فهرست مطالب

فصلنامه برنامه ریزی و بودجه
پیاپی 143 (زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/11/23
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سامان فلاحی *، تیمور رحمانی صفحات 3-35

    شناسایی نقش شوک های مختلف در وقوع ادوار تجاری یکی از زمینه های جذاب کارهای تجربی در حوزه اقتصاد کلان محسوب می گردد. بعد از بحران مالی اخیر (2008-2007) توجه به بخش مالی در توضیح نوسانات اقتصاد کلان بیشتر شده است. در این مطالعه، به دنبال شناسایی نقش شو ک های بخش مالی (شوک عرضه اعتبارات، شوک قیمت مسکن و شوک بازار سهام) به همراه شوک های بخش حقیقی و پولی (شوک های عرضه کل، تقاضای کل، سیاست پولی و سرمایه گذاری) در ادوار تجاری اقتصاد ایران هستیم. به منظور شناسایی ساختاری شوک های مختلف از مدل خودرگرسیون برداری با محدودیت علامتی استفاده شده است. دو مدل اصلی با استفاده از روش بیزین و داده های فصلی برای دوره زمانی 1395:4- 1370:1 برآورد شده اند. یافته های این مطالعه حاکی از آن است که شو ک های مالی به ویژه شوک عرضه اعتبارات از اهمیت قابل ملاحظه ای در توضیح نوسانات متغیرهای بخش حقیقی اقتصاد برخوردار است. همچنین، شواهد دلالت دارد که شوک های مالی در توضیح دوره رکودی اخیر اقتصاد ایران نقش پررنگ تری داشته اند.

    کلیدواژگان: مدل خودرگرسیون برداری با محدودیت علامتی، تخمین بیزین، شوک های مالی، ادوار تجاری، داده های فصلی
  • علی رضازاده *، سیاوش محمدپور، آرین آقابیگی صفحات 37-62

    آگاهی از ارتباط بین مخارج سلامت و رشد اقتصادی برای سیاست گذاری و برنامه ریزی بهتر در هر کشوری از اهمیت خاصی برخوردار است. از لحاظ نظری، انتظار می رود که یک رابطه علی دوطرفه بین مخارج سلامت و رشد اقتصادی برقرار باشد، ولی نیاز است که رابطه بین این دو متغیر بر اساس تکنیک های اقتصادسنجی و در کشورهای مختلف به صورت تجربی مورد آزمون قرار گیرد. در این راستا، این پژوهش برای تخمین مدل و تحلیل استنباطی، از آمار و اطلاعات کشورهای گروه هشت شامل بنگلادش، مصر، اندونزی، ایران، مالزی، نیجریه، پاکستان، و ترکیه در دوره زمانی 2014-1995 و روش علیت گرنجری پانلی بوت‏استرپ (روش کونیا) استفاده می‏ کند. نتایج تخمین نشان می‏ دهد که رابطه علی یک‏طرفه از مخارج سلامت سرانه حقیقی به تولید ناخالص داخلی سرانه حقیقی در کشورهای اندونزی، ایران، و مالزی وجود دارد و در کشور پاکستان نیز رابطه علی از GDP حقیقی به مخارج سلامت قابل‏ مشاهده است. در سایر کشورها هیچ‏گونه رابطه علی بین متغیرهای اشاره‏ شده مشاهده نشد.

    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، مخارج سلامت، کشورهای گروه هشت، آزمون علیت گرنجری پانلی بوت استرپ، روش کونیا
  • سید محمد حسینی، محمدرضا لطفعلی پور *، مهدی فیضی، غلامرضا صدیق اورعی صفحات 63-86

