فهرست مطالب

اندیشه سیاسی در اسلام - پیاپی 22 (زمستان 1398)

نشریه اندیشه سیاسی در اسلام
پیاپی 22 (زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1399/11/28
  • تعداد عناوین: 6
|
  • میرقاسم سیدین زاده، منصور انصاری * صفحات 7-32

    دموکراسی موثرترین سیستم رسیدن به تعادل و متضمن کمترین بدی است. به تعبیر اسمیت، همه نارسایی‏های دموکراسی را میتوان با دموکراسی بیشتر درمان کرد. میزان نارسایی‏ها و نقص‏ها در همه کشورها یکسان نیست؛ برخی نظام‏ها همه شروط دموکراسی و تعدادی برخی از شروط آن را تحقق بخشیده‏ اند و برخی، حتی واجد شروط حداقلی دموکراسی نیز نیستند. نظام‏های با ویژگی‏ های نخست، «دموکراتیک»، نظامهای دارای ویژگی های دوم، «هیبریدی» و نظام‏های با ویژگی ‏‏های سوم، «غیردموکراتیک» نا‏م‏گذاری میشوند. این روش‏های حکومتی رابطه ای مستقیم و غیرمستقیم با فرایند دموکراتیزاسیون و تحکیم دموکراسی دارند. در اصل مساله و پرسش اصلی در این پژوهش هم، به تبیین و توضیح رابطه «روش حکومتی» با «فرایند دموکراسی‏ سازی و تحکیم دموکراسی» بر‏می‏گردد (مساله و پرسش). نیل به این هدف، به کمک روش «توصیفی- تحلیلی» و با استفاه از منابع کتابخانه‏ای دنبال میشود(روش)به نظر می‏رسد از میان مدل‏های مختلف دموکراسی، «دموکراسی حداکثری» بیشترین تاثیرگذاری مثبت در «فرایند دموکراسی‏ سازی و تحکیم» دارد و به مدل آرمانی و ایده‏ آل نظم دموکراتیک نزدیک‏تر است؛ مراتب بعدی به دموکراسی‏ های حداقلی و هیبریدی تعلق دارد. (یافته)

    کلیدواژگان: دموکراسی، دموکراسی‏سازی، تحکیم دموکراسی، دموکراسی هیبریدی، دموکراسی حداقلی، دمکراسی حداکثری
  • ابراهیم رستمی* صفحات 33-52

    تبیین مفاهیم مندرج در نظریات علمی یکی از ضروری ترین مباحث پژوهشی است، زیرا تلقی صحیح و شفاف نظریه در گروی فهم درست مفاهیم است لذا نوشتار حاضر در پی تبیین مبادی تصوری نظریه «ولایت مطلقه فقیه» در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است .نظریه ولایت مطلقه فقیه ، هم از بعد اعتقادی و هم از جهت مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه ویژه ای است.از این رو با رویکرد توصیفی - تحلیلی، سه مفهوم «ولایت»، «مطلقه»و«فقیه» به دقت مورد بررسی قرار گرفته است . از جمله نتایج این پژوهش آن است که: مفهوم «ولایت» آنگونه که برخی از منتقدان ولایت سیاسی فقیه پنداشته اند ؛ صرفا به معنای قیومیت و محجوریت نبوده بلکه در بردارنده معنای مدیریت اجتماعی ، اداره حکومت و زمامداری است و در ادامه بیان شده است که، مقصود از «مطلقه»، شمول و مطلق بودن نسبی است ، در مقابل سایر ولایت هایی که جهت خاصی در آن ها لحاظ شده و محدوده خاصی دارند و اینکه شعاع ولایت مطلقه، مربوط به شوون عامه و مصالح امت است ،که خود تقیید در عین اطلاق است .

    کلیدواژگان: ولایت، مطلقه، فقیه، قانون اساسی، جمهوری اسلامی
  • عبدالوهاب فراتی * صفحات 53-72

    تا کنون در باره صورت بندی سیاسی روحانیت قم تاملاتی مفیدی صورت گرفته اما فقدان برخی آگاهی های لازم از سرشت تفکر سیاسی در حوزه علمیه قم موجب برخی داوری های غیر دقیق شده است اینکه چگونه می توان تفکرات سیاسی در درون این حوزه را صورت بندی کرد و اندیشه های کانونی و حاشیه ای در آن را متمایز ساخت؟ دو پرسش مهمی اند که این مقاله می کوشد با ترسیم مرزهای تفکر سیاسی در این حوزه به آنها پاسخ روشنی دهد. مدعای اصلی نویسنده در این مقاله آن است که وجود چهار خط متقاطع یعنی نگرش سنتی یا غیر سنتی به نظم سیاسی و نیز نگرش سلبی یا ایجابی به پذیرش یا رد نظم دینی، راهنمای ما در گونه شناسی واقع گرایانه از تفکرات سیاسی در این حوزه است. این تفکرات که در درون هنجارها و محدویت های خاصی تولید می شوند، اندیشه ای را کانونی به شمار می آورد و تفکری را به حاشیه می برد. عطف به چنین چهارچوبی نشان می دهد که در این حوزه پنج تفکر کانونی و سه تفکر حاشیه ای وجود دارد.

