فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی
سال سی و ششم شماره 4 (پیاپی 81، زمستان 1399)
- تاریخ انتشار: 1399/09/12
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-25
در این پژوهش زیست چینه نگاری نهشته های الیگوسن سازند پابده در ناحیه بندرعباس بررسی شده است. بررسی توزیع روزن داران شناور در چهار برش سطحی و زیرسطحی (برش چمپه، چاه های سفید، بندلنگه و تفتان) به شناسایی مرز ایوسن/ الیگوسن و معرفی چهار بیوزون روزن داران شناور (Zone E16, Hantkenina alabamensis Highest- occurrence Zone, Zone O1. Pseudohastigerina naguewichiensis Highest-occurrence Zone, Zone O2. Turborotalia ampliapertura Highest- occurrence Zone, Zone O3. Dentoglobigerina sellii Partial- range Zone) برمبنای بیوزوناسیون جهانی در ناحیه بندرعباس منجر شده است. براساس مجموعه روزن داران و بیوزوناسیون مرتبط با آنها، سن روپلین برای نهشته های الیگوسن سازند پابده در این منطقه پیشنهاد می شود. با مقایسه و مطابقت بیوزون های برش های مطالعه شده، گسترش جانبی نهشته های الیگوسن سازند پابده در ناحیه بندرعباس بررسی شده است.
کلیدواژگان: سازند پابده، بیوزوناسیون، الیگوسن، روزن داران شناور، بندرعباس -
صفحات 27-58
کربنات های سازند جهرم به سن ایوسن و سازند آسماری به سن الیگوسن- میوسن، مخازن میدان خشت را در ناحیه فارس واقع در حوضه فورلندی زاگرس تشکیل می دهند. در این پژوهش ویژگی های مخزنی بخش بالایی سازند جهرم در میدان خشت براساس تلفیق نتایج آنالیز رخساره ای و ویژگی های دیاژنزی نمونه ها در چهارچوب تخلخل و تراوایی بررسی شده است. سازند جهرم در پهنه فارس با لیتولوژی غالب آهکی در یک رمپ کربناته با تغییرات زیاد در ویژگی ها و کیفیت مخزنی نهشته شده است. بررسی های پتروگرافی به شناسایی پنج ریزرخساره کربناته منجر شد. پنج گروه سنگی در چاه خشت-2 با در نظر گرفتن کنترل کننده های اولیه و ثانویه در توزیع نوع و اندازه منافذ شناسایی شد. از گونه سنگی 1 به سمت گونه سنگی 5، کیفیت مخزنی افزایش می یابد. دیاژنز به دو صورت افزاینده و کاهنده تخلخل و تراوایی بر کیفیت مخزنی تاثیر گذاشته است. کراس پلات تخلخل و تراوایی همراه با بررسی های پتروگرافی مقاطع نازک نشان می دهد توسعه سیمان انیدریتی به صورت فراگیر و تراکم، بیشترین تاثیر را بر کاهش کیفیت مخزنی داشته اند؛ در حالی که دولومیتی شدن، شکستگی و انحلال نومولیتس ها نقش مهمی در افزایش کیفیت مخزنی ایفا کرده اند؛ بنابراین ویژگی های کلی مخزن جهرم در میدان خشت، عمدتا با ویژگی های دیاژنتیکی شکل گرفته است. استفاده از نرم افزار سیکلولاگ در چاه خشت-2 و چاه کمکی خشت-3 به شناسایی دو چرخه رسوبی برای سازند جهرم منجر شد. روند منفی منحنی تغییر طیفی (پایین آمدن سطح آب دریا) در چرخه رسوبی دوم دربرگیرنده بخش بالایی سازند جهرم (توالی مطالعه شده) است که کیفیت مخزنی متوسط تا بالایی دارد.
