فهرست مطالب

پژوهش های کاربردی در گزارشگری مالی - پیاپی 17 (پاییز و زمستان 1399)

مجله پژوهش های کاربردی در گزارشگری مالی
پیاپی 17 (پاییز و زمستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/12/28
  • تعداد عناوین: 7
|
  • زهرا معصومی، سید علی حسینی*، مهناز ملانظری صفحات 7-46

    در سال‎ های اخیر، نقش کارشناسان در حسابرسی اهمیت بیشتری یافته است و به موضوعی برای بحث در میان دانشگاهیان و نهادهای ناظر تبدیل شده است. خدمات کارشناسان همواره در فعالیت ها مورد استفاده قرار نمی گیرد، بنابراین، درک عوامل موثر بر استفاده از این خدمات حایز اهمیت است. ازاین رو، هدف این مقاله شناسایی عوامل موثر بر استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی است. روش گردآوری داده های پژوهش پیمایشی بوده و برای این منظور، 190 حسابرس مستقل طی سال 1398 مورد آزمون قرار گرفتند. همچنین، به منظور تحلیل داده ها از معادلات ساختاری، آزمون های آماری تی تک نمونه و فریدمن استفاده شده است. یافته ها نشان داد که عوامل موثر بر استفاده از خدمات کارشناسی به ترتیب اهمیت شامل «عوامل مربوط به کارشناس»، «عوامل مربوط به حسابرس»، «عوامل مربوط به ویژگی های حساب»، «عوامل بودجه ای»، «عوامل محیطی»، «عوامل مربوط به صاحبکار» و «سایر عوامل» می باشد. علاوه بر این، از بین عوامل مربوط به کارشناس که از دیدگاه حسابرسان بر استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی تاثیرگذار می باشد، «استقلال کارشناس»، «نوع تخصص کارشناس» و «عضویت در کانون کارشناسان رسمی/ قوه قضاییه» به ترتیب دارای بیشترین اهمیت می باشد. همچنین، از عوامل مربوط به حسابرس «میزان تخصص حسابرس درزمینه تخصصی کارشناس»، «میزان تمایل و خواست شریک موسسه حسابرسی به استفاده از خدمات کارشناس» و «تجربه قبلی حسابرس در ارتباط باکار با کارشناس» به ترتیب دارای بیشترین اهمیت از دیدگاه حسابرسان شناسایی شدند.

    کلیدواژگان: خدمات کارشناسی، حسابرسی، معادلات ساختاری
  • آرش قربانی* صفحات 47-76

    هدف مقاله حاضر اندازه گیری نرخ تبدیل شوک های تعهدی به جریان های نقد عملیاتی آتی است. در این تحقیق، نرخ تبدیل محاسبه شده به عنوان یک معیار جدید کیفیت سود مورد بررسی قرار می گیرد. برای انجام این تحقیق از نمونه ای شامل 3014 مشاهده از 200 شرکت بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1381 تا 1396 استفاده شده است. شواهد تحقیق با استفاده از طیف متنوعی از مدل های رگرسیونی، شامل مدل های میانگین متحرک و مدل های چندمتغیره بدست آمده است. یافته ها نشان می دهد که در 76 درصد شرکت های نمونه، تمام شوک های تعهدی بلافاصله در دوره بعد معکوس می شود. شواهد تحقیق همچنین نشان می دهد که در شرکت هایی که شوک های تعهدی از الگوی معکوس شدن کامل در دوره آتی پیروی می کنند، از هر هزار ریال شوک تعهدی تقریبا 413 ریال در دوره بعد به جریان نقد عملیاتی تبدیل می شود. بررسی های دیگر تحقیق نشان می دهد که نرخ تبدیل شوک های تعهدی با انحراف معیار خطای برآورد اقلام تعهدی یک همبستگی معکوس دارد. به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان می دهد که شوک های تعهدی یک منبع اطلاعاتی اضافی در خصوص جریان های نقد عملیاتی دوره آتی است.

