نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی
پیاپی 32 (دی 1399)

متون اسلامی در عین اینکه جوهره انسانی زنان و مردان را یکسان معرفی کرده و راه دستیابی به کمالات انسانی و سعاتمندی اخروی را برای هر دو گروه هموار دانسته اند، تفاوت هایی را هم میان آنها ذکر کرده اند که این تفاوتها به نوبه خود منشاء تفاوت در احکام و شرایط زنان در جامعه و خانواده گشته است.در این نوشتار دیدگاهی که اسلام در مورد ویژگی های خاص زنان مطرح کرده و در نهایت موجب وضع احکام خاص برای آنان گردیده مورد بررسی قرار گرفته است.

ادبیات، نقش بسزایی در متبلور ساختن مسایل تاریخی یک دوره دارد و چه بسا بسی از وقایع تاریخی را باید در دل همین متون ادبی جست. نویسندگان زیادی هستند که متعهدانه رسالت اجتماعی را برعهده گرفته اند و برای آگاه ساختن قشر عادی مردم، به بازتاب واقعی مسایل یک دوره پرداخته اند. در دوره پهلوی دوم، پس از آزادی زندانیان سیاسی، انتشار روزنامه ها و مجلات، تشکیل احزاب و گروه های سیاسی، میدان وسیع تری در پیش روی روشنفکران قرار گرفت تا به نشر افکار استبداد ستیز خود بپردازند. بنابراین مردم عادی و کم سواد که مخالف با نظام حاکم بودند، جزو روشنفکران قرار گرفتند. در این مقاله، بر آنیم که بر اساس روش کتابخانه ای و سندکاوی، به بررسی مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این دوره در نثر ادبی بپردازیم. یافته های تحقیق نشان می دهد که در این دوره، رشد ایدیولوژی سوسیالیستی و مارکسیستی را داریم. می توان گفت نقش مردم در تقویت نثر پایداری این دوره بسیار حایر اهمیت است. نویسندگان این دوره توانستند نقش برجسته ای در تقویت روحیه انقلابی مردم داشته باشند و ادبیات معترضانه این نویسندگان که بیشتر از هر دوره ای مردمی تر شده است، نشان از بیان درد مردم دارد.

محیط های رقابتی همواره موجبات رشد و توسعه را برای ارایه دهندگان خدمات ورزشی به همراه دارند. هدف از مطالعه حاضر تحلیل وضعیت باشگاه های ورزشی شهر مشهد بر اساس مدل رقابتی پورتر بود. روش پژوهش بلحاظ ماهیت و هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ روش تحلیل از نوع توصیفی و تحلیلی بود که به روش میدانی انجام شد. جامعه آماری تحقیق عبارتند از مدیران کلیه باشگاه های ورزشی شهر مشهد که تعداد کل آنها در سال جاری برابر با 1800 نفر بود و نمونه آماری براساس جدول مورگان تعداد 317 نفر به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد و تغییر یافته بررسی نیروهای پنج گانه رقابتی پورتر (هاپکینز ،2008) در 5 بعد خریداران (8 سوال)، عرضه کنندگان (7 سوال)، کالاهای جایگزین (3 سوال)، تازه واردها (10 سوال) و رقبا (8 سوال) در مقیاس 5 گزینه ای لیکرت با ضریب پایایی – استفاده شد. تحلیل داده ها در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی با کمک نرم افزار SPSS نسخه 21 انجام شد. نتایج نشان داد که وضعیت رقابتی باشگاه های ورزشی شهر مشهد بر اساس مدل پورتر مطلوب نیست. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد بالاترین رتبه مربوط به توجه مدیران باشگاه ها به رقبا و پایین ترین رتبه مربوط به توجه به عرضه کنندگان می‎باشد. با توجه به نتایج بدست امده که باشگاه های ورزشی وضعیت رقابت پذیری نامناسبی دارند باید ضمن مدنظر قرار دادن همه مولفه ها و شاخص های استخراجی از این پژوهش عوامل و شاخص های دارای وضعیت نامناسب در باشگاه ها را مورد توجه ویژه قرار داد و در راس برنامه ریزی ها بهبود ان ها را قرار داد.

