نشریه راهبردهای مدیریت در نظام سلامت
سال پنجم شماره 3 (پیاپی 17، پاییز 1399)

گردشگری سلامت یکی از صنعت های روبه رشد دنیاست (1) که بحران کرونا به شدت روی آن تاثیر منفی گذاشته است (2). کشور ما با توجه به نقاط قوت و فرصت هایی که در پیش دارد، هرساله درصد بیشتری از این بازار بین المللی را تصاحب می کرد. بر اساس پیش بینی ها با توسعه گردشگری سلامت در جمهوری اسلامی ایران تا افق 1404، سالیانه 1 الی 2 میلیون گردشگر سلامت وارد کشور خواهند شد (1،3). بر اساس آمار های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در سال 1397 حدود 550-500 هزار گردشگر سلامت به کشور وارد شده اند. بحران کرونا به علت تضعیف بازار گردشگری سلامت، مراکز تشخیصی درمانی و شرکت های تسهیلگر را با تنگنای بیشتری در امور مالی روبه رو کرده است. ولی فرصت مناسبی را برای ایجاد زیر ساخت های لازم برای دوران پساکرونا از قبیل سایت اینترنتی مناسب، فعالیت در شبکه های اجتماعی، شکل دهی کلینیک های مجازی، توسعه بیش از پیش دورا پزشکی در امور تشخیصی و مراقبتی، مدیریت سیستم پذیرش و نوبت دهی، تسهیل فرآیند های مربوط به بیماران بین الملل در موسسات تشخیصی درمانی، بازبینی سیاست های مربوط به بازار گردشگری سلامت و غیره را فراهم آورده است. بر اساس آمار های اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت، در 9 ماهه اول سال 1398 حدود 125 هزار گردشگر سلامت به مراکز تشخیصی-درمانی کشور مراجعه کرده یا در آنجا بستری شدند. بر اساس همین آمار ها در ایام شیوع کرونا (از اول بهمن ماه 1398 الی آخر خرداد 1399) پیش بینی می شد که تعداد 250 هزار گردشگر پزشکی وارد کشور شوند که بر اساس برآورد ها هر گردشگر بین 2 الی 3 هزار دلار ارز آوری داشت. بنابراین پیش بینی می شود  مبلغی حدود 625 میلیون دلار به این صنعت روبه رشد آسیب مالی وارد شده است (3). لازم به ذکر است که به واسطه این صنعت سالیانه حدود 5/1 میلیارد دلار ارز وارد کشور می شد. همچنین پیش بینی می شود ایران حدود 30 درصد از حجم بازار گردشگری پزشکی را از دست بدهد که این امر لزوم تلاش مضاعف برای دوران کرونا و پساکرونا را نشان می دهد (2). تاثیر کرونا بر ذی نفعان صنعت گردشگری سلامت: چه باید کرد؟تاثیرات و راهکار های مربوطه را می توان با توجه به مثلث گردشگری سلامت (شکل 1) بسط داد. شرکت های تسهیلگر گردشگران سلامت متولیان شکل 1: مثلث گردشگری سلامت   شرکت های تسهیگر پر واضح است،که شرکت های تسهیلگر بیشترین تاثیر منفی را از این بحران داشته اند. یکی از ضعف های عمده این بازار عدم بازاریابی مناسب در کشور های مبدا برای آشنایی و ترغیب گردشگران برای سفر به ایران و دریافت خدمات مورد نیاز بوده است. این وقفه ایجاد شده می تواند ظرفیت شرکت های مذکور را که در امور مربوط به پذیرش و ترخیص گردشگران پزشکی به کار گرفته می شد به سمت بازاریابی مبدا محور سوق دهد. همچین اکثر گردشگران سلامت در کشور ما از کشور های همسایه نظیر افغانستان، عراق، آذربایجان و غیره هستند، بنابراین پیشنهاد می شود، شرکت های مذکور بازار های جدیدی را در کشور های آمریکای جنوبی و آفریقا جست و جو کنند. گردشگران سلامت گردشگران به علت ماهیت انتخابی بودن (غیر اورژانسی بودن) خدماتی که برای دریافت آن اقدام به مسافرت می کردند، کمتر تاثیر منفی پذیرفته اند و در اولین فرصت بعد از کاهش بار این بیماری می توانند به کشور مقصد عزیمت نمایند. تخفیفات شرکت های تسهیلگر، واسطه ها و مراکز ارایه دهنده خدمات تشخیصی درمانی در دوران پسا کرونا که جهت جبران زیان های دوران کرونا و کنترل بخش های قبلی این بازار پر سود ارایه خواهند شد، می تواند فرصت خوبی برای گردشگران باشد. همچنین بیماران می توانند در زمینه کیفیت، قیمت، مراکز سلامت، پزشکان و غیره با تقویت بازاریابی شرکت های تسهیلگر اطلاعات بیشتری به دست آورند. مراکز ارایه خدمات سلامت مراکز ارایه دهنده خدمات سلامت نیز به نسبت کمتری تاثیر پذیرفته اند، بدین دلیل که تمامی درآمد آن ها از محل گردشگران سلامت نبوده است. این مراکز بایستی در جهت ارتقای کیفی خدمات مربوطه تلاش نمایند. رقبای ما در این صنعت کشور هایی از قبیل ترکیه، کره جنوبی، مالزی و غیره هستند که با قیمت بیشتر از کشور ما، خدمات با کیفیت تری ارایه می کنند (4). بنابراین ارتقای کیفی این خدمات از اهمیت بالایی برخودار است. متولیان شاید تنها نکته مثبت بحران کرونا برای متولیان این صنعت باشد. بازار گردشگری سلامت ایران به دلایلی از قبیل سیاست های نادرست، چند متولی بودن، دلال محور بودن و غیره نیازمند بازنگری اساسی در سیاست ها و تجدید ساختار می باشد، که بحران عالم گیری کووید-19 و همچنین تشکیل وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می توانند پتانسیل های بالقوه خوبی در این زمینه باشند (5). وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت امور خارجه به عنوان متولیان این امر می توانند با ارایه تسهیلات بانکی به کسب و کار های گردشگری سلامت که از بحران کرونا آسیب دیده اند، پایه های این صنعت را برای دوران پسا کرونا حفظ کنند. این نامه به سردبیر برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی با عنوان "تحلیل استراتژیک استقرار واحد بیماران بین الملل در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران"، مصوب دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با کد اخلاق IR.TUMS.SPH.REC.1398.132 می باشد.

