ماهنامه گزیده مدیریت
پیاپی 216 (فروردین 1399)

در ادبیات مدیریت و کارآفرینی واژه فرصت بسیار به کار برده شده است و یکی از انتظارات همیشگی از مدیران شناسایی و بهره برداری از فرصت ها و یا تبدیل تهدید به فرصت است. بر این مبنا مدیران بر مبنای نوع نگرش یا رفتارشان در مقابل فرصت ها در قالب های مختلفی دسته‏بندی شده اند. در این مقاله با دسته‏بندی مدیران به چهار گروه فرصت سوز، فرصت طلب، فرصت جو و فرصت ساز تلاش شده است تعریفی از هر گروه ارایه شود و مشخصه های نگرشی و رفتاری مدیران فرصت ساز بیان شود. به‏طور یقین تحولات محیطی و شرایط بحرانی در دل خود تهدیدها و فرصت هایی را به همراه دارند. از نخستین روزهای سال 2020، شروع و شیوع جهانی ویروس جدید کرونا (کووید-19) تمام مناسبات اجتماعی و اقتصادی را به هم ریخت و بحرانی در سطح جهانی آغاز کرد که به تعبیر بسیاری از صاحب نظران در نوع خود بی سابقه بوده است. از این رو با توجه به اهمیت موضوع، به رفتار چهار دسته از مدیران در برخورد با بحران کرونا و فرصت های نهفته در آن پرداخته شده است.

شرکت ها چندین دهه است که هم در دنیا و هم در ایران برای حل مشکلات خود از خدمات مشاوران مدیریت استفاده می کنند. گاه به خدمت گرفتن مشاوران نتایج فوق العاده مثبتی به وجود می آورد، ولی متاسفانه گاهی نیز شاهد نتایج نه چندان مطلوبی هستیم. در این مقاله به ده دلیل پرداخته شده است که احتمال عدم موفقیت مشاوران مدیریت در شرکت ها را افزایش می دهد.
همان گونه که خواهید دید ریشه برخی از این ایرادات در شرکت ها و برخی نیز در سمت مشاوران است. کم توجهی به این اصول نتایج منفی را به وجود خواهد آورد که در نهایت هم به ضرر شرکت و هم به ضرر مشاور خواهند بود. اصلی ترین زیان برای شرکت ها ازدست دادن فرصت‏های بهبود و برای مشاوران سوء شهرت است.

یکی از شناخته شده ترین خیابان های شهر تهران، محل تجلی اراده مردکوتاه قامت ولی بلندهمتی است که سودای تغییر و دگرگونی در سر دارد. مردی که با اراده پولادین و عشقی که به هم نوعانش دارد دست به ابتکار و اقدامی بزرگ زده است که می تواند الگوی مناسبی برای همه کسانی باشد که گاهی در پس محدودیت های جسمانی و فیزیکی سنگر گرفته و تقدیر را بر تدبیر مقدم می دانند. آقای مهدی ابراهیمی با اتکا به تجربیات مدیریتی اش در حوزه فرهنگ و هنر و همچنین این باور که محدودیت های جسمانی به هیچ وجه تعیین کننده نیستند بلکه مهم اراده و توکل انسان است، کافه و رستوران سنتی را تاسیس کرده است که اکثریت کارکنان آن را مردان و زنان کوتاه قامتی تشکیل می دهند که با محبت، خوشرویی و حرفه ای از مشتریان استقبال می کنند تا بتوانند از حضور در این فضای دوست داشتنی تجربه دلنشین و جذابی برای آنان رقم بزنند. در یک روز سرد زمستانی، ولی در محفلی گرم و باصفا پای صحبت های آقای ابراهیمی نشستیم تا از خاستگاه این ایده و فرایند تبلور و تحقق آن بیش‏تر بشنویم و آرمان ها، اندیشه ها و آموزه های این مرد بلندهمت را با همه کسانی که در صدد تفاوت آفرینی در محیط پیرامون خود هستند، به اشتراک بگذاریم. خرسندیم که ما را در این مصاحبه نیز همراهی می کنید.

