فهرست مطالب

مجله پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی
سال سیزدهم شماره 2 (پیاپی 50، تابستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/07/08
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سید مجتبی منزوی، سید مهدی میردامادی*، سید جمال فرج الله حسینی، صمد رحیمی سوره صفحات 1-12

    پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی کاربری اراضی کشاورزی در بخش کهک استان قم انجام گردیده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش جمع آوری اطلاعات و داده پردازی، از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی می باشد. متغیر وابسته این تحقیق کاربری اراضی کشاورزی و متغیرهای مستقل شامل متغیرهای: اجتماعی، اقتصادی، طبیعی و ویژگی های فردی بوده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کشاورزان صاحب زمین و ساکن در تمامی روستاهای بخش کهک استان قم تشکیل داده اند. براساس آمار موجود تعداد این کشاورزان 2010 نفرمی باشد که 322 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز توسط ابزار پرسش نامه جمع آوری و به کمک نرم افزار Spss20 و Amos تجزیه و تحلیل شدند. نتایج طراحی این الگو  براساس معادلات ساختاری بیانگر آن است که عوامل اقتصادی و عوامل طبیعی بر الگوی کاربری اراضی کشاورزی منطقه مورد مطالعه دارای  تاثیر مثبت و معنی داری در سطح خطای یک درصد می باشد. اما عوامل اجتماعی بر الگوی کاربری اراضی تاثیر نداشت. همچنین  براساس نتایج  این پژوهش 76 درصد از تغییرات واریانس الگوی کاربری اراضی توسط عوامل اجتماعی، اقتصادی و طبیعی تبیین گردید.

    کلیدواژگان: کاربری اراضی کشاورزی، معیشت پایدار، منطقه کهک قم
  • مرضیه بردبار، ایرج ملک محمدی*، سید محمود حسینی، محمد چیذری صفحات 13-26

    پژوهش حاضر به منظور بررسی کاربرد نظریه آشفتگی در ساماندهی ترویج کشاورزی استان فارس انجام گردید. جامعه  آماری 186 نفر از کارشناسان ترویج کشاورزی استان فارس می باشند که برای بررسی دیدگاه آنان از روش تمام شماری استفاده شد. ابزار تحقیق، پرسشنامه بوده که روایی محتوایی و شکلی، با نظر متخصصان مربوطه که شامل اساتید کمیته تحقیق و چند نفر از کارشناسان برتر ترویج کشاورزی می باشند، تایید گردید. جهت تعیین روایی سازه، شاخص میانگین واریانس استخراج شده محاسبه گردید. قابلیت اعتماد پرسشنامه نیز با پایایی ترکیبی تایید گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS16 و Smart PLS انجام شد. نتایج نشان داد که نظریه آشفتگی و شاخص های آن حدود 37 درصد از واریانس عاملین ترویج، 22 درصد از واریانس فعالیت های آموزشی-ترویجی، 31 درصد از واریانس سازمان و مدیریت ترویج، 21 درصد از واریانس شاخص های زیرساختی-آموزشی، 18 درصد از واریانس آموزش های انبوهی رسانه ای، 11  درصد از واریانس اعتبارات ترویجی، و 22 درصد از واریانس ارتباطات ترویجی را تبیین می کنند و به طور کلی سازه های موجود در مدل نیز حدود 62 درصد از واریانس ساماندهی ترویج را تبیین می کنند. بیشترین درصد تبیین مربوط به فعالیت های آموزشی-ترویجی (ضریب مسیر=426/0) و ارتباطات ترویجی (ضریب مسیر=0.362) می باشد در حالی که شاخص های زیرساختی-آموزشی و آموزش های انبوهی رسانه ای اثر منفی بر ساماندهی ترویج از خود نشان داده اند.