سلامت یکی از ارزش ها و نیازمندی های پایه ای رشد انسان بوده که در مکاتب الهی و اسناد بین المللی بدان تاکید شده است و دولت ها موظف هستند همه امکانات خود را در راستای پاسخ دهی به نیازهای سلامتی آحاد مختلف جامعه بسیج کرده و مراقبت های سلامت با کیفیت و قابل پرداخت را در همه سطوح خدمات بهداشتی، درمانی و بازتوانی برای تک تک افراد کشور فراهم کنند که تولیت این امر بر عهده نظام سلامت قرار داده شده است (1) و نظام های سلامت تلاش کرده اند تا با برقراری سازوکارهای مختلف، مسئولیت خود را در قبال تامین سلامت جوامع به درستی انجام دهند (2). رشته های مختلف علوم سلامت نیز در همین راستا و به عنوان بازوان اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی نظام سلامت، سعی در ایفای نقش خود دارند. در این بین و به منظور هدفمندترکردن اقدامات انجام شده در نظام سلامت و ارتقای هر چه بیشتر شاخص های سلامت کشور، توجه به حلقه های سیاست گذاری، مدیریت و اقتصاد سلامت که در کنار هم تشکیل یک چرخه را می دهند ضروری به نظر می رسد. در ارتباط با حلقه اول، سیاست گذاری فرآیندی پیچیده و چند بعدی است و عوامل متعددی بر آن تاثیر گذار هستند. سیاست گذاری در نظام سلامت به عنوان هسته مرکزی و مغز متفکر نظام سلامت در جهت تعیین راهبردهای کلی نظام در مسایل مختلف مرتبط با سلامت است که باید مبتنی بر شواهد و توسط متخصصان خبره انجام گیرد. به بیان بهتر و به دلیل اهمیت کالای استراتژیک سلامت، انجام این سیاست گذاری نباید با آزمون و خطا همراه باشد. چرخه سیاست گذاری شامل شناسایی مشکل، تدوین سیاست، اتخاذ سیاست، اجرای سیاست و ارزیابی سیاست است (3). افراد سیاست گذار باید درک عمیقی از مشکلات و دغدغه‎های واقعی سلامت مردم داشته و با ارزش ها و چارچوب های فرهنگی جامعه آشنا باشند، دارای تحصیلات مرتبط و تجربیات اجرایی-آموزشی مناسبی باشند، با سایر سازمان ها ارتباطات سازنده و اثربخش برقرار کرده و نظام سلامت را از حالت انفعال خارج کنند، قادر باشند به دور از هرگونه تعصب، از شواهد علمی و تجارب ارایه شده توسط سیستم های سلامت پیشرو استفاده کنند، از نظرات نخبگان جوان کشور استقبال کنند، نظام را برای رویارویی با بحران ها و شرایط اضطراری همچون بیماری کووید-19 آماده کنند، توان پذیرش تصمیمات اشتباه خود را داشته باشند و درصدد رفع آن ها برآیند تا در نهایت راهبری جامعی برای نظام داشته باشند، چشم انداز و برنامه استراتژیک مناسبی برای آن ترسیم کنند و عملکرد سیستم را از جهات گوناگون بهبود بخشند. در ارتباط با حلقه دوم، پس از سیاست گذاری مبتنی بر شواهد، نوبت به اجرای کامل و هدفمند آن می رسد که در این وهله، نظام سلامت در همه سطوح مدیریتی نیازمند مدیران بهداشتی و درمانی حاذق و توانمند دارای مهارت های انسانی است (4). مدیری که با رعایت اصول اخلاقی، تشکیل تیمی سالم و انگیزه دهی مداوم، فعالیت های گروهی را با حل تعارضات منافع احتمالی در راستای رسیدن به اهداف معین هدایت کند، برنامه ریزی گام به گام داشته باشد و اصول سازمان دهی را مد نظر قرار دهد، بهینه ترین استفاده را از منابع در دسترس ببرد، سازمان خود را بهره ور و آن را با تغییرات گسترده محیط بیرونی هماهنگ کند، قدرت مذاکره، چانه زنی و مهارت های