فصلنامه مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند
پیاپی 31 (بهار 1399)

فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای پتانسیل توسعه در تمامی ابعاد است؛ بنابراین، بررسی اثر توسعه آن بر بهبود فضای کسب و کار از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، با استفاده از داده های جهانی سال 2017 ،140 کشور جهان بر اساس شاخص های توسعه تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک به روش K -میانگین به 4 خوشه با شاخص اعتبار ضریب نیم رخ 0/705 تقسیم شدند. بر اساس نتایج پژوهش، کشورهایی با شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات بالاتر که اغلب اعضای خوشه یک را تشکیل میدادند، در شاخص های فضای کسب و کار نیز دارای رتبه های بالاتری هستند. ایران با وجود رتبه 124 کسبوکار که از میانگین خوشه سوم نیز بالاتر است، از نظر شاخصهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در خوشه دوم قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود که کشور ایران با مطالعه نحوه به کارگیری زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای پیشرو، استراتژیهایی را به منظور افزایش اثربخشی فناوری اطلاعات در بهبود فضای کسب و کار تدوین کند.

با توجه به نقش بلوغ فناوری اطلاعات در افزایش رقابت پذیری سازمان، هدف از این پژوهش ارایه الگویی جهت شناسایی عوامل موثربر فرآیندهای فناوری اطلاعات سازمان بر مبنای چارچوبهای کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعاتواهداف کنترلیبرای اطلاعات و فناوری مرتبطو نیز تعیین روابط علی و سطح بندی این عوامل بارویکرد تلفیقی مدلسازی ساختاری تفسیری و تحلیل قدرت هدایت-وابستگی فازی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها از نوع پژوهشهای توصیفی-پیمایشی است. در این پژوهش، به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته مدلسازی ساختاری تفسیری و میک مک فازی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را مدیران و کارشناسان ارشد شرکت فناپ تشکیل دادند. با توجه به آنکه تعداد اعضاء جامعه آماری محدود بوده و اطلاعات مورد نیاز صرفا در اختیار تعداد اندکی از کارشناسان بود، لذا نمونه با جامعه آماری برابر بوده (متشکل از 15 نفر خبره سازمانی) و نمونه گیری به شیوه هدفدارقضاوتی انجام پذیرفت. یافته ها نشان داد که با استنادبه عوامل مطروحه در این چارچوب ها و به زعم اظهارات خبرگان سازمانی، 14 عامل موثر بر بلوغ فناوری اطلاعات در این سازمان در قالب 3 حوزه راهبرد و طرحریزی خدمات فناوری اطلاعات، اکتساب و پیاده سازی خدماتفناوری اطلاعات و نظارت و پشتیبانی خدمات فناوری اطلاعات وجوددارد. به علاوه، تحلیل روابط علی میان این عوامل حاکی از تعیین عامل «به کارگیری استانداردها در فناوری اطلاعات «به عنوان تاثیرگذارترین، عامل »وجود ساختار سازمانی فناوری اطلاعات» به عنوان تاثیرپذیرترین و عامل »زیرساخت مطلوب شبکه و مرکز داده ها« به عنوان مستقل ترین عامل در مدل بلوغ فناوری اطلاعات سازمانهای ایرانی بود که نقش بسزایی در تعیین سطح بلوغ فناوری اطلاعات سازمانها داشتند.

فرآیندهای کسب و کار نقشبی کلیدی در کسبب مزیت رقابتی سازمانها دارند. اجرای بدون توقف عملیات روزمره فرآیندها که ناشی از افزایش امنیت فرایندهای کسب و کار است، به عنوان یکی از شاخصهای مهم کیفیت فرآیندهای کسب و کار در نظر گرفته میشود. هرچند افزایش سطح امنیت در سازمان ها، هزینه های ناشی از نقص امنیت را کاهش میدهد اما در مقابل هزینه های مستقیم و غیرمستقیم استقرار ویژگیهای امنیتی را به سازمان تحمیل می کند. در این پژوهش برای حل این مسبیله مدیریتی، مدلی ریاضی ارایه شده است تا با هدف بیشینه سازی سطح امنیت و کمینه سازی هزینه های استقرار، تصمیم بهینه برای انتخاب راهکارهای امنیتی از بین گزینه های موجود برای هر فعالیت در فرآیند کسبب وکار را مشخص کند. بخشهای مختلف مدل با استفاده از مطالعه ادبیات نظری و مطالعه موردی فرآیند خرید الکترونیکی شناسایی شد. سپس مثالی عددی در چهارچوب مبدل ارابه شده با اسببب تفاده از الگوریتم ژنتیک حل شد و نتایج حل مدل با نتایج راهکارهای انتخاب شده توسط گروهی از متخصصین مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج این مقایسه بیانگر برتری جواب مدل نسبت به جواب خبرگان بود.

