فهرست مطالب

علوم و فنون مرزی - پیاپی 30 (پاییز 1398)

نشریه علوم و فنون مرزی
پیاپی 30 (پاییز 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/08/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محسن غلامی رزینی*، مهدی حجتی نیا، الله قلی اسماعیلی پور، حمید رضا محمدزاده صفحات 1-22
    با توجه به نقش تاثیرگذار رسانه های خارجی در افکار عمومی جامعه به خصوص مردم مرزنشین، تبلیغات آنان می تواند متخلفین و قانون شکنان را در شناخت شگردهای جرائم به ویژه جرائم تروریستی کمک نماید. به همین منظور در این پژوهش با تاکید بر مولفه هایی نظیر «برجسته سازی جرائم تروریستی»، «بزرگ نمایی شگردهای جرائم تروریستی»، «انتشار محتوای جرائم تروریستی در رسانه ها به سبک های مختلف» و «درج محتوای جرائم تروریستی در مجلات و روزنامه ها» در تلاش جهت پاسخ گویی به این پرسش بوده ایم که تبلیغات رسانه های خارجی تا چه اندازه می تواند در بروز جرائم تروریستی در استان کردستان تاثیرگذار باشند؟ پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، جزء تحقیقات تحلیلی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل دو گروه: 1-مدیران و کارشناسان مطلع در حوزه جرائم تروریستی در استان کردستان؛ 2-مرزنشینان ساکن در این خطه که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای اقدام به انتخاب نمونه ها به تعداد 304 نفر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بوده که شاخص ها با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که تبلیغات رسانه های خارجی در بروز جرائم تروریستی در استان کردستان تاثیر مستقیم دارد. درنتیجه می توان گفت که هر اندازه تبلیغات سوء رسانه های خارجی در بین مرزنشینان این منطقه گسترش یابد، به همان اندازه آثار زیانبار و مخرب آن به خصوص در حوزه اقدامات تروریستی تاثیرگذار خواهد بود.
    کلیدواژگان: رسانه های خارجی، جرائم تروریستی، تبلیغات، استان مرزی کردستان
  • رسول افضلی، یاشار ذکی*، عباس طباطبایی صفحات 23-46
    نواحی مرزی شرقی ایران با داشتن مرزهای طولانی با افغانستان و پاکستان و نیز به دلیل این که کوتاه ترین، باصرفه ترین و مهم ترین مسیر ترانزیت بین المللی مواد مخدر از شرق به غرب جهان است، یکی از آسیب پذیرترین نواحی در مقابله با قاچاق مواد مخدر است. عوامل ژئوموفولوژیکی همچون اتصال استان های شرقی با دشت لوت، شرایط اقتصادی نامناسب نواحی مرزی نظیر بیکاری بالا و فقر و محرومیت شدید، گستردگی و تنوع محیط جغرافیایی مرزهای شرقی، کمبود تجهیزات مراقبت از مرز، غلبه رویکرد امنیتی در مدیریت مرز مهم ترین زمینه های قاچاق مواد مخدر به داخل کشور را فراهم کرده است. این پژوهش باهدف بررسی چالش ها و ظرفیت های نواحی مرزی شرق کشور در مبارزه با مواد مخدر با روش پیمایشی به صورت مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفته است. برای این کار از هفتاد نفر در سه گروه مرزنشینان، قاچاقچیان و متصدیان و کارشناسان امور مرز مصاحبه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که چالش مرزها و نواحی شرقی کشور در ارتباط با قاچاق مواد مخدر درجه نخست اقتصادی و بیشتر شدن دامنه فقر و بیکاری و درجه بعد، عوامل سیاسی، اجتماعی و طبیعی است. همچنین مهم ترین ظرفیت های اقتصادی مرزهای شرقی بازارچه های مرزی، تجارت خارجی، ظرفیت های گردشگری، کشاورزی و معادن است. لذا به جای حاکمیت رویکرد امنیتی و انتظامی، جایگزینی رویکرد توسعه محور در نواحی مرزی شرق کشور پیشنهاد می شود تا ضمن فعال سازی ظرفیت های اقتصادی منطقه، از ضریب رشد قاچاق نیز کاسته شود.
    کلیدواژگان: مواد مخدر، مرزهای شرقی، چالش های کنترل مرز، رویکرد توسعه محور
  • بهرام ایمانی، ارسطو یاری*، فوزیه قهری صفحات 47-65

