نشریه پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش
پیاپی 18 (آذر 1398)

هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین علی گرایش به اقدام پژوهی در معلمان مقطع ابتدایی شهر تهران مبتنی بر سرمایه روان شناختی و بهزیستی حرفه ای بود. به منظور دستیابی به این هدف با استفاده از نمونه گیری تصادفی 292 نفر از معلمان مقطع ابتدایی که طی سال های 97-1394 در دوره های ضمن خدمت اقدام پژوهی شرکت کرده بودند، انتخاب شدند. در گردآوری داده ها از پرسشنامه 12 گویه ای سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران (2007) و پرسشنامه 54 گویه ای بهزیستی حرفه ای هینکین (1998) استفاده شد. در راستای شناسایی عوامل فردی موثر بر گرایش به اقدام پژوهی در معلمان، مصاحبه های نیمه ساختارمند با 15 نفر از معلمان که به صورت هدفمند و بر اساس سابقه اقدام پژوهی در حوزه فعالیت خود، انتخاب شده بودند، تا رسیدن به اشباع نظری انجام پذیرفت. پس از تحلیل مضمون داده های مصاحبه ها، پرسشنامه ای مشتمل بر 14 گویه توسعه یافت. در مرحله بعد، داده های حاصل از اجرای پرسشنامه ها، به منظور مدل یابی معادلات ساختاری (SEM)، با استفاده از نرم افزار AMOS نسخه 24 تحلیل شد. نتایج نشان دهنده تایید تجربی مدل مفهومی پژوهش بود. با توجه به بارهای عاملی گزارش شده، ابعاد خودکارآمدی و خوش بینی سرمایه روان شناختی و خودمختاری در شغل و روابط سازمانی مثبت بهزیستی حرفه ای تاثیر بیشتری بر گرایش به اقدام پژوهی معلمان مقطع ابتدایی داشتند. بنابراین می توان گفت، توجه به ظرفیت های روانشناسی مثبت گرا مانند سرمایه روان شناختی و همچنین بهزیستی حرفه ای، می تواند منجر به مشارکت بیشتر معلمان در برنامه های اقدام پژوهی شود و از این رهگذر موجب کاربرد نظریه در کلاس درس، در جهت رفع مسائل آموزشی گردد.

هدف اصلی این پژوهش مطالعه رابطه هوش معنوی با خلاقیت معلمان متوسطه ناحیه 2 شهرستان تبریز بوده است، برای نیل به هدف مذکور علاوه بر مطالعات نظری و بررسی ادبیات پژوهش، داده ها به وسیله دو پرسشنامه استاندارد هوش معنوی و خلاقیت جمع آوری گرئیه است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه معلمان ناحیه 2 شهرستان تبریز بوده است که از بین جامعه مذکور تعداد 250 نفر به عنوان نمونه آماری با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی جمع آوری داده ها از نوع توصیفی – همبستگی بود. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد رفتار نوآورانه کانتر و هوش معنوی جامع استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. با تحلیل داده ها از طریق شاخص های آمار توصیفی و استنباطی نتایج نشان داد رابطه معنی داری بین هوش معنوی با خلاقیت معلمان وجود داشته است.

امروزه یکی از مهم ترین اصول موثر در حفظ و بهبود منابع انسانی در سازمان ها، مدیریت و کنترل فشارهای روحی و پیشگیری از سکون زدگی و سایش اجتماعی در محل کار است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی و سایش اجتماعی با سکون زدگی شغلی در کارکنان مدارس شبانه روزی مقطع متوسطه انجام شده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کلیه کارکنان (آموزشی و اداری) مدارس شبانه روزی در سال تحصیلی 96- 1397 به تعداد 114 نفر بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تمام شمارشی و در نهایت با همکاری کارکنان، 105 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (2013)، پرسشنامه سکون زدگی شغلی باردویک (1986) و پرسشنامه سایش اجتماعی بهشتی فر (1390) استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه نشان داد که بین فرسودگی شغلی و سایش اجتماعی با سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، همچنین بین مولفه های فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی، عدم موفقیت فرد، مسخ شخصیت و درگیری) با سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

