فهرست مطالب
مجله جامعه شناسی ایران
سال نوزدهم شماره 3 (پیاپی 61، پاییز 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/07/01
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 3-28
دموکراسی از موضوع های اصلی مورد توجه در جامعه شناسی معاصر است. در همین راستا تحقیق موجود به تحلیل جامعه شناختی گرایش شهروندان تهرانی به دموکراسی پرداخته است. گرایش به دموکراسی با توجه به ابعاد فرصت های برابر اجتماعی- سیاسی، آزادی های اجتماعی- سیاسی و سکولاریسم مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق پیمایش است و برای انجام نمونه گیری از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بر حسب محلات شهر تهران استفاده شده است. حجم نمونه ای به تعداد 604 نفر به کمک فرمول نمونه گیری کوکران، از بین شهروندان تهرانی بالای 20 سال در سال 1396 انتخاب شد. نتایج تحقیق حاکی از گرایش مثبت یا نسبتا مثبت افراد به دموکراسی است. بررسی عوامل اجتماعی اثرگذار بر گرایش به دموکراسی نشان داد که بین متغیرهای مستقل سن، سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی و متغیر گرایش به دموکراسی رابطه ای معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون نشان داد که مدل رگرسیونی تحقیق مرکب از 3 متغیر مستقل و یک متغیر وابسته، مدل مناسبی است و مجموع متغیرهای مستقل قادرند تغییرات متغیر گرایش به دموکراسی را پیش بینی کنند.
کلیدواژگان: گرایش به دموکراسی، فرصت های برابر اجتماعی - سیاسی، آزادی های اجتماعی - سیاسی، سکولاریسم، سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی -
صفحات 29-53
پژوهش حاضر باهدف تبیین نگرش متاهلان به طلاق عاطفی به روش پیمایش از 400 نفر متاهلان شهر خرم آباد با روش نمونه گیری خوشه ای انجام گردید. چهار متغیر اعتماد اجتماعی، پای بندی به هنجارهای اجتماعی، مشارکت اجتماعی و عادت واره که مهم ترین پی آمدهای تحولات اجتماعی اخیر در نظام جهانی هستند به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد. طلاق عاطفی بر اساس نظریه چلبی و بودریار طیف سازی شد. نتایج توصیفی این پژوهش نشان داد 41 درصدمتاهلان دارای نگرش مثبت به طلاق عاطفی و 31 درصد دارای نگرش منفی به طلاق عاطفی می باشند. در تحلیل رگرسیون 44 درصد نگرش به طلاق عاطفی با کاهش اعتماد اجتماعی و پای بندی به هنجار اجتماعی و افزایش تفاوت عادت واره تبیین می شود. در تحلیل مسیر اعتماد اجتماعی بیشترین تاثیر و پای بندی به هنجار اجتماعی کمترین تاثیر را در نگرش متاهلان به طلاق عاطفی دارند.
کلیدواژگان: اعتماد اجتماعی، پای بندی به هنجارها، عادت واره، نگرش به طلاق عاطفی -
صفحات 54-77از دلالت های اصلی وجوب حجاب اسلامی در آرای فقهی استحکام بنیان خانواده و جلوگیری از بی بندوباری و هیجان های جنسی و ارزش و احترام و جلوگیری از ابژگی زن ذکر می شود، با توجه به اهمیت ابعاد جنسی مساله پوشش، در این پژوهش با اتکا به رویکردی استقرایی در بستر پیچیده و متلاطم و متناقض موجود در زمینه پوشش که هنجارهای نانوشته و مقررات رسمی آن را تنظیم می کنند، دریافت زنان و مردان از نسبت حجاب و امر جنسی مطالعه شده است. پژوهش با استفاده از نظریه مبنایی انجام شد. داده ها به وسیله مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع آوری شدند. جمعیت هدف مطالعه را مردان و زنان 25 تا 40 ساله ساکن تهران تشکیل می دهند و نمونه ها شامل 16 زن و 8 مرد هستند که بر مبنای نمونه گیری نظری انتخاب شدند. بر اساس نتایج پژوهش، مضمون اصلی که توضیح دهنده رابطه حجاب و سکسوالیته باشد"انواع مواجهه با امر جنسی" نام گذاری شد. نحوه تجربه امر جنسی، نگرش به امر جنسی و جذابیت های جنسی، تفسیرهای افراد را حول رابطه حجاب و سکسوالیته شکل می دهد که همین امر خود تحت تاثیر عوامل علی و زمینه ای قرار دارد. به عبارتی عوامل علی از قبیل تغیبرات اجتماعی، ویژگی های حجاب اسلامی و تبعیت از همسالان و عوامل زمینه ای اعم از میزان تعلق مذهبی، تربیت خانوادگی، موقعیت جغرافیایی، آنومی نشانه شناختی و جامعه مردسالار بر مواجهه افراد با امر جنسی تاثیرگذار است. از پیامدهای تنوع در مواجهه با امر جنسی، تفاوت در معیار های انتخاب پوشش، طبقه بندی تیپ های پوششی بر اساس درک و دریافت از سکسوالیته، دیگری سازی و قضاوت های اخلاقی است. استراتژی هایی که افراد برای اداره پوشش خود و مسائل مربوط به آن اتخاذ می کنند، هم نوایی با تعاریف موجود و یا بازاندیشی در مفاهیم غیرت و حجاب است.کلیدواژگان: ابژه، حجاب، سکسوالیته، نظریه مبنایی