    هویت یکی از اساسی ترین عوامل تاثیرگذار بر رفتار و عملکرد اقتصادی افراد است. از این رو، اقتصاد هویت به عنوان زیرمجموعه ای مهم از شاخه اقتصاد رفتاری، به بررسی اثرگذاری مولفه های مختلف هویت بر رفتار اقتصادی انسان ها می پردازد. پژوهش حاضر در این چارچوب، ضمن تاکید بر تفاوت رفتار انسان ها با آنچه در مدل های متعارف ارایه می شود، ملاحظه های روان شناختی اجتماعی را با استفاده از روش پیش زمینه سازی در قالب یک آزمایش میدانی از دانشجویان افغان، از اقوام تاجیک و هزاره، در نظر می‏ گیرد. نتایج ما نشان می دهد که در جامعه چندقومی افغانستان، مولفه قومیت به عنوان بخش مهمی از هویت اجتماعی مردم، اثری معنادار بر ترجیح های زمانی آن ها (به عنوان یک تصمیم اقتصادی) دارد؛ به‏ طوری که تداعی قومیت، اقوام تاجیک را اکنون‏ گراتر از اقوام هزاره می کند. در حالی که بدون برجسته سازی قومیت، ترجیح زمانی اقوام هزاره بیش تر معطوف به زمان حال است و اقوام تاجیک، آینده گرایی بیش تری از خود به نمایش می گذارند

    کلیدواژگان: هویت اجتماعی، قومیت، اقتصاد هویت، اقتصاد آزمایشگاهی، افغانستان
  • زهره خواجه سعید *، اسدالله فرزین وش، ناصر الهی، حسین اصغرپور صفحات 87-112

    دانش اقتصادی در ارتباط با مسیر های اثرگذاری سیاست پولی بر شاخص کل قیمت بورس اوراق بهادار، ارزیابی بهتری از شرایط بازار برای بانک مرکزی فراهم می کند. همچنین، آگاهی از اهمیت نسبی هر یک از این مسیر ها، این امکان را برای بانک مرکزی ایجاد می کند که قدرت عملکرد سیاست پولی را بر اساس اهداف معین افزایش دهد. از این‏ رو، بانک مرکزی با آگاهی از نحوه و مسیر اثرگذاری سیاست پولی اعمال‏ شده، می تواند پیش تر از بازار قرار گیرد. بدین منظور، از مدل خود رگرسیون‏ برداری و داده های فصلی در دوره زمانی 1376 تا 1396 استفاده شده است. نتایج ما نشان می ‏دهد که سیاست پولی بر شاخص کل قیمت بازار اوراق بهادار تهران اثرگذار است، اما متغیر تعیین کننده ای محسوب نمی شود. بر اساس نتایج به ‏دست آمده، در نتیجه شوک پایه پولی به‎طور متوسط مسیر نرخ ارز و مسیر قیمت دارایی‏ ها به‏ ترتیب بیش‏ترین و مسیر اعتبار کم‏ترین سهم را در انتقال آثار پولی به بازار سهام دارند.

    کلیدواژگان: سیاست پولی، بازار اوراق بهادار، شاخص کل قیمت سهام، مسیرهای انتقال سیاست پولی، الگوی خودرگرسیون برداری
  • قدرت الله امام وردی *، زهرا بلند قامت صفحات 113-135

    هدف این پژوهش، بررسی اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی کشورها با در نظرگرفتن اثرهای نامتقارن توسعه مالی بر رشد اقتصادی و تعیین حد آستانه ای (در صورت وجود) است. در راستای این هدف، 12 کشور از گروه کشورهای اوپک و 15 کشور از گروه کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه انتخاب شده اند. برای بررسی فرضیه های پژوهش ابتدا با استفاده از رگرسیون آستانه ای پانل متوازن، ضمن یافتن مقادیر آستانه ای و آزمون معناداری آماری این آستانه ها، نتایج نشان می دهند که اثرهای سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی این کشورها یک رابطه غیرخطی و نامتقارن است. بدین منظور، با استفاده از روش بوت‏استرپ و کمینه سازی مجموع مجذورهای باقیمانده ها و بیشینه سازی ضرایب تعیین، مقادیر آستانه ای شاخص توسعه مالی، به ‏ترتیب برای گروه کشورهای منتخب اوپک، و برای گروه کشورهای منتخب سازمان همکاری اقتصادی و توسعه برآورد شده اند. در ادامه، برای بررسی نحوه اثرگذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی با استفاده از روش تخمین GMM، مدل پانل دیتای متوازن با اثرهای ثابت در سال های 2014-1995 بررسی می شود که نتایج این‏گونه است: با توجه به توسعه نیافتگی در بخش مالی کشورهای منتخب اوپک، میزان اثرگذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی پایین تر است و حتی در کشورهایی که شاخص توسعه مالی آن ها کم‏تر از حد آستانه اول برآورد شده بود، نه تنها بر سرمایه گذاری اثر کاهنده دارد، بلکه به عملکرد ضعیف و در نهایت کاهش رشد اقتصادی منجر می شود. درکشورهای منتخب سازمان همکاری اقتصادی و توسعه تعمیق مالی به‏ مراتب بهتر است و در تمامی آستانه ها سرمایه گذاری مستقیم خارجی اثر مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی می گذارد.

