نشریه پژوهش ملل
پیاپی 51 (فروردین 1399)

پژوهش حاضر به موضوع ناتمام دولت- ملت سازی در کشورهای منطقه خلیج فارس و عواملی که در این منطقه اعم از داخلی و خارجی را در برمی گیرد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. موضوعاتی که به آن پرداخته شده؛ بررسی شبه دولت های منطقه و تمام تلاش آنها برای عدم تکامل و تمایل به سمت تشکیل یک دولت ملی فراگیر، همچنین نقش دولت های فرامنطقه ای در این کشورها و عدم علاقه براساس شناختی که از این جوامع و حکومت های برآمده از آن دارند، به تغییر حکومت های قبیله ای به دولت های ملی فراگیر است تا بتوانند سازوکار و کار ویژه های اصلی دولت ملی در کشور خود از جمله ساخت ملت و قدرتی فراگیر اقدام کنند، بوده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال اساسی است که چه عواملی در منطقه خلیج فارس باعث ناتوانی و عدم توفیق در شکل گیری فرآیند دولت – ملت شده است. یافته ها نشان می دهد عدم تمایل حکومت های قبیله ای به تشکیل دولت ملتی فراگیر، بی توجهی و بی علاقگی قدرت های فرامنطقه ای به روی کار آمدن دولتی کارآمد، حضور و فعال بودن اندیشه اسلامی و مولفه های موجود و مستقر در افکار و اذهان مسلمانان در برابر عوامل سازنده ناسیونالیسم که تماما عرفی و دولت های ملی در ساخت و تداوم آن نقش آفرین هستند، تضادها و چالش هایی را در عرصه ملی و بین المللی ایجاد کرده و شبه دولت های موجود در این منطقه تاکنون نتوانسته اند در تشکیل دولت ملی مدرن موفق شوند. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و روش قیاسی در مقیاس کلان منطقه ای است.

با انقلاب مشروطه در ایران و ترکیه، حاکمیت تمام عیار نظام استبدادی سنتی کم رنگ شد و قانون اساسی روابط دربار با مردم و طبقات جامعه را هماهنگ کرد. نظام قبل از مشروطه به زور متکی بود ولی در نظام جدید این قانون است که مبنای مشروعیت حکومت و روابط دولت-ملت را در نظر می گیرد. باتوجه به اسناد و مدارک موجود درخصوص جنبش های دموکراتیک مشروطه در ایران و ترکیه به بررسی، مقایسه و همچنین چگونگی ظهور حکومت های خودکامه از درون این جنبش ها پرداخته شده است. بر این اساس نظریه «جامعه کلنگی» یا «جامعه کوتاه مدت» کاتوزیان جهت چارچوب نظری مقاله حاضر بکار گرفته شده است. از نظر کاتوزیان با تغییر حکومت، جامعه در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تغیرات زیادی به خود می بیند. بر این اساس جامعه به علت تغیرات مداوم و زیاد نمی تواند به توسعه برسد. بعد از ناآرامی های مقطعی پس از مشروطه، ظهور رضاخان در ایران و آتاترک در ترکیه بمثابه دو نیروی خدادادی بودند که برای نجات مردم از دست شورشیان فرستاده شدند اگرچه مدت زمانی از ریاست آنها نگذشت که هر دو به دو فرد خودرای و مستبد تبدیل شدند و جامعه مجددا به سمت استبداد گروید. روش تحقیق این مقاله مقایسه ای و تطبیقی است به این معنا که برطبق نظریه جامعه کلنگی، عناصر و مولفه های جنبش-های مشروطه در ایران و ترکیه را مشخص و سپس درصدد مقایسه هر دو مقوله خواهیم بود.

کوچاندن اجباری افراد از موطن خود در نظام بین المللی از جمله رفتارهایی است که حقوق بشر را نقض می کند و در اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد، در میثاق بین المللی حقوق مدنی و در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی محکوم شده و از موارد جنایت بر علیه بشریت محسوب می شود. ماده 7 اساسنامه دیوان کیفری بین المللی جرایم علیه بشریت را بعنوان اعمال خاصی تعریف می کند که بعنوان جزیی از یک حمله سیستماتیک یا گسترده نسبت به یک جمعیت غیرنظامی با علم به آن حمله ارتکاب یافته باشد. بنابراین، ایجاد مسئولیت کیفری در قبال ارتکاب یک جرم علیه بشریت، نیاز به اثبات ارتکاب قتل عمد، نابودسازی، به بردگی گرفتن، اخراج یا کوچ اجباری، تجاوز جنسی، بردگی جنسی، فحشای اجباری دارد. این اعمال باید بعنوان بخشی از یک حمله گسترده یا سیستماتیک، بر ضد هر جمعیت غیرنظامی، به وسیله یک مرتکب با علم به وجود آن حمله و متعاقب یک سیاست دولتی یا اغماض دولت ارتکاب یافته باشند. در این مقاله سعی شده است که سیاست کیفری مقنن بین المللی درخصوص کوچ اجباری مورد بررسی قرار گرفته و جوانب مربوط به آن مشخص شود. سپس به بررسی سیاست کیفری بین المللی در قبال کوچ اجباری پرداخته شده و سیاست کیفری اعمالی در سطح بین المللی، در رابطه با موارد مهمی که در آن کوچ تحمیلی صورت پذیرفته است، از قبیل کوچ اجباری مردم فلسطین توسط رژیم اسراییل، مورد تحلیل و ارزیابی چندجانبه قرار می گیرد.

