نشریه آفاق علوم انسانی
سال چهارم شماره 45 (دی 1399)

سید مرتضی وجه اعجاز قرآن کریم را صرفه میداند. با نگاهی اجمالی به سیر تطورات تاریخی نظریه »صرفه« متوجه میشویم برخی با مخالفت با او، بر این باورند که قبول صرفه، نفی سایر امتیازات قرآن را در پی خواهد داشت. صرفه از دیدگاه او به معنای سلب علوم الزم برای آفریدن کالمی مثل قرآن است. می توان این تفسیر سید مرتضی را »صرفه علم« نامگذاری کرد. این تفسیر از صرفه هیچ گونه تضادی با سایر امتیازات قرآن ندارد. همچنین با در نظر گرفتن ابدیت پیام تحدی، صرفه در همه زمانها قابل اثبات خواهد بود. سید مرتضی ضمن اعتقاد به عدم تناقض و اختالف در قرآن و وجود اخبار غیبی در آن، قایل به تحدی و اعجاز قرآن در این وجوه نیست؛ زیرا از نظر ایشان گستردگی تحدی همه آیات قرآن را شامل می شود، این در حالی است که برخی از آیات قرآن کریم عاری از اخبار غیبی است و در روایات پیامبر اکرم ص نیز جمالت بدون تناقض و اختالف وجود دارد، حال آن که وحی نیستند.

زندگی اجتماعی مرکب از افرادی است که دارای ارزشها، آداب و رسوم و هنجارهای کم و بیش مشترکی هستند و نظام ارزش گذاریهای اجتماعی، رفتار افراد جامعه را تحت مقتضیات معینی که بر آنجا حاکم است هدایت میکند. بازشناسی فرهنگ اخالقی شهرستان فنوج در منطقه بلوچستان از این نظر حایز اهمیت مینماید، با توجه به تعارضات فرهنگی و اخالقی جهان امروز، باید به ارزشها و تعلقات فرهنگی که حاصل زندگی مشترک افراد جامعه است در آموزش بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. از آنجایی که محور هویت فرهنگی افراد جامعه بر مدار فرهنگ اخالقی استوار است، فرهنگ اخالقی یک جامعه انعکاسی از پسندهای فرهنگی آن میباشد که درستی یا نادرستی آداب و رسوم را مورد ارزیاب قرار میدهد. در نتیجه برای اینکه بین ساختار اجتماعی و ساختار شخصیت فردی افراد جامعه شهرستان فنوج تا حدودی پیوستگی و یک پارچگی تقویت شود، ضروری است در این راستا آموزش و فرهنگ سازی دانش آموزان در ارتباط با فرهنگ اخالقی منطقه مورد توجه قرار گیرد. فرهنگ اخالقی مردم شهرستان فنوج، ظرفیت تربیتی و آموزشی قابل دسترسی برای معلمان و دانش آموزان را فراهم میکند. آموزش این آداب و رسوم اخالقی که برآمده از بافت و بستر اجتماعی شهرستان فنوج است، باعث تقویت حس نوع دوستی و همبستگی اجتماعی شده، روحیه همکاری و همیاری بین دانش آموزان در امر آموزش را افزایش میدهد.

سیسیل یکی از مهم ترین و بزرگ ترین جزایر در دریای مدیترانه و در طول تاریخ برای به دست آوردن آن به رقابت پرداخته اند. یکی از این رقبا، مسلمانان بوده اند که از دوره های اولیه حکومت اسالمی، برای تسلط بر آن تالش می کردند. در دوره ی حکومت بنی اغلب (564 – 698 ه . ق) در مغرب، مسلمانان موفق شدند این منطقه را فتح کنند و بر آن تسلط یابند و بر سایر جزایر مدیترانه حمله کنند. فتح سیسیل از رخدادهای مهم در تاریخ دریانوردی اسالمی به شمار میآید چنانکه سیطره بر این جزیره باعث شد کلید دریای مدیترانهی غربی در اختیار مسلمانان قرار بگیرد. این فتح نتایج سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زیادی را در برداشته است. از لحاظ سیاسی فتح این جزیره باعث شد مسلمانان به وسیله ی این منطقه درآینده به ایتالیا حمله کنند، از لحاظ اقتصادی فعالیت های مهم تجاری بین مدیترانه و مناطق اسالمی شکل گرفت و از لحاظ اجتماعی باعث شکل گیری طبقه ی اجتماعی از مسلمانان در این جزیره گردید و مسلمانان صاحب مقام گشتند، از لحاظ فرهنگی و علمی علوم بین جهان اسالم و اروپا مبادله گشت و سیسیل بعد از اندلس، به عنوان دومین مجرا به اروپا شناحته شد.