زبان وسیله اصلی ارتباط، تفهیم و تفاهم است و بنیاد همه فعالیت های ذهن انسان را تدارک می بیند؛ ولی برای کودکان دو زبانه، گاهی سد راه ارتباط، تفهیم و تفاهم می گردد. چگونگی ارتباط میان دوزبانگی و تعلیم و تربیت از موضوعات مهمی است که امروزه سیاستگذاران آموزشی، برنامه ریزان، روانشناسان، زبان شناسان و معلمان با آن مواجهند. باتوجه به این که در سیستم آموزشی کشور ایران کودکان دو زبانه در بدو ورود به مدرسه باید مسائل خود را به زبان فارسی حل کنند، به دلیل ناتوانی در درک مطالب به زبان فارسی، همواره در معرض خطر افت تحصیلی، گوشه گیری و ترک تحصیل قرار دارند. یکی از راهکارهای مقابله با این مسئله، تعلیم و تربیت دو زبانه است. تعدادی از مطالعات خارج ازکشور در زمینه تعلیم و تربیت دو زبانه در کشورهای مختلف نشان می دهند که چنین آموزش هایی دارای نتایج مثبتی است. تعلیم و تربیت دوزبانه برنامه های آموزشی هستند که طی آن ها دانش آموزان با توانش پایین در زبان رسمی آموزشی، تعدادی از دروس خود را با کمک زبان مادری شان یاد می گیرند. در این مرحله نقش معلم در کلاس درس و تاثیر شیوه های تدریس او به خصوص در درس فارسی دو چندان می گردد. در مطالعه حاضر تلاش بر این بوده است تا شیوه های تدریس اثر بخش معلمان مناطق دوزبانه در زمینه آموزش درس فارسی دوره ابتدایی مورد بررسی قرار گیرد. شیوه ی پژوهش در این مقاله شیوه ی مروری و با استناد به کتب معتبر و مقالات پژوهشی چند سال اخیر می باشد. در انتها پیشنهادهایی جهت استفاده همکاران محترم ارائه گردیده است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین جهت گیری مذهبی و امیدواری با چشم انداز زمان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستان های منطقه 4 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی97- 96به تعداد 420 نفر می باشند. نمونه پژوهش شامل 200 نفراست که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه جهت گیری مذهبی احسان بهرامی، پرسشنامه امید میلرو چشم انداز زمان زیمبارده است. داده های به دست آمده با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون و با نرم افزار spssمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده بیانگر وجود تفاوت معنادار(P<0/01)است. نتایج تحلیل فرضیه ها بیانگر آن است که بین جهت گیری مذهبی درونی و امیدواری و نیز بین جهت گیری مذهبی با چشم انداز زمان در دانش آموزان و همچنین بین امیدواری باچشم انداز زمان در دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. ولی بین جهت گیری مذهبی بیرونی و امیدواری با چشم انداز زمان تفاوت معناداری وجود ندارد. درنتیجه بین جهت گیری مذهبی درونی و امیدواری با چشم انداز زمان رابطه معنادار وجود دارد.

ناباروری، و به دنبال آن استفاده از روش های درمانی نوین، هر دو با مشکلات روان شناختی و خلقی متعددی همچون افسردگی، اضطراب و در نتیجه کاهش کیفیت زندگی همراه است. هدف پژوهش حاضر بررسی کارآمدی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر عملکردهای عاطفی و کیفیت زندگی زنان باردار تحت لقاح آزمایشگاهی بود.

این پژوهش از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی (طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل) بود. جامعه آماری شامل زنان باردار تحثت لقاح آزمایشگاهی شهر مشهد در سال 1397 بود که تعداد 30 نفر از آن ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. در این پژوهش جهت اندازه گیری عملکرد عاطفی از پرسشنامه های افسردگی بک (BDI-II) و اضطراب بک (BAI) و برای اندازه گیری کیفیت زندگی از فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت استفاده گردید. پس از تشکیل گروه های نمونه، مداخله درمانی طی 8 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا گردید.

نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور معناداری باعث بهبود عملکرد عاطفی و افزایش کیفیت زندگی زنان باردار شده است.

استفاده از مداخلات روان شناختی به ویژه درمان پذیرش و تعهد با کاهش شدید آسیب های روان شناختی ناشی از ناباروری و همراه است که می توان از آن به عنوان روشی سودمند بهره گرفت.

