فهرست مطالب

فصلنامه طب و تزکیه
سال بیست و هشتم شماره 4 (پیاپی 115، زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/12/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علی اکبر حق دوست، مرضیه دشتی رحمت آبادی*، شهرام یزدانی، مریم حسینی ابرده، رضا دهنویه صفحات 1-12
    زمینه و هدف

    رشد اقتصادی و رفاه ملت ها به سرمایه انسانی آنان وابسته است. سرمایه انسانی متشکل از فراگیران بااستعداد بوده و پرورش ایشان تا دستیابی به مرجعیت علمی نیازمند مدیریت و برنامه ریزی راهبردی است. هدف این پژوهش تبیین مراتب رسیدن به مرجعیت علمی در سطح فردی است. همچنین به نمونه اقداماتی اشاره می کنیم که دانشگاه ها می توانند برای پرورش دانشجویان بااستعداد انجام دهند تا بتوانند مراتب ارتقاء فردی به سمت مرجع بودن را طی نمایند.

    ‍ روش بررسی:

    این مطالعه به شیوه مدل سازی در مطالعات کیفی (Qualitative research model building) هدایت شده است.

    یافته ها:

    مراتب ارتقاء فردی را در 5 دسته قرار داده ایم. استعدادبرتردر ارتباط با هوش قوی وخدادادی به همراه فراهم بودن زمینه تقویت آن در طول تحصیل معنا می یابد. استعدادان برتری که باپشتکار فردی و حمایت سیستم، مهارت ها و دانشی ممتاز را کسب نمایند را با واژه خبره می شناسیم. فرد خبره ای که تحت شرایطی بتواند خدمتی برتر بیافریند را در زمره نخبگان تعریف می گردد. سرآمدان زمینه بهره مندی دیگران از دانش و مهارتش را فراهم می آورند، در این طبقه شکل گیری قطب ها و پیشتازی در علم و دانش مطرح می گردد. در صورتی که ممتازبودن و یکتایی فردی برای دیگران شناخته شده و مورد احترام باشد فرد به سطح مرجعیت علمی رسیده است. در این سطح اخلاق و منش حرفه ای بسیار حایز اهمیت می گردد. ازآنجا که دانش و دانشمند، از محصولات دانشگاه ها می باشند، سیاستگذاران و مدیران دانشگاهی به گونه ای برنامه ریزی نمایند تا در یک بستر حمایتی، افراد با استعداد براساس تلاش خود در مسیر رشد علمی قدم بردارند.

    نتیجه گیری:

    در این مطالعه، مدلی مفهومی که مسیر ارتقاء فردی را به تصویربکشد وواژگان را در هرسطح به خوبی تبیین نماید ترسیم کرده ایم. براساس مدل ارایه شده، هر فرد در نظام آموزش عالی، می تواند همزمان با کسب علم و تجربه در رشته و تخصص مربوطه، خود را به صفاتی آراسته نماید که علاوه برتاثیرگذاری موفق در جامعه و خارج از مرزهای کشور، به گونه ای جاودان بماند که آیندگان نیز به حضور او درکشور افتخار نمایند. همچنین به راهکارهایی که زمینه سازوارتقاء دهنده رشداستعدادها، دردانشگاه های کشور باشد اشاره شده است.

    کلیدواژگان: مرجعیت، استعداد برتر، مدل سازی
  • آبتین حیدرزاده*، سمانه پنجه علی بیک، پگاه درخشان، مجید نوایی، حسن تورانی صفحات 13-25
    زمینه و هدف

    پژوهش حاضر به بررسی تاثیر دو نوع روش ارزیابی کاغذی و مبتی بر رایانه بر نتایج ارزیابی فرگیران در بعد نمره نهایی فراگیران، پرداخته است.

    روش بررسی

    نظر به برگزاری آزمون زبان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با هر دو نوع ابزار ارزیابی در یک زمان و با سوالات یکسان، آزمون مذکور مورد تحلیل و بررسی قرار داده‏ایم. بدین منظور و برای کاهش خطای نمونه‏گیری، پنج دوره از این آزمون را که هم زمان در هر دو نوع کاغذی و مبتنی بر رایانه برگزار شده است، انتخاب و شاخص‎های روانسنجی همچون ضریب دشواری، ضریب تمیز و شاخص پایایی کودر ریچارسون، محاسبه و در بخش آمار استنباطی با استفاده از آزمون‏های من-ویتنی، تحلیل واریانس و شاخص اندازه اثر (2η) با استفاده از نرم افزار SPSS و در سطح معنی داری، 0.05 به تحلیل، مقایسه نتایج داوطلبان پرداخته‎ایم. 