    کلیدواژگان: شوک های تعهدی، جریان های نقد عملیاتی، کیفیت سود
  • قدرت الله برزگر*، جمیل ابراهیمی صفحات 77-114

    پژوهش های بسیاری در حوزه حسابداری، اثر متغیرهای پولی بر سایر متغیرهای داخل شرکت را مورد بررسی قرار داده اند و کمتر به متغیرهای غیرپولی همچون فرهنگ، اخلاق، باورها و مذهب پرداخته شده است؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی بر احتمال انجام تقلب و همچنین تاثیر نظارت خارجی بر ارتباط آنها است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی، همبستگی و پس رویدادی است که 144 شرکت از شرکت های بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388 تا 1397 (10 سال) با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان دادند که بین سرمایه اجتماعی و احتمال انجام تقلب رابطه منفی و معناداری وجود دارد ولی نظارت خارجی بر این ارتباط تاثیری ندارد. با توجه به نتایج بدست آمده، می توان نتیجه گرفت که در مکان های با سرمایه اجتماعی بالا احتمال انجام تقلب توسط شرکت ها کمتر است و سرمایه گذاران، دولت و حسابرسان می توانند از این نتایج برای اهداف ویژه خود استفاده کنند.

    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، احتمال تقلب، نظارت خارجی، حاکمیت شرکتی
  • لطیف حنیفه زاده، صابر شعری*، موسی بزرگ اصل، نظام الدین رحیمیان صفحات 115-154

    پدیده لنگر انداختن یکی از مباحث مطرح در مالی رفتاری است که نخستین بار توسط تورسکی و کانمن (1974) مطرح گردید. هدف این مقاله بررسی تبعیت شدت واکنش سرمایه گذاران به پیش بینی های سود مدیریت از پدیده لنگر ذهنی وهمچنین بررسی تاثیر اطلاعات مالی باکیفیت و سودهای پیش بینی شده بادقت شرکتها در تضعیف و کاهش خطای قضاوت و لنگر ذهنی سرمایه گذار ان موثر می باشد. برای این منظور، توسط چهار مدل رگرسیون، چهار فرضیه برای 116 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی نه ساله (1388تا1396) به تعداد 1052 مشاهده سال مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده های فرضیه های تحقیق، از روش داده های تابلویی برای مدل اول و برای مدل های دوم، سوم و چهارم از روش داده های تلفیقی استفاده گردید. نتایج نشان داد که سرمایه گذاران در تصمیمات مالی خود در مقایسه سود پیش بینی شده مدیریت و سود سال قبل دچار پدیده لنگر ذهنی شده و به سود سال قبل تکیه می کنند، ولی به سود پیش بینی شده صنعت در ارزیابی و پیش بینی های خود تکیه نکرده و از آن لنگر ذهنی نمی سازند. همچنین در شرکت های با دقت بالا در سودهای پیش بینی شده لنگر ذهنی سرمایه گذار ان تعدیل می شود ولی لنگر ذهنی سرمایه گذار ان در شرکت هایی که اطلاعات حسابداری با کیفیت دارند تعدیل نمی شود.

    کلیدواژگان: گزارشگری مالی، لنگر ذهنی، لنگر انداختن، سرمایه گذار ان
  • محسن لطفی*، افسانه دلشاد صفحات 155-190

    در دو دهه گذشته همزمانی بازده سهام به عنوان یکی از معیارهای مهم اندازه گیری محتوای اطلاعاتی قیمت سهام مطرح شده است. بر اساس مبانی نظری موجود، دو نظریه رقیب درباره همزمانی بازده سهام مطرح است. نظریه اول که همزمانی بازده سهام را به عنوان معیاری از آگاهی دهندگی و محتوای اطلاعاتی قیمت سهام معرفی می نماید و نظریه دوم که همزمانی بازده سهام را نوعی اخلال و پارازیت در فرآیند معاملات سهام می داند. پژوهش حاضر در پی رد یا تایید هر یک از فرضیه های اخیر است، همچنین نحوه رابطه بین محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و کیفیت اطلاعات مالی بررسی شده است. نتایج بدست آمده از اطلاعات 165 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1387 الی 1397و استفاده از مدل های رگرسیونی مبتنی بررویکرد داده های ترکیبی(پانل دیتا) حاکی از آن است که همزمانی بازده سهام تاثیری منفی و معنادار بر محتوای اطلاعاتی قیمت سهام داشته و با افزایش همزمانی بازده سهام از میزان محتوای اطلاعاتی قیمت سهام کاسته شده است. دیگر نتایج نشان می دهند که با افزایش کیفیت اطلاعات مالی بر میزان محتوای اطلاعاتی قیمت سهام افزوده شده و میزان محتوای اطلاعاتی قیمت سهام در شرکت های برخوردار از کیفیت اطلاعات مالی بالاتر، به شکل معناداری بیشتر بوده است. مجموع نتایج بدست آمده از پژوهش بیانگر آن است که محتوای اطلاعاتی قیمت سهام با افزایش کیفیت اطلاعات مالی و کاهش همزمانی بازده سهام به شکل معناداری افزایش یافته و این نتایج در حمایت قوی از فرضیه اطلاعاتی بوده است.