    امنیت و احساس امنیت از اساسی ترین نیازهای انسان در هر فضایی است، زیرا رفاه، اشتغال، آزادی و مشارکت در سایه آن تحقق می یابد و فقدان آن زندگی سعادتمندانه را با مشکل مواجه می سازد. حفظ امنیت در نواحی مرزی و بخصوص روستاها در کشورهایی که دارای مرزهای مشترک با همسایگان خود هستند، دارای اهمیت زیادی است. پژوهش حاضر باهدف بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت در مناطق مرزی انجام شده است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ماهیت توصیفی- تحلیل است که رویکرد حاکم بر آن کمی محسوب می گردد. جامعه آماری پژوهش 10 روستای مرزی شهرستان بانه در استان کردستان است که دارای 3755 خانوار می باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 299 نفر برآورد گردید. پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها، متناسب با تعداد خانوار موجود بوده است و شیوه انتخاب نمونه در هر روستا به صورت تصادفی سیستماتیک انجام گرفته است. جهت بررسی موضوع و تنظیم پرسشنامه، چارچوبی از شش شاخص امنیت در قالب 23 گویه بر اساس مطالعات پیشین انتخاب گردید. پایایی کل پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 84/0 برآورد گردید. جهت تحلیل موضوع از آزمون t تک نمونه ای، آنتروپی شانون و تکنیک ویکور بهره گرفته شد. تجزیه وتحلیل یافته ها بر اساس آزمون t تک نمونه ای نشان داد که شاخص های امنیت دارای میانگین نزدیک به هم قرار دارد و امنیت دینی با 85/3 دارای بیشترین میانگین است. همچنین نتایج تکنیک ویکور نشان داد از ده روستای موردمطالعه شش روستا ازلحاظ امنیت متوسط و چهار روستا در سطح ضعیف قرار دارند.

    کلیدواژگان: امنیت، احساس امنیت، مناطق مرزی، روستاهای مرزی، شهرستان بانه
  • حسن رشیدی*، غلامعباس آذر صفحات 67-93
    بازارچه های مرزی در هر نقطه ای باعث رونق و رشد آن منطقه از جنبه های مختلف می شود. مرز چیلات نیز به دلیل مسافت بسیار کم نسبت به شهرهای عراق و به دلیل امنیت بالای آن می تواند موجب پیشرفت منطقه گردد. شهرستان دهلران به جز منابع نفتی فراوان دارای منابع غیرنفتی بسیاری ازجمله محصولات کشاورزی، صیفی جات، کارخانه های سیمان و گچ بوده که ازلحاظ مبادلات بازرگانی نه تنها برای شهرستان بلکه برای کشور نیز یک مزیت است. به دلیل نزدیکی به کشور عراق نیز به لحاظ تردد مردم از اقصی نقاط کشور جهت عزیمت به عتبات عالیات یکی از مرزهای بسیار مناسب می باشد. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر سنجش اثرات بازارچه مرزی چیلات بر بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و سیاسی منطقه دهلران بوده است. ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر روش گردآوری اطلاعات تحلیلی - پیمایشی است. جامعه آماری، ساکنین شهر دهلران به تعداد 65630 نفر بوده است که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه، 382 نفر تعیین گردید. ابزار گردآوری، پرسشنامه با ضریب پایایی 896/0 بر اساس ضریب آلفای کرونباخ بود. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون T، تحلیل عاملی اکتشافی) با نرم افزار spss 24 استفاده شد. نتایج نشان داد بازارچه مرزی چیلات بر بهبود وضعیت اقتصادی با میانگین (03/4)، بر وضعیت اجتماعی- فرهنگی با میانگین (80/3) و وضعیت سیاسی با میانگین (09/4) تاثیرگذار است. نتایج پژوهش نشان داد بازارچه مرزی چیلات بر منطقه دهلران باعث بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و سیاسی می شود. ازاین رو توسعه بازارچه چیلات و تسریع در بازگشایی بازارچه می تواند باعث بهبود وضعیت منطقه دهلران گردد.
    کلیدواژگان: بازارچه مرزی، مناطق مرزی، توسعه، منطقه دهلران
  • سوران منوچهری*، سعدی محمدی صفحات 95-130