    یافته ها: 

    نتایج نشان می‏دهند شاخص‎های روانسنجی آزمون‏ها در دوره‎های مختلف برگزاری آزمون در نوع مبتنی بر رایانه نسبت به کاغذی برتری دارد. همچنین میانگین نمرات شرکت‎کنندگان از 2.2 تا 0.54 به ترتیب در دوره‎های 3 و 5 بین آزمون مبتنی بر رایانه و کاغذی تفاوت داشت. به جز آزمون دوره 3 نمرات سایر آزمون‎ها ، از توزیع یکسانی در نوع مبتنی بر رایانه و کاغذی پیروی می‏کردند.

     نتیجه ‎گیری: 

    نتایج تحلیل مبین آن است که با سوالات یکسان آزمون، در آزمون‎های مبتنی بر رایانه در مقایسه با همتای کاغذی آن، به طور کلی نتایج بهتری را به دست آورده‎اند و در عین حال ضریب افتراق آزمون در نوع مبتنی بر رایانه، بهتر بوده است.

    کلیدواژگان: آزمون زبان وزارت بهداشت، مبتنی بر رایانه، کاغذی، روایی، پایایی
  • زهرا کاظمی، جبرائیل نسل سراجی*، شهرام یزدانی صفحات 26-40

    آمایش سرزمینی آموزش عالی نظام سلامت، سیاستی است که وزارت بهداشتبر اساس اسناد بالادستی اتخاذ نموده و آن را رصد می کند. هدف از انجام این پژوهش تبیین میزان موفقیت اجرای سند آمایش سرزمینی آموزش عالی سلامت در کلان منطقه آمایشی کشور می باشد. این مطالعه در سال 1397 -1398 انجام شد. این پژوهش از نوعی ترکیبی متوالی می باشد که ابتدا مرحله کمیو سپس مرحله کیفی پژوهش اجرا شد. تحلیل محتوای کیفی با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا صورت پذیرفت. در فاز کمی مطالعه 30 پرسشنامه تکمیل گردید. کمترین میانگین مربوط به حیطه تمرکز زدایی و جلوگیری از تجمع امکانات و بیشترین امتیاز مربوط به حیطه جلوگیری از فعالیت های تکراری است. در فاز دوم تحلیل کیفی داده ها منجر به استخراج 256 کد اولیه شد. بازبینی چندین باره و ادغام کدهای بدست آمده با یکدیگر بر مبنای مشابهت به هم در طی مراحل متعدد در نهایت 109 درون مایه را در خصوص ارزیابی وضع موجود و بیان راهکارهای عملی متمایز نمود. در مرحله کمی مطالعه ، 30 پرسشنامه تکمیل شد. کمترین میانگین مربوط به عدم تمرکز و جلوگیری از همپوشانی و بیشترین میزان مربوط به تکرار بود. در مرحله دوم ، تجزیه و تحلیل داده های کیفی منجر به استخراج 256 کد اولیه شد. بررسی چندین بار و ادغام کدهای مبتنی بر شباهت در طی چند مرحله ، در نهایت برای ارزیابی وضعیت موجود و بیان راه حل های عملی ، 109 مضمون را از هم متمایز کرده است. این سند برای توسعه متوازن آموزش عالی است. فرصت خوبی برای دانشگاه ها فراهم شده که از حالت روزمرگی خارج شوند . چالش هایی وجود دارد از جمله کمبود تامین اعتبارات، تفویض اختیارات به کلان مناطق.بهتر است در حوزه آموزش عالی نگاه جمعیتی و عدالت محورانه داشت و در کنار جمعیت به مزیت های منطقه ای توجه شود

    کلیدواژگان: سند آمایش سرزمینی، آموزش عالی، آموزش عالی سلامت، توسعه متوازن
  • معصومه کاظمی، شهرام شایان*، حمید اکبری جور صفحات 41-51

