فهرست مطالب
پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی
پیاپی 80 (تیر 1399)
- تاریخ انتشار: 1399/04/01
- تعداد عناوین: 19
-
-
صفحات 1-23هدف از تالیف گزیده دانشگاهی ادبی، قاعدتا باید آشناسازی اجمالی دانشجویان با اندیشه ها و هنر استادان بزرگ ادب فارسی باشد تا انگیزه آنها را برای مراجعه به آثار این بزرگان افزون کند. کتاب چهارگوهر با انتخاب و توضیح دکتر کاظم دزفولیان که برای درس «شاعران حوزه ادبی عراق» توسط انتشارات سمت منتشر شده است، از جمله گزیده هایی است که انتشار آن متاسفانه به هیچ وجه انتظار جامعه دانشگاهی را برآورده نمی کند. انتخاب نه چندان مناسب اشعار، بدخوانی برخی از بیت ها و درنتیجه غلط معنی کردن آنها، توضیح نادرست یا نارسای برخی بیت ها، عدم توجه به ضبط نادرست برخی واژه ها و فقدان توضیحی در باره آنها، عدم توضیح برخی از ابیات دشوار، اشتباهات تایپی فراوان و... از مهمترین کاستی های گزیده مذکور است که کتاب را از آراستگی و پیراستگی یی که از یک درسنامه دانشگاهی انتظار می رود، دور نگاه می دارد. در مقاله حاضر بخشی از کاستی های فراوان کتاب، تحت دو عنوان «ناآراستگی» و «ناپیراستگی» بررسی شده و نگارنده امیدوار است با طرح آنها موجب توجه بیشتر مولفان کتاب های درسی، توجه و نظارت بیشتر مراکز نشر دانشگاهی، و پیراستن کتاب از این اشکالات در چاپ های بعدی شود.کلیدواژگان: گزیده، چهار گوهر، حوزه ادبی عراق، سمت، دزفولیان
-
صفحات 25-46کنایه بیانی زیبا و هنرمندانه و غیر صریح از موضوعات مختلف است که شعرا و نویسندگان از آن به عنوان فنی لطیف در بیان مقاصد و مضامین خود استفاده می کنند.به دلیل استفاده گسترده شاعران و نویسندگان فارسی زبان از کنایات،جمع آوری و تحلیل و تفسیر آنها کاری ضروری و شایسته است.آقای حسن انوری و همکارانشان کوشیده اند در کتابی با عنوان «فرهنگ کنایات سخن» این مهم را به انجام برسانند؛ در این مقاله، کتاب «فرهنگ کنایات» نوشته آقای حسن انوری مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. این کتاب را انتشارات سخن در 2 جلد و 1783 صفحه منتشر کرده است. پس از مطالعه فرهنگ مذکور و بررسی و تحلیل موضوعات مختلف مرتبط با آن، ساختار کتاب به صورت اجمالی معرفی شده است، پس از آن، محتوای کتاب تحلیل و ارزیابی شده است و در نهایت این نتیجه حاصل شد که از آنجا که این فرهنگ برگرفته از فرهنگ بزرگ سخن است،غیر از کنایه، مدخل های غیر مرتبط چندی با آن آمیخته شده ، همچنین اشکالات و ابهام هایی چند به آن راه یافته است.از این رو با بررسی و طبقه بندی اشکالات، برخی از مهم ترین اشکالات راه یافته به آن تبیین شده است؛و در نهایت با بررسی جمیع جهات، به این نتیجه رسیدیم که به منظور تهیه فرهنگی پیراسته و شایسته ضروری است این کتاب به صورت جدی ویرایش شود و اشکالات و ناراستی های آن اصلاح شود.کلیدواژگان: نقد، فرهنگ سخن، کنایات
-
صفحات 47-73
کتاب حقیقه الحدیقه: گزینش و گزارش از تمام باب های حدیقه الحقیقه سنایی غزنوی، تالیف حمیرا زمردی، به قصد فراهم آوردن منتخبی از حدیقه الحقیقه سنایی غزنوی، به همراه توضیحاتی فراهم آمده است. آیا این کتاب در رسیدن به هدف خود که آشنایی دانشجویان و خوانندگان ادبیات فارسی با این اثر بسیارمهم ادب فارسی است موفق بوده است؟ نویسنده مقاله حاضر برای بررسی این کتاب به منابعی نظیر فرهنگ های فارسی، اصل متن حدیقه الحقیقه، آن دسته از متون قدیمی فارسی که حکایات مشترک با متن حدیقه دارد، کتاب های تفسیر و حدیث مراجعه کرده است تا میزان درستی و نادرستی متن و تعلیقات این کتاب را مشخص سازد. در این ارزیابی ایرادات چندی به نظر رسیده است که می توان برخی از آنها را چنین برشمرد: اشتباهات چاپی، نگارشی و ویرایشی فراوان به این کتاب راه یافته است، نقل بسیاری از ابیات سنایی به درستی صورت نگرفته است، آیات و احادیث و عبارات عربی در تعلیقات اشتباه ضبط و ترجمه شده است، برای برخی از ابیات سنایی غزنوی معنی نادرست نوشته شده است، و بسیاری از نکات ادبی متن بدون توضیح باقی مانده است.