    کلیدواژگان: نظریه آشفتگی، اثر پروانه ای، جاذب های غریب، خودسازماندهی، ترویج کشاورزی
  • غالمرضا یاوری، وحید عزیزی* صفحات 27-36

    این مطالعه با هدف بررسی دلایل عدم دستیابی به اهداف برنامه های اول تا پنجم توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بخش کشاورزی انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه شامل متخصصانی است که دارای اطلاعات کافی و درک عمیقی از موضوع مورد مطالعه دارند که از طریق نمونه گیری غیراحتمالی و روش گلوله برفی، تعداد 100 نفر شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. تعیین روایی و پایایی از طریق پانل متخصصان اهل فن و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (70/0 تا 85/0) مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه تحلیل نتایج از روش تحلیل عاملی استفاده شد. براساس نتایج مهمترین دلایل عدم دستیابی به اهداف برنامه های توسعه در بخش کشاورزی به ترتیب شامل موانع اقتصادی - سیاسی، موانع اجرایی - ساختاری، موانع علمی و موانع اجتماعی - فرهنگی می باشند.

    کلیدواژگان: برنامه توسعه، موانع و چالش ها، کشاورزی، تحلیل عاملی، ایران
  • آرزو مختاری حصاری*، روح الله رضایی، حسین شعبانعلی فمی صفحات 37-52

    این پژوهش، با هدف تعیین و تحلیل راهکارهای توسعه کاربرد سیستم آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. داده های تحقیق با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته و گفتگو با کارشناسان بخش های آب و خاک و ترویج کشاورزی و کشاورزان استفاده کننده از فناوری (16 پاسخگو) بصورت هدفمند جمع آوری شد. به منظور اطمینان از روایی پژوهش، از سه سویه سازی منابع داده ها و بازبینی توسط اعضااستفاده گردید. داده ها به کمک روش تیوری مبنایی و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا 10 ، طی مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس تحلیل های صورت گرفته، تعداد شش مقوله اصلی، 25 مقوله فرعی و 171 واحد مفهومی معنادار بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان دادند که سازوکارهای ترویجی- آموزشی، کاهش پیچیدگی های اداری، بهبود مشارکت کشاورزان، تداوم نظارت، پیگیری و مشاوره در طول اجرا و بعد از آن، حمایت های اقتصادی و انجام فعالیت های زیرساختی در جهت توسعه کاربرد فناوری آبیاری کم فشار، راهکارهایی هستند که می تواند در توسعه استفاده از این سیستم آبیاری  توسط کشاورزان استان آذربایجان شرقی موثر باشد.

    کلیدواژگان: مدیریت منابع آب، آبیاری کم فشار، راهکارها، کشاورزان، آذربایجان شرقی
  • لیلی شرفی پور، مصطفی احمدوند* صفحات 53-68

    در شرایط بحران آب، رفتار صحیح با آب و مدیریت آن بسیار حایز اهمیت است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتارهای مدیریتی آب در بین گندم کاران شهرستان ارزوییه صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق 1350 نفر از گندم‏کاران آبی بخش مرکزی شهرستان ارزوییه بودند که تعداد 135 نفر از آن‏ها با استفاده از جدول نمونه‏گیری بارتلت و همکاران به عنوان نمونه برآورد و به صورت تصادفی ساده انتخاب و مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‏ها پرسش نامه محقق ساخته بر مبنای مولفه های تیوری شناخت اجتماعی بود که روایی ظاهری آن توسط پانلی از متخصصان دانشگاهی و بخش اجرا مورد تایید قرار گرفت و پایایی نیز با انجام مطالعه ای راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ  (86/0 - 58/0) به‏دست آمد. یافته های حاصل از تحلیل همبستگی متغیرهای پژوهش نشان داد بین تمامی اجزاء این تیوری (عوامل ساختار اجتماعی، انتظار نتیجه، درک رفتار دیگران، خودکارآمدی و قصد رفتاری) و رفتار مدیریت آب کشاورزان رابطه ی مثبت و معناداری حاکم است. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه توام نشان داد که متغیرهای این تیوری در مجموع 36 درصد از تغییرات رفتار مدیریت آب گندمکاران را پیش‏بینی می‏کنند. فزون بر آن، متغیرهای درک رفتار دیگران، خودکارآمدی و قصد رفتاری بر متغیر وابسته رفتار مدیرت آب اثرگذار بودند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود رفتار مدیریت آب کشاورزان ارایه گردیده است.