-
صفحات 78-107
در جامعهشناسی دین، مطالعه شاخص ها و گونه های دین ورزی و تجارب دینی اهمیت ویژه دارد. بر این اساس، تمایز بین گونه های مختلف زیارت و به بیان دیگر، سنخ شناسی انواع تجربه های زیارت، محور اصلی این مطالعه تجربی کیفی بوده است. برای این مطالعه، از تکنیک مصاحبه و مشاهده میدانی استفاده شده است. 28 مصاحبه با زایران حرم امام رضا (ع) انجام شد. در چارچوب مفهومی پژوهش از نظریه ویلیام جیمز در تعریف تجربه دینی، و در تعریف وجوه مختلف مفهوم تجربه زیارت بر اساس تلفیقی از مدلهای بومی سنجش دین داری، سه بعد اندیشه ها (باورها)، کنش ها (اعمال) و احساسات و عواطف در نظر گرفته شده است. یافته ها نشان دهنده تنوعی از تجربه های دینی در هر سه بعد تجربه زیارت بوده است. بر این اساس پنج سنخ «زیارت سنت گرا- عادت گرا»، «زیارت شریعت گرا- مناسک گرا»، «زیارت عاطفه گرا-معناگرا»، «زیارت مبادله گرا-کارکردگرا» و «زیارت عقلانیت گرا-بازاندیش» بر اساس میزان حضور و بروز شاخص های مختلف تجربه زیارت، شناسایی و از هم متمایز شدند.
کلیدواژگان: تجربه زیارت، تجربه دینی، دین داری، سنخ شناسی -
صفحات 108-135
شروع نوسازی در اوایل قرن نوزده میلادی در اکثر کشورهای اسلامی باعث واکنش نیروهای دینی و روحانیت در مواجهه با این پدیده شد و همین امر سبب شد که این کشورها در مقابل این اتفاق و راه های تعامل با آن واکنش های متفاوتی نشان دهند. به طور معمول در هر یک از این کشورها مخالفان و موافقانی پدیدار شدند که مواضع شان با مواضع حاکمان و فقی هان همگونی ها و ناهمگونی های فراوانی داشته اند.این پژوهش به مقایسه نقش شریعت اسلام در مقابل جریان نوسازی، در دو کشور مسلمان ایران و مالزی پرداخته است. این موضوع تاریخی، با روش اسنادی و با استفاده از مدارک دست اول و دوم مورد مطالعه قرار گرفته است. لذا این مقاله میزان قدرت شریعت در دو کشور مسلمان را بررسی می کند. در این مقاله همچنین به نحوه برخورد روحانیان به عنوان حاملان و مدافعان شریعت در این کشورها با نیروهای نوسازی پرداخته می شود. این اثر نشان می دهد که چگونه شریعت در ایران در دوره های زمانی مختلف کارکردی متفاوت با شریعت در مالزی داشته است و چگونه در مقابل نوسازی گرایان در دوره های تاریخی مختلف ایستادگی کرده است؛ در حالی که در مالزی شریعت و روحانیان حامی آن چنین نقشی را ایفا نکرده اند. در این مقاله آرای دیویس در باب نسبت دین و نوسازی به منزله ی راه نمای نظری کار مورد استفاده قرار گرفته است.
کلیدواژگان: حصارهای دینی، سازمان روحانیت، شریعت، نوسازی -
صفحات 136-163
مقاله حاضر به مطالعه فرهنگ و سبک زندگی طبقه بالای ایران می پردازد. در این مطالعه، طبقه با معیارهای اقتصادی شامل شغل، میزان درآمد، منطقه محل سکونت، نوع مالکیت و متراژ واحد مسکونی و نوع ماشین تعریف می شود. این پژوهش با روش کیفی از نوع تحلیل مضمون انجام شده، روش گردآوری داده مصاحبه های نیمه ساخت یافته و تعداد مصاحبه ها 22 مورد و نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شده است. مفهوم سبک زندگی و فرهنگ براساس سازه های نظری بوردیو و الیوت مشخص شده است. نتایج تحقیق از دانش و سواد فرهنگی پایین و نوعی درهم آمیختگی، شکلیت های چندگانه، چندذائقگی و به عبارتی «همه چیزپسندی» فرهنگی در میان اعضای طبقه بالا حکایت دارد. همین امر اجازه طرح یک گونه شناسی جامع و یکپارچه در مورد زندگی آن ها را به ما نمی دهد. یافته ها نشان می دهد که طبقه بالا تولیدکننده نوعی ذائقه فرهنگی و یا سبک زندگی خاص در میان اعضای خود نبوده است.