کلیدواژگان: زون بندی مخزنی، گونه های سنگی، دیاژنز، نرم افزار سیکلولاگ، سازند جهرم -
صفحات 59-86
برش چلچلی در حدود 70کیلومتری شمال غرب شاهرود در مسیر جاده شاهرود- گرگان (توسکستان) و حدود 5کیلومتری شرق روستای چهارباغ برای بررسی گذر دونین- کربنیفر و تغییرات فونای کنودونتی ارزیابی شد. ضخامت رخنمون بررسی شده، 397 متر و شامل 182 متر از بخش بالایی سازند خوش ییلاق و 215 متر از سازند مبارک است که درمجموع 11 واحد سنگی تفکیک و تعداد 40 نمونه به وزن حدود 4- 5 کیلوگرم عمدتا از واحدهای سنگ آهک برداشت شد. با آماده سازی و بررسی نمونه های مطالعه شده، 340 عنصر کنودونتی به دست آمد که به شناسایی 47 گونه و زیرگونه متعلق به 16 جنس و تفکیک 15 زیست زون کنودونتی از فامنین پیشین تا تورنزین پسین منجر شد. شناسایی گونه های کنودونتیAlternognathus, Bispathodus, Branmehla, Clydagnathus, Gnathodus, Icriodus, Mehlina, Palmatolepis, Polygnathus, Neoplygnathus, Protognthodus, Pseudopolygnathus, Scaliognathus, Doliognathus, Siphonodella and Scaphignathus که از گونه های جهان گستر و شاخص در مطالعه فامنین- تورنزین هستند، به تعیین محدوده سنی 12 زیست زون از فامنین پیشین تا فامنین پسین (Upper Palmatolepis triangularis Zone to Bispathodus ultimus Zone) برای بخش بالایی سازند خوش ییلاق و تعیین محدوده 3 زیست زون از تورنزین پیشین تا تورنزین پسین (?Protognathodus kockeli Zone to Scaliognathus anchoralis-Doliognathus latus zone) برای بخش مطالعه شده از سازند مبارک انجامید. حضور افق های نازک شیل تیره در زیر گذر DC و همراهی آنها با کنودونت های دور از ساحل نظیر بیسپاتودیدها و پالماتولپیدها، حاکی از افزایش سطح آب به بالاترین تراز تا نزدیک به انتهای فامنین پسین است؛ در ادامه حضور 8- 10 متر ماسه سنگ های کوارتز آرنایتی دارای چینه بندی متقاطع و فاقد فونای کنودونتی ناشی از پس روی سطح آب دریا و ورود مواد آواری به حوضه، شاهدی بر تغییرات زیستی و سنگی در حادثه هنگنبرگ در برش چلچلی است. در شروع تورنزین، افزایش تدریجی و دوباره پلی گناتیدها، پروتوگناتوییدها و سایفونودلیدها نیز که در ادامه با گناتوییدهای دور از ساحل جایگزین می شوند، حاکی از پیشروی دوباره سطح آب پس از حادثه هنگنبرگ است.
کلیدواژگان: زیست چینه نگاری، دونین پسین، می سی سی پین، حادثه هنگنبرگ، البرز شرقی -
صفحات 87-108
منطقه قزلجه در 70کیلومتری شمال غرب زنجان در بخش شمال شرق ماه نشان واقع شده است. واحدهای سنگی رخنمون یافته در این منطقه شامل سازند قرمز زیرین، سازند قم و سازند قرمز بالایی است که سازند قرمز بالایی، هدف این پژوهش است. براساس مطالعات صحرایی و پیمایش های صورت گرفته در منطقه، سازند قرمز بالایی در این منطقه 750 متر ضخامت دارد که شامل 250 متر واحدهای تبخیری با میان لایه های مارن در پایین و تناوبی از رسوبات مارنی با میان لایه هایی از ماسه سنگ های خاکستری تا قهوه ای با ضخامت 500 متر در بخش بالایی است. با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژیوشیمیایی ماسه سنگ های بخش میانی سازند قرمز بالایی نام گذاری، تعیین جایگاه تکتونیکی، منشا ماسه سنگ ها و آب وهوای دیرینه این سازند مشخص می شود. براساس مطالعات میکروسکوپی، اندازه ذرات تشکیل دهنده نمونه های بررسی شده در حد ماسه سنگ خیلی ریز تا گراول است. این ماسه سنگ ها جهت یافتگی ضعیفی دارند و ازنظر پارامتر جورشدگی، خوب تا ضعیف و ازنظر گردشدگی، نیمه زاویه دار تا زاویه دار هستند. با توجه به پارامترهای جورشدگی و گردشدگی و همچنین مقادیر رس، این ماسه سنگ ها ازنظر بلوغ بافتی ایمچور و گاه ساب مچور هستند. با توجه به درصد فراوانی اجزای تشکیل دهنده و براساس تقسیم بندی ماسه سنگ ها به روش فولک، بخش میانی سازند قرمز بالایی در منطقه قزلجه از نوع لیت آرنایت (سدآرنایت) و فلدسپاتیک لیت آرنایت با ترکیب میانگین Q38F15Rf47 است. مطالعات ژیوشیمیایی بیان کننده منشاگرفتن ماسه سنگ های بررسی شده از سنگ های آذرین حد واسط تا فلسیک است که در موقعیت های تکتونیکی حاشیه فعال قاره ای تشکیل شده اند. به علاوه اثر هوازدگی حاکی از آب وهوای خشک و نیمه خشک در زمان ته نشینی است.