    کلیدواژگان: همزمانی بازده سهام، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام، کیفیت اطلاعات مالی
  • محمد کاشانی پور*، رضوان حجازی، غلامرضا جندقی، مهدی فلاح برندق صفحات 191-226
    هدف این مقاله بررسی پیچیدگی ابزارهای مالی و تبیین اثرات آن در فرایند قضاوت و تصمیم گیری استفاده کنندگان صورتهای مالی در چارچوب نظریه بار شناختی می باشد. بدین منظور از روش پژوهش آزمایشگاهی با طرح بین گروهی درون گروهی 2×2×2 و مشارکت سرمایه گذاران به عنوان آزمودنی استفاده شده است. در این پژوهش متغیرهای مستقل نحوه ارایه(جداگانه یا تجمعی)، نحوه افشا(کمی و کیفی یا کمی) و خاصه اندازه گیری(بهای مستهلک شده یا بهای مستهلک شده به همراه ارزش های منصفانه) دستکاری شده و اثرات آن روی متغیرهای وابسته میزان اطلاعات دریافتی، میزان تلاش های ذهنی و قضاوت آزمودنی ها مورد ارزیابی قرارگرفته است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با مقایسه میانگین گروه ها و آزمون های آماری ویلکاکسون زوجی و من ویتنی نشان می دهد، زمانی که اطلاعات کمی و کیفی در خصوص آسیب پذیری ابزارهای مالی از ریسک های مرتبط با آنها افشا شده و ارزش آنها با خاصه اندازه گیری بهای مستهلک شده در صورتهای مالی ارایه می شود، آزمودنی ها اطلاعات بیشتری بدست آورده و تلاش های ذهنی کمتری را صرف پردازش اطلاعات می کنند. همچنین سناریوهای مختلف نحوه افشا و خاصه اندازه گیری منجر به تفاوت های معنادار در قضاوت آزمودنی ها می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که نحوه افشای اطلاعات و خاصه های بکارگرفته شده برای اندازه گیری ارزش ابزارهای مالی می تواند روی مولفه های شناختی و قضاوتی استفاده کنندگان تاثیرگذار باشد، اما اثرات نحوه ارایه جداگانه یا تجمعی اجزای مرتبط با ابزارهای مالی بر مولفه های فوق تایید نشده است.
    کلیدواژگان: پیچیدگی گزارشگری مالی، ابزارهای مالی، شکل ارائه، نظریه بار شناختی، قضاوت و تصمیم گیر
  • سمیرا موفق، علی رحمانی*، لیلا نیاکان، آزاده مداحی صفحات 227-256

    پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS1) تقریبا بر تمامی جنبه های سازمان از جمله سیستم های گزارشگری مالی، کنترل های داخلی، مالیات، نظام پاداش مدیریت، مدیریت نقدینگی و شفافیت اطلاعاتی تاثیر می گذارد.  طبق مقررات فعلی شرکت های بیمه ملزم به تهیه صورت های مالی تلفیقی بر اساس IFRS  می باشند. این شرکت ها علاوه بر تامین امنیت فعالیت های اقتصادی از طریق ارایه خدمات بیمه ای و جذب سرمایه از طریق بیمه های زندگی، با بیمه گران خارجی نیز در قالب بیمه اتکایی همکاری دارند و شفافیت و کیفیت اطلاعات مالی آنها برای ذینفعان مختلف اهمیت دارد. اگرچه تعداد زیادی از شرکت های بیمه در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران پذیرفته شده اند ، اما حرکت آنها به سمت IFRS کند و تدریجی است. هدف این مقاله، بررسی عواملی است که می تواند بر اجرای  موفق  IFRS در صنعت بیمه موثر باشد. بررسی های میدانی نشان می دهد علیرغم تمایل به تغییر نظام حسابداری به IFRS، پیشرفت ها و توفیق ها قابل توجه و مورد رضایت نیست. لذا هدف این پژوهش کمک به تدوین یک نقشه راه اجرای استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی با در نظر گرفتن عواملی است که شانس اجرای موفق را افزایش می دهند. پژوهش از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان ارشد شرکت های بیمه کشور است. یافته های پژوهش نشان داد  مجموعه عوامل اثر گذار در اجرای موفق IFRS در شرکت های بیمه به ترتیب اولویت عبارتند از: آمادگی فنی و الکترونیکی، موضوعات فنی و تکنیکی حسابداری، عوامل زیرساختی، عوامل نهادی (سازمانی)، عوامل انسانی، عوامل مدیریتی، عوامل آموزشی، عوامل اقتصادی، عوامل انگیزشی و عوامل مربوط به استانداردهای خاص صنعت بیمه . هر کدام از این عوامل شامل چند سنجه می باشند که رعایت آنها به اجرای موفق استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی کمک شایانی خواهد نمود. همچنین نقشه راه پیاده سازی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی در این مقاله پیشنهاد شده تا شاید راه گذار به  IFRS برای شرکت های بیمه هموار گردد.

    کلیدواژگان: استاندارد بین المللی گزارشگری مالی، صنعت بیمه، پیاده سازی استانداردهای حسابداری
|
  • Zahra Masoomi, Seyedali Hoseini *, Mahnaz Molanazari Pages 7-46
  • Arash Ghorbani * Pages 47-76

    The main purpose of this paper is to investigate the rate at which innovations to accruals are converted into cash flows in the subsequent fiscal periods. The research proposes the cash conversation rate as a new measure of earnings quality. This paper uses a sample consisting of 3014 firm-year observations from 200 unique firms listed on the Tehran Security Exchange for the period 2002-2017. It employs a variety of regression models including moving average models and multivariate models. The findings show that accruals innovations tend to reverse fully in the next period for about 76 percent of the sample firms. The findings also show that for firms whose accrual innovations reverse within one year, the mean value of the cash conversation rate is about 0.413. Furthermore, the findings suggest that there is an inverse relationship between the cash conversation rate and accruals estimations errors. The obtained results suggest that accrual innovations are a source of new and additional information about future cash flows.

    Keywords: Accrual innovations, Cash Flows, Earnings Quality
  • Ghodratollah Barzegar *, Jamil Ebrahimi Pages 77-114

    The effect of monetary variables on other variables in the company has been considered in many studies in the field of accounting; however, less research has focused on non-monetary variables such as culture, ethics, beliefs, and religion. Accordingly, the present study investigates the relationship between social capital on the probability of fraud as well as the impact of external monitoring on this relationship. In the present study, which is a descriptive correlational and a causal research, 144 companies listed in Tehran Stock Exchange were studied using multivariate regression model during 2009 to 2018 (10 years). According to the obtained results, there is a significant negative relationship between social capital and the fraud probability, but external monitoring has no effect on this relationship. The findings of this study also show that companies are less likely to commit fraud in the situation of high social capital and its results can be used by investors, government and auditors in decision making.

    Keywords: Social Capital, Fraud Probability, external monitoring, Corporate Governance
  • Latif Hanifezade, Saber Sheri *, Moosa Bozorgh Asl, Nezamoaldin Rahimian Pages 115-154

    The phenomenon of anchoring is one of the topics in behavioral finance that was first proposed by Torsky and Kahnemann (1974). The purpose of this study is to investigate the severity of investors' reaction to management profit forecasts from the mental anchor phenomenon and also investigating the impact of quality financial information and the expected profits of companies is effective in weakening and reducing the error of judgment and the mental anchor of investors. For this purpose, by four regression models, four hypotheses for 116 companies of Tehran Stock Exchange in a period of nine years (2009 to 2018) with 1052 observations were examined. To analyze the data of research hypotheses, panel data method was used for the first model and for the second, third and fourth models, the combined data method was used. The results showed that investors in their financial decisions compared to the projected profit of the previous year and the profit of the previous year have a mental anchor phenomenon and rely on the profit of the previous year, but did not rely on the Predicted profit of the industry in their assessments and forecasts. They do not make a mental anchor. Also, in companies with high accuracy in the Predicted profits, the mental anchor of investors is adjusted, but the mental anchor of investors is not adjusted in companies that have quality accounting information.