    کلیدواژگان: تئوری شناخت اجتماعی، ترویج کشاورزی، توسعه کشاورزی، مدیریت آب کشاورزی، ارزوئیه
  • مرتضی ملکی مین باش رزگاه، هوشمند باقری قره بلاغ*، فاطمه محمدی، محسن عین علی صفحات 69-80

    امروزه، با توجه به افزایش تمایل مصرف کنندگان به موضوعات مرتبط با سلامتی و محیط زیست، استفاده از محصول ارگانیک افزایش یافته است و این مسئله منجر به پژوهش در زمینه مصرف محصولات کشاورزی ارگانیک شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تاثیر ویژگی های روانشناختی و جمعیت شناختی بر نگرش مصرف کنندگان نسبت به مصرف محصولات کشاورزی ارگانیک انجام گرفته است. پژوهش از نظر هدف کاربردی بوده و از لحاظ شیوه گردآوری داده‎ها توصیفی از نوع پیمایشی به شمار می‎رود. جامعه آماری پژوهش را مصرف کنندگان محصولات ارگانیک (محصولات باغی، صیفی، دامی، لبنی ارگانیک) در شهر ارومیه تشکیل می دهند که بر اساس فرمول کوکران 141 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد و مبتنی بر طیف لیکرت استفاده شد. جهت سنجش روایی از روایی همگرا و واگرا توسط نرم افزار Lisrel بهره گرفته شد و به منظور برازش پایایی، آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت و ضریب آن برای تمام سازه های پژوهش بیشتر از 7/0 بود. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق نیز از مدلسازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان  داد که ویژگی های روانشناختی (مادی گرایی، لذت گرایی و کمال گرایی) بر نگرش مصرف کنندگان نسبت به مصرف محصولات کشاورزی ارگانیک تاثیر مثبت و معناداری دارد و همچنین این نگرش بر قصد خرید محصولات ارگانیک تاثیر مثبت و معناداری دارد. سرانجام بین نگرش مصرف کنندگان زن و مرد نسبت به مصرف محصولات کشاورزی ارگانیک تفاوت معنی دار مشاهده شده ولی بین نگرش گروه های سنی مختلف تفاوتی وجود نداشته است.

    کلیدواژگان: ویژگی های روانشناختی، نگرش، کشاورزی ارگانیک، قصد خرید
|
  • Pages 1-12

    The purpose of this research was to “Design an Optimal Pattern of Agricultural Land use in the KahakRegion of the Qom Province”. This research as far as goal is an applied research, with descriptive -survey methods to achieve the facts. Dependent variable in this research was “pattern of agricultural lands use” and independent variables are consisted: social, economic, environmental (natural) variables and individual characteristics variables. The study population of the research included all landowner farmers of the Kahak in Qom Province. According to the statistics, the study populations are 2010 individuals. The sample numbers are determined by Cochran formula which is 322 samples in this research. The required information was collected by questionnaire and analyzed by using AMOS software and SPSS20. The design of the model based on structural equations indicated that, economic and environmental factors have positive effect on the optimal pattern of objected agricultural land use with errors around one percent.  But latent variable social factors had no effect on the land use pattern. Land use pattern, the correlation coefficient between economic factors variables and environmental factors variables was 0.79 and 0.44 respectively. Also based on the results, 76% of variance differences of land optimal model were defined by social, economic and environmental factors.

    Keywords: agricultural land use, Sustainable Livelihood, Kahak region
  • Pages 13-26

    This survey aimed to study comprehensive model of organizing agricultural extensions with the approach of chaos theory. This is the first attempt on improving agricultural extension in Iran using the chaos theory. The target population was the agricultural specialists of Jihad organizations in Fars province of Iran. 186 agricultural specialists were selected using a whole number method. A questionnaire was developed using fixed - choice questions. The validity of the instrument was established using an expert panel. A pilot study was conducted to determine the reliability of the questionnaire used for the study. The Cronbach’s alpha, Average variance extracted and Composite Reliability were calculated, and all were approved. The statistical analysis applied the structural equation modeling, with SPSS ver.16 and smart PLS software. From the results, the chaos theory together with its indicators explained 37% variance for extension agents, 22% variance for extension and educational activities, 31% variance for management and organizational extension, 21% variance for extension and educational infrastructure, 18% variance for mass media education, 11% variance for extension credit, and 22% variance for extension communications. Obviously, the most explained variances were those for the extension agents and management and organizational extension.