نسل «Z» تازه ترین نسلی است که حدود یک سوم جمعیت فعلی دنیا را تشکیل می دهد. آن چه برای فعالان اقتصادی، صاحبان و مدیران کسب وکارها و بازاریابان اهمیت دارد، شناخت خصوصیات، خصلت ها، خواسته ها، خلق وخو و نیز ارزش ها، معیارها و رفتارهای انواع نسل ها، به ویژه نسل «Z» است. این نسل به واسطه مشخصات منحصر به فرد خود دارای سلایق، علایق، انگیزه‏ ها، عادات رفتاری خرید خاص خود است که عدم شناخت یا بی ‏توجهی به آن‏ ها می‏ تواند بخش قابل توجهی از بازار کسب‏ وکارها را از دسترس خارج سازد. بر خلاف نگاه رایج که این نسل را پیچیده و غیرقابل درک ارزیابی می‏کنند، واقعیت این است که این نسل هم مثل سایر نسل‏ ها ترجیحات و اولویت‏ های خاص خود را دارد. در این مقاله ضمن تبیین ویژگی‏ های این نسل، به جای آمیزه بازاریابی سنتی 4Ps، آمیزه جدید5APs اریه شده است که می‏ تواند راهنمای بسیار مناسبی برای مدیران بازاریابی و فروش در عرصه سیاست‏گذاری و تدوین برنامه‏ های مرتبط با این حوزه باشد.

یک شکست اقتصادی خانوادگی در دوران کودکی به ناچار او را به زادگاه پدری می کشاند و بنابه جبر زمانه از همان ابتدا مجبور می شود با واقعیت های زندگی دست وپنجه نرم کند. ولی روحیه جسورانه، ماجراجویانه و امدادگرش به همراه اشتیاق بی پایانش برای مواجهه با چالش ها و اثرگذاری بر محیط پیرامون همواره مسیرهای جدیدی برایش باز می کند. شوق جوانی و ماجراجویی او را ترغیب می کند که برای ثبت رکورد گینس عرض دریای خزر را شنا کند. کم کم به واسطه مانوس شدن با طبیعت، نخست وارد حوزه امداد و نجات کوهستان و بعد وارد حوزه آموزش گردشگری می شود و مدیریت یک مجموعه نوپای آموزش گردشگری را قبول می کند و با نگاهی نو مجموعه را به یکی از سرآمدان این حوزه تبدیل می کند. در واپسین روزهای زمستان درحالی که علی شادلو در سوگ از دست دادن پدرش سیاه پوش و درگیر تکمیل پروژه ناتمام پدرش برای راه اندازی یک مجموعه اصیل بوم گردی بود، دعوت ما برای مصاحبه را پذیرا شد و با شوقی وصف ناپذیر به بیان سرگذشت، دیدگاه ها و برنامه هایش پرداخت. از شما دعوت می کنیم با مطالعه مجله 216 در این مصاحبه ما را همراهی کنید.

کارآفرینی آموزشی فرآیندی هدفمند، پویا و اجتماعی است که با شناسایی و ارزیابی فرصت ها و خلق ایده ای نوآورانه، اقدام ‏به ایجاد و توسعه سازمان ها و تغییر چشم اندازهای آموزشی برای تبدیل ایده های آموزشی به محصول یا خدمات می‏نماید. فلسفه و ماموریت آن، عدالت آموزشی، افزایش کارآیی و بهره وری، بهبود وضعیت آموزش، ارتقای سطح رفاه، رفع نیاز، خلق نیاز آموزشی و انگیزه‏مندی و پویایی صنعت آموزش است. کارآفرینی در مدارس، آموزش عالی، موسسات، شبکه‏ های مجازی و کلاس درس از جمله انواع کارآفرینی آموزشی می باشند. تغییر در انتظارات مشتریان، وجود سازوکارهای متنوع بازار، تغییر در سیاست های دولتی و قوانین مرتبط با آموزش، تولید دانش جدید و شبکه سازی میان ذینفعان آموزش را می‏ توان از جمله چالش‏ ها و فرصت‏ های کارآفرینی آموزشی قلمداد کرد. همچنین با پیوندزدن (سرمایه گذاری در روابط نزدیک با گروه های همگن) و پل‏ زدن (سرمایه گذاری در روابط نزدیک با گروه های ناهمگن) در سرمایه اجتماعی، می توان منابع مورد نیاز کارآفرینی آموزشی را تا حدی تامین نمود. سرمایه فرهنگی می تواند به عنوان یک تسهیل کننده مهم در ایجاد و بهره برداری از سرمایه اجتماعی عمل نماید