هدف تحقیق حاضر بررسی تمایلات دانشجویان دانشگاه اصفهان پیرامون مشارکت در تحقیق و پژوهش در دانشگاه اصفهان بوده است.برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه فرهنگ تحقیقاتی استفاده گردید، این پرسشنامه در اختیار 159 نفر از دانشجویان قرار گرفت تا تجارب خود درباره پژوهش، نوشتن تحقیق و ادراک خود درباره مشکلات بخش های مختلف یک تحقیق را بیان کنند. داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاکی از تفاوت معنادار بین دانشجویان رشته های مختلف، دانشجویان مقاطع مختلف و دانشجویانی که درس روش تحقیق را گذرانده اند بود. اما بین دانشجویان زن و مرد در این زمینه تفاوت معناداری نبود.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه روان شناختی با شادکامی و شیفتگی در دانش آموزان دخترمقطع متوسطه دوم شهر ر ی است.طرح پژوهش حاضر از نوع همبستگی و جامعه ی آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر ر ی در سال تحصیلی 98-97 مشغول به تحصیل بوده اند،می باشند. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای- چند مرحله ای استفاده شده است، که در مجموع 256 نفر طبق جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل: پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز (2007)، پرسشنامه شادکامی آکسفورد، پرسشنامه تجارب شیفتگی سیکزنت می هالی (1982) بود.جهت تجزیه و تحلیل داده ها، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به کار گرفته شد. نتایج نشان داد بین سرمایه روان شناختی و خرده مقیاس های آن (تاب آوری، خوش بینی،خودکارآمدی،امیدواری) با شادکامی و شیفتگی در دانش آموزان دختر رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد . پس می توان گفت هرچه میزان سرمایه شناختی و مولفه های آن در دانش اموزان بالاتر باشد، از شادکامی و شیفتگی بیشتر برخوردارند.

امروزه فعالیت در مدرسه و گرفتن دانستنی ها، مهارت ها و نگرش بخش عظیمی از زندگی انسان شده است و دیگر نمی توان با طرز تلقی گذشته تدریس را به معنای انتقال معلومات از ذهن معلم به ذهن شاگرد دانست زیرا این امر باعث می شود که ذهن شاگرد انباشته از مطالب شود که با نیاز و فکرشان متناسب نیست و آن ها آنچه را که آموخته اند طوطی وار تکرار کنند و به تدریج از یادگیری احساس کسالت کنند و چنین یادگیری نه تنها در سازندگی آن ها نقش موثری ایفا نمی کند بلکه زمینه رکورد علمی و دل زدگی از فعالیت های علمی را فراهم می کند. تحول، به بستر و فضایی اثربخش نیاز دارد که بتواند در دانش، روش، منش و نگرش افراد تغییر ایجاد کند بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر روش تدریس اکتشافی هدایت شده بر خلاقیت دانش آموزان دختر پایه هشتم در درس علوم تجربی انجام شد. روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه هشتم دوره اول متوسطه شهرستان خمین به تعداد572 نفر بود از میان مجموعه مدارس اول متوسطه شهرستان خمین، یک مدرسه انتخاب شد و سپس از میان مجموعه کلاس های هشتم آن مدرسه به طور تصادفی یک کلاس به عنوان گروه گواه (26 نفر) و کلاس دیگر به عنوان گروه آزمایش (26 نفر) انتخاب گردید. در این مطالعه، جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه خلاقیت عابدی که دارای خرده مقیاس های (سیالی، بسط، ابتکار و انعطاف پذیری) بود، استفاده شد به منظور تحلیل استنباطی داده ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده گردید.یافته های پژوهش نشان داد روش تدریس اکتشافی هدایت شده به طور کلی منجر به افزایش خلاقیت دانش آموزان شده است.

پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی بود که با هدف بررسی نقش میانجی گرایانه جو عاطفی خانواده در رابطه ویژگی های خلق و خو با خود تخریبی نوجوانان دختر مبتلا به اختلال مصرف مواد انجام شد.

جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مبتلا به اختلال مصرف مواد بود که در نیمه دوم سال 1396 به مراکز ترک اعتیاد در سطح شهر مشهد بودند و نمونه آماری این تحقیق شامل 210 نفر از این دانش آموزان دختر بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از چک لیست فعال سازی غیرفعال سازی صفات تایر (1989)، پرسشنامه جو عاطفی خانواده هیل برن (1964) و پرسشنامه رفتارهای خودتخریبی اونس (1995) استفاده شد.