    با توجه به حجم بالای ورود گردشگران اقلیم کردستان عراق به کشور، جهت درمان و گذراندن اوقات فراغت، توسعه گردشگری سلامت در استان کردستان می تواند به عنوان محرکی کار در توسعه اقتصادی و اجتماعی استان با توجه به توانمندی ها و مزیت های درمانی و گردشگری آن عمل نماید. این در حالی است که در وضعیت کنونی، استان کردستان؛ بیشتر، نقش گذرگاهی را داشته و گردشگران سلامت اقلیم کردستان عراق از این استان خارج و جذب سایر مقاصد در کشور می شوند. در این راستا؛ پژوهش حاضر با دیدی سیستمی و جامع، به بررسی وضعیت موجود مدیریت و توسعه گردشگری سلامت استان کردستان پرداخت تا بدین وسیله موانع و مشکلات پیشروی توسعه گردشگری سلامت استان به واسطه جذب گردشگران سلامت اقلیم کردستان عراق مشخص گردد. پژوهش آمیخته حاضر، توصیفی-تحلیلی بوده که با ابزارهای روش پیمایشی (مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه) داده های آن از گروه های هدف، یعنی؛ مدیران و مسئولین گردشگری، درمانی و توسعه ای استان، آگاهان محلی، متخصصان دانشگاهی و گردشگران سلامت اقلیم کردستان عراق، گردآوری گردید. تجزیه وتحلیل داده های به روش کیفی به وسیله تکنیک تئوری بنیادی و سپس؛ آزمون تحلیل عاملی، نشان داد که 63 مانع و چالش، در قالب 4 عامل ضعف در وضعیت خدمات و امکانات و نارسایی های جاذبه های استان در راستای توسعه گردشگری سلامت؛ نارسایی های مدیریتی، ضعف برنامه ریزی و عملکردی نهادهای مرتبط با توسعه گردشگری سلامت؛ ضعف در بازاریابی، آموزش و تبلیغات و نارسایی های بعد تقاضا؛ و نارسایی های اقتصادی و اجتماعی محیط عرضه بر توسعه گردشگری سلامت استان کردستان به واسطه جذب گردشگران سلامت اقلیم کردستان عراق اثرگذار هستند.

    کلیدواژگان: گردشگری سلامت، دید سیستمی، استان کردستان
  • ابراهیم قربانی*، ابوالفضل پورمنافی، حمید پناهی، فرزین قلیزادگان صفحات 131-154

    قدرت رسانه ها در ساماندهی و کنترل افکار عمومی جهان و تاثیرگذاری بر سیاست، فرهنگ و افکار ملت ها آن چنان اهمیت یافته که گفته می شود در حال حاضر، هیچ قدرتی در دنیای امروز بالاتر از قدرت رسانه که شکل دهنده افکار عمومی می باشد، نیست. پژوهش حاضرباهدف بررسی نقش رسانه مجازی در توسعه بازارچه های مرزی استان آذربایجان غربی به انجام رسید. پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازلحاظ روش توصیفی- پیمایشی است. گردآوری آمار و اطلاعات به صورت میدانی و از طریق پرسشنامه جمع آوری گردیده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارشناسان آگاه به موضوع تحقیق در پلیس فتا، مرزبانی، گمرک و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان غربی و به تعداد 94 نفر بوده که 75 نفر از کارشناسان متخصص در موضوع، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ویرایش 22 و آزمون آماری تی- تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که هر چهار مولفه تحقیق 1- آگاه سازی از طریق رسانه مجازی،2- رونق گردشگری در مناطق مرزی از طریق رسانه مجازی، 3- مشارکت اجتماعی از طریق رسانه مجازی، 4- اعتمادسازی از طریق رسانه مجازی با اطمینان 99 درصد در توسعه بازارچه های مرزی در استان آذربایجان غربی نقش دارند. نتایج نشان می دهد که آگاه سازی از طریق رسانه مجازی دارای بیشترین و اعتمادسازی از طریق رسانه مجازی دارای کمترین نقش در توسعه و رونق بازارچه های مرزی می باشند