کلیدواژگان: تمایز، ذائقه، سرمایه فرهنگی، مصرف فرهنگی، نمایش
-
Pages 3-28
Democracy is one of the main topics of interest in contemporary sociology. In this regard, the present study attempts to analyze the sociological tendency amongst Tehrani citizens to democracy. The tendency for democracy has been examined in socio-political opportunities, socio-political freedoms, and secularism terms. We did a survey and conducted a multi-stage cluster sampling to draw a sample. The sample consisted of 604 Tehrani citizens over 20 years old. The results indicated that these citizens have a positive or relatively positive tendency toward democracy. Moreover, the study of social factors affecting the tendency to democracy showed that there is a significant relationship between independent variables of age, cultural capital and economic capital and the dependent variable of the tendency to democracy. The regression results showed that the research regression model consisting of 3 independent variables and one dependent variable is a suitable model and can predict the changes in the tendency for democracy.
Keywords: tendency to democracy, equal socio-political opportunities, socio-political freedoms, Secularism, age, Cultural Capital, Economic Capital -
Pages 29-53
The main aim of the present study is to investigate the married people’s attitude towards emotional divorce. For this purpose, 400 married people were selected from Khorramabad city using a cluster sampling method. The independent variables of the research were social trust, commitment to social norms, and habitus. Also in order to measure the emotional divorce, we constructed a scale based on Chalabi and Baudrillard’s theories. The descriptive results showed that %41 of married people had a positive attitude toward emotional divorce, while%31 had a negative attitude about it. Multiple regression analysis revealed that %44 of attitudes toward emotional divorce are explained by a decrease in social trust and commitment to social norms and an increase in habitus differences. In a path analysis, social trust has had the most influence and the commitment to social norms have the least effect on the attitude of married individuals to emotional divorce.
Keywords: attitude toward emotional divorce, Social Trust, commitment to social norms, habitus -
Pages 54-77The main implications of the Islamic hijab are strengthening the foundation of family, preventing sexual immorality, and preventing female objectification. In this study, we studied women and men’s perception of veil and sexuality using an inductive approach. For this purpose, we used grounded theory as our research method. The data were collected through deep interviews and direct observation. The population of the study consisted of men and women aged 25-40 years old and the sample included 16 women and 8 men that were selected using theoretical sampling. According to the results, the main theme that explains the relationship between sexuality and the hijab is “facing sexuality types”. These types include experiencing sexuality, attitudes towards sexuality, and sexual attractions that shape the individuals’ interpretation of hijab and sexuality. In addition to this, the causal factors such as social change, Islamic hijab characteristics, and following peer group and demographic factors like religious affiliation, family upbringing, geographic location, semantic anomy and patriarchal society influence “facing sexuality types”. The outcomes of the main theme are: having different standards in choosing the dress, classifying hijab types based on the perception of sexuality, using various strategies to manage their clothing, conformity with the existing definition of hijab, and thinking about the hijab concept.Keywords: Hijab, sexuality, objectification, grounded theory
-
Pages 78-107
In the sociology of religion, the study of types of religious experiences is of significant importance. Accordingly, the typology of pilgrimage experiences was the main focus of this qualitative empirical study. For this purpose, interview techniques and field observations were used and 28 interviews were done with respondents. We used a combination of indigenous religiosity models, William James's theory as our conceptual framework and focused on the dimensions of attitudes, behaviors, and emotions. The research findings showed various religious experiences in all three dimensions of the pilgrimage experience. Accordingly, the five types of "traditional -habitual pilgrimage", "ritualistic-Sharia pilgrimage", "emotional-spiritual pilgrimage", "functionalist pilgrimage" and "rationalist pilgrimage" were identified.
Keywords: pilgrimage experience, Religious experience, religiosity, Typology -
Pages 108-135
In the early 19th century, the beginning of modernization has in Islamic countries caused the clergymen and religious forces’ reaction against this phenomenon differently. Generally, some strong opponents and proponents of the rulers and jurists were formed in these countries. In this research study, we examined the role of Islamic Sharia in the modernization process in Iraq and Malaysia as two major Islamic countries. In addition, the research investigated the power of Sharia in those countries. Moreover, it addressed the way of the Muslim clerics, as Sharia defenders treat modernists in these countries. We used Davis s theory of barricades as our conceptual framework. The research findings demonstrated that Sharia has had different functions in Iran and Malaysia, meaning that it helped the modernization process in Malaysia, while it resisted any radical changes.
Keywords: Modernization, Association of Muslim Clerics, Sharia, religious barricades -
Pages 136-163
This article deals with the culture and lifestyle of the upper class in Iran. In this study, the upper class is defined by one's occupation, income, location of residence, house, and car model. We used thematic analysis of the qualitative method. In addition, we selected 22 people as our research sample and carried out semi-structured interviews. Moreover, the concepts of lifestyle and culture were defined based on the theory of Bourdieu, Veblen, and Eliot. Research findings demonstrated that the Iranian upper class has low cultural knowledge and literacy, multi-tastes, and cultural ambivalence. Therefore, it is hard to identify a typology of a distinct lifestyle.
Keywords: lifestyle, Iranian upper class, Culture, class determinant
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.