    Keywords: Financial Reporting, mental anchor, Anchoring, Investors
  • Mohsen Lotfi *, Afsaneh Delshad Pages 155-190

    Over the last two decades stock return synchronicity has been one of the important criteria for measuring the information content of stock prices. Based on existing theoretical foundations, there are two competing theories about the stock return synchronicity. First theory introduces stock return synchronization as a measure of stock price information and information content and the second theory that considers stock return synchrony as a disruption to trading process. The present study seeks to reject or confirm any of the recent hypotheses and also examines the relationship between stock information content and quality of financial information. The results obtained from the information of 165 companies listed on the Tehran Stock Exchange for the period 2008 to 2018 and the use of regression models based on the combined data approach (data panel) indicate that stock return synchronicity had a negative and significant effect on the information content of stock prices and with increasing in stock returns the information content of stock prices have declined. Other results show that by increasing the quality of financial information, stock price information content has increased and the value of stock information content in companies with higher financial information quality was significantly higher. The overall results of the study indicate that the information content of stock prices has increased significantly by increasing the quality of financial information and decreasing the synchrony of stock returns and these results have been in strong support for the information hypothesis.

    Keywords: Stock Return Synchronicity, Information Content of Stock Prices, Financial Information Quality.
  • Mohammad Kashanipour *, Rezvan Hejazi, Gholamreza Jandaghi, Mahdi Fallah Barandagh Pages 191-226
    The goal of this study is to investigate the complexity of financial instruments and explains their effects on judgment and decision making process for users of the financial statement in the Framework of Cognitive Load Theory (CLT). For this purpose, we conduct a 2 × 2 × 2 within-between experiment design with investors as participants. In this study, independent variables of presentation method (disaggregation versus aggregation), disclosure method (quantitative and qualitative versus quantitative) and measurement value (amortized cost versus amortized cost with fair values) have been manipulated and their effects on the dependent variables of the amount of information received, the amount of mental effort and judgment of the participants have been evaluated. Data analysis of research by comparing the mean of groups and statistical tests of Wilcoxon paired and Mann-Whitney shows that, when the quantitative and the qualitative information about the vulnerability of financial instruments to the risks exposed with them is disclosed and their values are measured at amortized cost in the financial statements, participants achieve more information and spend less mental effort for processing of the information. Also, different scenarios of disclosure and measurement value lead to significant differences in the participants' judgment. The research results shows that, the method of disclosure of information and measurement values to measure the value of financial instruments can affect the cognitive and judgmental components of users. However, the effects of the disaggregation or aggregation presentation of the components related to financial instruments on the above components have not verified.
    Keywords: Financial Reporting Complexity, financial instruments, Presentation Format, Cognitive Load Theory, Judgment, Decision making
  • Samira Movaffagh, Ali Rahmani *, Laila Niyakan, Azadeh Maddahi Pages 227-256

    NImplementation of IFRS affects almost all aspects of an organization, including; financial reporting systems, internal controls, tax, management reward system, liquidity management and transparency. Insurance companies not only secure economic activities and help national deposits by life insurance, but also they transfer policies with foreign insurance companies and transparency and quality of financial information is important to the various stakeholders. These companies have been moving towards IFRS slowly and gradually. The purpose of this study was to consider the factors that can affect the acceleration and success of the implementation of IFRS in the insurance industry. This research is a survey and the data collection tool is a questionnaire. Participants included managers and senior experts of insurance companies. The research findings showed that the effective factors in the successful implementation of IFRS in insurance companies were, technical and electronic preparations, technical factors, infrastructure factors, institutional factors, human factors, management factors, educational factors, economic factors, motivational factors, factors related to specifics of the insurance industry. Each of these factors included items that could contribute to the successful implementation of IFRS. Moreover, in this research, a roadmap for implementing IFRS was presented to smooth the way for insurance companies.owadays.

    Keywords: International Financial Reporting Standards, Insurance Industry, Implementation of Accounting Standards a demand from