رهبری داشته باشد تا بدین صورت قادر باشد در کنار جلب رضایت کارکنان و گیرندگان نهایی خدمات، سیاست های ابلاغی سلامت را به بهترین شکل ممکن اجرا و موجبات بهبود شاخص های سلامت کشور را فراهم کند (5). در این حلقه نیز انتخاب مدیران بهداشتی و درمانی کشور باید مبتنی بر شایسته سالاری و به دور از سایر مسایل باشد. لازم به ذکر است که سیاست گذاری های هر چند دقیق اگر در مرحله اجرا با ضعف مواجه شوند نخواهند توانست به درستی اهداف از پیش تعیین شده خود را محقق نمایند که وقوع این دست از اتفاقات باعث تضییع حقوق و سلامتی افراد جامعه شده و پایمال شدن بیت المال و منابع محدود نظام سلامت را در پی خواهد داشت و نهایتا منجر به کاهش اعتماد مردم به دولت و نهاد های دولتی می شود. در ارتباط با حلقه سوم، ریشه علم اقتصاد به تقابل دو مولفه وجود منابع محدود و نیازهای نامحدود در جامعه باز می گردد، به گونه ایکه بتوان پاسخگوی این نیازهای نامحدود با به کارگیری بهینه منابع محدود موجود بود. علم اقتصاد سلامت نیز به به دنبال تحقق اهداف مذکور در نظام سلامت است، یعنی بودجه و منابع محدود انسانی و غیرانسانی نظام سلامت با چه شیوه و ترکیبی در راستای حفظ و ارتقای سلامت جامعه به کار گرفته شوند تا بهترین خروجی ممکن و تولید سلامت را داشته باشند. اقتصاد دانان سلامت باید درک کامل و درستی از مفاهیم اثربخشی، کارایی و عدالت داشته باشند. با انجام مطالعات اقتصاد سلامت می توان به این سوالات پاسخ داد که مقدار بهینه تخصیص منابع به هر بخش نظام چه میزان است، چه پروسیجرها و فرآیندهای درمانی مقرون به صرفه تر هستند، چه داروهایی تحت پوشش نظام بیمه ای قرار بگیرند، چه تجهیزات پزشکی خریداری شوند، تعرفه خدمات مراقبت سلامت چه مقدار باشد و یا به عبارتی دیگر، در نظام سلامت چه کالاهایی و چگونه تولید شوند، با چه روش هایی به دست مصرف کننده نهایی برسند و سپس اطلاعات حاصل از پژوهش های مختلف در اختیار سیاست گذار قرار گرفته تا مبنای سیاست گذاری مبتنی بر شواهد فراهم شود. در این حلقه باید توجه کرد که اتخاذ برنامه و سیاست هایی هر چند دقیق در حلقه سیاست گذاری و سپس سپردن آن در حلقه دوم به مدیران بهداشتی و درمانی شایسته بدون در نظرگرفتن مولفه های اقتصادی و تخصیص بودجه و اعتبارات عملا امکان پذیر نبوده و حتی درصورت اجرا در مدت زمان کوتاهی با شکست مواجه شده و از چرخه خارج خواهند شد، بدون آنکه منفعتی برای بهبود سلامت جامعه داشته باشند. در مجموع، هر جامعه ای نیازمند نظام سلامت یکپارچه و متحدی است که پویا و پاسخگو بوده و به دنبال ارتقای مداوم خود باشد، توسط سیاست گذاران توانمند اداره شود، مشکلات اصلی سلامت مردم را در راس فعالیت های کاری خود قرار دهد (حلقه اول)، مدیرانی متعهد و نیروهای اجرایی ماهر و آموزش دیده ای داشته باشد (حلقه دوم)، با تامین مالی صحیح از گیرندگان خدمات حفاظت مالی داشته باشد، هزینه های خود را کنترل کند، عدالت در سلامت را بسط دهد (حلقه سوم) و در نهایت حلقه های سیاست گذاری، مدیریت و اقتصاد سلامت با برقراری ارتباطات اثربخش و تولید شواهد علمی معتبر و تشکیل یک چرخه منسجم بتوانند به درستی نقش خود را در نظام ایفا کرده و در راستای خدمت به بازیابی، حفظ و ارتقای سلامت جامعه گام بردارند.