کلیدواژگان: حدیقه الحقیقه، سنایی غزنوی، حقیقه الحقیقه، منظومه های فارسی -
صفحات 75-98قزاق ها که در سال 1465 از جامعه ترکان جدا شده بودند تا زمان استیلای روس ها هویت مستقل داشته بعد از استقلال هم جغرافیای گسترده آسیای میانه را در دست گرفتند. اما می دانیم که این جغرافیای گسترده بخشی از جغرافیای فرهنگی ایران است. بنابراین سیر تاریخی تفکر و ادبیات در این دیار لازمه کنکاش محافل علمی ایران است. درنتیجه برای نیل به این هدف در این مقاله کتاب «تاریخ و ادبیات قزاق: بررسی و تحلیل پیوندهای تاریخی و ادبی با ایران» تالیف پروفسور اسلام چمنی مورد نقد و بررسی قرار داده ایم. در این نقد و بررسی به ویژگی های مثبت کتاب ازقبیل ارایه اطلاعات مختصر درباره تاریخ و فرهنگ قزاق، دوره های مختلف ادبیات قزاق بخصوص ادبیات دوره خفقان استالینی و نحوه مبارزه روشنفکران قزاق با استبداد استالینی در راس آن ها به سیر تفکر و فرهنگ قزاقی اشاره خواهیم کرد. به خصوص به چهره های شاخص و تاثیرگذار قزاق ازقبیل آبای قونانبای اوغلو، شاه کریم، مختار آویزوف و غیره اشاره خواهیم کرد. همچنین به برخی ایرادات موجود در کتاب ازقبیل تکرار مطالب و بیان احساساتی برخی مطالب و ضعف صفحه آرایی و ویرایش کتاب خواهیم پرداخت. این کتاب در دانستن نحوه و زمان تاثیرگذاری فرهنگ و ادبیات ایران در آن مناطق بسیار حایز اهمیت است.کلیدواژگان: تاریخ قزاق، ادبیات قزاق، دوره آلاش، آبای، مختار آویزوف، پیوندهای ایران و قزاقستان، استعمار روس
-
صفحات 99-121رساله قشیریه اندکی پس از تالیف برای استفاده فارسی زبانان نخست به دست ابوعلی بن احمد عثمانی و پس از مدتی ترجمه مذکور اصلاح یا ترجمه ای دیگر از رساله قشیریه فراهم گردید. برای نخستین بار فروزانفر در سال 1345 این کتاب را بر اساس نسخه کتابخانه لالا اسماعیل و نسخه موزه بریتانیا و با کمک از متن عربی، آن را تصحیح کرد. آموزشی بودن کتاب و برخی سهوها، دیگران را برانگیخت تا تصحیح دیگری از اصل عربی و از ترجمه فارسی آن ارایه دهند. روضاتیان و میرباقری فرد پس از محبتی معتقدند فروزانفر دچار خلط روش در تصحیح شد و در کار خود دو نسخه ای را با هم سنجید که از یک مترجم نبود، آنها با اساس قرار دادن نسخه ایاصوفیه و مقابله آن با نسخه موزه بریتانیا رساله قشیریه را تصحیح کرده اند. صفحه آرایی خوب و کم غلط و فهارس متعدد از امتیازات این چاپ است. ضعف جنبه تحلیلی تعلیقات ، عدم معرفی برخی منابع ابیات و مصاریع عربی و بی توجهی به متن عربی کتاب و عدم مقایسه این چاپ با چاپ فروزانفر از ضعف های این چاپ استکلیدواژگان: ترجمه رساله قشیریه، نقد تصحیح متون، ابوالقاسم قشیری، ابوعلی عثمانی
-
صفحات 123-150
یکی از جدیدترین آثاری که در زمینه خاقانی پژوهی منشر شده است، جلد دوم و سوم شرح اشعار خاقانی، تالیف محمدرضا برزگر خالقی است. مولف در این دو جلد نیز مانند جلد نخست، به شرح قصاید پرداخته است. موضوع این جستار بررسی و نقد جلد دوم این اثر است. این پژوهش کوشیده تا با روش تحلیلی/ توصیفی برخی کاستی ها و اشکال های موجود در این اثر را رفع نماید؛ بر همین اساس اشکال ها و کاستی های این اثر در دو بخش عمده اشکالات محتوایی و اشکالات تایپی/ ویرایشی بررسی شده اند. بخش نخست (اشکالات محتوایی) دارای زیرمجموعه های دیگری است که عبارتند از: الف) درک نادرست مفهوم ابیات؛ ب) تصحیحات قیاسی و ضبط های نادرست؛ ج) خوانش نادرست ابیات و د) توضیحات ناکافی و ناکامل. در هر قسمت سعی شده تا با مراجعه به منابع کهن و اصیل، نظرات ارایه شده مستدل و مستند باشند. به هر روی، مراد این جستار کاستن از اعتبار این اثر نیست؛ بلکه می کوشد تا با رعایت انصاف و اخلاق، گام مثبتی در اعتلای این اثر بردارد تا متن منقح تری را از آن در آینده شاهد باشیم.
کلیدواژگان: شرح خاقانی، برزگر خالقی، جلد دوم، اشکالات و کاستی ها، بررسی و نقد -
صفحات 151-174با وجود تنوع منابع الکترونیک، کتاب درسی همچنان اصلی ترین ابزار آموزش زبان محسوب می شود و نقد و بررسی این کتاب ها می تواند کیفیت آموزش را ارتقا دهد. مقاله حاضر با روش اسنادی- انتقادی و بر اساس مجموعه ای از شاخص ها و معیارهای ارزیابی کتاب های درسی دانشگاهی، به نقد و بررسی ویراست دوم از جلد نخست مجموعه فارسی بیاموزیم پرداخته است. با توجه به پنج محور نقد ساختاری، محتوایی، زبانی، روشی و فرهنگی-اجتماعی، از مزایای این اثر می توان به شیوه کلی آموزش الفبا، ارایه تمرین های ابداعی، انتخاب عنوان های کاربردی و طرح موضوع های مفید در محتوای درس ها اشاره کرد و از معایب آن باید عدم انسجام ساختاری کتاب در ترتیب آموزش حروف و مطالب دستوری و فقدان فهرست منابع و نقص فهرست مطالب را نام برد.کلیدواژگان: نقد محتوایی، نقد ساختاری، نقد زبانی، نقد روشی، نقد فرهنگی-اجتماعی، آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان
-