    این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر در ارتقاء کیفیت آزمون دانشنامه تخصصی در رشته های داخلی،جراحی عمومی ،کودکان و زنان از دیدگاه ذینفعان درسال 1397 انجام گرفت. در این رابطه نقش عوامل سازمانی ، روانی، فیزیکی و عوامل مربوط به طراحی سوال در بهبود کیفیت آزمون دانشنامه تخصصی ،مورد مطالعه قرار گرفت .همچنین شاخص های روانسنجی آزمون ،مشتمل بر ضرایب دشواری و تمیز سوال و نیز پایایی آزمون تحلیل گردید . جامعه آماری شامل اعضای هیات ممتحنه و دستیاران چهار گروه اصلی رشته های تخصصی پزشکی فوق الذکر ومدیران کشوری برگزار کننده آزمون بوده اند.روش پژوهش توصیفی تحلیلی و ابزار تحقیق در مرحله اول پرسشنامه محقق ساخته و در مرحله دوم بررسی نتایج آنالیز کمی سوالات آزمون چهار رشته اصلی بوده است .روایی پرسشنامه به صورت صوری ارزیابی گردید و اعتبار آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ،برآورد گردید.داده های حاصل از پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. براساس نتایج حاصل از پژوهش مشخص گردید که آزمودنی ها میزان تاثیر عوامل سازمانی ، روانی، فیزیکی و عوامل مرتبط با طراحی سوال آزمون را در بهبود کیفیت آزمون دانشنامه تخصصی بیش از حد متوسط ارزیابی می کنند. همچنین در آنالیز کمی، نتایج در چهار رشته نشان داد بیشترین درصد سوالات از نظر دشواری، درحد متوسط و از نظر قدرت تمیز، درحد مناسب هستند.همچنین مقادیر پایایی آزمون در هر چهار رشته بالای 8/. بوده است.

    کلیدواژگان: ارتقا کیفیت، آزمون دانشنامه تخصصی، ذینفعان
  • فاطمه امانی*، افسانه زمانی مقدم، بابک نصیری قرقانی، رضا سورانی یانچشمه، مریم مصلح صفحات 52-68
    مقدمه

    انسان ارزشمند ترین و بزرگترین ثروت جامعه است بنابراین آموزش او امری حیاتی است. افراد شایسته قادر به استفاده از دانش، توانایی ها، مهارت ها، قابلیت ها و ویژگی های فردی، برای دستیابی به اهداف و استانداردهای مورد نیاز نقش ها و عملکردشان و در نتیجه بهبود مستمر سازمان برای مزیت رقابتی باشند. لذا شناسایی و ارتقاء مهارت، دانش و توانایی ها و خصیصه های فردی و شایستگی های آنان برای موفقیت سازمان ضروری و اجتناب ناپذیر است. محقق در این پژوهش به دنبال ارایه مدلی برای ارتقاء صلاحیت حرفه ای مدیران آموزشی دانشگاه ها می باشد.

    روش بررسی

    روش این تحقیق از نظر هدف کاربردی است و به روش اکتشافی انجام شده است. نحوه گردآوری داده ها به روش کمی صورت گرفته است. در این پژوهش برای جمع آوری داده های مربوط به ادبیات و مبانی نظری، تدوین فرضیه ها و ارایه الگوی اولیه موضوع از روش های کتابخانه ای و همچنین پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. برای توصیف داده ها از آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد فراوانی، جدول توزیع فراوانی، ترسیم نمودارها و همچنین توصیف ویژگی های پاسخ دهندگان به پرسشنامه استفاده می گردد. و در تحلیل استنباطی به روش تحلیل عاملی، به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته خواهد شد. جامعه آماری 150 نفر و تعداد آزمودنی ها در این تحقیق شامل 107 نفر (مرد و زن) بوده است.

    یافته ها

    مولفه ها و شاخص های ارتقای صلاحیتهای حرفه ای مدیران آموزشی شامل ارزش، انگیزش، تکنولوژی و فناوری، مدیریتی، دانش، مهارت های میان فردی و ویژگی های شخصیتی می باشد که در زمینه کاهش شکاف و جلوگیری از انحراف در تصمیم گیری ها کمک بسیار شایانی نماید.

    نتیجه گیری

    توجه ویژه مدیران ارشد دانشگاه جامع علمی- کاربردی به عوامل مهم مدیریتی، تکنولوژی و فناوری، ویژگی های شخصیتی و در نهایت مهارت های بین فردی، موجب می شود که بتوانند به اهداف و برنامه های خود در راستای ارتقاء صلاحیت حرفه ای مدیران آموزشی دست یابند.

    کلیدواژگان: ارتقاء صلاحیت های حرفه ای، صلاحیت های حرفه ای، مدیران آموزشی
  • سمیه بیک زاده*، رضا یوسفی سعیدآبادی، سعید صفاریان همدانی صفحات 69-80
    زمینه و هدف

    هدف کلی پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد آینده نگری در دانشگاه های علوم پزشکی استان مازندران بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است که با رویکرد آمیخته (کیفی و کمی) با طرح اکتشافی انجام شد.

