فهرست مطالب

علوم سیاسی - پیاپی 31 (تابستان 1394)

مجله علوم سیاسی
پیاپی 31 (تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/05/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • افشین زرگر* صفحات 7-48

    مطالعات بین رشته ای روابط بین الملل از ظرفیت بالایی برای پرداختن به موضوعات مختلف برخوردار است. چنین قابلیتی در چند دهه ی اخیر بسیار افزایش یافته است و محققین این حوزه به مباحث متنوعی می پردازند؛ دیگر کم تر کسی می تواند از این نگرش متصلب و بسته دفاع کند که روابط بین الملل را باید تنها از منظر تعاملات دولت ها و یا موضوعات مسلط و محوری مانند ملاحظات امنیتی مطالعه کرد. ورزش و پویش های مرتبط با آن از جمله مباحث بسیار جدیدی قلمداد می شود که مورد توجه محققین روابط بین الملل قرار می گیرد. ورزش هایی مانند فوتبال دهه هاست که جنبه های سیاسی پررنگی داشته و در مدیریت کلان سیاسی به کارکردهای آن توجه می شود. امروزه جا دارد که کارکردهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن و آثار و تبعات شگرف آن بر کلان ترین سطح تعاملات یعنی روابط بین دولت ها و دیگر بازیگران بین المللی در روابط بین الملل تیوریزه و مفهوم سازی شود. بنابر همین اهمیت، در این مقاله تلاش می شود برخی از جنبه های مهمی که ورزش با روابط بین الملل ارتباط پیدا می کند مورد بررسی قرار گیرد و از این طریق زمینه ای پژوهشی برای توجه بیش تر به ورزش در روابط بین الملل ایجاد شود.

    کلیدواژگان: ورزش، روابط بین الملل، پرستیژ و اعتبار بین المللی، سیاست هویت و ملت سازی، وحدت ملی، دیپلماسی، ارتباطات، کنترل اجتماعی، مقاومت
  • امیر ساجدی* صفحات 49-92

    با فرا رسیدن عصر رنسانس و نوزایی در قرن چهاردهم میلادی در جوامع مغرب زمین فلسفه جزم گرایی مدرسی و اسکولاستیکی و نظام کلیسایی حاکم در کل دوران قرون وسطی مورد چالش جدی قرار گرفت. در این واکنش بخش اعظم آنچه تحت عنوان دین و مذهب و متافیزیک قرار داشت به ویزه در حوزه های سیاسی و اجتماعی به کناری نهاده شد و مدرنیته با سرعتی شتابان روند تحولی را آغاز نمود. یکی از فرایندهای چندگانه دوران بعد از قرون وسطی (دوران مدرن) که از نتایج اجتناب ناپذیر صورت بندی مدرنیته محسوب می گردد، فرایند سکولاریزاسیون (جدا کردن دین از سیاست) است. تفکرات  فکری و فلسفی چند صد ساله در غرب باعث گردید تا سکولاریسم در این بخش از جهان دارای ریشه های مستحکمی شود و به دیگر نقاط جهان نیز سرایت نماید. از سوی دیگر پدیده سکولاریسم در مشرق زمین به طور عام و در بین متفکرین شرق و کشورهای اسلامی به طور خاص که مورد نظر ما در مقاله حاضر است، نیز مورد توجه و التفات  ویژه ای قرار گرفت، که غالبا با نوعی برخورد دوگانه روبرو شد: از یک سوی مورد انتقاد شدید قرار گرفت و از سوی دیگر برخی از روشنفکران این کشورها را مجذوب خود کرد. پس از گذشت زمان زیادی مشاهد می شود که سکولاریسم گسترش چندانی در بین کشورهای اسلامی ننموده است. علت عدم اشاعه سکولاریسم در ساختار و قدرت و حکومت و نظام های سیاسی در کشورهای اسلامی و خاورمیانه دلایل مختلفی دارد، از جمله در مدرنیته غربی قدرت و منزلت بر اساس محوریت انسان شکل گرفت. ولی در دین اسلام قدرت متعلق به خداوند است و نمی تواند انسان- محور باشد. به همین دلیل در جوامع مشرق زمین الزام ها و کاربست های سکولاریسم به عنوان یک جریان اندیشگی و یک نظام سیاسی- اجتماعی آنچنان که در غرب تحقق و اشاعه یافت، چندان زمینه و بستر مناسبی برای بسط و اشاعه پیدا نکرد.