صفحات 175-197ساختارگرایی و پساساختارگرایی، در پاسخ به وضعیتی خاص در فلسفه و علوم انسانی پدید آمده اند و از این جهت باید مورد توجه قرار بگیرند. کتاب ساختارگرایی و پساساختارگرایی رویکرد فلسفی، از کتاب هایی است که در پاسخ به چنین نیازی نوشته شده است. تحلیل و بررسی کتاب فوق، به عنوان یکی از کتاب هایی که درباره نظریات مطرح علوم انسانی، به زبان فارسی نوشته شده، مهم ترین مسئله پژوهش حاضر است که با روش توصیفی-انتقادی و در چارچوب نظریات ساختارگرایان و پساساختارگرایان صورت گرفته است. این تحقیق، کتاب مذکور را در سه سطح روش، شکل، محتوا بررسی کرده است و از آنجا که اکثر کتاب ها در این حوزه، به زبان فارسی ترجمه شده اند، هدف این پژوهش، نشان دادن نقاط قوت و ضعف این کتاب است. بر مبنای این تحقیق، مهم ترین وجه ارزشمندی کتاب، تازگی موضوع آن در زبان فارسی است؛ همچنین بررسی ها نشان داد که بی توجهی به مسایل نگارشی و سجاوندی، تکیه صرف بر مطالب فلسفی، تعمیم نظرات ساختارگرایان و پساساختارگرایان در حوزه های مختلف علوم، عدم ارایه پیشینه مباحث فلسفی به طور شایسته، تکرار مطالب و عدم انسجام از دیگر ضعف های این کتاب است.کلیدواژگان: ساختارگرایی، پساساختارگرایی، ساختارزدایی، زبان شناسی عمومی، رویکرد فلسفی
-
صفحات 199-215
کتاب مقدمه ای کاربردی (Metaphor: A Practical Introduction) بر استعاره: نوشته ی زولتن کوچش (Zoltan Kovecses) یکی از منابعی ست که با هدف معرفی چند جانبه ی مفهوم استعاره نوشته شده و ویراست دوم آن در سال 2010 توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده است. این کتاب با عنوان «مقدمه ای کاربردی بر استعاره» توسط دکتر شیرین پورابراهیم (1393) ترجمه شده و انتشارات «سمت» آن را به چاپ رسانده است. پژوهش حاضر با هدف معرفی و بررسی نسخه ی ترجمه شده ی این اثر انجام گرفته است. به این منظور، در این نوشتار ابتدا دو نسخه ی اصلی و ترجمه معرفی شده اند و ویژگی های شکلی و محتوایی نسخه ی ترجمه، با در نظر داشتن نسخه ی اصلی کتاب، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی ها حاکی از این است که نسخه ی ترجمه، در مجموع، از نظر شکلی و ساختاری، وضعیت خوبی دارد و مقایسه ی آن با نسخه ی اصلی کتاب، مشخص می کند که مترجم زمان زیادی را برای ارایه ی ترجمه ای خوب و روان صرف کرده و در امر ترجمه موفق بوده است. با این حال، برخی از نکات در مورد نسخه ی ترجمه ی کتاب قابل ذکر است، که در مقاله ی حاضر، نگارنده به آن ها پرداخته است.
کلیدواژگان: معناشناسی شناختی، استعاره مفهومی، نگاشت، حوزه مبدا و حوزه مقصد، نقد کتاب -
صفحات 217-237هرچند دیوان منوچهری بارها تصحیح شده است و هر یک از مصححان به سهم خود در عرضه متن قابل قبولی کوشیده اند، هنوز آنچه به عنوان دیوان منوچهری در دست داریم، تا متنی نسبتا نهایی فاصله دارد و باز هم می توان با جست وجوی بیشتر و همچنین با پیروی از اصول تصحیح انتقادی، بعضی از ابهامات را برطرف کرد. در این نوشتار برخی ابیات منوچهری را از نظر صحت نسبت و صحت ضبط ها بررسی کرده و در نتیجه جست و جوهای انجام شده صورت هایی پیشنهاد کرده ایم. در این راه اتکای ما به قراین متنی، کهن ترین نسخه های بازمانده از اشعار منوچهری و منابع کهن بوده است.کلیدواژگان: متن پژوهی، تصحیح متن، منوچهری دامغانی، باغ و راغ، بت، سارک، سنتور، پرده ماده، مبرم، سوسن سرخ
-
صفحات 239-263
محمد رضا نوعی معروف به مولانا نوعی خبوشانی (970-1019هق) سراینده مشهور و نام آور سده دهم و چند سال آغازین سده یازدهم و از استادان مسلم زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند است. دیوان اشعارش در سال 1374ه، ش به تصحیح امیر حسین ذاکرزاده و کوشش احمد کرمی به همت انتشارات ما در تهران به چاپ رسیده است. در این چاپ، کاستی ها، تحریفات، تصحیفات و خطاهای بسیاری راه یافته که غالبا ناشی از نقص احتمالی دست نویس ها یا بدخوانی و کم دقتی مصحح است. همین عوامل باعث شده از میزان صحت و اعتبار این چاپ کاسته و شعر نوعی از درستی و روانی بسیار دور و یا بی معنی شود. به یاری دست نویس های کهن تر و معتبرتر دیوان نوعی می توان برخی از نادرستی های موجود در دیوان شاعر را اصلاح و تصحیح کرد. این پژوهش بررسی و تحلیل انتقادی پاره ای از سروده های وی است که نگارندگان با در دست داشتن دو دست نویس از دیوان این شاعر و مطابقت و مقایسه آن با متن چاپی دیوان، ابیات فراوانی از دیوان وی را تصحیح انتقادی کرده و به این نتیجه رسیده اند که چاپ کنونی دیوان نوعی بدون بهره گیری از شیوه ها و روش های علمی تصحیح انجام گرفته و به هیچ وجه شایسته و بایسته این شاعر توانا نیست.
کلیدواژگان: نوعی خبوشانی، دیوان، نسخه، تصحیح، تحریف -
صفحات 265-288
این مقاله به بررسی دفتر پنجم «شرح جامع مثنوی معنوی» اختصاص دارد. طبیعتا نقد و بررسی تمام 4238 بیت این دفتر، بیش از ظرفیت یک مقاله است. از این رو در این پژوهش با دسته بندی دلایل اصلی دریافت های موجود در این اثر و آوردن یک یا چند نمونه مرتبط با آن، تلاش می کنیم تا تصویری مختصر از کاستی های این شرح به تصویر بکشیم. نویسنده در این بررسی، به دو عامل مهم یعنی در نظر گرفتن «بافت موقعیتی ابیات» و «استفاده از نشانه های درون متنی خود مثنوی» تکیه کرده است. از رهرو همین نقد و بررسی دریافتیم که علی رغم تلاش بسیار زیاد جامع محترم، این اثر دارای کاستی های چشمگیری چون: «ارتباط نداشتن معنای بیت با محور عمودی ابیات»، «رد کردن توضیحات صحیح دیگر شارحین»، «بی ربط بودن توضیحات داخل قلاب با منظور اصلی بیت»، «بی توجهی به ارتباط و نخ نازک میان دو مصراع»، «خوانش نادرست بیت» و... است و وجود همین موارد باعث شده تا معنای ارایه شده برخی از ابیات، با معانی احتمالی دیگر در مثنوی معنوی همخوان نباشد و همچنان جای خالی شرح مناسبی از مثنوی احساس شود.