نتایج حاکی از این بود که جو عاطفی خانواده در رابطه ویژگی های خلق و خو با خودتخریبی نوجوانان دختر مبتلا به اختلال مصرف مواد نقش میانجی گرایانه دارد. همچنین، یافته ها حاکی از این بود که بین ویژگی های خلق و خو با خود تخریبی آزمودنی ها رابطه معناداری وجود دارد (05/0P>).

برنامه آموزشهای ویژه ارائه خدماتی به کودکان استثنایی است که بتوان آن خدمات را در کلاسهای عادی فراهم نمود.برنامه های آموزشهای ویژه به این علت که سعی دارند تفاوت های میان گروهی و میان فردی را مورد توجه قرار دهند با برنامه های کلاسهای عددی مختلف می باشند. فهم این نکته مهم است که آموزشهای ویژه تنها به این دلیل که آموزشهای عادی با شکست مواجه شده اند بوجود نیامده اند بلکه معلمان کلاسهای معمولی اصولا قادر نمی باشند به نیازهای کودکان استثنایی به طور کامل پاسخ دهند چون نه دقت این کار ر ا د ارند نه منابع لازم را در نتیجه هدف از آموزشهای ویژه این است که با تغییر دادن محیط و محتوای دروس موقعیتی مناسب را ایجاد کنیم که کودکان استثنایی بتوانند در کلاسهای عادی مدارس جایگزین شوند، به علاوه به نیازهای ویژه آنها پاسخ داده شود .یادگیری آنها برای سازگاری با اجتماع بالا رود.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش علوم تجربی با توجه به روش های تدریس مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. روش پژوهش در این مطالعه نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر آموزشگاه شاهد هشتم شهریور دوره ی اول متوسطه شهرستان خرمشهر (استان خوزستان) در سال تحصیلی 98-97 می باشد. حجم نمونه متشکل از نفر دانش آموز دختر کلیه ی پایه ها بود. در مهر ماه روش های تدریس با مشارکت کمتر دانش آموزان در کلاس های درس انجام شد، و در ماه های آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند از روش های تدریس که اکثر دانش آموزان را درگیر آموزش و یادگیری می کند استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و در بخش استنباطی از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی در ماه های مورد نظر (آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند) با توجه به روش های تدریس فعال نسبت به مهر ماه که تدریس درس علوم با مشارکت کمتر دانش آموزان صورت گرفت، از نظر تفاوت بین میانگین های آن ها معنادار است. بنابراین می توان گفت که آموزش مشارکتی می تواند به عنوان یک رویکرد مناسب در تالیف کتب درسی و آموزش علوم تجربی مورد استفاده قرار گیرد و نقش ویژه ای در کاهش اضطراب دانش آموزان داشته باشد.

هدف اصلی پژوهش، بررسی رابطه‏ ی ابعاد کمالگرایی مادران با تعلل‏ ورزی و اضطراب امتحان دانش ‏آموزان دختر دوره‏ ی متوسطه‏ ی اول شهر نورآباد ممسنی بود. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ‏‏ی آماری پژوهش، شامل 1127 نفر از دانش ‏آموزان دختر دوره ‏ی متوسطه‏ ی اول شهر نورآباد بود که براساس جدول مورگان، 285 نفر از آن‏ها به عنوان نمونه‏ انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه ‏ی‏ کمال گرایی هیل و همکاران (2004)، پرسشنامه‏‏ ی تعلل ‏ورزی تحصیلی سولومون و راثبلوم (1984)، و پرسشنامه ‏ی‏ اضطراب امتحان فریدمن (1997)، بود. نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که در سطح معناداری 01/0 بین ابعاد کمال گرایی مثبت با تعلل ‏ورزی تحصیلی و اضطراب امتحان دانش ‏آموزان همبستگی منفی و معنادار و بین ابعاد کمالگرایی منفی با تعلل‏ ورزی تحصیلی و اضطراب امتحان دانش ‏آموزان همبستگی مثبت و معنادار وجود داشت. در مجموع، یافته‏ ها حکایت از آن داشت که افزایش کمال گرایی سازگار منجر به کاهش تعلل‏ ورزی‏ و اضطراب ‏امتحان دانش ‏آموزان می‏ شود ولی افزایش کمال گرایی ناسازگار (منفی) منجر به افزایش تعلل‏ ورزی و اضطراب امتحان دانش ‏آموزان می ‏شود.