فهرست مطالب
پژوهش نامه فرهنگی هرمزگان
سال دوازدهم شماره 17 (پاییز و زمستان 1398)
- تاریخ انتشار: 1399/07/01
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 8-23
فرهنگ عوام، رابطه تنگاتنگ و ناگزیری با اسطوره ها دارد و با کمی تامل، می توان نقش اساطیر را در جای جای افسانه ها و فرهنگ عامیانه ملل مختلف، مشاهده کرد و به همین سبب، برای درک و دریافت چرایی و چگونگی وقایع موجود در بین افسانه ها و باورهای مردم، باید آن ها را با باورهای کهن و آیین های اساطیری سنجید تا بتوان به بهترین نتیجه ممکن، دست یافت. باورهای عامیانه، منبعی سرشار از بن مایه های اسطوره ها و باورهای اقوام کهن هستند و محملی برای انتقال و حفظ این اعتقادات، به شمار می روند. این پژوهش می کوشد تا با استفاده از منابع مکتوب و نیز اقوال شفاهی و باورهای عامیانه، بن مایه های کهن در قصه ها و نیز باورهای عامیانه عناصر جادویی و اسطوره ای موجود در فرهنگ و باورهای عامیانه در غرب هرمزگان را بررسی نماید که غرب هرمزگان، شامل شهرستان های بندرخمیر، بندرلنگه، پارسیان و بستک است. برآیند پژوهش نشان می دهد در فرهنگ عامه و باورهای مردم غرب هرمزگان، رد پای بسیاری از کهن الگوها و اسطوره هایی دیده می شود که گاهی با اساطیر بین النهرین، هند و شرق آسیا، شرق و شمال آفریقا و حتی امریکای لاتین و گاهی نیز بسیاری از شایست و ناشایست های زرتشتی که کیش قدیم این ناحیه بوده است، شباهت دارند.
کلیدواژگان: بن مایه های اسطوره ای، باورهای عامیانه، غرب هرمزگان، تابو -
صفحات 24-37
استان هرمزگان در جنوب کشور ایران در کرانه های خلیج فارس و دریای مکران جای گرفته است. کرانه های خلیج فارس در استان هرمزگان از دوره باستان مسکون بوده و مانده های تاریخی و یافته های باستان شناسی پیشینه این استان را با هزاره دهم پیش از میلاد مسیح پیوند می زند. علاوه بر یافته های باستان شناسی، نوشته های تاریخی و جغرافیایی نیز از سده پنجم پیش از میلاد مسیح به این کرانه ها اشاره نموده اند. یکی از کهن ترین نوشته های جغرافیای که به کرانه های خلیج فارس و دریای مکران در گستره استان هرمزگان اشاره نموده است سفرنامه نیارخوس است که در سده چهارم پیش از میلاد مسیح نگارش یافته است. اسکندر مقدونی پس از رسیدن به هندوستان برای بازگشت به غرب گروهی از سربازان خود را از در دره ایندوس بر کشتی سوار کرده و از راه دریا آنها را به سوی غرب راهی نمود. هدف این گروه رسیدن به دشت سوزیان و اروند رود در دل ایرانشهر بود. نیارخوس به سوی غرب راهی شده و دیده ها و شنیده های خود را برای آیندگان یاداشت نموده است. وی با گذشتن از کرانه های شرقی به ساتراپ مکران رسید و پس از آن آگاهی های فراوانی درباره کرانه های هرمزگان از بندر بدیس (جاسک)، بندر هرموز کهنه (میناب) جزایر هرموز ،کشم و کیش و دیگر کرانه های هرمزگان یاد نموده است. روایات وی از کرانه های خلیج فارس و دریای مکران راهنمای تاریخ و جغرافیا نویسان برای بازسازی تاریخ گذشته این گستره و فرمانروایی ایرانیان از گذشته های دور تا کنون است.