سال های متمادی شرکت ها بخشی از زمان و منابع خود را صرف مدیریت عملکرد کارکنان سازمان می کردند تا سازمانی با بهره وری بالاتر داشته باشند. در دهه اخیر بسیاری از سازمان های بزرگ از رویکرد قبلی به رویکرد بهبود عملکرد بر مبنای گفت وگوهای عملکردی تغییر رویه داده اند. برخی از سازمان ها با متمرکزسازی نیروها بر گفت وگوهای عملکردی توانسته اند بهره وری خود را حدود پنج برابر افزایش دهند که این امر مقبولیت بالایی را برای این رویکرد به همراه داشته است. در این مقاله به بررسی مزایای این رویکرد نسبت به سیستم های مدیریت عملکرد پرداخته می شود و همچنین توصیه هایی درمورد چگونگی اجرای جلسات گفت وگوی عملکردی در چارچوب این مدل در سازمان ها ارایه می شود.

این روزها سازمان ها به واسطه تحولات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فناوری شرایط خاصی دارند. سربلند بیرون آمدن از این شرایط و دوام و بقای کسب و کار منوط به داشتن رهبری شایسته است. رهبران سازمانی امروز ملزم به خلق محیط های کاری هستند که در آن انگیزه، تعهد و پایبندی به ارزش های سازمانی، خلاقیت و نوآوری، کیفیت و مشتری مداری موج می زند. البته باید توجه داشت که انگیزه، تعهد و تعلق افراد را نمی توان صرفا با ابزارها و عوامل مادی کسب کرد، بلکه نیاز به خلق محیط و فرهنگ سازمانی مناسب دارند.
اعتماد یک مفهوم چندبعدی است و صاحب نظران برای اعتماد ابعادی چون اطمینان، قابلیت پیش بینی، شایستگی، تخصص، خیرخواهی و روراستی را ذکر کرده اند. مهم ترین نکته در باب فرایند خلق اعتماد این است که اعتماد معمولا دیر شکل می گیرد ولی به واسطه یک اقدام یا رفتار نسجیده از میان می رود. به تعبیر دیگر اعتماد، خصیصه پایدار و ویژگی ثابت سازمانی نیست. اعتماد به طور مداوم در حال تغییر است و اگرچه کسب و ایجاد آن کاری بسیار دشوار است، اما ازدست دادن آن به راحتی اتفاق می افتد.
همچنین اعتماد یکی از مهم ترین عناصر سرمایه اجتماعی به شمار می رود. داشتن سرمایه انسانی، سرمایه طبیعی و... به تنهایی تضمین کننده موفقیت یک جامعه نیست. تجربه کشورهای توسعه یافته نشان داده است که در کنار استفاده بهینه و مدیریت موثر دارایی های مادی و انسانی، نیاز است که سرمایه اجتماعی نیز به نحو مطلوبی مدیریت گردد، چرا که بدون وجود سرمایه اجتماعی، موفقیت و کامیابی اقتصادی اگرچه ممکن است حاصل شود ولی چندان دوام نخواهد یافت.
مدیران و صاحبان کسب و کار در «خلق و بازآفرینی اعتماد» در سازمان هایشان با چه چالش هایی روبه رو هستند؟ و با چه راه‏کارهایی می توانند از این چالش ها عبور کنند تا فضای سازمانی و اجتماعی ما به کیفیت مطلوبی برسد؟
برای مطالعه پاسخ صاحب نظران به مجله 216 مراجعه گردد