ینترنت اشیا به یک شبکه گسترده از اشیا اشاره دارد که در آن تمام اشیا از طریق تجهیزات هوشمند سازی مختلف با یکدیگر در ارتباط هستند. هدف از ایجاد شبکه ای از اشیا هوشمند، به وجود آوردن یک سیستم اطلاعاتی یکپارچه و انعطاف پذیراست که به وسیله آن خدماتی نظیر شناسایی، کنترل، ردیابی و دریافت اطلاعات آنلاین از اشیا در دسترسی قرار خواهد گرفت. فناوری اینترنتی اشیا، این امکان را فراهم میآورد تا اشیا پیرامون ما به طور مجازی با یکدیگر به تبادل اطلاعات بپردازند. هدف از این پژوهش، طراحی الگوی بومی برای پیاده سازی اینترنت اشیا در جاده ها و بهینه کردن ترافیک با هوشمند شدن آنها است. جامعه آماری پژوهش، متخصصان و کارشناسان حوزه راه سازی و فناوری اطلاعات کشور در شرکت آزادراهی حرم تا حرم و شرکت ساخت و توسعه آزادراه ها بوده است. نمونه های موردنیاز برای مصاحبه کیفی از طریق نمونه گیری هدفمند گردآوری شدند. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه با رویکرد تئوری داده بنیاد از 30 متخصص صنعت راه سازی صورت گرفت. درنهایت، 15 مقوله اصلی شامل خصوصی سازی و حمایت دولت، رقابت در بازار، عامل انسانی کارا، تامین امنیت سیستم و حفظ حریم خصوصی، تعامل ضابطه مند در مقابل رابطه گرایی، اعتمادآفرینی مشتریان، هزینه های اصلاحی ساختارمند، مدیریت زیرساختی و آزادراهی، آشنایی با دانش هوشمند سازی، ساختار تکلیفی حاکمیت، ناوگان بهینه و صنعت خودروسازی هوشمند، مدیریت خدمات فروش بهینه، نبود فشار تحریمی، توسعه فرهنگی جامعه و بهینه سازی حمل ونقل استخراج گردید و الگوی پارادایمی شکل گرفت.

رسانه های اجتماعی از ابزارهای نوین فناوری اطلاعات و ارتباطات است که امروزه در بسیاری از کشورها از جمله در ایران مورد استفاده قرار گرفته و کاربران زیادی از این بستر برای انجام فعالیتهای مرتبط با بازاریابی بهره میگیرند. با توجه به اهمیت رسانه های اجتماعی در بازاریابی، این پژوهش به بررسی تاثیر استراتژیهای رقابتی بر عملکرد بازاریابان فعال در رسانه های اجتماعی؛ با نقش متغیر تعدیل کننده ویژگیهای سازمانی پرداخته است. جامعه آماری در این پژوهش، تعدادی از بازاریابان رسانه های اجتماعی در شهر مشهد بوده که حجم نمونه با بهره گیری از جدول مورگان 384 تن در نظر گرفته شده است. روش پژوهش از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی و از نوع همبستگی و از لحاظ هدف، کاربردی بوده که با استفاده از پرسشنامه استاندارد عملکرد سازمانی هرسی و گلداسمیت (2003) و پرسشنامه ویژگیهای سازمانی و استراتژیهای سازمانی اویوبی و همکاران (2016) اطلاعات لازم جمع آوری گردیده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) به کمک نرم افزار اسمارت پی ال اس (Smart PLS) نشان داد که اوال ابعاد ویژگیهای سازمانی (ساختار سازمانی، سبک مدیریت، سبک تصمیم گیری) و استراتژیهای رقابتی (استراتژی تمایز، استراتژی رهبری هزینه، استراتژی تمرکز) بر عملکرد بازاریابان فعال در رسانه های اجتماعی تاثیر داشته و ثانیا استراتژیهای رقابتی از طریق متغیر تعدیل گر ویژگیهای سازمانی بر عملکرد بازاریابان فعال در رسانه های اجتماعی تاثیر دارد.