    روش بررسی

    در بخش کمی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری آن را در بخش کیفی، اساتید دانشگاه های علوم پزشکی استان مازندران به تعداد 20 نفر و در بخش کمی، مدیران و اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به تعداد 465 نفر تشکیل دادند که در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند و با در نظر گرفتن قانون اشباع تعداد 10 نفر و در بخش کمی بر اساس فرمول کوکران، تعداد 210 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته آینده نگری با 56 سوال استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد.

    یافته ها

    روایی صوری و محتوایی ابزار به تایید متخصصان رسید و پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ آن ها نیز بالای 7/0 محاسبه شد که مورد تایید قرار گرفت.

    نتیجه گیری

    نتایج نشان داد که؛ آینده نگری دارای نه بعد «پاسخگویی به نیازهای جامعه، درک مفهومی، سازگاری با تغییرات، چشم انداز استراتژیک، تصمیم گیری، استعدادیابی پژوهشی، توانمندسازی، حمایت پژوهشی و ساختار سازمان» است. که بالاترین ضریب استاندارد (873/0) مربوط به بعد چشم انداز استراتژیک و پایین ترین ضریب استاندارد (548/0) مربوط به بعد تصمیم گیری است.

    کلیدواژگان: آینده نگری، دانشگاه علوم پزشکی، مازندران
|
  • Aliakbar Haghdoost, Marzieh Dashti Rahmatabadi *, Shahram Yazdani, Maryam Hosseini Abardeh, Reza Dehnavieh Pages 1-12
  • Abtin Heidarzadeh *, Samaneh Panjeh Ali Beik, Pegah Derakhshan, Majid Navaee, Hasan Turani Pages 13-25
    Background and Aim

    The purpose of this study was to investigate the effect of two types of paper-based and computer-based assessment methods on learners' assessment results in the final score of learners.

    Materials and Methods

    Considering the language test of the Ministry of Health and Medical Education, we analyzed and evaluated the test with both types of assessment tools at the same time and with the same questions. For this purpose, and to reduce sampling error, select five periods of this test, both simultaneous on paper and computer-based, and use psychometric indices such as difficulty coefficient, clean coefficient and Richardson Coder reliability index, Calculate and inferential statistics using Mann-Whitney tests, analysis of variance and effect size index (2η) using SPSS software and at the significant level of 052 we analyze, compare the results of the volunteers.

    Results

    The results show that the psychometric indices of the exams are better than the paper-based type in different exam periods. Also, the mean scores of participants ranged from 2.2 to 0.54 in periods 3 and 5, respectively, between the computer-based and paper-based tests. Except for period 3 tests, the scores of other tests followed the same distribution in computer-based and paper-based types.

    Conclusion

    The results of the analysis show that with the same test questions, in computer-based tests, compared to its paper-based counterpart, they generally achieved better results, while differentiating the coefficient of type-based tests. On the computer, it's been better.

    Keywords: Ministry of Health Language Test, Computer Based, Paper Based, Validity, Reliability
  • Zahra Kazemi, Jebraeil Naslseraji *, Shahram Yazdani Pages 26-40

    Territorial planning of higher medical education is a policy adopted by the Ministry of Health and Medical Education based on upstream documents. The purpose of this study is to investigate and explain the success rate of implementation of the document of Territorial planning of higher medical education in all 10 macro regions of the country. Materials and Methods This article was a qualitative-quantitative study in the year 1397-98.At first stage done the quantitative phase (questionnaire) and then the qualitative phase (semi-structured interview). Qualitative content analysis was performed using the conventional content analysis approach and Nvivo software. In the quantitative phase of the study, 30 questionnaires were completed. The lowest average was in the area of decentralization and prevention of overlap, and the highest was in the area of repetition. In the second phase, qualitative data analysis resulted in the extraction of 256 initial codes. Reviewing multiple times and merging the codes based on similarity over multiple stages ultimately distinguished 109 content for evaluating the status quo and expressing practical solutions. This document is a decree for development. Balanced distribution and development of higher education in the country. It offers good opportunities for universities to get out of the recession and there are challenges, however, including lack of funding and delegating authority to large areas. On the other hand, in the field of higher education, it is advisable to have a population-centered and justice-oriented approach in the field of higher education, to consider the extent, boundaries, regional capabilities and advantages of the population. finally, according to their evaluation

    Keywords: Territorial planning document, Higher education, health higher education, balanced development
  • Masomeh Kazemi, Shahram Shayan *, Hamid Akbari Pages 41-51
    Background

    The quantitative growth of higher education system and consequently medical education in recent years has caused the quality of Important Components in Education, specially the exams with less consideration..