کلیدواژگان: چینه شناسی، ژئوشیمی، سازند قرمز بالایی، قزلجه، زنجان -
صفحات 109-134
سازند ایلام با سن کنیاسین؟- سانتونین از مخازن نفتی مهم دشت آبادان محسوب می شود؛ با وجوداین، شناخت جامعی از ویژگی های زمین شناسی و عوامل کنترل کننده کیفیت مخزنی این سازند وجود ندارد. در پژوهش حاضر، سازند ایلام با استفاده از تلفیق نتایج توصیف مغزه ها، مطالعه مقاطع نازک میکروسکوپی و نمودارهای پتروفیزیکی از دیدگاه ویژگی های رخساره ای، محیط رسوبی و چارچوب چینه نگاری سکانسی بررسی شد؛ ازاین رو، درمجموع 280 متر مغزه و 620 مقطع نازک از چهار چاه کلیدی در سه میدان نفتی دشت آبادان استفاده شد. یافته های مطالعه های رخساره ای به شناسایی 12 ریزرخساره کربناته در چهار کمربند رخساره ای لاگون، شول، بخش کم ژرفا و ژرف دریای باز و دو رخساره آواری (شیل) مرتبط با محیط لب شور و بخش کم ژرفای پلت فرم منجر شدند که در پلت فرمی از نوع رمپ کربناته نهشته شده اند. نتایج تحلیل فراوانی مجموعه های رخساره ای و تغییرات نمودارهای پتروفیزیکی نشان می دهند حوضه رسوبی به سمت شرق ژرف می شود. بر اساس شناسایی مرزهای سکانسی و سطح حداکثر غرقابی، یک سکانس رده سوم در توالی مطالعه شده معرفی و با استفاده از نمودارهای پتروفیزیکی در چاه های مطالعه شده انطباق داده شد. سطح حداکثر غرقابی منطبق بر مقادیر زیاد نمودار گاما و نیز توسعه رخساره های دریای باز شناسایی شد.
کلیدواژگان: سازند ایلام، دشت آبادان، رخساره، محیط رسوبی، چینه نگاری سکانسی -
صفحات 135-147
در این مطالعه نانوفسیل های آهکی بخش فوقانی سازند گورپی و بخش تحتانی سازند پابده در برش پره نوبر واقع در شمال غرب شیراز مورد بررسی قرار گرفت. ستبرای محدوده برداشت شده در برش مورد مطالعه 41 متر است. در این برش، بخش فوقانی سازند گورپی اساسا از لیتولوژی شیل و آهک آرژیلی و بخش تحتانی سازند پابده از رخساره شیل تشکیل شده است. در این مطالعه 32 گونه و 22 جنس از نانوفسیل های آهکی شناسایی شد. مطابق با اولین ظهور و آخرین حضور گونه های شاخص و ثبت حوادث زیستی، دو بیوزون Nephrolithus frequens Zone (CC26/ UC20dTP) وMarkalius inversus Zone (NP1) از بخش فوقانی سازند گورپی و زون هایFasciculithustympaniformis Zone (NP5), Heliolithus kleinpellii Zone (NP6) از بخش تحتانی سازند پابده برای اولین بار در برش مورد مطالعه گزارش می شوند. در نتیجه این مطالعه و بر اساس زون های تعیین شده، سن بخش فوقانی سازند گورپی، اواخر ماسترشتین پسین -دانین پیشین و سن بخش تحتانی سازند پابده ، پالیوسن میانی/سلاندین تعیین گردید. بنابراین بر پایه داده های نانوفسیلی مرز بین دو سازند، ناپیوسته تعیین گردید. علاوه بر این مرز کرتاسه-پالیوژن بصورت پیوسته در بخش بالایی سازند گورپی قرار دارد. در محدوده این مرز کاهش بارز گونه های نانوفسیلی کرتاسه، همراه با افزایش گونه Thoracosphaera operculataو ظهور گونه های پالیوسن ثبت شد. علاوه بر این، شرایط حاکم بر حوضه رسوبی که بخشی از تتیس شرقی است با شناسایی گونه های شاخص نانو فسیل های آهکی مشخص شد بطوری که حضور گونه ها موید شرایط آب و هوایی گرم در زمان رسوبگذاری نهشته های مذکور در این بخش از ایران است.