کلیدواژگان: هرمزگان، تاریخ، باستان، نئارخوس -
صفحات 38-98
در جمعیتهای انسانی، »نسبت جنسی« در هنگام تولد نسبت »پسر« به »دختر« ضرب در صد در حدود 106-104 میباشد که توسط عوامل متعددی تغییر میکند. گزارش شدهاست که ترجیح جنسیتی، عامل عمدهی تغییر نسبت جنسی در برخی از کشورها میباشد. در فرهنگ عامیانهی استان هرمزگان، شواهد متعددی از نگرش منفی قوی نسبت به زنان دیده میشود. هدف عمدهی پژوهش حاضر، بررسی ارتباط این نگرش منفی با گزارش جنسیت فرزندان در اوسنه های عامیانه ی استان هرمزگان است. در این پژوهش، نسبت جنسی در داستانهای عامیانه با نسبت جنسی واقعی در استان مقایسه شدهاست. مقایسهی آماری نشان داد که بین نسبت جنسی گزارش شده در افسانه های عامیانه 7/108 با نسبت جنسی در متولدین استان (0/105) تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد (837/0=P, 206/0=Z .) نسبت جنسی در فرزندان شاهان و شاهزادگان، 1/103 و در بین سایر اقشار جامعه، 5/113 محاسبه شد. مقایسه ی آماری اطالعات نشان داد که این دو با یکدیگر تفاوت معنیداری ندارد (775/0=P, 285/0=Z .) بنابراین، در افسانه ها بین ترجیح جنسیتی موجود در جامعه و نسبت جنسی گزارش شده، نشانی از ارتباط وجود ندارد
کلیدواژگان: نگرش، ترجیح جنسیتی، نسبت جنسی -
صفحات 48-70
گویش لمزانی ،گویشی متداول در قسمت مرکزی بخش مهران است که در شمال شرقی شهرستان بندرلنگه ، جنوب شرقی بستک و محدوده غربی بندر خمیرواقع گشته است . مردم شهر لمزان و سیزده روستای همجواردر مرکز بخش، گویشوران این گویش هستند. پژوهش حاضر به بررسی و توصیف نظام آوایی این گویش در تقابل با فارسی معیار می پردازد. یکی از جنبه های حایز اهمیت این پژوهش این است که گویش لمزانی از یکسو به گویش های جنوب فارس یعنی دری لارستانی تعلق دارد و از سویی دیگر مردم این منطقه به عنوان آخرین گویشوران لارستانی در ارتباط وتعامل مستقیم با بندری زبان ها هستند و از این رهگذر، توصیف مشخصه های آوایی و واجی این گویش می تواند در شناخت بهتر گویش های کرانه ای و پس کرانه ای هرمزگان سهمی به سزا داشته باشد. .این تحقیق به صورت میدانی انجام گرفته است؛ مواد زبانی و داده های گویشی طی ده سال فراهم آورده شده است و از افراد کهن سال و میان سال برای تلفظ صحیح و خطاهای آوایی بهره گرفته شده است و در نهایت پژوهشگران با استفاده از شم زبانی خود به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته اند.گویش لمزانی ،گویشی متداول در قسمت مرکزی بخش مهران است که در شمال شرقی شهرستان بندرلنگه ، جنوب شرقی بستک و محدوده غربی بندر خمیرواقع گشته است . مردم شهر لمزان و سیزده روستای همجواردر مرکز بخش، گویشوران این گویش هستند. پژوهش حاضر به بررسی و توصیف نظام آوایی این گویش در تقابل با فارسی معیار می پردازد. یکی از جنبه های حایز اهمیت این پژوهش این است که گویش لمزانی از یکسو به گویش های جنوب فارس یعنی دری لارستانی تعلق دارد و از سویی دیگر مردم این منطقه به عنوان آخرین گویشوران لارستانی در ارتباط وتعامل مستقیم با بندری زبان ها هستند و از این رهگذر، توصیف مشخصه های آوایی و واجی این گویش می تواند در شناخت بهتر گویش های کرانه ای و پس کرانه ای هرمزگان سهمی به سزا داشته باشد. .این تحقیق به صورت میدانی انجام گرفته است؛ مواد زبانی و داده های گویشی طی ده سال فراهم آورده شده است و از افراد کهن سال و میان سال برای تلفظ صحیح و خطاهای آوایی بهره گرفته شده است و در نهایت پژوهشگران با استفاده از شم زبانی خود به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته اند.
