فهرست مطالب

حدیث و اندیشه - پیاپی 27 (بهار و تابستان 1398)

مجله حدیث و اندیشه
پیاپی 27 (بهار و تابستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1399/04/31
  • تعداد عناوین: 6
|
  • معصومه سالخورده*، کاظم قاضی زاده صفحات 5-28
    در رابطه با این مساله که چه عامل بیرونی باعث تکامل جوامع انسانی می‌شود، جامعه‌شناسان مارکسیسم اقتصاد را عامل تکامل می‌دانند. با تحلیل آیه 213 سوره مبارکه بقره می‏توان، عامل اصلی تکامل جوامع را دریافت و به ترسیم مراحلی برای سیر تاریخی تکامل جوامع بشری و نقد نظریه محققین اجتماعی غرب پرداخت. بر مبنای این آیه شریفه، سیر تاریخی جوامع بشری از وحدت به اختلاف، بعثت پیامبران (ع) عامل اصلی در تاریخ تکامل بشری و باور توحیدی عنصر ارزنده تحقق یافتن وحدت انسانی در مراحل تاریخ می‌باشد. تفاوت نظریه مارکس که عنصر اصلی تحول اجتماع را اقتصاد می‌داند با نظریه مبتنی بر قرآن و واقعیت تاریخ، لحاظ نکردن عنصر عقیده، توحید و نقش سازنده پیامبران (ع) در مراحل تاریخی تکامل جوامع بشری است. بنابراین سیر حرکت و تکامل تاریخ را می‌توان مطابق با واقع و بر محور ظهور انبیای صاحب کتاب دسته‌بندی نمود، نه صرفا بر مبنای اقتصاد.
    کلیدواژگان: امّت واحده، ادوار جوامع بشری، وحدت توحیدی، تفسیر آیۀ 213 سورۀ بقره، نظریۀ تاریخی کارل مارکس
  • علیرضا شیرزاد* صفحات 29-49

    خداوند متعال، همچنان که مدت عمر هر انسانی را معین نموده، میزان روزی آن ها را نیز مشخص و معین نموده است. اما خداوند، روزی را به دو صورت مقدر نموده است، علاوه بر صورت اول یعنی «رزق مقدر مقطوع» که بدون تلاش به انسان خواهدرسید صورت دیگری از روزی بوده که منوط به تلاش انسان بوده که از آن به «رزق مقدر مشروط» نام برده می شود و البته تنها راه رسیدن به این نوع از روزی، اجمال در طلب یا تلاش متعادل است و برخلاف آنچه که تصور می شود، تلاش بیش ازاندازه، مکر و حیله و نیز راه های حرام، تاثیری در افزایش رزق نداشته و آنچه که سبب افزایش روزی می شود، شیوه هایی است که در احادیث بیان شده که آن هم مربوط به فضل و بخشش خداوند و مازاد بر دو قسم مذکور است که «رزق مفضول» نامیده شده است.

    کلیدواژگان: رزق، تلاش، اعتدال در طلب، فضل خدا، افزایش رزق
  • جواد سلمان زاده*، سید علی اکبر ربیع نتاج صفحات 51-65

     ابوصالح باذام از راویان قرآنی و چالشی میان شیعه و اهل سنت است که در چنگ اختلاف محدثان و علمای رجال گرفتار شده است و در برابر نکویی هایش، اتهامات بسیاری بسوی او روانه شده است. این نوشتار با بررسی سه دیدگاه گوناگون نسبت به باذام، جمع بندی و نتیجه گیری را نسبت به شخصیت او و روایاتش ارایه می کند. کلیدواژه ها: ابوصالح، باذام، باذان، شیعه، تشیع، کذاب.ابوصالح باذام از راویان قرآنی و چالشی میان شیعه و اهل سنت است که در چنگ اختلاف محدثان و علمای رجال گرفتار شده است و در برابر نکویی هایش، اتهامات بسیاری بسوی او روانه شده است. این نوشتار با بررسی سه دیدگاه گوناگون نسبت به باذام، جمع بندی و نتیجه گیری را نسبت به شخصیت او و روایاتش ارایه می کند.