 با فروپاشی اتحاد شوروی، بویژه پس از واقعه 11سپتامبر، ناتو با هدف تطبیق نقش و ماموریت های خود با شرایط بحرانی جهان ، دو موضوع اساسی تغییر مفاهیم و مفهوم سازی جدید و حقوق بین الملل و منشور ملل متحد را در دستورکار آن سازمان قرار گرفت. در این رهیافت جدید، تروریسم جایگزین کمونیسم و راهبرد آن از دفاع جمعی به امنیت جمعی تغییر یافت؛ که ناظر بر وظایف و اختیارات سازمان ملل، بویژه شورای امنیت است. تغییر اهداف و رویکردهای ناتو در شرایط نوین آثار و پیامدهای متعددی تاکنون بدنبال داشته که بازشناسی و کنکاش پیرموان آن بیش از پیش حایز اهمیت است. این پژوهش بر آن است با کاربست نظریه رژیم بین المللی و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی فرصت ها ، چالش ها و همچنین تاثیر قدرت های بزرگ بویژه آمریکا بر ناتو را تبیین و با استفاده از روش تحلیلی نقش ناتو در صلح و امنیت بین المللی و سنایوهای احتمالی پیش روی آن را مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که ناتو در دوران پساجنگ سرد، ضمن همکاری با سازمان ملل و دیگر بازیگران بین المللی سرگرم تبیین نقش ها و حوزه های عملی فراتر از گذشته است که از نظر حقوقی با منشور سازمان ملل متحد در تناقض و تضاد است؛ در این زمینه آمریکا بعنوان قدرت هژمون با استفاده ابزاری از نهادهای بین المللی و افزایش اعضای ناتو و گسترش کمی و کیفی این سازمان در تلاش است که ناتو بتواند در آینده کارکرد سازمان ملل را برعهده گیرد.

 با گذشت بیش از 66 سال از کودتای 28 مرداد 1332 و پخش مقالات و کتاب های بیشمار، هنوز بحث پیرامون این واقعه تاریخی و پیامدهای آن از سوی پژوهشگران داخلی و خارجی همچنان ادامه دارد. هریک از این منابع و پژوهشگران ماجرا را از زاویه و دیدگاه خاص خود به رشته تحریر در آورده و بررسی نموده اند. حال هدف از این نوشتار روشنگری هرچه بیشتر و بهتر نکات مبهم کودتای 28 مرداد، شناخت علل آسیب پذیری دولت مصدق در برابر مخالفان داخلی و بررسی علل عدم حضور مردم در روز کودتا بصورت بیطرفانه و شفاف می باشد. بر این اساس، به طرح این پرسش پرداختیم که عوامل داخلی کشور چه نقشی در شکست مصدق و به ثمر رسیدن کودتای 28 مرداد 1332 داشتند؟ در پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی برپایه استفاده از منابع کتابخانه ای این فرضیه بیان می شود؛ به نظر، طراحان اصلی کودتا (آمریکا و انگلیس) توانستند از اصل غافلگیری، نفوذ داخلی در ارگان ارتش و رهبران جنبش و ایجاد شورش خیابانی در روزهای منتهی به کودتا، با استفاده از مزدبگیر و عوامل داخلی خود در کشور اسباب تخلیه خیابان ها از مردم و طرفداران مصدق را فراهم آورده و با حمله به مراکز حساس حکومتی، منزل مصدق و در نهایت شکست جنبش و پیروزی کودتا را به ثمر رسانند.

مقاله پیش رو با هدف بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد دهاقان انجام شده است. روش پژوهش از نظر هدف تبیینی و براساس ماهیت و روش، میدانی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد دهاقان به تعداد 3800 نفر می باشد. نمونه آماری به تعداد 385 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده مقیاس 16 گویه ای روابط والد- فرزند آلفرد بی هیل برن و پرسشنامه 32 گویه ای محقق ساخته می باشد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برای پرسشنامه جو عاطفی 0.91 و برای پرسشنامه محقق ساخته به ترتیب پایگاه اجتماعی 0.88، شبکه مشارکت اجتماعی 0.81، مهارت اجتماعی 0.90 و بیگانگی اجتماعی 0.93 می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از از برنامه آماری SPSS و معادلات ساختاری Amos استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که متغیرهای کنترل اجتماعی، مشارکت شبکه های اجتماعی، مهارت های اجتماعی و بیگانگی اجتماعی بر سلامت اجتماعی تاثیر داشته است.

فعل بر چگونگی حالتی و اجرای عملی در قید زمان (گذشته، حال و آینده)، بگونه های خبری و انشایی بکار برده می شود، و افعال در زبان عربی در حالت مضارع و امر، بصورت موکد و غیرموکد استعمال می-گردند، که فعل غیرموکد بر روال عادی کلام دلالت داشته و در صورت تاکید، اصرار و اظهار عزم و اراده متکلم را بر اجرای عملی آن بطور جدی و حتمی  بازگو می نماید. آمدن نون (ن) در اخیر فعل مضارع و یا امر در زبان عربی دال بر تاکید آن است و پیوند نون ثقیله (نون مشدده) تاکید بیشتر نسبت به تاکید با نون خفیفه (نون ساکنه) را نشان می دهد. نون تاکید در افعال ماضی کاربرد نداشته، مگر اینکه در معنای طلبی (دعایی) بکار برده شود. و اضافه شدن این نون ها در افعال مضارع و امر تغییرات شکلی را نیز در قبال دارند، که بخش صرفی آن در کتاب های صرفی و بخش نحوی آن معمولا در کتاب های نحوی بیان گردیده است ، اما در این مقاله ابعاد مختلف این تغییرات هنگام توکید، از نگاه صرفی و هم از دید نحوی با دلایل و مثال ها مورد تحقیق و بررسی همه جانبه قرار گرفته است، و به سوالاتی که از قبل طرح شده، جواب های علمی و تحقیقی بیان گردیده و به توضیح نکات بسیار غامض و پیچیده افعال هنگام تاکید پرداخته است.