کلیدواژگان: مثنوی، دفتر پنجم، مولوی، بافت موقعیت، شرح جامع -
صفحات 289-315این پژوهش به بررسی کارآمدی سرفصل دروس «آیین نگارش و ویرایش» و «کارگاه ویراستاری (1) و (2)» در برنامه درسی مقطع کارشناسی زبان و ادبیات فارسی نظر دارد. این دروس در برنامه درسی مدنظر جنبه کاربردی دارند و ضمن تقویت مهارت های نویسندگی، فراگیر را برای پذیرش زمینه های شغلی در جامعه آماده می کنند. در پژوهش پیش رو این دروس با توجه به شاخص های شورای برنامه ریزی آموزش عالی بررسی می شوند. نتایج این بررسی نشان می دهد برنامه های موجود کاستی ها و مشکلاتی دارند. بی توجهی به پیش نیازهای لازم و هم پوشانی دروس باعث شده است که ساختار کلان سرفصل ها تناسب لازم را نداشته باشد. علاوه بر این، در سرفصل این دروس بر فعالیت های یادگیری پرورش دهنده خلاقیت تاکیدی نشده است. بی توجهی به سندها و برنامه های راهبردی ازجمله نقش نظارتی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از دیگر مشکلات آنهاست. در تعیین اهداف و مباحث سرفصل نیز به زمینه های شغلی و حرفه ای و چگونگی ورود فراگیران به آن توجه نشده است. بررسی روزآمدی منابع و مباحث هم نشان می دهد، ضمن بی توجهی به منابع و مباحث روز، اشکال های ساختاری، محتوایی و زبانی در منابع معرفی شده وجود دارد و منابع موجود نیازمند بازنگری هستند تا بتوانند ضمن آموزش کارآمد، الگوی زبانی مناسبی برای فراگیران باشند.کلیدواژگان: برنامه درسی، درس آیین نگارش و ویرایش، دوره کارشناسی زبان و ادبیات فارسی، روزآمدی، کارگاه ویراستاری
-
صفحات 317-342
مقاله حاضر به بررسی و نقد فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی نوشته رسول چهرقانی منتظر می پردازد. پیش از انتشار این اثر، فرهنگ های نسبتا موفق دیگری در مورد شعر خاقانی به چاپ رسیده اند و این فرهنگ کوشیده است تا نکاتی پیرامون مسایلی که احیانا در آثار پیش مغفول مانده اند طرح نموده و پرتوی بر غموض موجود در شعر خاقانی بیفکند و از دشواری های آن ابهام زدایی نماید. در این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر و تحلیل ابعاد شکلی آن، به بیان «امتیازات»، «کاستی ها»، و «بایسته های» محتوایی آن نیز پرداخته شده است. کتاب مزبور در دو سطح خطاهای فرمی و صوری، و اشکالات محتوایی ارزیابی شده و نشان داده شده است به دلایلی از جمله غفلت از یافته های نوین پژوهشی، عدم احصای کامل اشارات، درج مغلوط مدخل ها، ناهم خوانی مدخل ها با توضیحات، عدم استفاده مولف از منابع درجه اول و نیز تسامح و سهل انگاری به جهت تسریع در فرایند چاپ؛ قابلیت استناد و اطمینان اثر را ‐تاحد زیادی‐ فروکاسته است. در فرایند بررسی مطالب، ضمن تقدیر از تلاش های نویسنده، پیشنهادهایی برای بهتر شدن کیفیت کتاب ارایه شده است.
کلیدواژگان: خاقانی شروانی، دیوان، فرهنگ لغات و ترکیبات، نقد و بررسی -
صفحات 343-361در برنامه درسی ایران، درس فارسی و کتاب آن به عنوان مهم ترین ابزار آموزش زبان رسمی اهمیت بسیاری دارد. از سویی دیگر شعر در انواع منظوم و غیر منظوم آن در ادبیات فارسی از اهمیت بسیاری برخوردار است. از این رو پژوهش حاضر بر آن است که به روش کتابخانه ای تحلیل محتوای تلفیقی (کمی و کیفی) به توصیف تحلیلی کتاب های فارسی این دوره بپردازد و نشان دهد که آیا اشعار مندرج در این کتاب ها قابلیت به تصویر کشیدن یک شمای کلی متناسب، متعالی و مطابق واقع از شعر فارسی را در ذهن دانش آموزان دارد؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که کتاب های مورد نظر بیشتر نثر محور است. اشعار انتخاب شده بیشتر به ادب حماسی، میهنی، پایداری و انقلاب اختصاص دارد و به دلیل عدم پراکندگی متناسب در نوع ادبی، سبک شعر، قالب شعری، بحر و وزن و... اشعار کتاب های فارسی این دوره چهره درستی از شعر فارسی را به مخاطب نشان نمی دهد. ضمن این که از نظر جایگاه شاعران مطرح شده و آثار منتخب از ایشان نیز موارد قابل نقد بسیاری در هر سه کتاب وجود دارد. بنا بر موارد مذکور، پژوهش صورت گرفته بر ضرورت بازنگری و اصلاح کتاب های درسی مورد مطالعه صحه می گذارد.کلیدواژگان: کتاب فارسی، اشعار کتاب فارسی، تحلیل محتوا، دوره دوم متوسطه
-
صفحات 363-386