کلیدواژگان: فرآیندهای واجی، گویش لمزانی، فارسی معیار -
صفحات 71-76
ملمداس زنی زیبا و اغواگر است که با بوی معطر و آوازه خوانی مردان را به سوی خود جذب می کند و آن ها را در میان پاهای اره ای خود قطعه قطعه می کند. این اسطوره مربوط به حوزه خلیج فارس است و مشابهتی با سیرن های یونان دارد. این پژوهش به صورت تحلیلی انجام گرفته است با هدف دریافت جایگاه اسطوره ای این شخصیت و همچنین شناخت ریشه های شکل گیری آن. در بررسی اسطوره بودن ملمداس با توجه به نگاه نظریه پردازان چنین برداشت می شودکه این مورد پژوهشی تولد دوباره ای از آناهیتا است. در بررسی ظاهری و خویشکاری ملمداس با آناهیتا به دو گانگی و تقابل دو اسطوره با یکدیگر می رسیم. چنانچه برداشت می شود ملمداس بیانگر دوره گذر از مادرسالاری و رسیدن به دوره پدرسالاری است که به گونه ای خشم طبیعت از انسان را بیان می کند
کلیدواژگان: ملمداس، اسطوره، زن، آب، آناهیتا -
صفحات 77-93
بوشهر یکی از مهم ترین کانون های تجاری ایران در خلیج فارس پیش از تحولات دوران جدید است که با افول بندر عباس رشد و جایگزین آن گردید. سیوال اساسی آن است که چرا و چگونه بندری بدون پیشینه تاریخی نه چندان روشن توانست به اصلی ترین مرکز تبادل تجاری ایران در خلیج فارس تبدیل گردد. پاسخ به این سیوال را باید در دو دسته دلایل درونی (امنیت نسبی، تشویق تجارت توسط حاکم بوشهر و نزدیکی بوشهر به شیراز) و برونی (تلاش نادرشاه برای ایجاد بندری تجاری برای رقابت با بصره، افول و ناامنی در بندرعباس، رقابت شیراز با لارستان و نیازهای بازار ایران به کالاهای پارچه یی) جستجو نمود. این مقاله درصدد است براساس شیوه کتابخانه یی مساله زمینه های افول بندر عباس و رشد بوشهر در دوره افشاریه را مورد بررسی قرار دهد.
کلیدواژگان: بندرعباس، بوشهر، خلیج فارس، شیخ ناصر، نادرشاه
-
Pages 8-23
Popular culture has a close and inevitable relationship with myths, and with a little thought, can be seen The role of mythology in the legends and folk culture of different nations. and for this reason, to understand why and what is happening between myths and peoplechr('39')s beliefs, they must be measured by ancient beliefs and mythological rituals, to achieve the best possible result. Folk beliefs are a rich source of myths and beliefs of ancient nations and They are a means of conveying and maintaining these beliefs. This research seeks to use written sources as well as oral and popular beliefs to Explore ancient themes in tales as well as folk beliefs and The magical and mythical elements found in folk culture and beliefs in West Hormozgan. West of Hormozgan,covering Bandar Khamir, Bandar Lengeh, Parsian and Bastak. The research results show In the popular culture and beliefs of the people of western Hormozgan, many archetypes and myths can be traced Sometimes resembling the myths of Mesopotamia, India and East Asia, East and North Africa, and even Latin America And sometimes they are similar to many of the Zoroastrian merits and demerits of the ancient cult of this area.
Keywords: Mythical Benefits, Folk beliefs, West of Hormozgan, taboo -
Pages 24-37
Hormozgan province is located south of Iran, on the shore of Persian Gulf and Makran Sea. The shores of Persian Gulf have been a part of Hormozgan province since ancient times. Historical remains and archaeological findings of the province date back to 10000 year B.C.. Moreover, historical and geographical writings from 5th century B.C. also mention the shores of Persian Gulf. One of the oldest texts to mention Persian Gulf and the Makran Sea in Hormozgan province is the travelogue of Nearchus, written in the fourth century B.C.. After arriving in India, Alexander the Macedonian ordered some of his soldiers to march west from Indus Valley by the sea. The objective of these soldiers was to take control of Suzian plain and Arvand River, which ran through the heart of Iranshahr city. Nearchus led the expedition west, and he recorded his experiences for future generations. Crossing the Eastern shores, Nearchus reached Makranchr('39')s governor. He mentions a number of stories about Bandar-e-Badis (Jask), Bandar-e-Hormoz-e-Kohne (Minab), Hormoz Islands, Qeshm, Kish, and other Hormozgan shores. His stories have been a guide for many historians and geographers in rebuilding and writing the history of the area, and the dominion of the Persians from ancient times till now.