میزان پذیرش سیستم های پرونده الکترونیکی سلامت به طور قابل توجهی افزایش یافته است، با توسعه این فناوری در بخش پزشکی، شاهد تحول عظیمی در نظام ارایه خدمات بهداشتی و درمانی هستیم. هدف این مطالعه بررسی تاثیر سرمایه گذاری فناوری اطلاعات سلامت بر عملکرد مالی با نقش میانجی فرآیند کسب و کار در بیمارستان های استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.

روش پژوهش:

 مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- علی  با رویکرد تحلیلی بود. بر اساس جدول مورگان نمونه آماری به تعداد 341 نفر برآورد شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد با 31 سوال بود که روایی صوری، روایی همگرا و واگرا، پایایی آلفای کرونباخ و پایایی مرکب آن مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار های Smart PLS و SPSS 20 استفاده شد.

یافته ها:

 9 فرضیه پژوهش از طریق آزمون مسیر و مدل معادلات ساختاری تایید شدند. یافته ها نشان داد سرمایه گذاری فناوری اطلاعات سلامت با مقدار معنی داری (3/647) و ضریب مسیر (0/237) بر عملکرد مالی تاثیر معنی داری داشت و فرآیند کسب و کار با اثر کل (0/477) در مسیر بین این 2 متغیر نقش میانجی را ایفا می کرد. مدل پژوهش نیز از برازش مناسب برخوردار بود.

فناوری اطلاعات سلامت باعث ایمنی و کارایی اطلاعات، بهبود سلامت عمومی، اطمینان از حفظ حریم خصوصی بیمار و همچنین با کاهش در هزینه ها باعث افزایش بازده دارایی ها خواهد شد.

مدیریت منابع انسانی سبز، به فعالیت هایی اشاره دارد که دربرگیرنده توسعه، پیاده سازی و نگهداشت مداوم سیستمی است که منجر به سبز شدن کارکنان سازمان می گردد. مسایل نیروی انسانی نمی تواند فقط به یک حوزه تخصصی محدود شود. در نتیجه تصمیمات و عملکرد مسیولان امور پرسنلی، در کلیه سطوح سازمانی و به تبع آن در عملکرد کلی سازمان تاثیر می گذارد. لذا .هدف از این مطالعه بررسی تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد محیطی سازمان هلال احمر با در نظر گرفتن نقش میانجیگری عوامل توانمندساز فرهنگ سبز در بین کارکنان سازمان هلال احمر استان خوزستان بود.

روش پژوهش:

 مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی است و از آنجاییکه از روش مدل سازی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیه ها استفاده شد، از نوع تحلیل همبستگی قلمداد می شود. جامعه آماری را 440 نفر از کارکنان هلال احمر استان خوزستان تشکیل دادند که حجم نمونه مطالعه با استفاده جدول جرسی و مورگان تعداد 205 نفر به دست آمد. در این مطالعه، از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بوده و داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارهای  SPSS 24و   lisrel 8.5 آزمون معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت.