    کلیدواژگان: جریان شناسی، نص اسلامی، محدودیت های شرعی، روحانیت، نظم دینی، نظم سلطانی، نظم دموکراتیک
  • مجتبی عطارزاده * صفحات 73-98

    سوال اصلی در این پژوهش آن است که با به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر، نگرش سلفی آنان تا چه حد دستخوش تغییر و دگرگونی شده است؟نوشتار حاضر برآن است تا با مرور پیشینه طرح اندیشه سلفی گری به مثابه راه کاری جهت رویارویی با بحران فکری ناشی از روندشتابان توسعه غربی در دنیای عرب،چگونگی بازاندیشی مذکور در قالب رویکرد سلفی اجتهادی در دنیای کنونی که در اندیشه جامعه شرعی و دولت مدنی اخوان المسلمین تجلی یافته است را با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی به کاوش و بررسی نشیند.نتیجه حاصل از این بررسی نشان از آن دارد سلفیه از نوع اجتهادی اخوان المسلمین بر خلاف سلفیه ایدیولوژیک که در صدد اجرای شریعت اسلامی از رهگذر ایجاد دولتی اسلامی بود، تشکیل جامعه ای اسلامی رااز طریق برپایی دولتی مدنی میسور می داندو این به معنای دگرگونی کامل هدف وجایگزینی حوزه های مدنی به جای حکومت در رویکرد امروزین اخوان است.در این رهیافت، هرکجا که احکام شریعت با مفاهیم بزرگی همانند عدالت، آزادی تعارضی پیدا کند،نقش وتوگری مبادی شریعت همچون سابق نیست .

    کلیدواژگان: اخوان المسلمین، مصر، سلفی گری، فقه سیاسی، سلفی اجتهادی
  • خدیجه احمدی بیغش * صفحات 99-110

    توانمندی در بهره مندی از قدرت نرم برای کشورها در عصر حاضر مهم تلقی می شود. این امر توجه به بسترهای افزایش قدرت نرم را دو چندان می کند. یکی از منابع قدرت در کشورهای منطقه و خاورمیانه، مراجع تقلید و عالمان تشیع است. به عبارتی دیگر وجود مذهب تشیع، و علمای دینی، از ظرفیت های مناسبی است که در امور مهم و تاثیرگذار، از جمله کاهش خشونت، نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. بررسی تحلیلی توصیفی دیدگاه مثبت مراجع تقلید تشیع در کشور ایران و عراق- به عنوان کشورهای نماد تشیع- در کاهش خشونت های منطقه ای از جمله داعش و... موجب اثرات بسیاری در منطقه و جهان شده، و قدرت نرم تشیع و در واقع دین اسلام را افزایش داده است.بررسی تحلیلی توصیفی دیدگاه مثبت مراجع تقلید تشیع در کشور ایران و عراق- به عنوان کشورهای نماد تشیع- در کاهش خشونت های منطقه ای از جمله داعش و... موجب اثرات بسیاری در منطقه و جهان شده، و قدرت نرم تشیع و در واقع دین اسلام را افزایش داده است.

    کلیدواژگان: علمای تشیع، قدرت نرم، افزایش صلح، کاهش خشونت
  • میر ابراهیم صدیق * صفحات 111-130

    موفقیتهای انقلاب اسلامی و ایدیولوژی امام خمینی(ره) با پافشاری موفقیت آمیز بر «اسلام مردمی»، تا حدود زیادی اجتناب ناپذیر بوده است. آراء و افکار امام خمینی(ره) نقش بسزایی در صدور ارزش های انقلاب اسلامی به خارج از مرزهای ایران داشته است. این اندیشه ها و افکار بخش اعظمی از تحولات جهان اسلام را رقم زده است.شروع تحولات جهان عرب در قالب بیداری اسلامی، بار دیگر نفوذ و اثرگذاری اندیشه ها و افکار امام خمینی(ره) برجسته گردید که نیازمند پژوهش و بررسی جدی است. ترس و هراس غربیان از بازگشت به اسلام رادیکال و آموزه های آن و ظهور گروه های تندرویی مانند طالبان، القاعده و داعش، توجه به انقلاب اسلامی ایران را مهمتر می نماید.اندیشه ها و افکار امام خمینی(ره) چه تاثیری بر جنبش های اسلامی و تحولات جهان عرب داشته است؟اندیشه های امام خمینی(ره) در اصولی چون بازگشت به اسلام راستین، استقلال خواهی و مقابله با نفوذ بیگانگان، مبارزه با دیکتاتوری، حاکم بودن بر سرنوشت خویش، مردم سالاری و حکومت ملت، تساوی و عدالت اقتصادی، دفاع از مظلومان و استکبارستیزی در تحولات جهان عرب برجسته بوده و بر روشن شدن افکار انقلابیون تاثیر مستقیم داشته است.