Keywords: Hormozgan, History, Ancient, Nearchhus -
Pages 38-98
In human populations, sex ratio at birth (ratio of males to females x 100) is about 104-106, which affect by several factors. It has been reported that "sex preference" is the main factor for changing in sex ratio in some countries. There are some evidences in folklore of Hormozgan province (Iran) that revealed a strong negative attitude against females. The main aim of the present study was to investigate the relationship between the negative attitude about females and reporting sex ratio at birth in folktales of Hormozgan province. In the study the sex ratio at birth of offspring in folktales of Hormozgan province was compared with the actual sex ratio. The sex ratios in folktales and live births were estimated 108.7 and 105.0, respectively. There was no statistical significant difference between these two rations (Z=0.206, P=0.837). The sex ratio among the offspring of Kings and general population in folktales were estimated 103.1 and 113.5, respectively, which showed no significant difference (Z=0.285, P=0.775). Therefore, there is no evidence for association between sex preference and reported gender of offspring at birth in folktales.
Keywords: Attitude, Sex preference, Sex ratio -
Pages 48-70
Lemazan dialect is considered as one of the most popular dialect in a village of Mehran Rural District, in the Central District of Bandar Lengeh Country, this village is located in the southeast of Bastak and west of Bandar Khamir. People who live in Lemazan and thirteen neighboring villages are the speakers of Lemazan dialect. This study examined Phonological processes of Lemazan dialect in compare with Standard Persian Language. One of the most important aspects of research is that one the one hand Lemazan dialect belongs to the dialects in the Southern Persian Gulf( Dari Lârestâni), and on the other hand the people of this area as the last speakers of Lârestâni dialect are in the direct interaction with Bandari speakers. Therefore, the description of Phonetic and phonological characteristics of this dialect lead to understand better the dialects of port cities and Hormozgan Province. Moreover, this study used field research and This research has long used field research to gather data over 10 years. In order to better assess and improve the accuracy of the research; the researcher has been used elderly, and a number of speaker who were familiar with this dialect to check
Keywords: Phonological processes, Lemazan Dialect, Persian language -
Pages 71-76
Melmodas is a beautiful and seductive woman who attracts men with a fragrant, singing scent and slices them between her saws. This myth is related to the Persian Gulf and is similar to the Greek Sirens. This research has been done analytically in order to understand the mythical status of this character as well as to understand its roots. In examining Melmodaschr('39')s myth, according to the theorists, it is understood that this case study is the birth of a double Anahita. In examining the appearance and affinity of Melmadas with Anahita, we come to a dualism and the contrast of two myths. As perceived, Melmodas represents the transition from motherhood to patriarchy, which expresses the anger of human nature.
Keywords: Melmodas, Myth, Woman, Water, Anahita -
Pages 77-93
Bushehr is one of Iran’s most important trading centers in the Persian Gulf prior to the developments in the new era, replacing Bandar Abbas following its decline. The main question is why could a port with no clear historical legacy be converted into Iran’s major trading center in the Persian Gulf? The answer to this question lies in two sets of reasons: internal reasons (relative security, promotion of trade by Bushehr’s governor, and being close to Shiraz) and external reasons (attempts made by Nader to create a trading port which can compete with Basra, decline of Bandar Abbas, competition between Shiraz and Larestan, and Iran’s market demands for textile). The present paper aims to examine this issue by investigating the reasons for the decline of Bandar Abbas and the rise of Bushehr.
Keywords: Busher, Persian Gulf, Bandar Abbas, Shaykh Naser, Nadershah
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.