فاطمه، علی، حسن ، حسین، نماد تشیع هستند که ذکر آ ن ها در گزاره های متعدد سه سفرنامه غرب جهان اسلام محتاج تحلیل و تبیین انتقادی است، چرا یک حنبلی و دو مالکی بخشی از گزارش های خود را به انوار شیعه اختصاص داده اند، سفر در راس پدید ارهای اجتماعی است .سفربویژه سفرهای معنوی نقش سیاسی اجتماعی در تعیین هویت جوامع ازجمله درشکل گیری و توسعه وپایداری جوامع اسلامی داشته است. این پدیده سیاسی اجتماعی مذهبی که در مطالعات تاریخی قرون وسطی در حد بسیار بالایی عامل اول شکل گیری جوامع شهری است ، تار و پود تاریخ قرون وسطی است .ازجمله این اسفار بین غرب و شرق جهان اسلام رخ داده است پژوهش برای اثبات این معنا سفرنامه هایی که ازدانشمندان غرب اسلامی به جا مانده است را بررسی کرده است . نزدیک هزار سفرنامه غرب اسلامی اکنون موجود است. بررسی اجمالی چندین مورد از این اسفار نشان داد چند موضوع تاریخ ساز وعامل تغییرات اجتماعی درآن ها وجود دارد . از جمله آن ها گزارش نماد های اسلامی در مسیر حج و در حجاز و بویژه درحرم خدا و پیغمبر است. وجه اهمیت رحله مغربی گزارش توصیفی نماد تشیع به عنوان نماد موثر اسلامی در حرمین است مواد پژوهش تحقیق مولف در مورد مدرسه تاریخنگاری افریقیه سال 1381 تا 1384 است که یکی از شیوه های آن رحله است . در مقاله پیدایش تاریخنگاری غرب اسلامی سال 1378به این شیوه با ذکر اجمالی رحله عبدری تیجانی و ابن جبیر و ابن بطوطه اشاره شده است . این آثارمشتمل بر اخبار قابل توجهی مربوط به تشیع است و این مواد پژوهش از سویی بخشی از میراث مکتوب شیعه درغرب اسلامی است و از طرفی تاکید بر اثر نماد اسلامی در هویت اسلامی و استمرار و انتقال و توسعه آن است. موارد مطالعه این پژوهش سفرنامه عبدری، ابن جبیرو ابن بطوطه است. ازحیث اخبارو میزان توجه به تشیع به ترتیب عبدری، ابن سعید مغربی، ابن رشید سبتی، ابن جبیر، ابن خطیب، ابن بطوطه وابن خلدون و بلوی و.سفرنامه های دیگر در کتاب پارادایم رحله بررسی شده است. اخبارعبدری به حدی است که می توان او را متمایل به تشیع دانست. ابن بطوطه و ابن جبیر متعادل و واقع گرا برخی از مسایل مربوط به تشیع را آوردند. ابن سعید از شرفاء و اخبار اودر مورد تشیع قابل توجه است. ابن خلدون متعصب و اخبار او از تشیع، تندوانتقادی و موضع گیری سیاسی است.وجه مشترک این آن ها اشاره به جریان و اخبار تشیع به عنوان نماد موثر اسلامی در هویت حج وانسان حرم و جمعیت اسلامی است.درپژوهش نمادهای تشیع رحله ابن جبیر، ابن بطوطه و عبدری به شکل اجمالی تحلیل و تبیین و نقد شده است .فرضیه پژوهش کارکرد سفر نامه های حج مغربی دراستمرار و پایداری بیش از یک هزاره فرهنگ اسلامی وبقای ریشه های نظری تشیع در ادبیات سفرنامه در مغرب است .مفهوم موافق گزارش شیعی این سه سفرنامه تاکید بر اثار خسارت بار حذف اهل بیت در اثر بخشی مفید و ماندگارسفرحج است.