مقاله حاضر محصول نگاهی به کتاب ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی بر اساس نظریه دستور وابستگی است که امید طبیب زاده آن را مشتمل بر هشت فصل نگاشته است. با توجه به آنکه چنین رویکردی به دستور زبان در ایران درصد کمتری از مطالعات و بحث های زبان شناختی را به خود اختصاص داده است، جای خالی کتابی که نگرش اخیر را به زبان پژوهان علاقه مند معرفی کند؛ آن هم به زبان فارسی، به شدت محسوس بوده است. به همین دلیل، کوشش نگارنده این اثر ستودنی و شایسته سپاسگزاری است. به جرات میتوان گفت یکی از امور حساسی که بر عهده نگارنده این اثر بوده است، معرفی واژه ها و اصطلاحات این حوزه تخصصی و نیز توضیح و تبیین آنها بوده است؛ زیرا در زمینه کاربرد اصطلاحات دستوری، به ویژه در دستورهای سنتی و حتی در آثاری که درباره ساخت زبان فارسی نگاشته شده اند، گاه شاهد تشتت اصطلاحات تخصصی و تعاریف نادقیق و وجود مثال های نقض برای آن تعاریف هستیم. کتاب مذکور ویژگی های مثبت بسیاری دارد و البته پیشنهادهایی نیز به ذهن مرورگر این کتاب رسیده است که در صورت صلاحدید و پسند نگارنده شاید بتواند گره های کوچکی را از ذهن مخاطب کتاب بگشاید
کلیدواژگان: دستور وابستگی، نقد تحلیلی، ساخت ظرفیتی فعل، ساخت بنیادین جمله -
صفحات 387-401
نگارش و ویرایش، اثر ارزنده احمد سمیعی (گیلانی) است که سالهای متمادی، کتاب درسی دانشجویی و اصلی ترین متن درسی دانشجویان در آموزش نگارش و درست نویسی بوده است. چاپهای متعدد و شمارگان زیاد و فراوان چاپ آن، گویای اقبال فراوان خوانندگان و مخاطبان، بدین اثر بوده است. این کتاب، دو بخش عمده دارد : نگارش و ویرایش که سمیعی گیلانی تا حد امکان، با ذکر شاهد و مصداق، نظر و بحث خود را تبیین و ثابت کرده است. عمده ترین خطاها و لغزش های موجود در بخش اول (نگارش) اثر، عبارتنداز: نبود مقدمه، عنوان بخشها به صورت جمله، یکدست نبودن آرایش پاراگرافها، درج و توضیح مدخلهای غیر نگارشی مقاله تحقیقی، مرجع شناسی، وجود بخش تعریف که با اثر نگارشی متناسب به نظر نمی رسند. خطاهای بخش ویرایش (خطاهای زبانی) عبارتنداز: نیاوردن دلایل وافی در برشمردن خطاهای زبانی (ویرایش زبانی)، اصرار بر جدانویسی ،مغایرت املای کلمات با دستور خط فارسی فرهنگستان . این نوشتار در پی آن است که تا حد امکان، همه موارد را با ذکر مصداق و شاهد از اثر، نقل کند. روش تحقیق این نوشتار، مقایسه ای، تحلیلی و انتقادی است که مطالب خود را به شیوه اسنادی و فیش برداری گرد آورده است.
کلیدواژگان: نگارش و ویرایش، نقد، خطاهای شکلی، خطای ویرایشی -
صفحات 403-427
در مورد شعر و اندیشه مولانا جلال الدین کتب متعددی نوشته شده و اهل ادب و محققان عرفان اسلامی از نظرگاه های مختلف آثارش را بررسیده اند. یکی از کتبی که در این زمینه تالیف شده، کتاب «مولانا و چند داستان مثنوی» است به خامه سیروس شمیسا. جستار حاضر به نقد و تحلیل کتاب «مولانا و چند داستان مثنوی» بر اساس سنت عرفانی مکتب مولانا می پردازد؛ نگارندگان در بخشهایی با عنوان، «مباحث مرتبط با شرح احوال و زندگی بزرگان طریقه مولویه»، «مباحث مرتبط با مضامین عرفانی»، «مباحث مرتبط با مضامین کلامی»، «مباحث مرتبط با تاویل و تمثیل و حکایتها» و «مباحث مرتبط با اندیشه مولانا و تفکر انسان معاصر» به تحلیل و واکاوی این کتاب می پردازند و فراخور موضوعات مختلف از نظریات دیگر مولوی پژوهان نیز در تبیین مسایل بهره می گیرند. این کتاب با دیدی بدیع نگارش شده و با بهره گیری از نظامهای کنونی علوم انسانی دریچه های بسیاری را در مسیر مولاناپژوهی گشوده است، لیکن با وجود مزایای فراوان این مجموعه، برخی از مسایلی که مولف کتاب ذکر کرده، با منابع اصلی حوزه مولوی پژوهی، سنت عرفانی مکتب مولویه و نظرات دیگر مولوی پژوهان معارض است.
کلیدواژگان: مولانا، مثنوی معنوی، سیروس شمیسا، مولانا و چند داستان مثنوی، نقد و تحلیل -
صفحات 429-452
انتحال (سرقت علمی) یکی از غیراخلاقی ترین آسیب های پژوهش است که امروزه در تحقیقات دانشگاهی ما رو به فزونی است. هدف این مقاله بررسی جوانب مختلف انتحال (سرقت علمی) در مقالات علمی - پژوهشی، به عنوان برجسته ترین نماینده تحقیقات دانشگاهی، و به طورویژه مقالات علمی - پژوهشی حوزه ادبیات فارسی است. برای این منظور با استفاده از روش توصیفی- استنادی، ابتدا سرقت علمی با ذکر مصادیقی از آن در مقالات علمی - پژوهشی ادبیات فارسی تعریف می شود و در ادامه مسیولان، عوامل و انگیزه های انجام سرقت علمی در مقالات علمی - پژوهشی مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت راهکارهایی برای پیش گیری از انجام سرقت علمی و پس گیری مقالات سرقتی در مجلات علمی - پژوهشی حوزه ادبیات فارسی ارایه می گردد. این مقاله بر نقش بازدارنده سامانه های مشابه یاب متون (در مراحل قبل از چاپ مقالات)، نقدهایی که توسط پژوهشگران و آگاهان پیشینه تحقیق در حوزه های مطالعاتی مختلف (دیدگان بینا) نوشته می شود و چاپ این مقالات توسط مجلات علمی- پژوهشی، سلب اعتبار مقالات سرقتی چاپ شده و لغو امتیاز حاصل از آنها، به عنوان راهکارهایی عملی در این خصوص تاکید دارد.
