات متعددی با یکدیگر سنجیده شده و نتیجه گیری می شود. سنجش آیات با یکدیگر، روش عامی است که گونه های متنوعی را دربردارد. این مقاله، گونه های کاربردی تخصیص آیات عام به وسیله آیات هم سو را بررسی می کند که حکایت گر بهره مندی از روش تفسیر قرآن به قرآن، به ویژه در تفاسیر ارزشمندی مانند المیزان علامه طباطبایی است. در نوشتار حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی گردآوری شده است، ارتباط بین قاعده اصولی الفاظ در بحث عام و خاص با روش تفسیری قرآن به قرآن بررسی شده و این نتیجه به دست آمده است که با توضیح آیه عام توسط آیه عام دیگر یا تخصیص آیه عام به وسیله آیه خاص دیگر، تفسیر قرآنی حاصل می شود.

قرآن کریم قابل اعتمادترین منبع وحیانی است که استوارترین روش زندگی را به انسان ها نشان داده، آنها را که در پی خشنودی خداوند باشند، به راه های بی گزند هدایت کرده از تاریکی ها نجات داده و به جهانی سراسر نوارنیت وارد می کند. ده ها آیه و روایت بیان گر نقش انحصاری و بی بدیل عترت، در کشف معانی و مقاصد قرآن است. این مقاله بعد از تبیین تفسیر رواییو بیانگونه های آن با مراجعه به تفاسیر روایی البرهان، درالمنثور، نور الثقلین و... با روش توصیفی- تحلیلی به جمع آوری روایات در ذیل آیات سوره مزمل و شناخت گونه های تفسیر روایی می پردازد.

در پی افزایش شهرنشینی، رشد فرهنگ ها و ترقی علوم، جوامع بشری به سوی رسیدن به تمدن در حرکتند. در این سیر، برای رسیدن به تمدن مطلوب به مولفه های مطلوب نیاز است که خداوند در قرآن در دو بعد مادی و معنوی و به صورت مفهومی به آنها اشاره می کند. در این مقاله، سعی شده مولفه های اصلی مادی مانند حکومت، قدرت، قانون و... و معنوی، مانند علم، عدالت، ادب و...، بر اساس آیات و با استفاده از تفاسیر بررسی شوند. با استناد به قرآن، دریافت این مولفه ها در زندگی بشر، رسیدن به تمدن مطلوب را سریع تر می کند. روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای است.

از نظر اسلام ازدواج موضوعی بسیار مهم است؛ زیرا خانواده مهمترین رکن اجتماع است. یکی از مسائلی که برای ثبات زندگی مشترک به زوجین کمک می کند، آشنایی و شناخت یکدیگر قبل از ازدواج است تا دو طرف، یکدیگر را به خوبی بشناسند. با توجه به اهمیت ازدواج و نقش آن در سرنوشت انسان، اسلام زوجین را به بصیرت و شناخت دقیق فراخوانده تا زندگی مشترک، پایدار و به دور از تزلزل باشد. بنابراین، هدف از نوشتار حاضر، بررسی محدوده روابط دختر و پسر قبل از ازدواج از منظر فقه به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع فقهی و روایی است. با توجه به بررسی های انجام شده این نتیجه حاصل شد که به حکم روایات، نگاه کردن به طرف مقابل به قصد ازدواج، جایز و بلکه مستحب است و حد مجاز برای نگاه کردن، افزون بر وجه و کفین به مو و محاسن و بدن زن از روی لباس نازک و حتی بدون اجازه است و برای این نگاه شروطی مانند خالی بودن زن از موانع نکاح، نبودن ریبه و قصد تلذذ، قصد ازدواج با زنی خاص و... معین شده است. درباره مکالمه پسر و دختر که شامل حضوری و غیر حضوری است نیز همان ادله جواز نگاه جاری می شود به شرط عدم ریبه. در ارتباطات قبل از ازدواج، اذن ولی شرط نیست.