هدف از مطالعه پیش رو، بررسی تاثیر افسردگی، اضطراب و تصویر بدنی بر رضایت جنسی زناشویی بود. این مطالعه به صورت مقطعی-تحلیلی انجام گردید. جامعه پژوهش کلیه زوجین مبتلا به افسردگی، اضطراب و دارای تصویر بدنی پایین مراجعه کننده به مراکز زوج درمانی مشهد در سال 1398 بود. تعداد 50 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب بک، پرسشنامه نگرانی درباره تصویر بدن لیتلتون و همکاران، و پرسشنامه رضایت جنسی هادسون، مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از spss نسخه 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که میان افسردگی، اضطراب و تصویر بدنی ضعیف و رضایت جنسی رابطه آماری معنی داری وجود دارد، به گونه ای که هر چه افسردگی و اضطراب و تصویر بدنی ضعیف در زوجین بیشتر باشد، رضایت جنسی آنها کمتر است. با توجه به یافته های پژوهش، توصیه می شود، برنامه های آگاهی دهنده برای کاهش افسردگی، اضطراب و بهبود تصویر بدنی به زوجی در دستور کار مراکز زوج درمانی قرار گیرد.

هر آرزو اگر از حد بگذرد و به صورت آرزوی دور و دراز درآید، بدترین عامل انحراف و بدبختی است‌ و درست همانند آب باران است که اگر از حد گذشت مایه غرق شدن و نابودی خواهد شد. لذا بسیار نیاز هست که عوامل میل به آرزوهای طولانی بررسی شود تا بتوان با سد کردن راه این عوامل ، زمینه های اجتناب از آرزوی طولانی را فراهم کرد. مقاله پیش رو جهت بررسی و یافتن علل و عوامل میل به آرزو های طولانی، به صورت مطالعه کتابخوانه ای گردآوری شده است. تفاوتی که این مقاله با مقالات و کتب دیگری که در این زمینه تالیف شده دارد در این است که در مقاله حاضر آرزو ی طولانی از باب های متفاوتی بررسی شده است. هم از منظر قرآن و هم از منظر روایات و نهج البلاغه و هم از منظر دو علم اخلاق و روانشناسی. نتایج به دست آمده بر این دلالات دارند که اسلام نه تنها امید و آرزو را نفی نمی کند و با آن مخالف نیست، بلکه تشویق به داشتن آرزو های خوب و پسندیده هم می کند. تنها چیزی که اسلام در مورد آرزو نهی کرده و با آن مخالف است، داشتن آرزوی طولانی است.

مساله امامت از قدیم مد نظر متکلمان و مفسران نامدار اسلامی بوده است. فرقه‌های اسلامی در هیچ یک از مسایل دینی به اندازه مساله امامت اختلاف نظر نداشته‌اند. یکی از این مباحث مورد اختلاف سکوت حضرت علی (ع) در از دست دادن جانشینی خود بعد از رحلت پیامبر می باشد. اهل سنت این موضوع را نشانی بر حقانیت خلفاء ثلاث دانسته و از آن به عنوان یکی از دلایل جانشینی ابوبکر بعد از پیامبر یاد می کنند. لذا این مقاله به رفع شبهه تقریر یا ذنابه حضرت علی (ع) در مسئله خلافت بر اساس پاسخهای فقیه و متکلم مشهور خراسانی، ملا محمد حسن هردنگی که درکتاب تاملات کلامیه وی آمده، اقدام می کند. رفع شبهاتی که تاکنون از دیدگاه متکلمین شیعی بیان نشده و جنبه نوآوری دارد.