    کلیدواژگان: مسیحیت، رنسانس، مدرنیته، سکولاریسم، اسلام
  • میر ابراهیم صدیق بطحایی* صفحات 93-114

    شکاف میان توسعه یافتگی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و بررسی علل این امر، همواره مورد توجه پژوهشگران قرار داشته است. مقاله حاضر نیز با نگاهی تیوریک و با تاکید بر نوع نگاهی که گرامشین ها به این موضوع دارند، به این مقوله می پردازد. بنابراین بدین منظور این سوال اصلی را که سیاست های اقتصادی کشورهای توسعه یافته به ویژه هژمون چه تاثیری بر توسعه نیافتگی کشورهای در حال توسعه دارد؟، در کانون توجه خود قرار می دهد. پاسخ موقتی که برای این پرسش در نظر گرفته شده عبارت است از: سیاست های اقتصادی کشورهای توسعه یافته به ویژه هژمون در قالب برتری در نظام اقتصادی و مالی جهانی و همچنین سیطره بر نهادهای بین المللی اقتصادی مانعی جدی در جهت توسعه کشورهای در حال توسعه محسوب  می شود. علاوه بر این سوال اصلی، بررسی و واکاوی سیاست های اقتصادی و مالی کشورهای توسعه ‎یافته (به ویژه هژمون) در قالب نهادهای اقتصادی و مالی بین المللی و تاثیر آن بر توسعه نیافتگی کشورهای در حال توسعه، مهمترین هدف نوشتار حاضر را تشکیل می دهد.

    کلیدواژگان: توسعه نیافتگی، سیاست های اقتصادی، کشورهای توسعه یافته، کشورهای در حال توسعه، هژمونی
  • سید محمدعلی نوریان* صفحات 115-136

    همجواری ایران با کشورهایی که اغلب آنان به دلیل منازعات داخلی و یا به واسطه بحرانهای منطقه ای و بین المللی دچار ناآرامی، کشمکش و یا جنگ بوده اند، باعث گردیده تا آثار و تبعات این دست تحولات، به طور ناخواسته به ایران نیز تسری یابد. یکی از ملموس ترین این تاثیرات اغلب نامطلوب، وقوع بحرانها و منازعات خشونت بار در کشورهای همسایه بوده که با ورود گاه و بیگاه موج پناهندگان گریخته از این دست بحرانها (به ویژه از سوی دو کشور افغانستان و عراق) به درون خاک ایران، نخستین تاثیرات نامطلوب خود را  عرصه های مختلف کشور ما نمایان ساخته است. در این میان کشور افغانستان به دلیل چندین دهه جنگ داخلی و نیز کشمکش های بین المللی، وجود شکاف های متعدد قومی و مذهبی، برخورداری از دولتی درمانده و فقدان یک دولت- ملت حقیقی، از کانون های همیشه بحران زا در منطقه و جهان به شمار آمده است. با وجود این که گمان می رفت پس از سقوط طالبان در سال 2001 توسط ایتلاف بین المللی، این کشور به مرور زمان راه صلح و ثبات را پیش گیرد، اما پس از گذشت بیش از یک دهه، هنوز چشم انداز امیدوار کننده ای برای این امر متصور نیست. از همین رو نمی توان از عوارض ناخواسته و ناگزیر همسایگی با چنین کشورهایی در امان بود و یا از کنار آن به سادگی گذشت. از آنجا که سرنوشت همسایگان همواره به یکدیگر مربوط بوده و به نوعی به یکدیگر گره خورده است، آینده و سرنوشت کشورها و ملت های همسایه آنقدر برای ایران مهم بوده و باید باشد که سرنوشت خود ایران مهم است. با توجه به سابقه و وضعیت دشوار و پیچیده افغانستان در طول دهه های گذشته و نگاه به وضعیت چندپاره، ناهمگون و پرآشوب امروز این کشور، به یقین درخواهیم یافت که با وجود تغییرات ظاهری در عرصه سیاسی و حکمرانی، تغییر چندانی در ماهیت ناپایدار و از هم گسیخته این کشور به وجود نیامده است و این امر بدین معناست که تا آینده نامعلومی، ایران از آثار و پیامدهای همسایگی با این کشور متاثر خواهد بود.