    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، توسعه مالی، رشد اقتصادی، مدل رگرسیون پانل متوازن آستانه ای، اثرهای نامتقارن
  • وحید کفیلی *، مهسا قاسم زاده صفحات 137-161

    توسعه بهداشتی نیازمند برخورداری از نیروی انسانی کارامد برای بکارگیری در رشد و توسعه اقتصادی است. این موضوع در کشورهای درحال‏ توسعه به دلیل کمبود سرمایه انسانی از اهمیت بیش‏تری برخوردار است. در این پژوهش، تاثیر حکمرانی خوب در افزایش کارایی مخارج دولت در بخش بهداشت برای 109 کشور درحال ‏توسعه در سال های 2002 تا 2015 بررسی می ‏شود. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که مخارج بهداشتی دولت اثر مثبت و معناداری بر سطح توسعه بهداشتی دارد و این اثر با بهبود حکمرانی افزایش پیدا می کند. در نتیجه، افزایش سطح سلامت جامعه می تواند بدون افزایش مخارج نیز انجام شود و محدودیت منابع در کشورهای درحال توسعه نمی تواند دلیل قانع کننده ای باشد. این پژوهش، راهکارهایی را برای افزایش کارایی مخارج دولت پیشنهاد می ‏کند.

    کلیدواژگان: توسعه سلامت، حکمرانی، مخارج بهداشتی دولت
|
  • Saman Fallahi *, Teymour Rahmani Pages 3-35

    One of the most attractive fields of research in applied macroeconomics is identifying the role of different shocks in business cycles. After the recent financial crisis (2007-2008), more attention has been drawn to the financial sector to explain economic fluctuations. In this study, we examine the role of financial shocks (loan supply shock, housing price shock, and stock market shock) alongside the real and monetary shocks (aggregate supply, aggregate demand, monetary policy, and investment shocks) in Iran’s business cycles. We use the sign restrictions VAR model in order to identify different shocks structurally. Two models have been estimated using the Bayesian method and seasonal data over the time period 1370:1- 1395:4 (1991:2-2017:1). The findings indicate that the financial shocks, especially the loan supply shock, are of great importance in explaining the fluctuations of the real economy. In addition, our results show that the role of financial shock is more significant in explaining the recent recession of Iran’s economy.

    Keywords: Sign Restrictions VAR, Bayesian Estimation, Financial Shocks, Business Cycle
  • Ali Rezazadeh *, Siavash Mohamadpour, Arian Aghabeigi Pages 37-62

    Being aware of the relationship between health expenditure and economic growth is an important issue in any country. Theoretically, it is expected that there is a two-way causal relationship between health expenditure and economic growth, but the relationship between these two variables should be tested empirically based on econometric techniques in different countries. Konya has proposed a new method for investigating Granger causality in a panel data framework which incorporates both coefficient heterogeneity and cross-sectional dependence. His new approach is based on SUR systems and Wald tests with country-specific bootstrap critical values. As a result, in this paper, Konya’s Bootstrap Panel Granger Causality approach has been used, based on data from D-8 countries (Bangladesh, Egypt, Nigeria, Indonesia, Iran, Malaysia, Pakistan, and Turkey) over the period 1995-2014. The results show that the real healthcare expenditure per capita is the Granger cause of the real GDP growth in Indonesia, Iran, and Malaysia, while in Pakistan the real GDP growth is found as the Granger cause of the real healthcare expenditure per capita. There was however no evidence of causality for the other countries.