نتایج مطالعه نشان داد که تاثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد محیطی با مقدار معنی داری (2/53)، بر عوامل توانمندساز فرهنگ سبز با مقدار معنی داری (6/54) و تاثیر عوامل توانمندساز فرهنگ سبز بر عملکرد محیطی با مقدار معنی داری(2/40) تایید شده و این تاثیرات مثبت و در جهت افزایشی بوده است. همچنین نقش میانجی عوامل توانمندساز فرهنگ سبز در رابطه بین اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز و عملکرد محیطی نیز با مقدار بار عاملی (0/536) تایید شد.

ازآنجا که مشکلات زیست محیطی و اثرات آن تاثیر زیادی بر عملکرد سازمان هلال احمر و نگرش مصرف کنندگان داخلی و خارجی نسبت به محصولات داخلی دارد، در نتیجه توجه به عملکرد محیطی سازمان هلال احمر دارای اهمیت زیادی می باشد و سازمان هلال احمر باید با به کارگیری مدیریت منابع انسانی سبز بتوانند در رشد و پرورش منابع انسانی انسانی سبز تلاش داشته باشد.

یکی از خطاهای معمول در سیاست گذاری گردشگری، توجه صرف به جاذبه های گردشگری بدون در نظر گرفتن شرایط محیطی و امکانات موجود در جامعه است. یکی از مهم ترین امکانات لازم برای گردشگران، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی باکیفیت در کشور مقصد می باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر بهبود برخی شاخص های بخش سلامت بر جذب گردشگران خارجی بوده است.  

روش پژوهش: 

مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با استفاده از داده های مربوط به شاخص های توسعه جهانی (منتشرشده توسط بانک جهانی)، طی دوره زمانی 1996 تا 2016 انجام شده است. نمونه پژوهش، شامل 82 کشور درحال توسعه و توسعه یافته بود. به منظور تحلیل داده ها از روش آزمون بر پایه داده های پانل و روش رگرسیونی گشتاورهای تعمیم یافته و نرم افزار Stata14 استفاده شد.

یافته ها: 

یافته های حاصل از برآورد هر 4 مدل نشان داد که بهبود شاخص های بخش سلامت موجب افزایش میزان جذب گردشگر در کشورهای جهان شده است. هر 2 شاخص بخش سلامت برای 2 گروه از کشورها تاثیر مثبت و معنی دار بر روی میزان جذب گردشگر خارجی داشته است. همچنین یافته ها نشان داد سایر متغیرهای مستقل مدل ازجمله توسعه حمل ونقل هوایی، درآمد سرانه، بهبود فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه تجارت تاثیر مثبت و معنی دار بر روی جذب گردشگران خارجی داشت.

نتیجه گیری:

 بهبود شاخص های سلامت، از یک سو به عنوان امکانات ضروری رفاهی گردشگران محسوب شده و از سوی دیگر استفاده از خدمات بهداشتی-درمانی از اهداف مهم گردشگری است؛ از منظر اجتماعی نیز بهبود شاخص های سلامت وجهه مثبتی برای جامعه می باشد. لذا بهبود وضعیت بخش سلامت از ضروریات توسعه بخش گردشگری محسوب می شود.

نظر به اینکه نظام سلامت از حوزه های بسیار مهم برای توسعه اجتماعی در همه کشورها به شمار می آید، لذا باید توجه ویژه ای به سیاست گذاری و پایش در این حوزه شود. بنابراین این مطالعه با هدف عارضه یابی تحقق اهداف خط مشی های دولتی با تمرکز بر دانشگاه های علوم پزشکی ایران که پایه اصلی ارایه خدمات درمانی می باشند، انجام شد.

روش پژوهش: 

مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ نحوه جمع آوری داده ها، کیفی (تحلیل مضمون) بوده است. در این مطالعه ابتدا با رویکرد تحلیل مضمون موانع تحقق اهداف خط مشی ها، شناسایی و طبقه بندی گردید، سپس با استفاده از پرسشنامه نظرات خبرگان (45 نفر از مدیران ارشد دانشگاه های علوم پزشکی دولتی ایران با انتخاب هدفمند) جمع آوری و در نهایت با به کارگیری تکنیک آنتروپی شانون، موانع مذکور رتبه بندی شد.

یافته ها: 

نتایج مطالعه حاضر نشان داد موانع تحقق اهداف خط مشی های دولتی به ترتیب اهمیت به صورت موانع مرتبط با خط مشی گذاران (0/3320)، ماهیت خط مشی (0/2810)، مجریان خط مشی (0/1740)، عوامل محیطی (0/1330) و عوامل سازمانی (0/0780)، رتبه بندی شدند.