    کلیدواژگان: دولت- ملت سازی، دولت درمانده، افغانستان، ایران
  • آرش شرقی* صفحات 137-158

    تروریسم از مهمترین گزاره های اخلال کننده امنیت در حال حاضر می باشد. تروریسم در خشکی به اشکال مختلف بروز می کند اما در دریا محدودیت هایی وجود دارد. تروریسم در دریا زمانی اهمیت پیدا می کند که بدانیم 80 درصد تجارت جهان از طریق دریا صورت می پذیرد. بنابراین امنیت دریا پیوند مستحکمی با اقتصاد جهانی و عبور و مرور جهانی دارد. تروریسم دریایی در کنار دزدی دریایی از مهمترین عوامل امنیت زدا در دریا می باشند. این مقاله با عنایت به موارد فوق در پی پاسخگویی به این سوال است که: تروریسم دریایی چه تاثیری بر امنیت جهانی و دریاها می گذارد و مسئولیت دولت ها در این زمینه چیست؟ پاسخ موقت به این سوال این است که، تروریسم دریایی در کنار دزدی دریایی از مهمترین عوامل تهدیدزا در دریا می باشند که امنیت جهانی را به خطر انداخته اند. مسئولیت گسسته دولت ها در مبارزه با تروریسم دریایی و عدم اجماع در تعریف آن، موارد تهدیدزا در دریاها را افزایش داده است. در این مقاله تمرکز بر روی تروریسم و دزدی دریایی است. ایده مقاله حاضر این است که سه راهکار حقوقی، سیاسی و عملیاتی همه جانبه (یا دست کم چندجانبه) می توانند تکمیل کننده یکدیگر باشند و راه را برای همکاری های بین المللی برای مبارزه با تروریسم دریایی هموار نمایند.

    کلیدواژگان: تروریسم دریایی، دزدی دریایی، امنیت دریا، تروریسم، مسئولیت دولت ها
  • حسین رفیع، مجید عباس زاده مرزبالی* صفحات 159-188

    ابن خلدون را می توان از جمله نخستین متفکرین اسلامی ای دانست که در قرن هشتم هجری قمری با روشی علمی به مطالعه و بررسی پدیده های اجتماعی و سیاسی پرداخت و سعی کرد تا علل، اسباب و قوانین حاکم بر آنها را کشف کند. او در پی علایق تاریخی اش، علم نوبنیادی تحت عنوان «علم عمران» را بنا نهاد که هدفش بحث و گفتگو درباره اجتماع انسان و تمدن بشری بود. اما نکته مهم در اینجا این است که ابن خلدون به طور کلی هیچ گاه در صدد تدوین کتاب مستقلی در فن سیاست بر نیامد و بر این اساس دیدگاه سیاسی اش را می بایست به عنوان بخشی از نظریه اجتماعی و تاریخی وی در نظر گرفت، که به تناوب در کتاب «مقدمه»اش آمده ست. ابن خلدون گرچه در امتداد اندیشه اسلامی حرکت می کرد اما درک او از مفهوم سیاست و دولت، که بر بنیاد دانش عمران و رویکرد طبیعی محور او قرار داشت، اندیشه سیاسی وی را از سایر نحله های اندیشه سیاسی نظیر فلسفه سیاسی، سیاست نامه نویسی و شریعت نامه نویسی متمایز ساخته بود. او با کنار زدن هرگونه ملاحظه دستوری یا عملی، به شیوه ای عینی به بررسی منشاء، تکامل، دوام و تجزیه دولت (قدرت سیاسی) در مناسباتش با همه پدیده های اجتماعی پرداخت. این مقاله به طور کلی به بررسی دیدگاه های ابن خلدون در مورد ریشه ها، ماهیت و فراز و فرود دولت و چگونگی ارتباط این نهاد با مواردی چون: سرشت انسان، عصبیت و عمران (اجتماع) بشری می پردازد.

    کلیدواژگان: ابن خلدون، اندیشه سیاسی، عمران، عصبییت، ماهیت دولت، فراز و فرود دولت
  • سید حسن میرفخرایی* صفحات 189-223

    اگر چه اتحادیه اروپا با هدف افزایش همکاری ها و اتحادیه میان کشورهای اروپایی شکل گرفت، اما در حال حاضر بحران مالی و وضعیت وخیم برخی کشورهای عضو، اهداف اصلی تشکیل این اتحادیه را مورد تهدید قرار داده است. بحران مالی کنونی در اروپا بزرگ ترین مسئله ای است که فرایند همگرایی اروپایی از آغاز تاکنون با آن مواجه بوده است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی چشم انداز و ابعاد بحران مالی در اتحادیه اروپا و تحلیل تبعات احتمالی این بحران بر فرجام همگرایی اروپایی و نیز سیاست خارجی مشترک اتحادیه اروپا است. این پرسش مطرح است که چشم انداز همگرایی اروپا در پس بحران مالی کنونی چه می باشد؟ نوع تحقیق در این نوشتار، توصیفی- تحلیلی بوده و از روش شناسی استنباطی جهت نیل به اهداف تحقیق استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد ریشه اصلی بحران مالی اروپا را باید در آمیخته شدن سه عامل جهانی شدن اقتصاد، تسری بحران مالی آمریکا به این اتحادیه و بی انضباطی مالی اقتصادهای ناهماهنگ و نامتوازن کشورهای عضو یورو جستجو نمود. بنابراین عواقب بحران مالی نه تنها نهادها و بازار مالی، بلکه محیط سیاسی و اجتماعی کل اتحادیه اروپا را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