    کلیدواژگان: ابوصالح، باذام، باذان، شیعه، تشیع
  • میثم خلیلی*، سمیرا قلی ئی صفحات 67-85
    بر اساس این پژوهش، امام رضا (ع) مباحث مربوط به علوم قرآنی از جمله بیان آیات الاحکام، ذکر شان و سبب نزول آیات و توضیح آیات متشابه را در جلسات مناظره‌ای که با صاحبان دیگر ادیان داشتند، مطرح نمودند. حضرت در اثبات عصمت انبیای الهی (ع) با در کنار هم نهادن آیاتی از قرآن کریم و هم‌چنین با استناد به روایتی از امام صادق (ع) از روش تفسیری قرآن به قرآن و قرآن به سنت استفاده نمودند. استدلال‌های کلامی حضرت در حوزه توحید، عصمت و امامت است. تبیین اراده خداوند با استفاده از براهین عقلی در مناظره امام رضا (ع) با صاحبان ادیان در اثبات عصمت انبیا (ع) کاربرد دارد. امام رضا (ع) در جلسه مناظره با علمای مرو، با استناد به حدیث منزلت، و با تطبیق آیه 87 سوره یونس بر امیرالمومنین(ع)، از روش تفسیری جری و تطبیق استفاده نمودند.
    کلیدواژگان: مناظره امام رضا(ع)، گونه‌شناسی، استدلال‌های قرآنی، عیون اخبار الرضا (ع)
  • افضل بلوکی*، محمدرضا رحیمی، محمدعلی مصلح نژاد صفحات 87-104
    موضوع مقاله، معیارهای اعتقادی شناسایی حق‎ از باطل در کلام امیرالمومنین علی(علیه‎السلام) در نهج‎البلاغه است. تبیین موضوع که به روش تحلیلی توصیفی انجام گرفته، با پاسخ‎گویی به این پرسش که معیارهای اعتقادی حق‎ چیست و ویژگی‌های آن در بازشناسی از باطل کدام است، صورت گرفته است. دست یابی به ملاکی جامع در تشخیص حق از باطل و ترویج فرهنگ علوی و کاربردی کردن آموزه‎های نظری امیرمومنان(علیه‎السلام) در عرصه های مختلف زندگی از اهداف مهم این نوشتار است. از داده‎های اصلی مقاله، بیان همسویی قرآن، سیره پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و اهل‎بیت(علیهم‎السلام)، صراط مستقیم، وحی، فطرت و عقلانیت با حق‎ در نهج‎البلاغه است و این شناسایی با توجه به در هم‌تنیدگی مصادیق حق‎ و باطل و ظرافت موجود در بازشناسی معیارهای حق از ویژگی‌ها و مختصات آن دشواری‌هایی دارد که با کنکاش در مستندات موجود در مجموعه شریف نهج‎البلاغه، میسر می‎گردد.
    کلیدواژگان: امیرالمؤمنین علی(ع)، حقّ‎، باطل، معیار، نهج‎البلاغه
  • فتحیه فتاحی زاده، عارفه داودی*، مرضیه محصص صفحات 105-131

    ترجمه به مثابه فرآیندی هدفمند جهت رفع موانع زبانی و فرهنگی است و در پیام رسانی متون اهمیت دارد، لذا ارایه ترجمه ای همسنگ متون موثق دینی جهت انتقال مفاهیم والای آن، ضرورت می یابد. در صحیفه سجادیه، تعابیر کنایی فراوانی است که مترجمان در معادل یابی و ترجمه صحیح آن با چالش هایی رو به رو هستند. غایت نوشتار حاضر ترجمه ساخت های کنایی صحیفه سجادیه در ترجمه ی فارسی سه تن از مترجمان معاصر (ارفع، بلاغی و سجادی) می باشد. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی فرآیند ترجمه و معادل یابی کنایی در صحیفه مورد بررسی قرار گرفته است. مترجمان در ساختهای کنایه از صفت، اغلب به ترجمه کنایی و معنایی روی آورده اند و در ساختهای کنایه از موصوف، بیشتر به ترجمه تحت اللفظی و معنایی گرایش داشته؛ در کنایه از نسبت نیز به ترجمه تحت اللفظی پرداخته اند، اما در برخی موارد به علت عدم توجه به معادل یابی ، مفهوم و ساختار نحوی و بلاغی نتوانسته اند معنای مناسب را ارایه دهند.

    کلیدواژگان: ترجمه صحیفه سجادیه، ساخت های کنایی، معادل یابی