    کلیدواژگان: امام خمینی(ره)، اندیشه، انقلاب اسلامی، تحولات جهان عرب، اسلام، غرب
|
  • Mirqasem Seyedin Zadeh, Mansoor Ansari * Pages 7-32

    The issue of democratization and consolidation of democracy has been the main concern of humanity. Democracy is the most effective system for achieving balance, and order involves the least evil. The rate of failures and defects are not the same in all countries; some have fulfilled all the conditions of democracy to a great extent, some have fulfilled some of the conditions of democracy and some that even have the minimum conditions of democracy. Systems with the first feature are usually democratized, second ones are hybrid, and third ones are undemocratic. Each of these governance methods has a direct or indirect relationship with the process of democratization and the consolidation of democracy. In principle, the main problem and question in this research is to explain the relationship between "governance method" and "the process of democratization and consolidation of democracy".Among the various models of democracy, "maximum democracy" seems to have the most positive impact on the "process of democratization and consolidation" and is closer to the ideal model of democratic order; The next level belongs to minimal and hybrid democracies.

    Keywords: Democracy, Democratization, Consolidation of Democracy, Hybrid Democracy, minimal democracy, Maximum Democracy, Governance Method
  • Ebrahim Rostami * Pages 33-52

    Since finding the definitions and concepts embodied in a theory is the most fundamental task of a scientific research and also the correct and clear understanding of the problem depends on understanding the concepts correctly, so the author has attempted in this paper to base the notion of "absolute jurisprudence" on the theory. In the constitution of the Islamic Republic of Iran from a legal and legal point of view Hence, the three concepts of "velayat", "divorced", "jurisprudent" are carefully studied and after examining the concept of velayat in word, reform, custom, book and tradition, it is concluded that the concept of velayat means It is social management and administration of government and governance, and as some critics of the political jurisprudence of the jurisprudence have assumed, it does not imply inferiority and superiority, and then states that it is intended to be absolute, inclusive, and relative to other provinces. They are considered to be special, such as father-in-law marriage to a girl and so on.

    Keywords: province, Divorce, Jurisprudence, Constitution, republic
  • Abdolwahab Forati * Pages 53-72

    The political formation of the contemporary seminary of Qom is one of the studies that can pave the way for us to know what is going on inside this seminary. Although useful reflections have been made in this regard so far, the lack of some necessary knowledge about the nature of political thought in the seminary of Qom has led to some inaccurate judgments. How can political thoughts be formulated within the seminary of Qom and differentiate focal and marginal ideas in it? There are two important questions that this article tries to answer clearly by drawing the boundaries of political thought in this field - as a symbol of Iranian scientific fields. The author's main claim is that the existence of four intersecting lines, the traditional or non-traditional view of political order and the negative or positive view of accepting or rejecting religious order, guides us in a realistic typology of political thought in this area. These thoughts, which are produced within certain norms and limitations, focus ideas and marginalize thinking. Turning to such a framework shows that .

    Keywords: Flowology, Islamic text, religious restrictions, clergy, religious order, royal order, democratic order
  • Mojtaba Attarzadeh * Pages 73-98

    The intellectual roots of the recent Islamic Awakening in the Arab world go back to a relatively distant past, during which the intellectuals of these societies, with the aim of finding a way to motivate the Arab Muslim people against the rapidly spreading waves of Western development, To design a successful model of Islam at the time of its emergence as Utopia, to revive the ancient Islamic heritage.Meanwhile, the Muslim Brotherhood, which had long claimed to provide a global model for the well-being of Muslims and is now in power in Egypt, was more responsible than any other group for carrying out this rethinking.The present article intends to review the background of Salafi ideology as a way to deal with the intellectual crisis caused by the acceleration of Western development in the Arab world, how to rethink it in the form of Salafi ijtihad approach in the current world in the minds of the religious community and the Brotherhood Explore the manifested Muslims using a descriptive-analytical method.

    Keywords: Muslim brotherhood, Egypt, Salafism, political jurisprudence, Salafi ijtihad
  • Mirebrahim Seddigh * Pages 111-130

    The successes of the Islamic Revolution and the ideology of Imam Khomeini, with its successful insistence on"People's Islam" has been largely inevitable.These thoughts and ideas have shaped a large part of the developments in the Islamic world. With the beginning of the developments in the Arab world in the form of Islamic awakening, the influence and influence of Imam's thoughts and ideas were once again highlighted, which requires serious research and study. Meanwhile, Western fears of a return to radical Islam and its teachings, and the emergence of extremist groups such as the Taliban, al-Qaeda and ISIS, make it more important to pay attention to the Islamic Revolution in Iran.What effect did the thoughts and ideas of Imam have on Islamic movements and developments in theArab world? Imam Khomeini's thoughts on principles such as returning to true Islam, seeking independence and countering the influence of foreigners, fighting dictatorship, ruling one's own destiny, democracy and the rule of the nation, equality and Economic justice, defense of the oppressed and anti-arrogance have been prominent in the developments of the Arab .

    Keywords: Imam Khomeini, thought, Islamic Revolution, Developments in the Arab World, Islam, West