گسترش کسب وکارهای دیجیتال همراه با فرصتها و چالشهایی است. یکی از مهمترین این چالش ها، اطلاعات منفی در خصوص برندها است. وظیفه مدیران بازاریابی، تقویت انعطاف پذیری مشتریان در قبال این اطلاعات منفی اسبت. از سوی دیگر در دو دهه اخیر، بیشبتر پژوهش ها در حوزه شخصبیت و تجربه برند بر تعریف و ویژگی آنها متمرکز بوده که پژوهش حاضر با تمرکز بر شخصبیت و تجربه خلق شده در محیط رسانه های اجتماعی ارتباط آن با رفتارهای مشتریان واقعی از طریق متغیرهای میانجی نگرش برند و وفاداری برند را مورد بررسی قرار دهد. بر مبنای فرضیات مطرح شده، مدل مفهومی تحقیق طراحی و با استفاده از پرسشنامه نظرات 311 نفر از کاربران اپلیکیشبن های ارایه خدمات جمع آوری گردید. پس از بررسی روایی و پایایی، فرضیات مطرح شده با اسبتفاده از SEM مورد آزمون قرار گرفت. نتایج، نشان داد که شخصبیت و تجربه برند آنلاین بر نگرش و وفاداری برند مشتریان تاثیر مستقیم داشته که تاثیر تجربه بیش از شخصبیت اسببت. همچنین نتایج، تاثیر آگاهی و وفاداری به برند بر انعطاف پذیری مشتریان به اطلاعات منفی را تایید نمود. اگر برندی در محیط آنلاین بتواند علاوه تجربه منحصبربه فرد و مطلوب، شبخصیتی جذاب به مشبتریان القا نماید می تواند بر رفتار فرا نقش مشتریان در فضای مجازی تاثیر ملبت اعمال نمایند و این مشتریان در رسبانه های اجتماعی از این برند حمایت و به صورت مثبت بحت خواهند نمود. نتیجبه تحقیق برای بازاریان و مدیرانی که به دنبال خلق و حفظ رابطه بلند با مشتریان میتواند مفید باشد.

با رشد تجارت الکترونیک و کسب و کارهای آنلاین متعدد، توجه به رفتار بانوان که بخش مهم و چشبم گیری از مصرفکنندگان این حوزه به شمار می روند بیشتر اهمیت یافته است. هدف پژوهش حاضبر بررسی عوامل موثر بر تمایل بانوان به خرید آنلاین پوشاک است. در این راستا داده هایی با اسبتفاده از پرسشنامه از 400 نفر از بانوان استان خوزستان به شیوه در دسترس جمع آوری و مدل مفهومی پژوهش به روش مدل یابی معادلات سباختاری با استفاده از " نرم افزار اسمارت پی ال اس 3 "مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاکی از تباثیر مثبت و معنادار استفاده آنلاین همیشگی، هنجارهای ذهنی و نگرش به خرید آنلاین بر تمایل به خرید آنلاین بود. مزایای درک شده نیز بر نگرش به خرید آنلاین تاثیر مثبت و معناداری داشبت. علاوه بر این، نتایج حاصبل از آزمون سوبل نیز نشان داد که نگرش به خرید آنلاین نقش میانجی در تاثیر مزایای درک شده بر تمایل به خرید آنلاین ایفا می کند.

هدف پژوهش حاضر، ارایه مدلی برای پیش بینی پیشامدها و پیامدهای کیفیت رابطه در خریدهای آنلاین مشتریان در خصوب خرید کالاهای فیزیکی است. بدین منظور مشتریانی که در شهر تبریز به صورت آنلاین از فروشگاه های اینترنتی خریداری کردهاند بهعنوان جامعه آماری انتخاب شدند و تعداد 462 مشتری ببا تکمیبل پرسشبنامه، در تحقیق مشارکت کردند. برای انتخاب نمونه ها، از روش نمونه گیری در دسترس اسبتفاده و فرضیه های تحقیق با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار AMOS مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها نشان داد که کیفیت وبسایت، پیوندهای رابطه ای آنلاین و اعتبار و شهرت فروشنده بر کیفیت رابطه آنلاین تاثیر مثبتی دارد (پیشامدهای کیفیت رابطه آنلاین). همچنین نتایج پژوهش نشان داد که کیفیت رابطه آنلاین بر تبلیغات دهان به دهان آنلاین، سهم مشتری آنلاین، وفاداری مشتری آنلاین و نظرات مشتریان آنلاین تاثیر ملبتی دارد (پیامدهای کیفیت رابطه آنلاین). یافته های این پژوهش به همراه یافته های قبلی به این نکته اشاره میکنند که به روابط بلندمدت آنلاین که عصاره بازاریابی رابطه مند آنلاین است باید با دیده عمیق نگاه کرد؛ زیرا کیفیت رابطه آنلاین به عنوان یک حلقه وصل کننده بین نگرش و رفتارهای مشتری و فروشنده های اینترنتی است. در صنعت خردهفروشی آنلاین، بازاریابان برای تداوم رابطه با مشتریان آنلاین در بلندمدت باید به فکر رشد و توسعه رابطه آنلاین باشند و خودشان را به اقداماتی مجهز کنند که به تقویت کیفیت رابطه منجر شود. این مدل به مدیران کسب و کارهای اینترنتی کمک می کند نکات کلیدی کیفیت رابطه آنلاین را شناسایی کنند و هدایتگر خوبی برای بازاریابی رابطه مند در کسب و کار باشند.