    Purpose

    The purpose of this study is “the Identification of effective factors in improving the quality of medical specialty board exams from the perspective of stakeholders”

    Methods

    In order to analyze this descriptive-analytical study, in the first step, three groups of stakeholders including board members, assistants and program managers were asked to give their viewpoints on the factors affecting the quality improvement of the speciality board exam in the four fields studied using a questionnaire.

    Results

    Based on the results of the study, it was found that the participants rated the impact of organizational, psychological, physical and factors along with the designing of the test questions on improving the quality of the specialty board exams above the average. Moreover in the quantitative analysis, the results in the four fields showed that the highest percentage of difficult questions were related to questions with moderate difficulty and in index of discrimination, questions have appropriate dicriminatin index. Also, the KR20 Reliability test in all four fields have been above 0.8.

    Conclusion

    The results of this project emphasize more on the influential components that improve the quality of tests which include organizational, psychological , physical and factors along with designing the test questions. Moreover, the participation of all the stakeholders in the survey provides comprehensive findings which may or help improve the holding of the specialty board exam along with the preparation and design of test questions. Keywords: improvement , board examination , stakeholders

    Keywords: improvement, board examination, stakeholders
  • Fatemeh Amani *, Afsane Zamani Moghadam, Babak Nasiri Ghareghani, Reza Sourani Yancheshmeh, Maryam Mosleh Pages 52-68

    Human beings are the most valuable and the greatest asset of society so education is vital. Competent people are able to utilize individual knowledge, abilities, skills, abilities, and attributes to achieve the goals and standards required for their roles and performance, thereby continually improving the organization for competitive advantage. Therefore, identifying and enhancing their individual skills, knowledge, abilities and attributes and their competencies for the success of the organization is inevitable. The researcher in this study seeks to present a model for enhancing the professional competence of educational managers at universities.

    Materials and Methods

    The method of this research is applied and exploratory. The method of data collection is quantitative. In this study, library methods as well as researcher-made questionnaires were used to collect data on literature and theoretical foundations, formulate hypotheses and present basic pattern of the subject. Descriptive statistics including frequency, percentage of frequency, frequency distribution table, graphs, and description of the characteristics of respondents to the questionnaire are used to describe the data. In inferential analysis through factor analysis, the data will be analyzed. The statistical population consisted of 150 people and 107 of them answered the questionnaire.

    Results

    The components and indicators of professional competencies promotion of educational managers include value, motivation, technology and management, knowledge, interpersonal skills and personality traits that can be very helpful in reducing gap and preventing deviation in decision making.

    Conclusion

    The special attention of senior managers of universities to important management, technology and technology factors, personality traits, and finally interpersonal skills, enables them to achieve their goals and programs in order to enhance the professional competence of educational managers.

    Keywords: Professional Qualification Promotion, educational managers, Professional qualifications
  • Somayeh Beikzadeh *, Reza Uosefi Saeed Abadi, Saieed Saffarian Hamedani Pages 69-80
    Background and Objective

    The overall purpose of this study was to identify the dimensions of futurism in Mazandaran University of Medical Sciences. The study adopted a mixed approach (qualitative and quantitative) with an exploratory design to conduct the study. Methods and materials: In the quantitative section, a descriptive survey method was used. The statistical population consisted of 20 persons in the qualitative and 465 in the quantitative section selected from the faculty members, managers and professors at the Mazandaran University of Medical Sciences. According to saturation law, 10 people in the qualitative section were chosen and based on Cochran formula, 210 people were selected by stratified random sampling for the quantitative section. A researcher-made questionnaire with 56 questions was used for data collection. The exploratory and confirmatory factor analysis tests were used to analyze the data.

    Results

    The face and content validity of the instrument was confirmed by experts and their combined reliability and Cronbach's alpha were calculated above 0.7.

    Conclusion

    The results showed that futurism has nine dimensions: "responding to community needs, conceptual understanding, adaptation to change, strategic vision, decision making, research talent, empowerment, research support and organizational structure". The highest standard coefficient (0.873) was related to the strategic vision dimension and the lowest standard coefficient (0.554) was related to the decision making dimension.

    Keywords: Futurism, University of Medical Sciences, Mazandaran