کلیدواژگان: آسیب شناسی تحقیق، اخلاق پژوهش، انتحال (سرقت علمی)، تحقیقات ادبی، مقالات علمی- پژوهشی
-
Pages 1-23Excerpts from precious texts of ancient literature are among the researches that have increased in recent years. Careful selection of sections of text selected as a course and explaining their difficulties can help students better understand of ancient texts..The Book of Four Masters by Dr. Kazem Dezfoulian, published by Samt Publishing for the poetry of Iraqi Literature, is one of those excerpts whose publication unfortunately does not meet the expectations of the academic community. Choosing the wrong poems, misread some verses and misinterpreting them, Incorrect or incomplete explanation of some verses, not paying attention to the incorrect recording of some words and the lack of explanation about them, lots of typing mistakes, and … are among the most important shortcomings mentioned above that keeps the book away from the sophistication expected of a college textbook. In the present article, part of the book's many shortcomings is discussed under the heading of "disorganized" and "inexplicit" and the author hopes that with the attention of textbook writers, more attention will be paid to overseeing academic publishing centers and fixing these bugs in future releases.Keywords: selective, Four Masters, the literary territory of Iraq, Samt, Dezfoulian
-
Pages 25-46The ability of Persian language with its cultural contexts made many Persian words and expressions have different meanings and functions under different situations. Expressing the metonymy of various phrases and expressions in Persian language is one of these functions. For this reason, metonymy has been always considered by linguists, poets, and authors part of the language and culture of any society. Metonymy is the beautiful, artistic, and implicit expression of different topics used by poets and authors as a subtle technique in expressing their purposes. Due to the extensive use of metonymy by Persian poets and authors, the collection, analysis and interpretation of metonymy is a critical and competent task. Hassan Anwari and his colleagues complied and published a dictionary called “Sokhan Dictionary of Metonymy” which is analyzed in this study.Keywords: Criticism, dictionary, Metonymy
-
Pages 47-73
The author of this article has tried to introduce one of the numerous "extracts" from ancient Persian texts, and usually it is supposed at universities as a source of text for students of the Persian language and literature, in terms of the accuracy of the content contained in the Meaning comments and the text. Therefore, for this research, he has chosen the book "Haqiqat al-Hadiqah: Selection and Report of all Babs of Hadiqat al-Haqiqa by Sanaei Ghaznavi selected and reported by Homeira Zomoradi". In this article, we have reviewed various cases that are usually must be considered in writing the meaning comments of the literary texts of Persian literature, such as the correct meaning of the verses, the correct referral to the sources, the explanations about the rhyme, the correct translation of Arabic phrases, and so on.
Keywords: Hadiqat-al Haqiqat, Sanaei Ghaznavi, Haqiqat-al hadiqat, Persian Poems -
Pages 75-98Kazakhstan is one of the fifteen republics received independence after the collapse of Soviet Union. If we have a transient look at Kazakh history we understand that the Cossacks were isolated from Turks society in 1465 and with the independent identity of the Khanate of the Cossacks came to the forefront and until the Russian dominance, they retained their own identity. The Cossacks were spreaded in vast expanses of Central Asia. But we know that this vast geography is part of Iran's cultural geography. Consequently, the historical process of thought and literature in this field is necessary for the investigation of Iranian scientific circles. As a result, in order to achieve this goal, we reviewed the book “Kazakh History and Literature “Survey and Analysis of Historical and Literary Links with Iran” by Prof. Dr. Islam Zhemeni. In this review we will mention to the positive features of the book, such as providing brief information on the history and culture of the Kazakhs, the various periods of Kazakh literature, especially the literature of the Stalin era, and the way in which the Cossack intellectuals struggled with Stalin's despotism at the head of them in the process of Kazakh culture and thinking.Keywords: Kazakh history, Kazakh literature, Abai, Mokhtar Avesov, Iran-Kazakhstan links
-
Pages 99-121Shortly after the Ghoshirieh treatise was written, it was firstly translated in Persian by Abu Ali bin Ahmad Osmani for the use of Farsi language speakers, and after a while the translation was modified or provided with another translation. With the help of the Arabic text and based on the manuscripts of Süleymaniye Library_Lala İsmail and British Museum, Badiozzaman Forouzanfar corrected this book for the first time in 1966. The educational aspects of the book and the emergence of some inadvertences prompted others to provide a further correction of the Arabic original and its Persian translation. Just like and after Mohebbati, Rowzatian and Mirbaqerifard believe that Forouzanfar has made a methodological mistake in his work by comparing two versions of a translation, both of which have been conducted by one translator. Based on the manuscript in the Hagia Sophia museum and by checking it with the manuscript available in the British museum, they have corrected the Ghoshirieh treatise. Low-false suitable typography and several indexes are the main advantages of this manuscript. The week aspect of its suspicions, neglecting the introduction of the sources of Arabic distiches and the Arabic text of the work are among the disadvantages of the manuscript besides neglecting its comparison with the Forouzanfar's manuscript.Keywords: Translation of the Ghoshirieh Treatise, Criticism of Text Correction, Abolqasem Ghoshiri, Abu Ali Osmani
-
Pages 123-150
One of the most recent works published in the field of Khaqani Studies is the second and third volumes of Khaqani's Commentary, written by Mohammad Reza Barzegar Khaleqi. The author in these two volumes, as in the first volume, has described the quotations. The subject of this article is to review and critique the second volume of this work. This research has attempted to resolve some of the shortcomings and drawbacks of this work through an analytical / descriptive approach; therefore, the drawbacks and shortcomings of this work have been examined in two major sections: content problems and typographical / editing problems. . The first section (content bugs) has other sub-categories which include: (a) Misunderstanding the meaning of the verses; (b) incorrect recordings;(c)Incorrect reading of verses and d) Inadequate and incomplete explanations Each section has attempted to substantiate the comments provided by reference to ancient and original sources. However, the purpose of this essay is not to undermine the validity of this work; rather, it seeks to take a positive step in upholding this work with due diligence and ethics so that we can see more relevant text in the future.