نتیجه گیری: 

نتایج این مطالعه بیانگر این موضوع است که اهمیت مشتری (گیرندگان خدمات سلامت) به درستی درک نشده است و منافع شخصی و حزبی در خط مشی گذاری، بر منافع ملی و مشتری اولویت پیدا کرده است.

تمرکز بر سلامت سازمان به عنوان یک مزیت رقابتی و عامل مهمی برای اثربخشی بیمارستان است. لذا این مطالعه با هدف بررسی رابطه سلامت سازمانی با درجه اعتبار بخشی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام گردید.

روش پژوهش:

 مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است که به صورت مقطعی در سال 1398 انجام شد. جامعه آماری، کارکنان بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بودند. حجم نمونه 382 نفر برآورد شد. نمونه گیری به روش چندمرحله ای انجام گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد سلامت سازمانی بود. روایی پرسشنامه از طریق اخذ نظر اساتید و صاحب نظران تایید و پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ (0/88) محاسبه گردید. اطلاعات مربوط به وضعیت درجه اعتباربخشی بیمارستان های مورد مطالعه از دفتر اعتبار بخشی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه اخذ گردید. برای تحلیل داده ها، آمار توصیفی و استنباطی (آزمون t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون) با استفاده از نرم افزار SPSS 16 به کار گرفته شد.

یافته ها: 

یافته ها نشان داد بین مولفه سلامت سازمانی با درجه اعتبار بخشی رابطه معنی داری وجود داشت  (0/05 > p). ضمنا بیشترین میانگین سلامت سازمانی مربوط به بیمارستان محمد کرمانشاهی با میانگین 170/40 و کمترین میانگین مربوط به بیمارستان دکتر معاون صحنه با میانگین 123/61 بود.

نتیجه گیری: 

با توجه به معنی دار بودن رابطه بین سلامت سازمانی با درجه اعتباربخشی بیمارستان ها، لازم است مدیران بازنگری های جدی در انجام فرایند اعتباربخشی مراکز انجام دهند و اقدامات اصلاحی در خصوص نقاط قابل بهبود محتوای استانداردها، شیوه ارزیابی و تربیت ارزیابان اعمال نمایند.

با ظهور پرونده های الکترونیکی سلامت و توسعه فناوری های مرتبط، گرایش جدی به سمت رویکردهای داده مبنایی که با بهره گیری از روش هایی نظیر یادگیری ماشین، داده کاوی و فرآیندکاوی به بهبود رویه های بالینی می پردازند، شکل گرفته است. از این رو هدف از این مطالعه ابتدا شناسایی رویکردهای مذکور و سپس ارایه دسته بندی جامعی از آن هاست.

روش پژوهش: 

جهت کشف دانش مرتبط با سوال پژوهش از روش مرور نظام مند استفاده گردید. جستجوی مطالعات مرتبط در پایگاه اسنادی web of science به عنوان یک پایگاه جامع و معتبر انجام شد که 1536 انتشار علمی سال های 19- 2000  را دربرداشت. با غربالگری نتایج مذکور بر اساس تناسب عنوان با معیارهای ورودی و خروجی، 184 مقاله منتج گردید. در غربالگری نهایی با بررسی چکیده و متن کامل این مقالات و همچنین به وسیله ارزیابی آن ها مبتنی بر ارتباط با زمینه مورد مطالعه و نیز کیفیت شواهد ارایه شده، 84 مطالعه باقی ماند. در نهایت سنتز نهایی بر روی شواهد استخراج شده از این مقالات انجام گرفت.

یافته ها: 

با بررسی شواهد شناسایی شده، 4 دسته کلی "رویکردهای مبتنی بر رویداد"، "هوشمندسازی فرآیند"، "سیستم های دانش بالینی" و "کنترل و پایش داده مبنا" به عنوان رویکردهای داده مبنایی که برای مدیریت کیفیت فرآیندهای بالینی می توانند مورد استفاده قرار گیرند شناسایی گردید.

نتایج مرور نظام مند نشان داد رویکرد مبتنی بر رویداد بیشترین کاربرد را در بین مقالات مختلف داشته است. همچنین رویکرد هوشمندسازی فرآیند از باقی رویکردها جدیدتر بود و از این رو می تواند زمینه مناسبی برای پژوهش های آتی باشد. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند در تکمیل دستورالعمل های مرکز حاکمیت بالینی به کار گرفته شود.