    Keywords: Economic Growth, Healthcare Expenditure, D-8 Countries, Bootstrap Panel Granger Causality Test, Konya Method
  • Sayed Mohammad Hussaini, MohammadReza Lotfalipour *, Mehdi Feizi, Gholamreza Seddigh Ouraee Pages 63-86

    Identity is one of the most essential factors affecting the behavior,economic performance of individuals. Identity economics,as an important subset of behavioral economics,studies the impact of different components of identity on human economic behavior. This paper,emphasizing the differences between human behavior,that presented in conventional models,takes into account the social-psychological considerations by using the priming method in a field experiment on a sample of Afghan students from Tajik,Hazara ethnicity. The results show that in the multi-ethnic community of Afghanistan,the ethnicity of the Afghan people,as a crucial element of their social identity,has a significant effect on their time preferences,so that making the ethnicity salient,makes the Tajik people more present bias compared to the Hazara people. Nonetheless,without priming the ethnicity,the preference of the Hazara has more tendency towards the present.

    Keywords: Social Identity, Ethnicity, Identity Economics, Experimental Economics, Afghanistan
  • Zohreh Khajeh Saeed *, Asadollah Farzinvash, Naser Elahi, Hossein Asgharpour Pages 87-112

    Economic knowledge about the channels of monetary policy affecting the stock price index helps central banks to improve their assessment of economic conditions. Also, understanding the relative importance of transmission channels allows monetary authorities to foresee the outcomes of this mechanism, thus they can direct the monetary policy through the desired channel. In order to achieve this aim, a vector autoregressive model and seasonal data from 1997 to 2017 have been utilized. The results reveal that the monetary policy can influence the Tehran Stock Exchange price index, but it can not be taken as a determinant variable. The findings confirm that as a result of monetary base shocks, on average, exchange rate channel and asset price channel have the largest share in transferring monetary effects respectively, and credit channel has the least share in the stock price index.

    Keywords: Monetary Policy, Stock Exchange, Stock Price Index, Monetary Transmission Mechanism Channels, Vector Autoregressive Model
  • hodratollah Emamverdi *, Zahra Boland Ghamat Pages 113-135

    The main purpose of this study is to assess the effect of Foreign Direct Investment on economic growth of studied countries by taking into account the asymmetric effects of financial development on the economic growth and by determining the possible threshold. For this purpose, 12 countries have been chosen from OPEC and 15 countries from OECD countries. At first, balanced panel threshold regression has been applied to evaluate hypotheses of this study. In accordance with the obtained threshold values and statistical significance test of these thresholds, it was approved that there was a non-linear and asymmetric relationship between effects of FDI and economic growth. Furthermore, the Balanced Panel method with fixed effect has been estimated during the studied period in order to assess the effect of FDI on economic growth using the estimation method of GMM. The results show that the effect of FDI on the economic growth of OPEC countries has been low due to their lack of financial development; Also, this effect not only has been decreasing investment in the countries with financial development index lower than the first threshold but also has led to weak performance and reduced economic growth. OECD countries have better financial deepening so that FDI has had a positive and significant effect on economic growth at all thresholds.

    Keywords: Foreign Direct Investment (FDI), Financial Development, Economic Growth, Balanced Panel Threshold Regression Model, Asymmetric Effect
  • Vahid Kafili *, Mahsa Ghasemzade Pages 137-161

    Health development requires efficient labor force to be employed in economic growth and development. This issue bears more importance in developing countries since they suffer from a shortage of human capital. This research investigates the effect of good governance in improving the government health expenditure for developing countries (2002 to 2015). Regression analysis demonstrates that government health expenditure has a positive and significant impact on the health outcome, and this effect increases with the improvement of governance. As a result, increasing the level of community health can even be done without increasing expenditures, hence resource constraints in developing countries cannot be a plausible justification. This study presents recommendations for increasing the efficiency of government expenditures.

    Keywords: Government Health Expenditure, Health Outcomes, Governance, Developing Country, Panel Regression