    کلیدواژگان: اتحادیه اروپا، بحران مالی، جهانی شدن اقتصاد، همگرایی اروپایی
|
  • Afshin Zargar * Pages 7-48

    Interdisciplinary studies of international Relations have a high capacity to covering the different issues. In last decades this capacity has increased and scholars of International Relations can take attention to variety subject, so that nobody can see to International relations from predominant security and state centric view. Todays, sport and its relevant subjects are very new debates for IR scholars to researching and studying. Sports like football for decades have had strong political aspects and high rank political management take attention to it. Nowadays, scholars should theorizing the political, social, economic and cultural functions of it and studying the remarkable effects of sport on grand interactions between states and other international actors in world arena. So because of this necessity, this article tries to studying the some important aspects of connections between sport and International Relations and offering the new research subjects in this issue: Sport and International Relations, Why and How?

    Keywords: Sport, International Relations, International Credit, Prestige, IdentityPolitics, Nation building, National Unity, Diplomacy, Communications, Social Control, Resistance
  • Amir Sajedi* Pages 49-92

    The philosophy of Scholastic dogmatism and the medieval ecclesiastical corruption in the West has caused impetuous reaction. Religion and metaphysics in all its forms had been left aside and the rapid pace of modernization started a process of transformation. Modernization commenced in Europe with scientific-empirical approach and has placed wisdom, knowledge, experience, and whatever that is provable as its base. The light path for the human being which was previously in the hand of religion was in fact taken out by modernity. One of the multiple processes of modernization which is inevitable is secularization. Intellectual and philosophical thought in the West through centuries have caused secularism not only to deepen its strong roots in this part of the world but to spread it to other parts of the world. The phenomenon of secularism in the East in general and among the Islamic thinkers in particular, has been under consideration and special attention. Secularism is faced often with a dual approach: On the one hand it was severely criticized by some of the Islamic intellectuals, and on the other hand has fascinated other intellectuals. Both sides of the spectrum were influenced by the process of modernization. One side believes that after dispelling superstition from Islam and its subsequent revival it can be expected that some of the principles of Islam is compatible with modernity, such as the equality of religions. This view also shares the belief that only those democratic reforms of modernity which violate the Islamic laws and traditions should not be applied. The other view is that the proper conditions for leaving backwardness and achieving progress are the secularization of all laws and management and a total separation between the state and religion. One can observe that secularism with the passage of time has not been accepted by the most of the Islamic states. Lack of Promoting secularism in the Islamic states in general and in the Middle East in particular is due to various reasons such as urbanization and industrialization which took place in the West, and not in the Muslim states. In addition, unlike the Christian Clergy, the Islamic scholars have agreed to accept only those values of secularism which can serve Islam. In the Western modernity, power and prestige was based on the centrality of man, but in Islam the power belongs to God and man cannot be considered as the center.

    Keywords: Christianity, Renaissance, Modernity, Secularism, Islam
  • Mir Ebrahim Sadigh Bathaie* Pages 93-114

    The researchers have been interested in studying the development gap and its causes between developed and developing countries. By emphasis on ideas of Gramsci’s followers, this article is to study the mentioned subject through theoretical perspective. Therefore, the focus of the study is on “how do the economic policies of developed countries, especially the hegemonic one, affect under-development of developing countries?” The fast answer to the question is that their supremacy in economic and fiscal system of world and also in international economic institutions is strong barrier against development process of developing countries. In addition to above mentioned question, the article is to explain economic and fiscal policies of developed countries, especially the hegemonic one, and also their effects on under-development of developed countries in international economic and fiscal institutions.