انسان در نگاه سند تحول بنیادین از جایگاه رفیعی برخوردار می باشد؛ چرا که از انسان به عنوان یک تربیت پذیر فعال یاد می شود و در تمام سند به جای واژه تربیت کردن از واژه تربیت شدن استفاده شده است. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است و با گردآوری داده ها از متون مرتبط با موضوع، ویژگی انسان در طراز جمهوری اسلامی ایران را از نگاه سند تحول بنیادین مورد بررسی قرار داده است. در این مقاله ابتدا به مفهوم شناسی تعلیم و تربیت و نسبت سنجی آن پرداخته شده و در ادامه با بررسی ویژگی های تربیت و تعلیم از منظر سند بنیادین تحول اشاره نموده سپس اهداف کلان را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج پژوهش های صورت گرفته شده، بر این مطلب تاکید دارد که سند تحول بنیادین در پی تربیت انسان برتر در ابعاد مختلف از جمله انسان خلاق، متخلق به اخلاق الهی، مثبت‌گرا، امیدوار به آینده، ظلم ستیز و عدالت‌گسترمی باشد و نظام تعلیم و تربیت و مدارس موظف به فراهم نمودن شرایط لازم برای رسیدن به اهداف می باشند. می باشد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه الگوهای ارتباطی (شنود، بازخورد و کلامی) در دختران نوجوان دارای خودزنی و عادی صورت گرفت. این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای (مورد-شاهدی) بود که به صورت گذشته نگر انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوره اول شهرانزلی در سال تحصیلی 1397-1398 و همچنین نوجوانان ارجاع داده شده به اورژانس بیمارستان شهر انزلی بودند. حجم نمونه مورد مطالعه 60 نفر (30 نفر دارای خودزنی، 30 نفر بدون خودزنی) بودند که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه مهارت های ارتباطی بارتون بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات الگوهای ارتباطی و همه مولفه های آن (الگوی شنود، الگوی بازخورد و الگوی کلامی) در دختران نوجوان دارای خودزنی کمتر از دختران عادی می باشد. نتایج به دست آمده حاکی از پایین بودن متغیر مورد مطالعه در دختران نوجوان دارای خودزنی بوده و نیازمند برنامه های به منظور افزایش و بهبود این متغیر می باشد.

کتابخانه ای است که با توجه نظرات اندیشمندان و صاحبنظران این عرصه نگاشته شده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی تاثیر مهارت های مثبت اندیشی بر خودکارآمدری دانش آموزان است. نتیجه این مقاله نشان می دهد که وقتی فرد نسبت به استعدادها و موفقیت های خودش آگاه می شود؛ این امر باعث می شود که به راحتی تسلیم دیگران نشود، به داشته های خودش تکیه کند، ابتکار عمل به خرج دهد، لیاقت و قدرت به دست آورد، حس خودکم بینی فرد نسبت به خودش کم می شود، اشتغال های ذهنی منفی کم و نسبت به خود حس خوبی پیدا می کند. ممکن است در فعالیت های بیشتری شرکت کند. پس نگرش دیگران نسبت به او تغییر می کند و با او بهتر رفتار می کنند، درنتیجه احساس ارزشمندی می کند و این همان چیزی است که باعث افزایش خودکارآمدی در فرد می شود.