Keywords: Khaqani Description, Barzegar Khaleqi, Volume II, Drawbacks Shortcomings, Reviews, Criticisms -
Pages 151-174Despite the variety of electronic resources, textbooks continue to be the main medium of language teaching. Thus, criticizing them can improve the quality of education. This paper reviews the 1st volume of the 2nd Edition of “Farsi Biamuzim”, based on a set of standards and criteria for evaluating academic textbooks. Among the five criticism axes of structure, content, language, method, and society and culture, the advantages of this work can be found in the general way of teaching the alphabet, providing innovative exercises, selecting practical topics, and designing useful topics in the content of lessons. Its disadvantages can be attributed to the structural inconsistency of the book in the instruction of letters and grammatical materials and the lack of a list of sources and a defect in its list of contents.Keywords: Content Criticism, Structural Criticism, Linguistic Criticism, Methodological Criticism, Socio-Cultural Criticism, Teaching Farsi to Non-Farsi Speaking Learners
-
Pages 175-197Structuralism and poststructuralism are two of the most important and influential approaches in the humanities of the 20th century. This two approaches, are arose in response to special situation in philosophy and humanities and so they have to pay attention. The main question of this article is to survey of benefits and weaknesses in this book by critical descriptive method. It should be noted that this study was conducted in accordance with structuralist and poststructuralist theories and this book studied in three phases: Methodological, formal and content review phase. The books in this field, usually, are translated in Persian language but this book is an essay, so the purpose of this article is review of this book as an essay book .The most important value of this book is the novelty of the subject. Also, this book has its drawbacks of writing issues and punctuation. Great emphasis on philosophical issues, extension of opinion of structuralists and poststructuralists in different contexts of humanities, failure to presentation of historical philosophy content properly, redundant repetition and inconsistency, are the other flaws in the book include.Keywords: Structuralism, Poststructuralism, Deconstruction, General Linguistics, Philosophical
-
Pages 199-215
The book Metaphor, A Practical Introduction by Zoltán KÖvecses is one of the multi-purpose sources to show the meaning of metaphor. The 2nd edition of the book has been published in 2010 by Oxford University. Ms. Shirin Poor Ebrahim has translated the 2nd edition in 2014 which has been published by SAMT Publication. The present research has been done to introduce and study the translated text from various views. In this study at first the original version and its translation have been introduced and the specifications of the translated book with regard to its original versions are studied both from the view of structure and content. The study shows that the translated text as a whole is praiseworthy and the translator has translated the text attentively and patiently, and the outcome is fluent and easily finding. Nevertheless, some points about the Persian text are worth to be mentioned. In the present article the critic has studied the various aspects of the translated book, and has proposed some suggestions to be employed in the second edition.
Keywords: cognitive semantics, conceptual metaphor, mapping, source domain, target domain, book criticizing -
Pages 217-237Despite having been published several times, no satisfying edition of Manūchihrī Dāmghānī's Divan has been produced and the need for a critical edition of the text remains. Further attempts and more precise examinations are required to improve the text. This article aims to assess certain lines by Manūchihrī, challenging the accuracy of the chosen variants from the viewpoint of textual criticism. Furthermore, the authenticity of some lines ascribed to the poet will be examined considering textual evidence. In the process of this assessment, some new alternative variants will be recommended. In order to support the recommended variants, textual evidence will be adduced by utilizing the earliest surviving manuscripts of Manūchihrī’s poems and taking advantage of a number of old sources.Keywords: textual Criticism, Manūchihrī Dāmghānī, bāgh, rāgh, but, sārak, santūr, pardah-i mādah, mibram, sūsan-i surkh
-
Pages 239-263
Mohammad RezāKhabushāni also known as Naw'i Khabushāni (970- 1019 AH), The famous poet in tenth century and the beginning of the eleventh century, and was one of indisputable masters of Persian literature in Indian peninsula.The poetry of his poems was published in 1374 by Amir-Hossein Zākerzādeh and the efforts of Ahmad Karami by Mā publication in Tehran. In this print, there are many shortcomings, distortions, weaks and mistakes that often result from possible defects in handwriting or bad readiness and timeliness.These same factors have reduced the accuracy of this print and the poetri's Naw'i that go away from the accuracyand eloquence.With the help of the older and more authoritative handwritten copies of the Divān, some of the mistakes in the poet's poem can be corrected and revised.This research is a critical analysis and survey and checking of some of his poems, in which the writers criticized the abundance of his verses by holding two handwritten copies of the court of this poet and comparing it with the text of the Divan And have concluded that the current edition of the Divān has been taken without the use of scientific methods of correction and in no way worthy and deserving of this poet is not capable.
Keywords: Naw'i Khabushāni, Divān, correction, distortion, Critical Analysis -
Pages 265-288
This essay, is devoted to the review of the fifth book entitled "comprehensive description of Mathnavi Manavi". Naturally, reviewing and analyzing all 4238 verses of this book is more than the capacity of an article. Therefore, in this study, we attempt to show a brief picture of the shortcoming of this work by classifying the main reasons of the existing perceptions of the work and bringing one or more related example. Author in this work, relies on two important factors, named "the context of the verses" and "the use of own context sign of Mathnavi". We have found, despite the great efforts of respected collector, this work has significant shortcoming such as: "not having the relationship between the meaning and vertical pivot of the verses", rejecting the correct explaining of other exegetes", "unrelated explaining inside the brackets with the original purpose of the verse", "disregarding the connection between two hemistiches". "Wrong reading of verses" and etc. existence of these things has made some meaning of verses inconsistent with the original intentions of Rumi in Mathnavi and an empty space of proper description of Mathnavi is felt.