    Keywords: Underdevelopment, Development Gap, Economic Policies, DevelopedCountries, Developing Countries, Hegemony
  • Seyed Mohammad Ali Nourian* Pages 115-136

    Iran’s adjacency with countries which are often dealing with internal conflicts or are affected by international crises has caused mostly undesirable consequences in the country itself. One of the most tangible of these consequences is the surge of refugees entering Iran whenever there is a violent conflict in the neighboring countries, especially in Afghanistan and Iraq, which in turn causes further undesirable effects in Iran. Among Iran’s neighbors, Afghanistan has always been one of the important birthplaces of crises in the region due to its involvement in decades of civil war and international conflicts, numerous ethnic and religious gaps, having a failed state, and lack of a genuine nation-state. Although, after the Taliban was removed from power by the international coalition in 2001, it was thought that Afghanistan would set off towards a future of peace and stability. However, after more than a decade of war, the prospect is dim, and the outlook is not promising. Since the fate and prosperity of neighboring countries have always been tied to each other, Iran has regarded the present and future of its neighbors important. Regarding the difficult and complicated situation in Afghanistan during the past decades and considering its prevalent, continual turmoil and instability, we can conclude that despite superficial changes in its government system and political arena, no significant change has occurred in its unstable and crumbling condition. This is an indication that until an uncertain point in the future, Iran will be affected by Afghanistan because of being neighbors with it.

    Keywords: Nation- State Building, Failed States, Afghanistan, Iran
  • Arash Sharghi* Pages 137-158

    Terrorism is one of the basic phenomena that effecting on the contemporary security. We are deponents of various formations of the terrorism in the terrestrial dimension; however, we are vis-à-vis to the limitations on the phenomenon of terrorism in the marine space. It is important to note that 80% of the world trade is performed through the maritime lines. Consequently, beyond doubt, there is a strong link between the world economy and freedom/liberty of navigation. Maritime Terrorism alongside with the Maritime Piracy Acts, are of most important factors, which are shaking maritime security. Based on the aforementioned issues, this article seeks to answer the following question: How does Maritime Terrorism effect global security and, specifically, maritime security and what is the responsibility of the states in this issue. In this article, the answer to be given has been shaped upon effects, which maritime terrorism and piracy and factors they generate, such as risk and threat, do have on the world security. The lack of states’ responsibility and holism in the fight against maritime terrorism and ambiguousness of the definition of terrorism are escalating the emergent risks and threats. The main idea of the article: to increase the international cooperation on the issue and to preserve the effective fight against the maritime terrorism through the triple approach (legal, political and operational), multi-dimensional initiatives and complementary processes.

    Keywords: Maritime Terrorism, Maritime Piracy, Maritime Security, Terrorism, StateResponsibility
  • Hosein Rafiei*, Majid Abbaszadeh Marzbali Pages 159-188

    Ibn-e-Khaldun generally considered being among the earliest Islamic visionaries that in the eighth century scientific method to the study of social and political phenomena spent and tried to reason, to discover the causes and laws governing them. He followed his interest in history, as the nascent science of "Omran science" which established the goal was to discuss human society and civilization. The important point here is that Ibn Khaldun generally never had a political science of trying to develop an independent book and based on his political views should be considered as part of his social theory and history, alternatively the name of the book "Moqaddima" written. Although Ibn-e Khaldun Islamic thought is moving along, but his understanding of the politics and government, according the knowledge that he was based Omran and natural approach. Political movements like the rest of his political thought, political philosophy, Policy Writing, and Law writing was made a distinct, pushing him any instruction or practical considerations, an objective way to evaluate the origin, evolution, and analyze the state (political power) relations with the payment of all social phenomena. He general study of Ibn-e Khaldun's ideas about roots, nature and the state ups and downs and how to interact with institutions such as: Human destiny, prejudice and omran (Community) humanity done.

    Keywords: Ibn-e-Khaldun, Political Thought, Omran, Prejudice, State Nature, StateUps, Down
  • Seyed Hassan Mir Fakhraie* Pages 189-223

    Though European Union is established in order to promote cooperation and unity among European countries, the present fiscal crisis and unfavorable situation of some member states is threatening basic goals of the union. The present crisis is the most critical affair that the European integration process has been facing since outset. This research is to study different faces of fiscal crisis and its future perspective in European Union and to analyze possible consequences of the crisis on future of European integration, and also on its common foreign policy. Regarding the fiscal crisis, the question is that what may happen to European integration in the future? Descriptive-analytic method and deduction are utilized in order to achieve the goals of the research, and the methodology of the research is inferential. The findings of this research show that the main cause of the fiscal crisis is amalgamation of three factors including economic globalization, spread of U.S fiscal crisis into European union and lack of fiscal discipline among uneven and asymmetric economies of member states. Therefore, consequences of the fiscal problem not only affect institutions and fiscal market but also political and social environment of whole European Union.

    Keywords: European Union, Fiscal Crisis, Process, Perspective