هر گسترش اطلاعات مرتبط با سلامتی بر روی اینترنت هم موجب خشنودی و هم نگرانی است. به عنوان مثال زمانی که اطلاعات درخواستی مسیر اشتباهی را طی کند، عواقب وخیم آن در عموم مردم بروز می نماید. ارزیابی کیفیت اطلاعات اینترنتی در حوزه سلامتی اغلب دشوار است، اما یک رویکرد منطقی و سیستماتیک می تواند در ارزیابی کیفیت خدمات ارایه شده به مردم مفید واقع گردد. در این مقاله یک چارچوب از روش ویکور فازی برای ارزیابی و رتبه بندی پایگاه های اینترنتی ارایه دهنده اطلاعات در حوزه سلامت در یک محیط فازی که در آن ابهامات و ذهنیت های گوناگونی برای متغیرهای زبانی وجود دارد پیشنهاد گردیده است. در تعیین متغیرهای زبانی از اعداد فازی مثلثی، برای ارزیابی وزن های معیارهای ارزیابی و رتبه بندی هر ارایه دهنده اطلاعات اینترنتی استفاده می گردد. در ادامه نیز یک مثال عددی با استفاده از اطلاعات آنلاین ارایه شده توسط ارایه دهندگان خدمات در زمینه بیماری پوستی رایج میان بزرگسالان در اغلب کشورهای جهان به نام پسوریازیس بیان شده است. در نهایت روش ارایه شده با روش تاپسیس فازی مقایسه گردیده و اثبات نموده که می تواند در ارزیابی کیفیت دیگر پایگاه های ارایه دهنده اطلاعات اینترنتی در حوزه سلامت نیز مفید واقع گردد. در ادامه نیز یک مثال عددی با استفاده از اطلاعات آنلاین ارایه شده توسط ارایه دهندگان خدمات در زمینه بیماری پوستی رایج میان بزرگسالان در اغلب کشورهای جهان به نام پسوریازیس بیان شده است. در نهایت روش ارایه شده با روش تاپسیس فازی مقایسه گردیده و اثبات نموده که می تواند در ارزیابی کیفیت دیگر پایگاه های ارایه دهنده اطلاعات اینترنتی در حوزه سلامت نیز مفید واقع گردد.

هر سفر یکی از پدیده های اجتماعی با کارکرد ذهنی است و سفر با ذهنیت و ساختاربخشی به ذهن نسبت مستقیم دارد . یکی از اسفار مذهبی و اجتماعی که هویت تاریخی آن به صورت پارادایمی در تاریخ ملل اسلامی و مسیحی ثبت شده است ، پارادایم سفر حج با انبوه مهاجران است . تاریخنگاری این پدیده قرون وسطی منجر به پیدایش سبک رحله نگاری بوسیله دانشمندان و علمای غرب اسلامی شد . ساختارهای ذهنی سفرنامه و رحله حج علمی، اموزشی ، اخلاقی، رفتار‌شناسی انسان حرم ، شد رحال ، حج ، زیارت ، درک مکان مقدس است و از منابع شناخت وعرفان موثر در دفع انحرافات فرقه ای ساختارشکن در جهان معاصر است . کارکرد طبیعی آن ها درک مکان مقدس بوسیله توسل و ندبه و نمادهای مذهبی وشعایر و ذکر ومناسک است که فرهنگ مغرب در ابتدای رحلات حجازیه است . زیارتگاه ادریس درشمال و مقبره صحابی پیامبر ابو زمعه بلوی در جنوب مغرب بزرگ نماد الگو های ذهنی سفرنامه های مغربی است اما این ساختارها در شهرهای هدف مکه و مدینه و در میانه مسیر در مصر وشامات بوسیله آنارشی فرق ساختار شکن محجور وهم سو با اقدامات صلیبی برای از بین بردن کارکرد طبیعی حج است . این سفرنامه ها اسناد فرهنگ زیارت با ساختار های ذهنی یادشده است .در حالی که فرهنگ زیارت موجب هم گرایی بیشتر ملل اسلامی است تضعیف آن هم سو با اهداف بلند مدت صلیبی برای مکان مقدس و خدشه در مبانی نظری حج اسلامی بوسیله فرقه حاکم در حرمین است .مسئله تاریخی قطع حج از بیت المقدس چندین قرن است که با جریانی ازاقدامات نظامی و فرهنگی دولت های صلیبی برای باز کردن آن وتضعیف ساختارهای ذهنی حج و زیارت در رحلات حجازی از مغرب و اندلس همراه شده است . فرضیه ضرورت تحقیق به روش میان رشته ای سفرنامه های حج مغربی درعلوم انسانی برای استحکام وبازیافت حافظه ملل اسلامی در مورد درک حقیقت سیاسی اجماعی حج و زیارت است. انگیزه دینی جنگ های صلببی گه مانند جهاد اسلامی از متافیزیک یکسانی برخوردار بود ، در جنگ اول صلیبی (1905-1099) با تصرف اورشلیم محقق شد و تا حدودی مهاجرت دینی به قصد درک مکان مقدس از اروپا به سوی اورشلیم اغاز شد اما این سفرهای زایران مسیحی منجر به بر قراری حج مسیحی نشد و درمقابل شد رحال علمای غرب اسلامی د ر کنار جهاد شدت گرفت و رحله و رکب حج مغربی عامل پیوند معنوی شرق و غرب جهان اسلام شد و تهاجم صلیبی را که دراندلس در حال پیشروی بود در مغرب بزرگ عربی متوقف ساخت. هم سویی حج و جهاد در سواحل مدیترانه غربی نقش استراتژکی دراستقرار و بقای فرهنگ اسلامی داشته است ، شکست نهایی جنگ های صلیبی در سرزمین های مقد س مسیر حج مغاربه برای عبور از شامات هموار شد وسراسر مدیترانه شرقی وغربی درحوزه قدرت راه دریایی حج قرار گرفت . پژوهش بخشی از تحقیقات مولف در غرب اسلامی در مورد شیوه ای از تاریخنگاری مغربی به صورت رحله نویسی از سال 1378 است که در کتاب تاریخ تشیع در اسپانیا و مقاله پیدایش تاریخ نگاری در غرب اسلامی و در کتاب مدخل تاریخ غرب اسلامی و در کتاب پارادایم رحله غرب اسلامی منتشرشده است . گزاره های تاریخی رحله در این پژوهش با تحلیل تاریخی و انتقادی بررسی و براساس الگوی ذهنی که سفرنامه در فرهنگ مردم ایجاد می کند، دسته بندی و معرفی شده است. در واقع سفرنامه های مغربی گزارشی از کارکرد ذهنی اجتماعی پدیده ای سیاسی-اجتماعی در رفتار مردم غرب اسلامی است که هم زمان با جهاددر این منطقه در تعیین سرنوشت ژیوپلیتیکی منطقه نقش اساسی داشته است و در جریان بوده است . .و این که قطع حج مسیحی از اورشلیم زمینه استفاده از این پارادایم ژیو پلیتیکی حج را از دنیای مسیحیت در قلب سرزمین های شرقی سلب کرد و حتی جنگ های دویست ساله صلیبی(1095-1291)هم نتوانست این وضعیت پایدار کارکرد طبیعی سفر های فصلی حج را بزای جوامع غرب مسیحی بازسازی کند و مقابله با تضعیف کارکرد طبیعی پارادایم رحله حج اسلامی پس از نبرد های صلیبی همچنان ادامه پیدا کرده است.