کلیدواژگان: پالئوژن، حادثه زیستی، زاگرس، کرتاسه، نانوفسیل های آهکی
-
Pages 1-25
In this research, the biostratigraphy of Oligocene deposits of the Pabdeh Formation in Bandar Abbas region is considered. For this purpose, the planktonic foraminifera was studied and identified. Based on the index forms of these microfossils, biozones were recognized and compared to global biozonation. Investigation of the stratigraphic distribution of these microfossils in the four studied surface and subsurface sections (Champeh, Safid, Band-e Lengeh, and Taftan) led us to the identification of the Eocene/Oligocene boundary and four biozones of planktonic foraminifera (Zone E16, Hantkenina alabamensis Highest-occurrence Zone, Zone O1, Pseudohastigerina naguewichiensis Highest-occurrence Zone, Zone O2, Turborotalia ampliapertura Highest-occurrence Zone, Zone O3, Dentoglobigerina sellii Partial-range Zone) in this region. Based on the foraminiferal assemblages and their biozonation, the age of Oligocene deposits of the Pabdeh Formation is Rupelian. Also, the lateral extension of Oligocene deposits of the Pabdeh Formation in the studied area has been considered.
Keywords: Pabdeh Formation, biozonation, Oligocene, Planktonic foraminifera, Bandar Abbas hinterland -
Pages 27-58
Eocene to Oligocene–Miocene carbonates of Jahrum and Asmari formations form the reservoirs of the Khesht Field in the Fars Province, the Zagros Foreland basin. In this study, the reservoir characteristics of the upper parts Jahrum Formation in the Khesht Oil Field have been investigated based on the combination of facies analysis and diagenetic features of samples in the porosity-permeability framework. The Jahrum Formation in the Fars Province is mainly composed of limestones that formed on a laterally continuous carbonate ramp with significant variations in reservoir heterogeneity and quality. Petrographic studies led to the identification of five carbonate microfacies. Five petrophysical rock types (RT) in KH-02 well are recognized by considering primary and secondary controls on pore type and size distribution. From RT1 with no reservoir property toward RT5 reservoir quality is enhanced. Diagenetic features have significantly affected reservoir properties by both enhancing and destroying porosity and permeability. Bivariate plots of porosity and permeability, combined with thin-section petrography indicate that pervasive anhydrite cement and compaction had the greatest negative impact on reservoir quality, whereas, dolomitization, fracturing, and dissolution of Nummulites played the most positive role. Therefore, the general characteristics of the Jahrum reservoir in the Khesht Field are mainly shaped by diagenetic features. Using CycloLog software in the two studied wells led to the identification of two sedimentary cycles within the Jahrum Formation. The negative trend of the INPEFA log (sea-level fall) in the second sedimentary cycle includes the upper part of the Jahrum Formation which has medium to high reservoir quality.
Keywords: Reservoir zonation, Rock types, Diagenesis, Cyclolog Software, Jahrum Formation -
Pages 59-86
Chelcheli section (397m thick) about 70 km northwest of Shahroud on the Shahroud-Gorgan road (Tuskistan route), about 5 km east of the Chahar-Bagh village is sampled and studied to investigate the DC transition and the conodont facies changes during the Global Hangenberg Crisis. The measurement of one hundred eighty two meters of the upper part of Khoshyilagh formation and 215 meters of the Lowermost Mobarak formation led to the discrimination of 11 rock units with different sedimentary features. In total, forty limestone samples, about 4-5 kgs were systematically collected and treated with conventional preparation methods. Three hundred forty conodont elements were obtained, which led to the identification of 47 species and subspecies belonging to 16 genera that allowed the separation of 15 conodont bio-zones from the early Famennian to the Late Tournasian.