    کلیدواژگان: رسانه مجازی، توسعه بازارچه های مرزی، اعتمادسازی، آگاه سازی، مشارکت اجتماعی
  • عدالت زیبنده کپته*، رضا نریمانی صفحات 155-189

    علوم مرزی از رشته هایی است که از ابتدای دهه هشتاد به تدریج همگام با گسترش و تخصصی شدن دیگر رشته های دانشگاهی در دانشگاه علوم انتظامی امین وارد ادبیات علمی مطالعات جغرافیایی گردید تا دانشجویان مرزبانی را با گستره وسیعی از این علوم توسط اساتید متخصص تربیت نماید. پیشینه علمی مطالعات مرزی در ایران به آغاز دهه بیست بازمی گردد و در چند سال گذشته رشد قابل ملاحظه ای در محافل علمی- دانشگاهی یافته است. این پژوهش باهدف شناخت ماهیت روند توسعه علمی و نیز درک رویه های حاکم بر نشریه با روش اسنادی به طور خاص، سوابق مطالعات مرزی در حوزه نشریه علمی علوم و فنون مرزی را تجزیه وتحلیل می کند. یافته های این پژوهش بیانگر این است که 193 مقاله تا بهار 1398 در نشریه چاپ شده است و بیشترین پژوهش ها به ترتیب در استان های مرزی آذربایجان غربی، کردستان و سیستان و بلوچستان انجام شده است. مجموعه مطالعات انجام شده با پیشتازی رشته های گروه جغرافیا در قالب جغرافیای سیاسی و شهری و همچنین رشته مدیریت قابل تقسیم به دوازده محور: انواع قاچاق و جرائم در مناطق مرزی، احساس امنیت در مناطق مرزی، عملکرد مناطق آزاد و بازارچه های مرزی، تحلیل ژئوپلیتیک مناطق مرزی، نقش پاسگاه ها و برجک های مرزی بر توسعه امنیت، تحولات تاریخی مرزها، کارکردهای روستاها در مناطق مرزی، کاربرد فناوری در توسعه یگان های مرزی، چالش ها و تهدیدات امنیتی در مرزهای بین المللی، توسعه پایدار در مناطق مرزی، آمایش سرزمینی مناطق مرزی و دیپلماسی و حل وفصل اختلافات مرزی است. یافته های پژوهش بیانگر 3 رویکرد اصلی در مطالعات مرزی است. (6/31 درصد) از کل مطالعات انجام شده دارای روش شناسی کمی،) 5/45درصد (دارای روش شناسی کیفی و (8/22 درصد) دارای روش شناسی ترکیبی است. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد از مجموع تحقیقات مطالعات مرزی در نشریه، تحقیق، 4/10 درصد گذشته نگر، 6/2 درصد آینده نگر و 87 درصد نیز وضع موجود را موردتوجه قرار داده اند.

    کلیدواژگان: مطالعات مرزی، تحلیل اسنادی، نشریه علوم و فنون مرزی، ناجا
|
  • Rasoul Afzali, Yashar Zaki *, Abbas Tabatabaei Pages 23-46
    The purpose of this study was to investigate the effect of organizational culture on job performance of I. R. I. Border Guard Command staff (considering the mediating role of organizational innovation). The statistical population of this study includes all middle and senior managers of the Border Guard Command (n=320). Cochran sampling method was used to determine the sample size at 5% as 174 employees in this section. This study is of an applied research type and in terms of method it is a survey (quantitative) study. Data were collected using Cameron & Quinn Organizational Culture Questionnaires; Organizational Innovation Questionnaire (Jimens-Jimens et al., 2008) and Job Performance Questionnaire (Paterson 1963). Cronbach's alpha was obtained as 0.90, 0.87 and 0.87, respectively. The results show that the direct effect of organizational culture on performance is negligible and not significant, but its indirect effect through innovation mediator variable is significant. Organizational innovation in the I. R. I. Border Guard Command is appropriate and acceptable. Regarding the dimensions of organizational innovation in the I. R. I. Border Guard Command, it can be said that all three dimensions of innovation, including administrative, process and service innovation in the I. R. I. Border Guard Command are appropriate and there is no difference between job performance with innovation and organizational culture.
    Keywords: organizational culture, Organizational Innovation, Job Performance, Border Guard Command Staff
  • Bahram Imani, Arstoo Yari *, Fouzieh Ghahri Pages 47-65