هدف:

 هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان جو روانی اجتماعی تدریس و الگوی ارتباط با خانواده با سر زندگی تحصیلی است. 

روش:

روش پژوهش، بررسی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر اراک است، که از بین حدود 3200 نفر نمونه‌ای به حجم 380 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده شامل پرسشنامه‌های جو روانی-اجتماعی تدریس فریزر گدینگدز و م‌روبی (1995)؛ الگوی ارتباط خانواده ریچی و فیتزپاتریک (1990)؛ سرزندگی تحصیلی چاری و دهقانزاده (2013) است. جهت تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها، از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد.

یافته‎ ها: 

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ارتباط معناداری میان جو روانی تدریس و الگوی ارتباط خانواده وجود دارد. در میان مولفه‌های جو روانی تدریس به ترتیب رقابت، انضباط و تکلیف مداری، و در نهایت برخورد اصطکاکی بیشترین تاثیرات منفی را بر سرزندگی تحصیلی دارند. در مقابل مولفه همبستگی یا یکپارچگی تاثیری مثبت اما بسیار اندک دارد. همچین هر دو مولفه الگوی ارتباط خانواده جهت‌گیری همنوایی و جهت‌گیری گفت و شنود با ترتیب جهت گیری گفت و شنود و سپس جهت‌گیری همنوایی تاثیری مثبت برسرزندگی تحصیلی دارند.