Keywords: Biostratigraphy, Late Devonian, Mississippian, Devonian – Carboniferous boundary, Hangenberg Crisis, Chelcheli, Eastern Alborz -
Pages 87-108
Ghezeljeh area is located in the northeastern part of Mahneshan at 70 km northwest of Zanjan. The rock units exposed in the area are including the Lower Red, Qom, and Upper Red formations which the Upper Red Formation is the purpose of current research. According to field studies, the Upper Red Formation with 750 meters thickness includes 250 meters of evaporative units with intercalations of marls at the bottom and 500 meters of alternation of marls and sandstones intercalations at the top. According to microscopic studies, the grain size of the studied samples ranging from very fine sandstone to gravel. These sandstones show poorly orientation and well to poor sorted and are angular to sub-angular. The sorting and roundness parameters as well clay content show that these sandstones are immature and in some cases are sub mature. Based on a high percent of components and the Folk classification, the middle part of the Upper Red Formation displays lithic-arenite (sed-arenite) and feldspathic-lithic-arenite with an average composition of Q38F15Rf47. Geochemical studies show that these sandstones sourced from intermediate to felsic igneous rocks and deposited on the active continental margin. Furthermore, the weathering index shows an arid and semi-arid climatic condition during their deposition.
Keywords: Stratigraphy, Geochemistry, Upper Red Formation, Ghezeljeh, Zanjan -
Pages 109-134
The Ilam Formation (Coniacian? –Santonian), is among the most important oil reservoirs of the Abadan Plain, SW Iran. Despite its reservoir significance, there is no comprehensive knowledge about the geological characteristics and factors controlling reservoir quality. In this study, the Ilam Formation is investigated using detailed core description, thin section study, and conventional petrophysical well log data to explain facies characteristics, sedimentary environment, and presenting the sequence stratigraphic framework. Accordingly, a total of 280 m of cores in four key wells from three oil fields as well as 620 thin sections were described and studied. The results of facies analysis lead to the recognition of 12 microfacies grouped in four facies belts including lagoon, shoal, shallow and deep open marine and two siliciclastic petrofacies (shales) related to brackish water and shallow lagoonal environment, which deposited in a carbonate ramp. Frequency analyses of facies associations and petrophysical well log signature indicate that the sedimentary basin was deepening to the east. Based on the identified sequence boundaries and maximum flooding surfaces, one third-order sequence in the studied interval was recognized and correlated by using the petrophysical well log data in all studied wells. The maximum flooding surfaces are discriminated by the development of deep-marine facies and also high gamma-ray responses on the well logs.
Keywords: Ilam Formation, Abadan Plain, facies, Sedimentary environment, Sequence stratigraphy -
Pages 135-147
n this study, calcareous nannofossils are investigated in the upper part of the Gurpi Formation and lower part of the Pabdeh Formation at the Par-e Nobar section located in the northwest of Shiraz. The thickness of the studied section is about 41 m. The upper part of the Gurpi Formation is mainly composed of shales and pelagic limestones while the lower part of the Pabdeh Formation consists of shale facies. As a result, 32 species and 22 genera of calcareous nannofossils were detected. According to the first and last occurrence of index species and fossil assemblages, two bio-zones including Nephrolithus frequens Zone (CC26/ UC20dTP) and Markalius inversus Zone (NP1) are recognized in the upper part of the Gurpi Formation, respectively. Fasciculithus tympaniformis Zone (NP5) and Heliolithus kleinpellii Zone (NP6) are reported for the first time from the lower part of the Pabdeh Formation, respectively. Based on the identified calcareous nannofossils zones, the age of the upper part of the Gurpi Formation is the latest Maastrichtian–early Danian, and the lower part of the Pabdeh Formation is the middle Paleocene/Selandian. Therefore, according to the nannofossil data, the boundary between the two formations is unconformable.
Keywords: Paleogene, Bio-event, Zagros, Cretaceous, Calcareous nannofossil
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.