هدف محققان در این مقاله نقد و بررسی فعالیتهای علمی اعتمادالسلطنه بر اساس نظرات محققان می باشد. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی– تاریخی بوده و منابع عمده ما آثار اعتمادالسلطنه به ویژه کتب و اسناد می باشند. اهداف تحقیق عبارتنداز: 5 -بررسی دیدگاه مورخان پیرامون فعالیت های علمیاعتمادالسلطنه 5858-5659ق 6 -بررسی رابطه اعتمادالسلطنه با محققان مجموعه تالیفات و مصنفات دارالطباعه 8 -بررسی فعالیتهای علمی اعتمادالسلطنه. نتایج و یافته های تحقیق نشان می دهد. در ارتباط با شخصیت علمی و تالیفات اعتمادالسلطنه دو نظر وجود دارد: الف: دسته اول: مخالفان فعالیت های علمی اعتمادالسلطنه می باشند مثل افضل الملک .دسته دوم: موافقان و طرفدران فعالیت های علمی اعتمادالسلطنه مانند: باستانی پاریزی که معتقدند آثاراعتمادالسلطنه شامل موارد زیر می باشد: 5 -آثار شخصی 6 -آثار رسمی 8 -مقاالت تاریخی. 4 -روزنامه های چاپ اعتمادالسلطنه.

مطالعه درباره انقلاب اسلامی ایران، با توجه به پیامدهای گسترده آن به شکلی روزافزون، مورد توجه پژوهشگران غربی بوده است. نوع رابطه نظام سیاسی پیشین ایران با جهان غرب و اثرات انقلاب بر این روابط، نیز نقش دولتهای غربی متحد ایران و به خصوص آمریکا در پیروزی انقلاب اسلامی، از جمله مسایلی است که ذهن پژوهشگران را به خود مشغول داشته است. این آثار، اولا؛ به سبب دسترسی به منابع غربی سیاسی، امنیتی و... و ثانیا؛ از آن رو که از دریچه ای بیرونی به انقلاب ایران مینگرند، حایز اهمیتند. اما بسیاری از آنها به سبب عدم دسترسی به منابع ایرانی یا عدم آشنایی با زبان فارسی که زبان بخش اعظمی از منابع تاریخی این برهه است، متضمن ضعفهای آشکاری در ارایه و نقد داده ها، و در نتیجه تحلیل و تبیین مسایل هستند. کتاب »دولت کارتر و فروپاشی دودمان پهلوی« اثر خاویر گررو از جمله نمونه های متاخر چنین پژوهشهایی است. یادداشت پیش رو، ضمن معرفی و بررسی اجمالی محتوای کتاب، سعی کرده تا نقدی روش شناختی از زاویه عدم رجوع نویسنده به منابع فارسی ارایه کند. عدم رجوعی که میتواند سبب خطاهای گزارهای و تحلیلی شود. بدیهی است که نقد ارایه شده محدود و محصور به نقد روشی خواهد بود، و به نقد مدعا و نتایج تحلیلی نویسنده نمیپردازد.

در عصر حاضر، رسانه ها به عنوان موثرترین و بهترین بازیگران انتقال معنا در تا ثیر گذاری و شکل دهی به سبک و سیاق زندگی جایگاه ویژه ای دارند. در زمینه های دیداری و شنیداری و مکتوب و مجازی، رسانه ها دارای کاربردهای ویژه هستند و با ابزارها و شیوه های گوناگونی باعث تحول یا تقویت باورها در زمینه های مختلف می شوند. امروزه می توان از رسانه های ارتباطی تحت عنوان نهادی نام برد، که در واقع مسئولیت حفظ و انتقال ارزشها و هنجارها اجتماعی به نسل های آتی هر جامعه را بر عهده دارند. ابزار های ارتباطی مانند تلویزیون، کامپیوتر، رادیو، روزنامه ها و تلفن همراه و.. با ورود کشورهای جهان به عصر ارتباطات و فناوری نقش بارزی در انتقال ارزشها و معانی و اطالعات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داشته اند و ایده های جدید خواه غلط یا درست را به جامعه عرضه و تزریق می کنند. تحول فرهنگی و دگرگونی ارزشها و الگوهای سنتی امروزه بیشتر متاثر از رسانه های ارتباطی بوده است و ارزشها و هویت جدید جایگزین ارزشهای سنتی شده است؛ همانطور که امروز مشهود است، رسانه های گوناگون اعم از دیداری و شنیداری، مکتوبات همچون شبکه های اجتماعی، فضای مجازی و روزنامه ها و بیلبوردهای تبلیغاتی، عالوه بر تغییر بسیاری از آداب و رسوم و سنن گذشته در جوامع، توانسته اند الگوهای جدیدی برای زندگی بشر امروزی ارایه نموده و به دنبال همگون کردن ارزشها و هنجارهای متفاوت در سراسر جهان بوده اند، هرچند در عمل این کار به دور از واقعیت و امری رویایی خواهد بود. این مقاله با توجه به داده های نظری صاحب نظران و نکات برگرفته از اسناد علمی موجود اعم از کتاب، مجالت، مقاالت، پایان نامه ها، روزنامه ها ، سایت های مرتبط و همچنین اندیشه های خود نویسندگان ،به روش کتابخانه ای به توصیف و تبیین موضوع سبک زندگی در چارچوب ارزشهای اسالمی خواهد پرداخت که نیازمند دانش رسانه ای و ارتباطی است.