    Keywords: Strange attractors, Butterfly effect, Self-organizing, Chaos theory, Agricultural extension
  • Pages 27-36

    This study aims to investigate the reasons of not achieving the goals of first to fifth programs of social, economic and cultural development of the Islamic republic of Iran in Sector of Agriculture. The statistical population of this study consists of professionals who have sufficient information and deep understanding of the case study through Nonprobability Sampling and snowball sampling method, 100 people were identified and studied. Questionnaires were used to collect data. Validity and reliability were confirmed through a panel of specialists and Cronbach's alpha calculation (0.70 to 0.85). Factor analysis method was used to analyze the results. Based on the results, the most important reasons for not achieving the goals of development programs in the agricultural sector respectively are Economic-political barriers, Executive-structural barriers, scientific barriers and Socio-cultural barriers.

    Keywords: Development Plan, Barriers, Challenges, Agriculture, Factor Analysis, Iran
  • Pages 37-52

    The current study aimed to determine and analyze Solutions of low-pressure irrigation system in the East Azarbaijan Province. Data collection was performed using semi structured interview method. We conduct an interview with experts of irrigation, soil and agricultural extension sectors as well as famers who had a purposeful use of technics. In order to achieving appropriate research validity, we applied triangulation -data sources and monitored them by the experts.Statistical analysis was performed using MAXQDA software version 10 based on basic theory including open, oriented and optional coding stage. The result indicates that based on there were 6 main categories, 25 sub-categories as well as 171 conceptual units. Effective measures should be taken into consideration in order to develop the low-pressure irrigation system. The results showed that measurements including creating educational-promotional mechanisms, reducing administrative complexity, improving farmers' participation, long-lasting monitoring, follow-up and consulting during and after implementation, financial supports and creating infrastructure activities.

    Keywords: Water resource management, Low-pressure irrigation system, Solutions, farmers, East Azarbaijan
  • Pages 53-68

    The present study was conducted to analyze wheat farmers’ behavior regarding water use and conservation in the Orzuiyeh County based on the theory of Social Cognition. The statistical population of the research was 1350 wheat farmers in the central district of the Orzuiyeh County that 135 of them were selected by using Bartlett et al. table of sample size. They were randomly selected. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire based on social cognition theory whose face validity was confirmed by a panel of academic and performance experts. The reliability was also determined by conducting a study and calculating the Cronbach's alpha coefficients (0.58-0.86). The results of correlation analysis of the study variables showed that there is a positive and significant relationship between all the constructs of the theory (social structure factors, expectation of outcome, understanding of others behavior, self-efficacy and behavioral intention) and farmers' water management behavior. The results of multiple regression showed that the constructs of the theory predict a total of 36% of the variations of the management behavior of wheat farmers. In addition, the variables of understanding the behavior of others, self-efficacy and behavioral intention had significant influence on wheat farmers’ behavior of water use in the county. At the end, implications of the study for changing farmers’ behavior of water use are discussed.

    Keywords: Theory of social cognition, Agricultural development, Agricultural extension, Agricultural water management, Orzouiyeh
  • Pages 69-80

    Because of consumers Increasing tendency to the subjects of health and environmental issues in recent years, using organic products has been increased And this has led to research on the consumption of organic products. The purpose of this study was to investigate the effect of psychological and demographic characteristics on consumers' attitudes towards the consumption of organic products. The present study used a survey method to collect data and a correlation method to analyze the data. The statistical population of the study consists of consumers of organic products (garden products, livestock, dairy, fruits, and vegetables organic) in Urmia. Based on Cochran's formula, 141 people were selected as a sample using a simple random sampling method. The questionnaire-based on the Likert spectrum was used in order to collect information. The validity of convergent and divergent validity was used by Lisrel software, In order to fit the reliability, Cronbach alpha was used and its coefficient for all research structures is more than 0.7. Structural equation modeling was used to analyze the research data. The findings of this research show that the psychological characteristics (materialism, Hedonic, and Uniqueness) have a positive and significant effect on the attitudes of consumers towards the consumption of organic products, and also this positive attitude towards the intention to purchase organic products has a positive and Meaningful. Finally, there was a significant difference between the attitudes of male and female consumers towards the consumption of organic agricultural products, but there was no difference between the attitudes of different age groups.

    Keywords: Psychological characteristics, Attitude, Organic Agriculture, intention to purchase