دنیای کسب‏ وکار و فناوری هر روز در حال پیشرفت و معرفی ایده های جدید است. در سرتاسر دنیا این اتفاق با سرعت سرسام آوری در حال شکل گیری بوده و شرکت های جدید با ماهیت نوآورانه شان تحولات شگرفی را در عرصه کسب‏وکار، تولید محصول و ارایه خدمت رقم زده اند. کشور ما نیز همسو با تحولات جهانی به پشتوانه استعداد، خلاقیت، همت و سخت کوشی جوانانش مسیر جدید ارزش آفرینی در عرصه اقتصاد و کسب‏وکار را دنبال می کند و شاهد این ادعا را تنوع و تعداد بالای شرکت های نوپایی می توان ذکر کرد که در طی سال های اخیر در فضای کسب‏ وکاری ایران ظهور کرده اند.
ویژه‏نامه‏ های گزیده مدیریت در ایران نیز در راستای ایفای رسالت خود از سالیان گذشته از طریق مصاحبه با مدیران برجسته و صاحب سبک، کارآفرینان و بنیان گذاران شرکت های نوپا سعی کرده است ضمن معرفی آن ها به بررسی چالش های اجرایی و مدیریتی موجود در این نوع شرکت ها بپردازد. از این رو بخشی را هم به معرفی مختصر شرکت های نوپایی اختصاص داده ایم که از نظر ماهیت کسب‏ وکاری در نوع خود نوآوری های بارزی انجام داده اند. البته لازم به ذکر است که معرفی این شرکت های نوپا یا استارت آپی به معنای موفق بودنشان و یا تایید عملکردشان نیست، بلکه سعی داریم از این مسیر خوانندگان را با ایده ‏های نویی که در حوزه کسب‏ وکار و کارآفرینی کشورمان مطرح می‏ شوند، آشنا کنیم و همچنین انگیزه‏ فعالیت های کارآفرینانه را در بین جوانان کشور افزایش دهیم. امید داریم که این نیز کمکی باشد تا همسو با تحولات جهان کسب‏ وکار، ما نیز در مسیر اقتصادی نوین و پویا پیش رویم.
در این شماره به معرفی کسب و کارهای نوپای زیر میپردازیم
الوبیزنس؛ مشاوره تلفنی و حضوری کسب وکار
بنیان گذار: امیر براتی

 سیویتو از پرتال شغلی اختصاصی تا مدیریت رزومه ها و فرآیند محوری استخدام
 بنیان گذاران: دکتر فرشاد نادری و مهندس میلاد صابری

اسمارت مدیکو: دستیار سلامت هوشمند افراد مبتلا به دیابت
بنیان گذار و مدیرعامل: مسعود طغیانی

پرس لاین: با پرس لاین راحت تر و سریع تر بپرسید و دقیق تر تصمیم بگیرید.
 بنیان‏ گذار و مدیرعامل: حمیدرضا نظری

برای بیش‏تر کارکنان و کارفرمایان حقوق موضوع مهمی است و پیامدهای سازمانی مهمی را به دنبال دارد، به همین دلیل بسیاری از سازمان ها علاقه مند هستند تا دریابند کارکنان چگونه حقوق خود را ارزیابی می کنند. در محیطی که پرداخت بر اساس عملکرد به یک مدل استاندارد تبدیل شده و پرداخت بر اساس عدالت یک روند رایج در هزاره جدید است، مهم است که عواملی که به رضایت از حقوق منجر می شوند را بشناسیم. همچنین در محیط های کاری که تفاوت در پرداخت ها زیاد است، احساس تبعیض رو به افزایش است. از این رو بررسی چگونگی تاثیر عدالت سازمانی بر رضایت از حقوق ضرورت دارد.