Keywords: Mathnavi, Fifth book, Rumi, Context, Comprehensive description -
Pages 289-315The present study investigates the effectiveness of the headlines of such lessons as “writing and editing styles” and “editing workshop” (1) and (2) in curricula presented in BA course of Persian language and literature. These are amongst the most applied lessons in Persian language and literature major that, meanwhile improving the writing skills of the university students, prepare them for fitting new occupational grounds whereas it seems according to the indices set by the lesson planning council that these lessens need revisions. The present study considers the indices proposed by the supreme lesson planning council to criticize and investigate the aforesaid lessons. The indices are: being up-to-date and responsive to the society needs, setting the ground for emergence of the creativities, being in proportion to the program’s components, being coordinated with the strategic documents and plans and being attentive to the real nature of the course. The study results indicated that these indices have not been correctly observed in the codification of the curriculum and the existent programs have shortfalls and problems. No attention has been paid to the prerequisites and the lessons have overlaps and this has caused the macro-structure of the headlines to lack the required proportion. Moreover, no emphasis has been made on the learning activities contributing to the fostering of creativity. Another problem of the lessons is lack of attention paid to the strategic documents and programs, including the supervisory role of the Persian language and literature academy and there is also no attention paid to the materials and contents of headlines to the enactments by the academy, including Persian writing styles, word choice, etc. Investigation of the materials and topics in terms of newness and being up-to-date is reflective of the structural, content-related and lingual problems of the introduced materials in terms of not being recent; hence, a need is felt for revision of the existing headlines and materials.Keywords: curriculum, writing, editing style, bachelor course of Persian language, literature, newness, editing workshop lesson
-
Pages 317-342
This paper explores and criticizes Analytical Glossory of Words and Phrases of Khaghani Shervani divan by Rasool Chehreghani Montazer. In this paper in addition to general introduction and analyzing the structural dimensions, we explore the “prominences”, “faults”, and material “necessities”. The book is evaluated in the levels of formal and material faults ; it is shown that for reasons such as neglecting new research findings, not complete computing of suggestions, inserting wrong entries, mismatching of entries and explanations, not using first-rate sources and also neglecting in order to speed up the publishing process significantly decreases the reliability of the book . In the process of exploring the material, while appreciating the efforts of the author, suggestions have been provided to improve the quality of the book.
Keywords: Khaghani Shervani, divan, glossory of words, phrases, Review -
Pages 343-361In the curriculum of Iran, the Farsi lesson and its textbooks are very. The other is that poetry is very important in Persian literature. For this reasons, this paper intends to describe analytically the Farsi books of this period in a quantitative and qualitative way To examine the status of poetry and the intellectual and aesthetic approaches of the selected poems. We want to know if the poems in these books have the ability to portray an appropriate, transcendent, and realistic picture of Persian poetry in students' minds? The results indicate that the books in question are mostly prose-based. The selected poems are mostly devoted to epic, patriotic and revolutionary literature, and from an intellectual and aesthetic point of view, they may not be attractive enough to encourage students to read and enjoy textbooks in class. Due to the inappropriate distribution of poems in literary genres, styles of poetry, poetry formats, and ..., Poems of Persian Books This course does not show the correct face of Persian poetry to the audience. In terms of the status of the poets and their works, there are also many criticisms on the three books. Therefore, this study emphasizes the necessity of revising and modifying the textbooks studied.Keywords: Poems of Farsi Books, Farsi Book, Content analysis, Secondary High School
-
Pages 363-386
Present article is the result of a critical look at the book “Verb Valency and Basic Constructions of Sentences in Modern Persian; a Survey based on Dependency Grammar Theory” which is written by Dr. Omid Tabibzadeh in eight chapters. Due to the fact that Dependency approach to grammar in Iran has gained less attention than other grammatical approaches, lack of the presence of such a book in Persian, introducing this grammatical approach to language researchers interested in this approach, was strongly felt. For this reason, author’s’ attempt is admirable. One of the challenges the author has faced, has been equivalent choices for technical terms in the named approach and the absence of books in this field in Persian has resulted in the present situation which is lack of Persian sources in Dependency Grammar. Because of the mentioned lack, sometimes we face variety of technical terms, ambiguous definitions and counter examples in traditional grammars. Therefore, this article is the introduction of the book; its chapters, its strong points and also its weak points.
Keywords: Dependency Grammar, Critical Analysis, valency structure of the verb, basic construction of sentence -
Pages 387-401
Negaresh & Virayesh and editing is a valuable work of Ahmad Samii (Gilani, that has been a student, resource and student textbook for many years in teaching writing and spelling. The numerous prints and the large number of reprints have proved it to be of great interest to readers and audiences. The book has two main parts: Writing and Editing, in which Samii Gilani has explained and argued as much as possible, citing evidence and arguments. The major errors and slips found in the first section (writing) of the work are: lack of introduction, section titles in sentence from , inconsistent paragraph lorganization , inclusin and explanation of non-writing entries; research paper, reference, definition section; They do not seem appropriate to the writing effect. Editing section errors (mentioning linguistic errors) include: not giving sufficient reasons for enumerating linguistic errors (editing language), insisting on contradiction of word spellings, seperation in spelling contradicting spelling words with the Farsi script. This article seeks to cite as much as possible the evidence of the work. The research method of this paper is comparative, analytical, and critical, the evidence of which is gathered through documentary and invoice method.
Keywords: Negaresh va Virayesh, Review, Formal errors, Editing error -
Pages 429-452
Plagiarism is one of the most unethical research damage that is nowadays growing in our academic research. The purpose of this article is to examine various aspects of plagiarism in academic articles as the most prominent representative of academic researches, and in particular the academic articles of the Persian literature field. For this purpose, plagiarism is firstly defined by mentioning some examples of it in the academic articles of Persian literature. And in the future, the authorities, factors and motives behind the plagiarism of research articles are investigated. Finally, strategies for prevention of plagiarism and retraction of pirated articles in journals of the Persian literature field are offered. This article focuses on the inhibiting role of "plagiarism checker software" (in pre-publication), "review articles" by researchers and experts to study history (perspicacious eyes) is written in different fields of study and the publication of these articles by academic journals, retraction of stuffed articles and the cancellation of their score, as practical solutions in this regard stresses.
Keywords: Pathology research, Research ethics, Plagiarism, Academic articles of Persian literature
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.