    Maintaining security in border areas, especially in rural areas, countries that share borders with their neighbors, it is of great importance. according to importance of subject The purpose of this study was to investigate the factors affecting security in border areas. The present research is practical in terms of its purpose and the descriptive-analytical in nature. The approach that governs it is of quantitative type. The statistical population of the study is 10 border villages of Baneh city in Kurdistan province, It has 3755 households. The sample size was estimated at 299 people based on the Cochran formula. The dispersion of samples' numbers in the villages was distributed based on their households and the selection of samples in rural areas has been systematically random. To investigate Topic And setting up the questionnaire, A framework of six security indicator was selected based on 23 items based on previous studies. The reliability of the questionnaire was 0.84 based on Cronbach's alpha. One-sample t-test, Shannon entropy and Vikor's technique were used to analyze the subject. Data analysis was performed using one-sample t-test The security indicators have a close proximity And religious security with 3.85 has the highest average. also The results showed the Vikor technique Of the ten villages studied, six were medium-security And four villages are at a poor level

    Keywords: Security, Security Sense, border areas, Border villages, Baneh city
  • Hasan Rashidi *, Ghulamabbas Azar Pages 67-93
    Border markets at every point cause the region to thrive in different ways. The Chilat border can also improve the region because of its low distance from Iraqi cities and its high security. Dehloran has many non-oil resources, including agricultural products, cement plants, gypsum factories, besides abundant oil resources, which is an advantage not only for the city but also for the country in terms of trade. Because of its proximity to the country of Iraq, it is one of the most appropriate borders in terms of people moving around the country. Therefore, the purpose of this study was to evaluate the effects of Chilat Border Market on economic, socio-cultural and political improvement of Dehloran region. It is practical in terms of purpose and in terms of analytical-survey data collection method. The population consisted of 65630 inhabitants of Dehloran city. Based on Cochran test, the sample size was 382 people. Questionnaire with reliability coefficient of 0.896 was used based on Cronbach's alpha coefficient. Descriptive and inferential statistics (T-test, exploratory factor analysis) with SPSS 24 software were used for data analysis. The results showed that the Chilat Border Market has an impact on improving economic status with average (4.03), socio-cultural status with average (3.80) and political situation with average (4.09).
    Keywords: border Market, border areas, development, Dehloran Area
  • Soran Manoochehri *, Saadi Mohammadi Pages 95-130

    Iraqi Kurdistan tourists coming to the country to be treated or spend their leisure time, the development of health tourism in Kurdistan province can act as an efficient driver in the economic and social development of the province regarding its therapeutic and tourism potentials and advantages. However, in the current situation, the province of Kurdistan, mostly, plays a crossroads and the health tourists of Iraqi Kurdistan leave the province and are attracted to other destinations in the country. In this regard, the present study, with a comprehensive and systematic view, examines the current status of health tourism management and development in Kurdistan province in order to identify the obstacles and problems in the development of health tourism in the province by attracting Iraqi Kurdistan tourists. The present Mix study is a descriptive-analytical one that using survey data (interview, observation and questionnaire) collected from target groups, including provincial tourism, health and development managers, officials, local experts, academic specialists and Iraqi health tourists. Qualitative data analysis by fundamental theory technique indicated that 63 barriers and challenges in the form of 6 weaknesses categorized in tourism infrastructure and services; weaknesses in marketing, education and advertising; weaknesses in attractions, weaknesses in Planning, supervision and performance of governmental organizations; social and economic failures; failure to desire and motivate and characterize inbound tourists in the central components or main Dimensions of Post-Supply Problems; and weaknesses and failure related to demand dimension have affected on health tourism development of Kurdistan province rgarding Iraqi health tourists

    Keywords: Health Tourism, System Vision, Kurdistan province